Бесіншісі - Мысырға қарсы
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................................3
І тарау. Мысыр еліндегі
1.1.Мысырда мәмлүк мемлекетінің
1.2.Сұлтан Аз – Заһир Бейбарыс Мысыр
ІІ - тарау. Таяу Шығыс пен Мысыр
2.1. Мәмлүк мемлекеті Дешті
2.2. Мәмлүк мемлекетінің Алтын Ордамен жақындаушының
ІІІ Қорытынды..........................................................................................................63
IV Пайдаланылған әдебиеттер мен сілтемелер ................................................69
V Қосымша.................................................................................................................71
Кіріспе
Диплом жұмысының өзектілігі: Еліміз егемендігін
Қыпшақ мәмлүктерінің Мысыр
Жалпы алғанда, сұлтандық билікке
Мамлүктер билігі дәуіріндегі мысыр
Ғылымда аз зерттелген салалардың бірі – Мысыр Мәмлүк мемлекеті
Диплом жұмысының тарихнамасы және зерттеу
Батыс Еуропа мен Ресейде ХVIІ-ХVIII ғғ. Бастауын алған Мысыр
Мысыр Мәмлүк мемлекетінің тарихына қатысты Батысеуропалық алғашқы зерттеушілердің назары
XX ғасырдың бірінші жартысында Мысыр Мәмлүк мемлекетінің саяси тарихын
XX ғасырдың екінші жартысында Мәмлүк мемлекетінің тарихын
Араб зерттеушілері тарапынан
XVIII ғ. жартысында Алтын
ХІХ ғ. Ресей зерттеушілерінен В.В. Григорьев,
Мысыр зерттеушісі Махмуд Риза Салимнің 1962
Қайыр университетінің профессоры, орта
1995 ж. Қайырда жарық
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеті:
Зерттелген тақырыптың мақсаты – Орта ғасырдағы Мысыр елінің, яғни
Орта ғасырда Мысыр елінің ішкі және сыртқы саясатын анықтау.
Мысыр Мәмлүк мемлекеті құрылғаннан кейін Дешті Қыпшақпен қарым –
Луис ІХ –ның Мысырға жасаған Крест жорығын анықтау
Сұлтан Аз-Заһир Бейбарыстың жүргізген саясатын зерттеу.
Диплом жұмысының ғылыми
Дерек тақырыпта қатысты материалдар
Мамлүк мемлекетінің XІV ғ ІІ
Сұлтан Аз – Заһир Байбарыстың
Диплом жұмысының хронологиялық
Тақырып бойынша зерттеу Орта ғасырдың ХІ
Диплом жұмысының методологиялық негізі: Диплом
Диплом жұмысының практикалық маңызы:
Мәмлүктер билігі дәуіріндегі Египет
Диплом жұмысындағы материалдар жоғарғы
Диплом жұмысының құрылымы:
Диплом жұмысы кіріспеден, екі
І тарау. Мысыр еліндегі
1.1.Мысырда Мәмлүк мемлекетінің
Қыпшақ мәмлүктерінің Мысыр жеріне Аббас әулеті билігінің соңғы кезеңінен
Төл араб сөзі «мамлук», көпше түрінде «мамалик» бастапқы мағынасында
Уақыт өте, мәмлүктер бұл өңірдегі мұсылман мемлекеттерінің негізгі және
қүл базарларында сатып алу;
соғыстарда тұтқынға түсіру;
Ислам Халифаты құрамына кірген Орталық Азия мемлекеттері билеушілерінің орталыққа
яғни мамлүктерді жіберіп отыруы.
