Жер пайдалануды құқықтық - заңдылық жағынан реттеу
Мазмұны
Кiрiспе 3
I.Жерге меншiк қатынастарын құқықтық реттеу 4
1.1. Жерге меншiк құқығының ұғымы және пайда болу тәсiлдерi
1.2. Қазақстан Республикасы Президентiнiң «Жер туралы» Жарлығы бойынша
1.3 2001 жылғы «Жер туралы» Заң бойынша жерге меншiк
1.4 Қазақстан Республикасы заңдары бойынша жер пайдалану құқығы 10
II. «Жер туралы» заң жобасы бойынша заңды тұлғалардың жерге
2.1 Жер туралы заңды жетiлдiру проблемалары 13
2.2 Жер пайдаланушылар мен жер учаскелерi меншiк иелерiнiң заңды
2.3 Жер пайдалануды құқықтық-заңдылық жағынан реттеу 22
2.5 29 желтоқсан 2002 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының «Жер
III. Ауыл жағдайында жер қатынастарын реттеу мәселелерi 36
3.1 Жер туралы заң бойынша оралмандарға жер бөлу мәселесi
Қорытынды 42
Қолданылған әдебиеттер 44
Кiрiспе
Жерге меншiк құқығын игеру процесiнде адамда өмiр сүрудiң жаңа
Жерге меншiк құқығы негiзгi басқа да iргелi құқықтар мен
I.Жерге меншiк қатынастарын құқықтық реттеу
1.1. Жерге меншiк құқығының ұғымы және пайда болу тәсiлдерi
Жерге меншiк құқығы, жер пайдалану құқығы және жерге өзге
Бастаңқы дегенiмiз – бұрын ешқандай меншiк тұлғаның иелiгiнде болмаған
Туынды дегенiмiз – белгiлi бiр субъектiлердiң меншiк құқығында болған
Меншiк дегенiмiз – бiр материалдық иелiктерге басты және
Мемлекеттiк билiк органдарына, мемлекеттiк ұйымдар мен мекемелерге берiлген қорғаныс
1) Ортақ үлестiк меншiк;
2) Ортақ бiрлескен меншiк.
Ортақ үлестiк меншiк дегенiмiз – мүлiкке қатысты меншiк иелерiнiң
1) нақты үлестiк меншiк.
2) тең үлестiк меншiк.
3) заттық ортақ үлестiк меншiк.
Ал ортақ бiрлескен меншiк екiге бөлiнедi.
ерлi-зайыптылардың ортақ бiрлескен меншiгi.
Шаруа қожалықтарының ортақ бiрлескен меншiгi
1.2. Қазақстан Республикасы Президентiнiң «Жер туралы» Жарлығы бойынша
Қазақстан Республикасының 1995 жылы қабылданған Конституциясында жерге шектелген жекеше
Президенттiң 1995 жылғы 24 желтоқсанда қабылданған «Жер жөнiндегi» жарлығында
Мұны жер реформасының үшiншi кезеңiнiң бастамасы деп қарауға болады.
Бiрiншiден, меншiк құқығын ең басты заттық құқық ретiнде тану,
Бiрақ жер қатынастарын заттық құқық конспекциясы тұрғысынан жердiң әлеуметтiк-табиғи
Заңда өндiрiстiк кооперативтiң ауыл шаруашылығындағы ерекшелiктерiне сай мүлiктiк пай
Жер қатынастарына жеке және заңды тұлғалармен қатар мемлекеттiң қатысуы.