Мәмлүктерге қатысты араб деректерін сараласа, Аббас әулетінің халифасы Әл-Мутасим
Сонымен, халифа Әл-Мутасим Халифаттағы арабтар мен парсылардың әскери және
Алғашқы түркі мәмлүктерінің Халифаттың орталығы Бағдадқа келуі жайындағы араб
Саны мен күш-қуаты, беделі артып, мамлүктер халифаттың мемлекттік істеріне
Осы кезеңде саяси және әскери салаларда елеулі жетістіктерге қол
Мысырда 868-905 жж. аралығында билік еткен Ат-Тулунилер әулетінің мемлекеті
870-877 жж. аралығында билік еткен Аббас әулетінің ха лифасы
Осы кезден бастап Мысыр билеушілері мен олардың әскерлері түркі
Солтүстік Африкада билік еткен Әл-Фатимилер әулеті 969-жылы Мысырды жаулап
975-996 жж. аралығында билік еткен Әл-Фатими әулетінің өкілі -
Түркі тегі өзінің ынта-жігерін кайта қалпына келтіруі 1020-1036 жж.
1036-1094 жж. аралығында билік еткен халифа Әл-Мустансирдің билік етеді.
Әл-Фатимилер әулетінің мемлекеті ислам тарихында ең алғаш болып жасөспірім
Әл-Фатимилер әулетінің мемлекеті күйрегеннен кейін, 1171 жылы оның орнына
Селжүк түріктерінің мемлекет ретінде орнығуьшын бастапқы кезеңінде оның негізгі
Низам әл-Мәлик ислам тарихында ең алғаш болып мамл үктерге
Сонымен қоса, сұлтандар мамлүк әмірлеріне өз балаларын тәрбиеге беріп,
XII ғасырдың басында Мосул, Халаб, Дияр-Рабия және Мадр атабектіктерін
1164 жылы Зеңгінің баласы Нур ад-Дин ибн Зеңгі Йерусалим
Салах ад-Дин өзінің ағасы Асад ад-Динмен бірге талай шайқастарды
1171 жылдың қыркүйек айында халифа Әл-Адидтің қайтыс болуына байланысты
Қайтыс болған ағасы Нур ад-Диннің артынан қалған 11 жасар
Ел ішіндегі және сыртқы саяси қолайлы жағдайларды дұрыс пайдаланған
1193 жылы Салах ад-Диннің қайтыс болуынан кейін оның қалдырған
Салах ад-Дин тірі кезінде өзінің қол астындағы аумақтарды төмендегідей
баласы Әл-Азиз Османға - Мысыр жері;
екінші баласы Әл-Афдал Нур ад-Динге - Дамаскі;
үшінші баласы Аз-Заһир Ғазиге - Халаб (Алеппо).
Ал Әл-Айубилер әулетінің басқа әмір мұрагерлеріне жоғарыда аталған балаларына
- Салах ад-Диннің кіші інісі Әл-Адил Сайф ад-Динге -
Шубек, Әл-Кирк, Әл-Балқа және Мысырдың біраз бөлігі тапсырылады;
- екінші інісі Тоқ-Тегінге - Йемен;
Салах Ад-Дин өз ағайындары балаларының еншісіне:
Әл-Музаффар Тақиа ад-Дин Омарға - Хама өлкесі;
Әл-Амджид ибн Туран-Шахқа - Баалбек;
Муджаһид ибн Наср ад-Дин Ширкухқа - Хомс тиеді.
Салах ад-Дин қайтыс болғаннан кейінгі Әл-Айубилер әулеті
тарихының едәуір бөлігін олардың өзара қайшылықтары мен бір-біріне қарсы
Сөйтіп, XII ғасырдың аяғы мен XIII ғасырдың басы түркі
Мәмлүктердің көмегімен билікке келген Ас-Салих Наджм ад-Дин Айуб өзінің
Ас-Салих Айуб түркі мамлүктері тарапынан өзінің ағасына қарсы ұйымдастырылған
XIII ғасырдың ортасында француз королі Луис-ІХ-ның Мысырға Крест жорығын
Бұл жорықты ұйымдастырған және оны бастап келген Луис-IX өзінің
Әлем тарихшылары Батыс Еуропадан Таяу Шығысқа ат-танған 8 кресті
Біріншісі - Шам еліне қарсы;
Екіншісі - Шам еліне қарсы;
Үшіншісі - Шам еліне қарсы;
Төртіншісі - Константинопольге қарсы;
Бесіншісі - Мысырға қарсы;
Алтыншысы - Шам еліне қарсы;
Жетіншісі - Мысырға қарсы;
Сегізіншісі - Солтүстік Африка мұсылман елдеріне қарсы.
Үшінші кресті жорығының (1189-1192 жж.) қолбасшысы болған «Арыстан жүректі»
Аққа қамалының билеушісі және Иерусалим патшалығының королі Хана Ди
Мысырға карсы жасалған Бесінші кресті жорығының сәтсіздікке ұшырағанына отыз
Луис-ІХ-ның ұйымдастырған бұл жорығы Мысырға қарсы ұйымдастырылған алдындағы кресті
Бұл жорық өзінің жақсы ұйымастырылуымен және әскери дайындығымен қоса,
Сол кездегі Батыс Еуропаның аса куатты Франция мемлекетінің саяси
3. Кресті әскерлерінің шабуыл жасауы өз уақыты жағынан Мысырдағы
Сұлтан өзінің ауыр жағдайына қарамастан, бұл кресті жорығының жаулау
Думиятты қорғау үшін жасалған шаралардың бәріне қарамастан кресті әскерлері
Думияттың жау қолына түсуі туралы хабар бүкіл мұсылман әлемін
Бұл оқиғадан кейін көп ұзамай, 1249 жылдың 23-ақпанында сұлтан
Осындай қиын жағдайда Шаджарат ад-Дурр өзіне сенімді мамлүк әмірлерінің
Орта ғасыр араб деректеріне жүгінсек, Мысырдың жаңа сұлтаны
«Әл-Бахарийа» мамлүктері оған қарсы айла ойластырудың нәтижесінде Туран-шаһ өздеріне
Бұл астыртын жоспарды ұйымдастырушылар Фарис ад-Дин Ақтай, Байбарыс әл-Бундуқдари,
Мысырдағы мәмлүк мемлекетінің орнауы және
Мәмлүк мемлекетінің билігіне
Алайда, біздің пікірімізше, Шаджарат
Жалпы алғанда, 1250 жылдан
Өтпелі кезең сұлтандары мен
1.Шаджарат ад – Дурр (1250 ж)
2.Әл – Мунзз Иәз ад – дин Айбек
3.Әл – Мансур Нур ад – Дин Али
4. Сайф ад – Дин Қу
Тоққа деген бәсекелестіктің
Сұлтан тағына таласта мамлүк
Шаш шеніндегі Әл – Айбилер
Шаджарат ад – Дуррдың
Шаджарат ад – Дурр сұлтан тағына отырысымен биліктің
Мемлекеттік істерде Шаджарат ад
Мемлекеттің ішіндегі саяси жағдайда
Соғыс майданында мамлүк
Келісілген құнның жартысы
1250 ж. 8 қаңтарда
Салах ад – Дин Айтубидің
Сөйтіп, сұлтан Шаджарат ад –
Изз ад – Дин Айбек
Мысырда Ніл өзенінің жоғарғы
Сұлтан Айбек «Әл – Бахариия» мәмлүктерінің
Биліктің басты тұтқаларын
Сұлтан Айбек арнайы
Құтұз деген сенімді мәмлүгін сұлтанның орынбасары
«Әл - Бахарийа» мәмлүктерін «Ар – Рауда»
Сұлтан тағындағы өзінің кішкентай
Әмір Ақтай сұлтан Айбекті
Сұлтан тағын өзіне сақтап
Сөйтіп, 1254 ж. 27 қыркүйегінде
Әмір Ақтай өзінің
Ақтайдың өлімі жайында хабар
Әл – Айубилер әулетінің
Бір – ақ әл – Айубилер
Әл – Айтубилерге қарсы соғысу үшін
Сөйтіп, мамүлік әсерлері шайқасты жеңуін,
Мұсылмандардың өзара жанжалдауын кресшілер өз мүддесіне
Айбек өз тарапынан
Луис – ІХ мен Ай –
Айбек Мысырда қалған кресші
Айбек тұтқындарды босатқаны
Айбек Әл – Құдыс
Алайда, сұлтан Айбек пен
1253 ж. басында мұсылман
Айбектің өзінің әйелі Шаджарат
Шаджарат ад – Дурр «Әл – Бахарийа»
Сөйтіп, Шаджарат ад – Дуррдың «Әл –