Жер реформасының даму логикасын зерделi талдау – жер заңдарының
Мемлекеттiң жер қатынастарында субъект ретiнде қатысуы, ең алдымен, жердi
Осыған байланысты, жер үлестерiн талан-таражға салуды тоқтату үлес иелерiнiң
1.3 2001 жылғы «Жер туралы» Заң бойынша жерге меншiк
2001 жылдың 24 қаңтарында қабылданған «Жер туралы» заңның басты
Заң жердiң әлеуметтiк табиғи заңдылықтарын, қоғам өмiрiндегi маңызын ескере
Ғылыми әдебиетте жер режимiнiң жарты ғасыр бойы жердiң құқық
Жер бөлiгiнiң құқықтық режимi оған заттық құқықтардың пайда болу
Қазақстан Республикасының ескi жер туралы заңынан жаңа заңның айырмашылығы
Жобаның 24-бабына сәйкес мемлекеттiк меншiктегi ауыл шаруашылық мақсатындағы жер
Адам құқықтарының жалпыға бiрдей декларация сияқты негiзгi халықаралық құжаттарда
Қазақстан Республикасының Конституциясы адам мен азаматтың басқа да құқықтары
Жердi еркiн иелену мен иелiк етудiң құқықтық кепiлi болатын
Ауылдық жерлерде тұратын, жерге меншiк құқығының айрылған, нарықтық экономикалық
Қазiргi экономикалық болмыста бiздiң жер туралы заңдарымыз жеке басты,
1.4 Қазақстан Республикасы заңдары бойынша жер пайдалану құқығы
Қазақстан Республикасы «Жер туралы» заңына сәйкес жер пайдалану құқығы
«Жеке тұрғын үй құрлысы үшiн жер телiмi жеке меншiкке
Мысалы, егер сiз аталған мақсатта жер телiмiн алғыңыз келсе,
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жер телiмдерi жеке меншiк құқығымен тек
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жер телiмдерi жеке меншiк құқығын беру
1) жер телiмiнiң кадастрлық құнына тең баға, яғни алдын
2) жер телiмiнiң кадастрлық құнынан анықталатын жеңiлдетiлген бағаның нақты
2) жалпы алғанда, Қазақстан Республикасының ескi жер туралы заңының
II. «Жер туралы» заң жобасы бойынша заңды тұлғалардың жерге
2.1 Жер туралы заңды жетiлдiру проблемалары
Жер үлесiн иемденгендер, айтылып жүргенiндей, тек меншiк иесi ретiнде
1) шартты (дараландырылған) жер үлесiне құқығын шаруашылық серiктестерiнiң жарғылық
2) шаруа (фермер) қожалығын немесе ауылшаруашылық өндiрiсiне байланысты өзге
3) шартты (дараландырылған) жер үлесi құқығын мұрагерлiк бойынша беруге
123-баптың 3-тармағында айтылғанындай, жаңа жобаның қорытынды және ауыспалы ережелерiне
Жоғарыда келтiрiлген 80-баптың 6-тармаңы мен 123-баптың 3-тармағының мазмұндары жер
Заң жобасының 80-бабының 6-тармағындағы нормалардың негiзгi кемшiлiктерiнiң бiрi мынада,
Осы заң жобасынан көрiнгенiндей, ауылшаруашылық ұйымдарына өзiнiң жер үлесiне
Заң жобасы авторларының жер үлесiн шешулердiң қарамағындағы жерлер шаруашылық
ҚР Азаматтық кодексi (жалпы бөлiм) 58-бабының 1-тармағына сәйкес құрылтайшылардың
Жарғылық капиталға жарна ретiнде салған жер үлесiн қайтарып алу
Толық серiктестiкке қатысушы оның өзге де қатысушыларына заңнама кесiмдерiне
Қорыта айтқанда, толық заттай нысанда, iшiнара жерiн ала алады.
ЖШС қатысушының өз үлесiн (оның бiр бөлiгiн) үшiншi жақтарға
ҚР Азаматтық кодексiне сәйкес ЖШС өз мүлкiнiң (соның iшiнде
Қорыта айтқанда, жерге иелiк және жеке меншiктену мәселесi нарықтық
«Жуырда қабылданған «Жер туралы» заңның елiмiздi өркениеттi нарыққа қарай
... Иесiз жер жетiм. Экономикалық апатқа алдымен ұшырайтын да
Қазақстан Республикасының «Жер туралы» заңының 14-бабына сай жер учаскелерiн
Ендi осы заң талаптарының Батыс Қазақстан облысы бойынша қолданылу
Қарашығанақ мұнагазконденсаты кен орнының объектiлерiн орналастыру үшiн жер учаскелерi
Мұндай жағдайда Қазақстан Республикасының «Жер туралы» заңының 28-бабының 2-бөлiмiнiң
Мұндай тығырықтан шығудың бiрден-бiр көзi ретiнде Қазақстан Республикасының «Жер
Ал, «КПО Б.В.» компаниясы сот шешiмi арқылы мемлекеттiк қажеттер
Егер Батыс Қазақстан облысындағы жердi жалдау құны «КПО Б.В.»