Елдің ішкі өмірінде мықты
1.2. Сұлтан Аз – Заһир Байбарыс
Сұлтан Құтұздың өлімінен кейін
Оның үстіне , мамлүктер заманында «өлтіргенөлгеннің
Ибн Мас бұл оқиға
Сөйтіп, іс қалай болғанда да, Бейбарыс
Жаңа билеушіге ант
Соған сәйкес, сұлтан Бейбарысқа «Әл – Мәлик
Қайыр қаласында сұлтанның таққа отыру
Әскери соғыс майданда өзін
Олардың негізгілері:
Сұлтан Байбарырыс сұлтандық билігін нығайту мақсатында
Жергілікті халықтың қолдауын табу үшін сұлтан Бейбарыс
Мысыр түрмелерінде отырған саяси
Өз мемлекетін нығайтуға бағытталған төрт
Сұлтан Байбарыстың Мысыр мен Шам еліндегі
Дамаскі қаласының билеушісі Алам - ад
Әмір Санжардың дамаскі қаласының
Әмір Байбарыстың басқа мамлүк әмірлерімен ақылдаспай
Осы жағдайларды басшылыққа алып, 1260 жылдың
Әмір Санжар өзінің билгін
Шам еліндегі бұл әрекеттердің өзінің
Мұны көрген Бейбарыс бұл
Сұлтан Бейбарыс саяси өмірінің алғашқы кезеңінде
Бірақ, жеңілістерінен кейін арада көп уақыт
Хусы ад – Дин сұлтан
Сөйтіп сұлтан Бейбарыс билігіне қарсыбағытталған ішкі қарсылықтардың
Біріншіден: Мамлүк мемлекеті монғолдарғақарсы соғыстардағы жеңістеріне
Екіншіден: Мысырдағы сұлтан тағын Шам
Үшіншіден Ислам әлемінің алдында халифаттың
Төртіншіден: Қайырда суниттік бағыттағы
Бесіншіден: Абасс әулеті халифатының Қайырда
Алтыншыдан: Халифаның қолдауымен тірегінесүйенген Байбарыс өзінің
Сөйтіп, сұлтан Байарыс 1261 жылдан бастап
Бұл хабарды сұлтан Байбарыс өзінің жоспарын
Аббас әулетінің халифасын қоршаған көпхалық
Сосын, бас қади Тадж ид -
Сұлтан Байбарыс Мысырдан басқа
Мамлүк мемлекетінің мәртебесін көтеріп өзінің
Сөйтіп,сұлтан Аз – Заһир Байбарыс Қайырды
Сұлтан Бейбарыс сырттан келген жаудан қорғану және
Батыс мемлекеттері Мысырға қарсы
ІІ – тарау. Таяу Шығыс Мысыр Мәмлүктерінің
2.1.Мәмлүк мемлекетіне Дешті – Қыпшақ арасындағы
Ұлан байтақ кеңістікте XIII ғасырдың басында орнаған. Алтын Орда
әлемінің шығыс және солтүстік жағынан түйісіп жатқан даланы мекендеген
Русьтің шекараларына көшпенділердің жаңа толқындары туралы алғашқы деректер XI
Қыпшақтар Еділден асып, Дунай мен Днепрге дейін өздерінің иеліктерін
Сондықтан, араб жазба деректеріне негізделген зерттеуімізде Алтын Орда және
Сұлтан Байбарыстың 1260 жылы билікке келуіне байланысты Мамлүк мемлекетінің
Тақырыпты зерттеген араб тарихшыларының Дешті-Қыпшақ хандарының ішінде ерек-ше ілтипатқа
Екі мемлекет арасындағы байланыстардың орнап дамуына ыкпал еткен негізгі
Ең алдымен Мысыр мен Дешті-Қыпшақ арасында достық қарым-қатынасқа деген
Араб және мысыр зерттеушілерінің басым көбі қолдайтын, діни фактор
Дешті-Қыпшақ ханы Берке-хан Жошы-ханның ұлы болғандықтан өзін әулеттегі үлкені