Осы орайда мемлекеттiк қажеттiлiк деген түсiнiк пен ҚР Үкiметiнiң
Сондықтан да, ауылшаруашылық мақсаттағы жерлердi иелiктен алып қою мәселесiн
«КПО Б.В.» компаниясына жерлер тек заңның 66-бабының 2-бөлiмiнiң 4-тармағында
Және бiр қосымша ретiнде айта кететiн жай, олжердiң алынатыны
Ал, заңның 75, 76-бабында көрсетiлген әкiмшiлiк жаза қолдану мәселесiне
Сондықтан, жердi дұрыс пайдаланбағаны үшiн әкiмшiлiк жазаға тартпай-ақ, берiлген
Сөз соңында айтарымыз. Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабының 3-тармағына сәйкес
Парламент қарауына ұсынылатын «Жерге жеке меншiк туралы» заңын қабылдауда
2.2 Жер пайдаланушылар мен жер учаскелерi меншiк иелерiнiң заңды
Елiмiздiң қазына байлығы болған жерге қатысты құқықтық қатынастар –
«Жер туралы» жаңа заңда мемлекеттiк заңды тұлғалардың жер пайдаланудағы
Жер пайдаланушыларды ұлттық және шетелдiк жер пайдаланушылар деп тануымызға
Заң бойынша шетелдiк жер пайдаланушыларға тұрақты жер пайдалану құқығы
Жер пайдаланудың бүгiнгi құқықтық бағыты қалай жасалады деген сауал
Қазақстан Республикасы «Жер туралы» заңында айқындалған тағы бiр жағдай,
Қазақстан Республикасы жер заңдарының нормалары – ең алдымен, жер
- бiрiншiден, жердi оның нысаналы мақсатына сай, ал уақытша
- екiншiден, тиiстi санитариялық және экологиялық талаптарға сай өндiрiс
- үшiншiден, топырақтың құнарлығын нашарлатпауға, сондай-ақ жердiң басқа па
- төртiншiден, жер салығын оның iшiнде жердi жалдау ақысын
- бесiншiден, орман және су ресурстарымен басқа да табиғи
- алтыншыдан, жер учаскесiнде шаруашылық және басқа да қызметтердi
- жетiншiден, жердiң жай-күйiмен пайдалануы туралы жер заңдарында белгiленген
- сегiзiншiден басқа меншiк иелерiмен жер пайдаланушылардың құқықтарын бұзбауға;
- тоғызыншыдан, топырақтың құнарлы қабатын сыдырып алу, оның бiржола
- оныншыдан, «Жер туралы» заң нормасына қайшы келмейтiн сервитуттардың
Ал жер учаскесiне құқықтары бола алмайтын жер учаскелерiнiң меншiк
Мiне, осы құқықтық мiндеттердiң орындалуы – жер құқығы субъектiлерiнiң
Жер қатынастары субъектiлерiнiң өздерiне тиесiлi құқықтарды жүзеге асыруы –
2.3 Жер пайдалануды құқықтық-заңдылық жағынан реттеу
Жер ресурстары қандай да бiр мемлекетте болмасын, сол елдiң
Қазақстан Республикасы Жер туралы заңының 27-бабында тұрақты жер пайдалану
Бiрiншiден, «жердi табиғи ресурс, Қазақстан Республикасы халқының өмiрi мен
Екiншiден, жердi ұтымды және нысаналы пайдалану принциптерi – жер
Ұтымды, әрi мақсатты жер пайдалану нәтижесiнде жер құқық қатынастар
Үшiншiден, жердi пайдалануда экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету және жерге
- жердi өз керегiнше шексiз пайдалану;
- айналадағы ортаны ластанудан қорғау проблемалары пайда болды.