Шыңғыс-ханның заңы бойынша, еншілікке берілген жерлер толығымен оның иесінің
Алтын Орда мемлекетінің негізін салған Бату-ханның кезінде Төле-хан екеуінің
Қайыр мен Сарай арасындағы
дипломатиялық елшіліктердің қатынауы
Мысыр Мамлук мемлекеті мен Дешті-Қыпшақ арасындағы байланыстар тақырыбының ішінде
Қарастырып отырған тақырыпқа қатысты негізгі зерттеулердің бірі ретінде, кітаптың
Мәмлүк мемлекеті мен Дешті-Қыпшақ арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастар тақырыбына жазылған
Сұлтан аз-Заьир Байбарыс Берке-ханға 1262 жылы елшілікке Дешті-Қыпшақ елі
Берке-хан сұлтан Байбарысқа жіберген елшілерімен бірге жолдаған хатында шүкіршілік
Халифа оларға лайық қымбат киімдерді сыйға тартып, сұлтан Байбарыс,
Берке-хан сұлтан Байбарысқа сол жылы елшілерін жіберіп, оны бастап
Елшілер сұлтан Байбарысқа Берке-ханның хаты мен ауызша жолдауында Құлағу-ханның
Сұлтан Байбарыс Берке-ханның елшілерін жылы қабылдап, оларга қымбат сыйлықтар
Сол жылы сұлтан Байбарыстан Берке-ханға аттанған ел-шілікті бастап барғандар
Сұлтан Байбарыстан Берке-ханға 1264 жылы елшілік жіберіліп, оны Шуджа
Сұлтан Байбарыстан 1267 жылы Берке-ханның ағасының баласының баласы -
Мұңкетемір-ханнан сұлтан Байбарысқа 1271 жылы елшілік аттандырылып, олармен жолдаған
Сұлтан Байбарыстан Мұңкетемір-ханға 1272 жылы жіберілген елшілікті әмір Сайф
Мүңкетемірге арнайы кымбат сыйлықтар, оның өзі сұратқан дәрілер мен
Сарайда Мүңкетемір қайтыс болып, таққа Таданмүңке отырады.
Таданмүңке-хан сұлтан Қалауынға 1283 жылы жіберілген елшілікті Қыпшақ еліндегі
Таданмүңке-ханнан сұлтан Қалауынға 1286 жылы жіберілген елшілерінің құрамына содан
1304 жылы Тоқтай-ханнан сұлтан Қалауынның ұлы сұлтан Ан-Насир Мухаммад
Сұлтан Ан-Насир ибн Қалауын Тоқтай-ханға елшілері Бадр ад-Дин Икміш
Тоқтай-ханнан сұлтан Ан-Насирге 1310 жылы жіберілген елшілікті Ала ад-Дин
Өзбек-ханнан сұлтан Ан-Насирге 1314 жылы жіберілген елшілікті Берке-ханның балалары
Сұлтан Ан-Насир Өзбек-ханға 1316 жылы елшілік жіберіп, оны елшілері
Өзбек-ханнан 1319 жылы сұлтан ан-Насирге жіберілген елшілерінің ішінде көптеген
Осы жылы Мысыр жеріне келін және онымен бірге қымбат
1334 жылы Өзбек-хан сұлтан Ан-Насирге аттандырған елшілерімен бірге оған
Бұл хат және оған жауап жайындағы ресми деректер көмескі
Сұлтан Ан-Насир Сарайға 1336 жылы жіберген елшілігі Сыр Тоқтақай
Өзбек-хан тарапынан Қайырға 1338 жылы жіберілген елшілікті Музаффар ад-Дин
Өзбек-ханнан сұлтан Ан-Насирге 1338 жылы аттандырылған елшілік 1336
1340 жылы сұлтан Ан-Насир Мұхаммад Ибн Қалауын қайтыс болады.