Бұл проблемаларды құқықтық реттеуде де тұрақты жер пайдаланудың тиiмдiлiгi
Бiрақ, соған қарамастан жер пайдаланушылардың Қазақстан Республикасының 1997 жылдың
Төртiншiден, ауыл шаруашылығына арналған жердiң басымдылығы мемлекеттiң жерге деген
Ұлан-ғайыр жердi алып жатқан Қазақстан мемлекетiнiң экономикалық даму жолында
Бесiншiден, жердi ақы төлеп пайдалану жер пайдаланушылардың мемлекеттiк меншiктегi
Осы жоғарыда сараланып көрсетiлген дәлелдемелердiң мазмұны ненi бiлдiредi десек?
Сонымен, жердi тұрақты пайдалану дегенiмiз – жер құқық
Сондықтан да тұрақты жер пайдаланудың негiзгi қағидаларын ғылыми негiзге
2.4. Жерге меншiк құқығының кейбiр мәселелерi
Қазақстан республикасында жерге меншiк нысаны туралы пiкiр әр түрлi.
Бiз Қазақстан Республикасының жерi сатып алу-сату объектiсiне айналмауға тиiс
Қазақстан Республикасының аумағына басты табиғи байлық ретiндегi барлық жер,
Президенттiң Жоғарыда атаған Жарлығының мәнi мен нысаналылығын ашу үшiн
Қазақстан Республикасында жердiң меншiк иесiне жердi иелену құқығы, пайдалану
Жердi мемлекет Конституциясы негiзiнде барлық жерге қатысты меншiк құқығына
Жерге меншiк құқығын мемлекет бүкiл халықтың, қоғамның мүддесiне, тiптi
Жердi пайдалану құқығы мен жердi иелену құқығында мемлекет және
Жерге билiк ету құқығын жерге меншiк иесi болып табылатын
Заң негiзiнде қабылданған құқықтық құжаттар деп иелену құқығы нысанының,жағдайының
Заңдарда көрсетiлген жағдайда бұл қызметтi жер иеленушiлер мен жер
Жеке адамдар мен заңды ұйымдардың – жер иеленушiлердiң немесе
Мұндай билiк ету қызметi Президенттiң жоғарыда атаған Жарлығы жарияланғанға
Қазақстан Республикасының Жер кодексiнiң 61-бабына сәйкес азаматтарға мұралыққа қалдырған
Бау-бақша кооперативiнiң (серiктестiгiнiң) мүшесi мұралықпен иеленген жер учаскесiндегi өзiне
Осы Жарлықпен заңды ұйымға да (мемлекеттiк ауыл шаруашылық кәсiпорнынан
Азаматтар мен Заңды ұйымдар, тиiсiнше, өз учаскесiн өмiрлiк мұра
Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасында тұрған мерзiмiне қарамастан, үй
Жер қорын басқару тәртiбi ретiнде қабылданатын мұндай мемлекеттiк құқықтық
Қазақстан Республикасының Президентi Жарлықты шығарғанда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң
Бұл Жарлық жердi өмiрлiк мұра ретiнде иелену құқығы мен
Жерге меншiк иесi құқығының аталған пәнi, заңдық талдау тұрғысынан
Азаматтық айналымда жер учаскесiне мұндай құқықты енгiзу қажеттiгi, атап
Жердiң «нарыққа» телуiнiң республика экономикасының қалыпты дамуына ғана ықпал
Жеке адамдар мен заңды ұйымдардың аталған билiк ету өкiлеттiгiн
1. Республика Президентiнiң Жарлығында жер учаскесiн сатып алу-сату туралы
Жер учаскесiн сату және сатыа алу мемлекет меншiгiнен айыру
2. Берiлетiн жер учаскелерiнiң мақсатын, жер қорын басқару тәртiбi
3. Республикада жер қорын мемлекеттiк органдар басқарады. Мемлекет және
4. Мемлекет өзiнiң жер иелену құқығын және жер пайдалану
5. Жер учаскелерiнiң мақсатты бағытта орынды және тиiмдi пайдалануын
Оның үстiне «жер нарығы» қорын басқару органдарының бақылауын тыс
Жер кеңестiк-аумақтық жоспарлау, пайдалану мен қорғау объетiсi болып табылады.