Жәнібек-хан сұлтан Ан-Насирдің таққа отырған баласы Хасан ибн ан-Насирге
Сонымен, ХІІІ-ХV ғасырларға жататын аутентивті араб жазба деректері Мамлүк
Дипломатиялық байланыстар 1279-1290 жж. аралығында билік еткен сұлтан Қалауынның
Мәмлүк мемлекеті мен
2.2.Алтын Орданың жақындасуының саяси
Екі мемлекеттің жақындасуына түрткі болған басты себептері мен алғышарттарды
Біріншіден, Таяу Шығыстағы мұсылман елдерінде IX ғасырдан бастап әскери
Екіншіден, Шыңғыс-хан құрған империяның күшеюі және одан кейінгі уакытта
Мысырда мамлүктердің билікке келуі, Дешті-Қыпшақта Алтын Орданың, ал Иранда
Шыңғыс-ханның ұрпақтары - Жошы және Құлағу әулеттері арасындағы бір
Академик Б.Д.Греков және А.Ю.Якубовскийдін «Золотая Орда и ее падение»
Осы мәселені А.А.Али-Заде өзінің «Борьба Золотой Орды и государства
Араб жазба дерек көздерінде келтірілген дәлелді ақпараттардың негізінде, сондай-ақ
Мысырдың Алтын Ордамен одақтас болуға мүдделі болға-ны туралы Б.Шпулер,
Бір-біріне карсы соғыска кірген екі әулет те ездерінің тегін
Шыңғыс-хан көзі тірісінде жаулап алған үлкен империясын үш үлының
Шыңғыс-хан қайтыс болғаннан кейін оның ұрпақтары арасында өршіген бәсекенің
Бастапқы кезде солай болды. Алайда, Шыңғыс-ханның импе-риясы бірнеше дербес
Алтын Орда мемлекетінің негізін салған Бату-ханның кезінде Төле-хан екеуінің
Сондай-ақ, Бартольд бұл соғыстың басталуына түрткі болған тағы бірнеше
Шыңғыс-ханның тірі кезінің өзінде, 1219-1223 жылдары моңғол әскерлерінің Сүбітай
Меңгу-ханның тұсында ғана мүмкін болады. Меңгу-хан Иранды жаулап алуды
Бұл жорық туралы білген Берке Бату-хан арқылы оны болдырмауға
Орта ғасыр тарихшысы әл-Омаридің пайымдауынша, Беркенің мұсылмандықты қабылдауына байланысты
1256 жылдың 1-қаңтарында Құлағу өз әскерлерімен Амудариядан өтіп, өзінің
1258 жылдың 10-ақпанында Бағдад қаласы моңғол әскерлерінің қолынан құлап,
Мамлүк мемлекеті мен Алтын Орданың жақындасудағы басты түрткілердің бірі
Орта ғасыр тарихшысы Ибн Касирдің хабарлауы бойынша, Берке-хан Құлағудан
Берке мен Құлағу арасындағы бәсекелестіктің шиеленісуінің тағы бір себебі
Жеңілген Арықбұға тұтқынға берілгеннен кейін, оған ұйымдастырылған сотқа ағайындары
Туысқан екі мемлекеттің арасында шиеленістің шығу себебінің бірі ретінде
Құлағу өзіне көмекке жіберілген басқа ұлыстың әскери қолбасшыларына сенімсіздік
Берке мен Құлағу әулеті арасындағы бәсекенің бір түйіні -
Кейбір тарихшылардың айтуынша Баку және оның жанындағы Темір қақпа
Алтын Орда мен Иран арасындағы шиеленісті бастапқы кезде Берке
Берке мен Құлағудың әскерлері арасындағы алғашқы шайқас, сол оқиғаның
Алғашқы кезде стратегиялық оймен Берке-хан әскерлерімен өз мемлекетініңтүпкіріне қарай
Осы оқиғаға байланысты Берке-ханның айтқан сөздерін сәл басқаша етіп
1264 ж. Құлағудың өлімінен кейін таққа оның ұлы Абақа
Жошы ұлысы мен Елхандар арасында әскери қақтығыстар бәсеңдеген сәттерде
Алтын Орда әскерлерінің Елхан жеріне келесі шабуылы Тұла-Бұға-ханның билігі