Заңда жер мүлiктiк және шаруашылық қатынастарын реттеуде жер заңы
Мысалы, фермерлер немесе шаруа шаруашылықтарын ауыл шаруашылығы бағытында жер
Қазiр дүние жүзiнiң көптеген елдерiнде, азаматтық заңдармен салыстырғанда, жер
Мемлекет тарапынан жердi басқару қызметi жерге меншiк құқығының дербес
Бiз көтерген барлық мәселелер бойынша жер заңын жетiлдiру республикада
2.5 29 желтоқсан 2002 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының «Жер
«Ата-бабаларымыздың ұрпағына қалдырған асыл мұрасының сатылуына жол бермеймiз» деп
Жалпы алғанда қазiргi қолданыстағы 2001 жылғы «Жер туралы» заңынан
Жобаның 24-бабына сәйкес мемлекеттiк меншiктегi ауыл шаруашылық мақсатындағы жер
Ал қолданыстағы «Жер туралы» заңның 18-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жер телiмдерi жеке меншiк құқығымен тек
Жобаның 41-бабы бойынша қызметтiк жер телiмiнiң тармақтары былай делiнген.
Қызметтiк жер телiмi ұзақ мерзiмдi өтеусiз уақытша жер пайдаланудың
Қызметтiк жер телiмiне құқығы бар қызметкерлер санаттарының тiзбесiн Қазақстан
Қызметтiк жер телiмi үлеске құқығы бар адамдар жұмыс iстейтiн
Қызметтiк жер телiмi қызметтiк тұрғын күтiм жасау, ауыл шаруашылық
Қызметтiк жер телiмi өтеусiз кейiнгi уақытша жер пайдалануға жатады
қызметтiк жер телiмi:
Жасы немесе мүгедектiгi бойынша зейнеткерлiкке шыққан соң еңбек қатынастарын
Қарулы күштер қатарына мiндеттi мерзiмдi қызметке шақырылған немесе түскен
Қызмет мiндеттерiн орындауына байланысты қаза тапқан қызметкерлердiң отбасында: жұмысқа
Тұрғын үй заңдарына сәйкес қызметтiк тұрғын жағдайда тұру құқығы
Қызметтiк жер телiмi тәртiбiмен жер учаскесiн беру қызметкер мен
Қызметтiк жер телiмiнiң пайдалану құқығына қатысты қандай да болсын
Жобаның 43-бабының 12 тармағында «жер телiмдерiне құқық кәмелетке толған
Қазақстан Республикасының шетел заңды тұлғалары дегенiмiз – «Шетелдiк инвестициялар
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер телiмiнiң меншiк иесi болып табылатын
Жергiлiктi атқарушы орган жер телiмiн сатып алудан бас тартқан
Осы тұста, «егер ауыл шаруашылық мақсатындағы жер телiмдерiне меншiк
Жобаның 6-бабы 4 тармағында егер жер туралы заңнамада өзгеше
«Жер туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң заң күшi бар Жарлығының
Бұл әрине Қазақстан Республикасы азаматтары мен заңды тұлғалары үшiн
Қазақстан Республикасы «Жер туралы» заңына сәйкес жер пайдалану құқығы
Бұл күндерi елiмiзде орын алған демографиялық хал-ахуал мен қазақ
Сондықтан да ауыл шаруашылық жерлерге жаппай жеке меншiк орнатудан
Жердi негiзiнен мемлекеттiк меншiгiнде қалдырған соң, ал оның басқа
1917 жылдың 21 қарашасындағы санында жарияланған «Алаш» партиясы бағдарламасы
Партия бағдарламасының жобасын жасаушылар қатарында Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов,
1917 жылы Алаш автономиясын құрып оның үкiметi – Алашорданы
Бұл күндерi жер мәселесiн дұрыс шешу үшiн өткен тәжiрибеден
Басқаны былай қойғанда, Жер-Ананың бағасын бiлiп, қадырына жетiп, отырмыз
Ал шөлейт, сортаң және экологиялық апат аймақтары, әртүрлi кендi
Жекешеленген жердiң күтiмi болады, гүлденедi. Жердiң иесi ертең бала-шағасына
«Жер туралы» кодекстiң жармысына жуығына 562 толықтырулар енгiзiлдi.
Соңғы он жыл iшiнде республикадағы саяси және экономикалық құрлыстың
Қазақстанда жерге мемлекеттiк және жеке меншiк танылып, тең дәрежеде
Осының бәрi жер қатынастарының сипатына және оларды Қазақстанның әкiмшiлiк-аумақтық
Ауыл округi деңгейiндегi жер қатынастарын реттеу мәселесiнде де елеулi
1990 жылы 16 қарашада қабылданған Қазақстанның жер кодексi селоның,
- азаматтарға, кәсiпорындарға, мекемелерге және ұйымдарға селолық елдi мекендер
- азаматтардың меншiктi қосалқы шаруашылығын жүргiзу, тұрғын үй салып,
- жердi иелену құқығын, жердi пайдалану құқығына және жалға
- жердi иемдену құқығына, жердi пайдалану құқығына және жердi
- жердiң мемлекеттiк есебiнен жүргiзу;
- жердi пайдалану мен қорғауға бақылау жасау;
- жер үшiн ақы алынуын ұйымдастыру;
- жердi иеленушiлер мен жердi пайдаланушылардың құқығын қорғау.
Жерге байланысты өзгерiстердi және жер реформасын жүзеге асыру барысында
Бүкiлхалықтық референдум нәтижесiнде 1995 жылы 30 тамызда қабылданған едi.
Жаңа жер қатынастарының қалыптасып, дамуы жағдайында оларды реттеу мәселесiндегi
Қазiргi кезде республика аумағындағы жер қатынастарын реттеу 2001 жылғы
III. Ауыл жағдайында жер қатынастарын реттеу мәселелерi
Ауыл (село) округi Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк-аумақтық бөлiну жүйесiне енедi.
Қазақстан Республикасының «Жер туралы» заңына сәйкес ауыл және село
- жер учаскелерiн жеке меншiкке және пайдалануға беру;
- жердi мемлекеттiк қажеттер үшiн қайтарып алу (сатып алу);
- аудандық өкiлеттi органның бекiтуiне енгiзу үшiн ауылдық (селеолық)
- заңда белгiленген жағдайларға сәйкес iздестiру жұмыстары үшiн жер
- жердi пайдалану мен қорғауға бақылауды жүзеге асыру;
- жердi мемлекеттiк пайдаланушылардың жер учаскелерiн ұзақ мерзiмдi жалға
- заң актiлерiмен өз құзырына жатқызылған өзге де мәселелер.
«Жер туралы» заңда жергiлiктi өкiлдiктi органдардың және жергiлiктi өзiн-өзi
- жергiлiктi атқарушы органдар мен ұйымдардың жер ресурстарын пайдалануы
- ауылдық елдi-мекендер аумағының жер шаруашылық жайғастыру жоспарларын бекiту;
- жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары жер қатынастарын реттеу санасында
Ауылдық округте жер жөнiндегi негiзгi құқықтық қатынастар жеке субъектiлерге
Қазақстан Республикасының азаматтарына жер учаскелерi меншiктi үй шаруашылығын жүргiзу,
Жер учаскелерiн мемлекеттiк меншiктен жеке меншiкке ақысын бiрден төлетiп
1. Қазақстан Республикасының азаматтарына көп пәтерлi үйлердегi баспана иелерiне
2. Қазақстан Республикасының азаматтарына «Жер туралы» заңда белгiленген мөлшерде:
- Ауылдық жерлерде меншiктi үй (қосалқы) шаруашылығын (үй маңындағы)
- Жеке тұрғын үй құрлысы үшiн – 0,10 гектар;
- бағбандық, сондай-ақ, саяжай құрлысы үшiн – 0,12 гектар.
Аталған мақсаттар үшiн жер учаскелерi тек бiр-ақ рет берiледi,
3. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа жағдайларда мал қоралары
Меншiктi үй шаруашылығын жүргiзу, бағбандық, жеке тұрғын үй және
Нақты жер учаскесiн белгiлеу, бағалау құнын, мемлекет жеке меншiкке
Түзету коэффиценттерi мен селолық елдi мекендегi аймақтардың шекаралары аудандық
Республика азаматтарына меншiктi үй шаруашылығын жүргiзу, бағбандық және саяжай
Жеке меншiкке беруге болмайтын учаскелерi жер пайдалануға берiледi.