Ноғай өлтіргеннен кейін Алтын Ордада өзінің билігін күшейтіп алған
Алайда, Ғазан-хан қойылған талапты қабыл алмайды және оған: «Құлағу
Дипломатиялық жолмен мақсатына жете алмаған Тоқта-хан, Мысырдан әскери көмек
Ғазан-ханның өлімінен кейін оның орнын басқан Ұлжайту-хан (1304-1316 жылдары
Өзбек-ханның әскерлері Иран жеріне 1316 жылдың қысында шабуыл жасап,
Ұлжайту-хан қайтыс болған соң оның ұлы Абу Саид-ханға әлі
Абу Саид-ханның өлімінен кейін Елхан мемлекетінің ыдырауы басталады. Оның
1342 жылы Алтын Орда тағына келген Жәнібек-хан (1342-1357 жж.
Әкесінің өлімі туралы хабарды естіген Бердібек-хан тағын езінен басқа
Бұл оқиғалардан кейін тарихи сахнаға Темірланның шығуымен Алтын Орданың
Қорыта айтсақ, бір жағынан Алтын Орда мен Елхан мемлекетінің
Мамлүк сұлтандары дипломатиялық шеберліктерінің арқасында көп жағдайларда соғыссыз-ақ өздерінің
Сонымен, жоғарыда Мысыр Мамлүк мемлекеті мен Алтын Орда арасындағы
Қорытынды
Мысыр Мәмлүк мемлекетіде Таяу Шығыс өңіріндегі мұсылман мемлекеттерінің ішінде
Бұл зерттеудің негізгі нысаны - Мысыр Мәмлүк мемлекетінің тарихы
Зерттеуде Мысыр жеріндегі мамлүктердің қыпшак салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын кеңінен
Бүгінгі күнге ғылыми айналымға енген мамлүк кезеңіне жататын көптеген
Осы тұрғыда зерттеу барысында мамлүктердің билігі кезінде мұсылман өркениетіне
Мысыр Мамлүк мемлекеті мен Дешті-Қыпшақ сынды өз заманының ірі
Екі мемлекеттің байланыстары мен қарым-қатынастарының орнауына әсер еткен негізгі
Әлемдік тарихнамада Мамлүк мемлекетінің және мамлүктердің Дешті-Қыпшақпен байланыстары тақырыбын
Мысыр Мамлүк мемлекетінін Ирақ Жалайыр мемлекетімен байланыстары мәселесіне қатысты
Тәуелсіздігін қайта жаңғыртқан мемлекетіміздің шет елдермен, әсіресе араб-мұсылман елдерімен
Тәуелсіздіктің арқасында Қазақстан әлем таныған мемлекет болып танылды. Еліміздегі
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев 2005 жылдың 18 ақпанында жария еткен Қазақстан
Соған сәйкес Қазақстанның араб-мұсылман елдерімен қазіргі карым-қатынасымыздың орны айрықша
Жалпы алғанда, қазіргі уақытта Қазақстан араб және мұсылман елдерінің
Мысыр Араб Республикасы араб әлеміндегі саяси беделі жоғары әрі
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Мысырға 1993 жылғы ресми сапары кезінде Қайыр
Ынтымақтастықты одан әрі жетілдіру мақсатында Мысырға Қазақстанның Парламент Сенатының
2001 жылы Мысырда Қазақстанның мәдени күндері өткізілді. Екі елдің
Әлемде қолжазба қоры жағынан ең бай есептелетін Түркия, Мысыр
Ұлы бабамыз Байбарыстың өзін біз тани бастағанымызға көп уақыт
«Мәдени мұра» бағдарламасынын алдына қойылған міндеттер ойдағыдай орындалып жатыр,
Бастауын орта ғасырдан алған байланыстарымызды бүгінгі таңда тәуелсіз Қазақстан
Пайдаланылған әдебиеттер мен сілтемелер тізімі
Деректер
Тизенгаузен. В.Г. Сборник материалов относящихся к истории Золотой Орды.