Жер пайдалану құқығы тұрақты немесе уақытша болады.
Тұрақты пайдалану құқығымен жер учаскелерi тек мемлекеттiк жер пайдаланушыларға
Тұрақты жер пайдалану құқығы шетелдiк жер пайдаланушыларға берiлмейдi.
Уақытша жер пайдалану құқығы қысқа мерзiмдi (бес жылға дейiн)
Уақытша жер пайдалану құқығын беру мерзiмдерi нысананы мақсат ескерiле
Мемлекеттiк заңды тұлғалардың жер пайдалану құқығын беру мемлекеттiк органның
Уақытша жер пайдалану құқығын мемлекеттiк емес жер пайдаланушыларға беру
«Жер туралы» заңға сәйкес қайта құрылатын немесе таратылатын мемлекеттiк
а) Шаруашылық серiктестiктердiң жарғылық капиталына үлес ретiнде немесе қайта
ә) Шаруа (фермер) қожалығын немесе ауыл шаруашылық өндiрiсiмен байланысты
б) Шартты (дараландырылған) жер үлесi құқығын мұрагерлiк бойынша беру
Шартты жер үлесi есебiне жер учаскелерiн бөлу жер пайдаланушыларда
Бұрынғы заңдарға сәйкес шартты жер үлесi құқығына байланысты бөлiнген
«Жер туралы» заңда сондай-ақ мынау көзделген: шартты жер үлесi
3.1 Жер туралы заң бойынша оралмандарға жер бөлу мәселесi
«Жер туралы» заңда оралмандарға жер учаскелерiн берудiң шарттары белгiленген.
Оралмандарға тауарлары ауыл шаруашылық өндiрiсiн жүргiзу үшiн жер учаскелерi
Жер учаскесiне құқық беру туралы өтiнiш түскен кезден бастап
Жер учаскесiне құқық беруден бас тарту әкiмнiң шешiмiмен рәсiмделедi.
Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерi мен жер учаскелерiн жалға беру
Жер учаскесiне құқық берiлетiндiгiн куәландыратын құжаттар мыналар:
- жер учаскесiне жеке меншiк және тұрақты жер пайдалану
- өтемдi уақытша жер пайдалану кезiнде;
- жер учаскесiн жалға алу туралы шарт;
- өтемсiз уақытша жер пайдалану кезiнде - өтемсiз уақытша
Жер учаскесiне құқықты куәландыратын құжаттардың жер ресурстарын басқару жөнiндегi
Заңда жерге құқық қатынастарынан туындайтын даулар сот арқылы шешiлетiнi
Беделдi халықаралық ұйымдардың құжаттарында Бiрiккен Ұлттар Ұйымының мүшелерiне жер
Жердi шаруашылық айналымға кеңiрек тарту қажеттiгi жерге мемлекеттiк меншiктi
Жер қатынастарын реттейтiн нормативтiк актi дербес құқық ретiнде қарайтын
Қорытынды
Қазақ халқының құқықтық мәдениетiнiң тарихында жер мәселесi үлкен орын
Көшпелiнiң жерге деген құқықтық көзқарасының екiншi бiр үлкен қатпары
Жер – Отан-Ана, жер – ата-бабадан қалған мирас, жер
Жер – елдiктiң халық бiрлiгiнiң (мелекеттiгiнiң) белгiсi деген ұлттық
Яғни бұл көзқарас халықтың өз жерi алдындағы ең үлкен
Ал ендi, бiр ерекшелiгi, сахара жұрты осы көзқарасты тек
Елдiң елдiгi оның бiрлiгiнде. Сондықтан кез келген дау-дамайды, оның
Көшпелiлердiң жер қатынасын реттейтiн құқықтық нормаларының сырын ашар тағы
Екiншi жағынан бiз бұл жерде хан мен халық арасындағы
Мiнеки, көшпелiлердiң жердi қоныс есебiнде қабылдайтын құқықтық өмiрiнiң негiзiнде
Дипломдық жұмысты қорытындылай келе айтарым, кеше ғана 20 мамыр
Қолданылған әдебиеттер
Нормативтiк актiлер
1.Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы. 1995. 30 тамыз, 1998ж. 7
2. ҚР Азаматтық кодексi (жалпы бөлiм) 27.12.1994 ж. 21.05.2002
3. «Жер туралы» ҚР Президентiнiң 1995 жылғы 22 желтоқсандағы
4. ҚР «Жер туралы» заңы. 2001 24 қаңтар.- Заң
5. ҚР «Жер кодексi» жобасы. Заң газетi. 8 қаңтар
6. ҚР «Неке және отбасы» кодексi 17.12.1998 ж. 24.01.2002
7. ҚР Президентiнiң шетелдiк азаматтарының құқық жағдайы туралы заң
8. Адам құқықтарының жалпыға бiрдей декларациясы. 1948. БҰҰ.
9. Аадамдардың экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтары туралы 1966
10. Земельное законодательство РК. Сборник законодательных и нормативных актов
11. Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
12. «Шетелдiк инестиция туралы» ҚР Заңы 24.12.1994
13. Өндiрiстiк кооператив. Кәсiпкер кiтапханасы. Алматы. 2002.
Арнайы әдебиеттер.
14. Ә. Стамқұлов, Ә. Бектұрғанов. Жерге меншiк құқығының кейбiр
15. Кенжалиев З. Жер даулары. Мұсылман календарi.
16. Б. Әмбетов. «Жер туралы» заң жетiлдiрудi қажет етедi.
17. С. Мұстафаев. Жер пайдаланушылар мен жер учаскелерi меншiк
18. ҚР Президентiнiң Қазақстан халқына жолдауы. 2002 мамыр.
19. Бөкейханов. Жер законi. Жас Алаш. 2.2002.
20. Еркiнбаева Л. Жерге меншiк қатынастарын құқықтық реттеу. Заң
Земельное законодательство РК.- Сборник законодательных и нормативных актов по
ҚР Азаматтық кодексi 209 бап
«Жер туралы» ҚР Президентiнiң 1995 жылғы 22 желтоқсандағы
С.Мұстафаев. «Жер пайдаланушылар мен жер учаскелерi меншiк йелерiнiң заңды
Ә.Стамқұлов. Жерге меншiк қатынастарын реттеу. Заң газетi. 2/2001жыл
Б.Әметов. «Жер туралы » заң жетiлдiрудi қажет етедi.
Кенжалиев. З. Жер дауы. Алматы. 2002 жыл .
ҚР «Жер туралы» жобасы. 29.12. 2002. Заң газетi.
Өндiрiстiк кооператив. Кәсiпкер кiтапханасы Алматы 2002 ж.
Президенттiң Қазақстан халқына жолдауы. Парасат журналы 8/2002.
Осында.
ҚР конституциясы. 1995 жыл 30 тамыз.
ҚР «Жер туралы» Заңы // «Егемен Қазақстан» 6 ақпан
ҚР «Жер туралы» заң 48-бап.
ҚР «Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
Ә.Стамқұлов.Ә.Бектұрғанов. Жерге меншiк құқығының кейбiр мәселелерi. Әдiлет
«Меншiк туралы» Заң, 3-бап.
Еркiнбаева Л. Жерге меншiк қатынастарын құқықтық реттеу. Заң
«Шетелдiк инвестициялар»туралы ҚР заңы 1994 .24.12.
Б.Әметов. «Жер туралы заң жетiлдiрудi қажет етедi» Заң
Ә.Бөкейханов. Жер законi. Жас Алаш.
44
Жерді ұтымды пайдалану
Экологиялық құқықтық қатынастардың түсінігі,объектілері, субъектілері және мазмұны.
Экологиялық заңдарды бұзғаны үшін заңды жауапкершілік
Қазақстан Республикасының экологиялық құқығының дәрістері
Халықаралық экологиялық құқықтық жауапкершілік»
Экологиялық құқықтың қоғамдағы ролі
«Экологиялық – құқықтық реттеудің түсінігі, мәні. Қоғам мен табиғаттың өзара байланысы.»
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҰҒЫМЫ МЕН ТАҚЫРЬІБЫ
Қазақстан Республикасындағы жер мәмілелерінің аясындағы қоғамдық қатынастар
«Қазақстан Республикасының экологиялық құқығы» пәнінің оқу-әдістемелік кешені