Тизенгаузен. В.Г. Сборник материалов относящихся к истории Золотой Орды.
Зерттеулер
Атабаев Қ.М., Қадыртаева М.А. Деректанудың теориялық мәселелері. Алматы
Акишев К.А., Байпақов К.М., Ерзакович. Л.Б. Отрар в ХІІ
Ахинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. –
Батырша-ұлы. Б.Мысыр Мәмлүк мемлекетінің Дешті – қыпшақпен байланысы. Алматы
Батырша-ұлы Б. Сарай мен Қайыр арасындағы дипломатиялық елшіліктер. (1261-1438
Бартольд В.В. Источниковедения. Сочинения Т.8. Москва – 1967.
Бартольд. В.В. Культура мусульманства. Сочинения. Т.6. – С.
Бартольд В.В. История культурной жизни Туркестана. Т.2. М –
Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. М. –
Бартольд В.В. Кыпчаки. Сочинения. Т.5. М – 1968.
Большаков О.Г. история халифата. М. – Наука. 1989.
Данияров Қ. Қазақстанның балама тарихы. Алматы, 1997 ж.
Данияров К. Альтернативная история улыса Жошы – Золотой Орды.
Еремов Д.Е. Ислам: образ жизни и стиль мышления
Есенберлин М. Чингисхан потрясатель в селенной – Алматы
Есенберлин І. Алтын Орда. Алматы, 1999 ж.
История Казахстана. Т.1. – Алматы 1996 ж.
История Казахстана Т.2. – Алматы. 1997ж.
История Казахстана: белые пятна. – Алматы 1991 ж.
Ислам энциклопедиясы. Мамлюк. 1995 ж.
Қазақ энциклопедиясы. Т.3. Қыпшақтар.
Қадырбаев А.Ш. За пределами Великой степи. Алматы. 1997 ж.
Сағидоллақызы Г. Түркі (қазақ) және монғол халықтарын тарихы мәдени
Сәки Қ. Сұлтан Бейбарыс. Астана 2000 ж.
Саудабаев А. Бейбарыс Сұлтан. Алматы 2000 ж.
Сыздықова Р, Қойгелдиев М, Қадырғали би Қасымұлы және оның
Семенова Л.А. Салах ад-Дин и мамлюки в Египете. Москва
Закиров С. Дипломатическое отношение Золотой Орды с Египетом. (13-14
Қосымша
62
Таяу Шығыс пен Мысыр мәмлүктерінің қарым - қатынасы
Мысыр еліндегі мамлүктер билігі
Пайғамбарымыздың өзге дін өкіл патшаларын дінге шақыру хаттары
Еуропа туралы
Алдыңғы азиядағы мамлюктер
Ахли сунна уа-л жама-адағы фықых ғылымы
Ежелгі түркі жұртының тарихи санасы
Бейбарыс Сұлтан туралы
МЫСЫР ТАРИХЫ
Халықаралық қатынастар жүйесіндегі араб мемлекеттері