Салық есебінің тіркелімдері

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................................................5
1 Бюджетпен есеп айырсудың теориялық негіздері.................................8
1.1 Бюджетпен есеп айырысудың мәні мен мазмұны..................................8
1.2 Бюджетке төленетін міндетті төлемдерді есептеу ерекшіліктері.........14
1.3 Салық есептілігі.............................................23
2.Бюджетпен есеп айырсудың есебін ұйымдастыру...............................27
2.1 ЖК–тің қаржылық–экономикалық сипаттамасы..................................27
2.2 Бюджетпен тікелей салықтар бойынша есеп айырысу есебі................33
2.3 Бюджетпен жанама салықтар бойынша есеп айырысу есебі................42
3 Бюджетпен есеп айырсудың аудитін ұйымдастыру............................45
3.1 Аудиттің мәні және қажеттілігі..........................................45
3.2. Бюджетпен есеп айырсудың аудиті..................................51
3.3 Бюджеттік төлемдерді талдау...........................................56
Қорытынды........................................................63
Қолданылған әдебиеттер тізімі.............................................66
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Мемлекет қоғамның әртүрлі ортада қызығушылығын білдіреді,
Қазақстан Республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болған соң өзінің
Бюджеттік-қаржылық жүйе мемлекеттің – бюджет пен бюджеттік емес қорларды,
Мемлекеттік бюджет – жалпы мемлекеттік тұрғыдан бекітіп, пайдалану,
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында «Дүние жүзінің
Бюджет жүйесінің негізін салықтардың құрайтыны белгілі. Салық – қаржылық
Салықтар – мемлекет бiржақты тәртiппен заң жүзiнде белгiлеген, белгiлi
Салық кодексі салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті
Қазақстан Республикасының салық зандары Салык кодексінен, сондай–ақ қабылдануы Салық
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер –
Салық кодексі мен Қазақстан Республикасыньщ басқа да заң актілерінің
Салықтық міндеттемелердің пайда болуы – заңдылықтың әр түрлі фактілермен
Салық салудың негізгі мақсаты – белгілі бір территорияда заңда
Еліміздегі салық нормаларының өзіндік құрылу ерекшеліктеріне байланысты мемлекет өзінің
Салық пен бюджетке төленетін басқа төлемдерді есептеу мен төлеу
Зерттеу жұмысының мақсаты – нақты мысалдармен бюджетпен есеп
Осы қойылған мақсатқа жету үшін келесідей міндеттерді шешу қарастырылды:
- салықтар мәні мен салықтың қызметтеріне түсініктеме беру;
- салық төлемдерінің жіктемесін зерттеу;
- бюджетпен есеп айырысудың теориялық аспектілерін қарастыру;
- кәсіпорында салық және басқа да міндетті төлемдер
- бюджетпен есеп айырысу есебін жетілдіру жолдарын зерттеу.
Жұмыстың зерттеу объектісі – «Бақтыбаев» ЖК.
Зерттеудің ақпараттық базасын бюджетпен есеп айырысу есебі бойынша
Дипломдық жұмысты орындау барысында экономика ғылымының баланстық, экономикалық–статистикалық, монографиялық
Дипломдық жұмыстың көлемі мен құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш
1 БЮДЖЕТПЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Бюджетпен есеп айырысудың мәні мен мазмұны
Мемлекет қоғамның әртүрлі ортада қызығушылығын білдіреді, сәйкес саясатты ұйымдастырады
Бюджеттік-қаржылық жүйе мемлекеттің – бюджет пен бюджеттік емес қорларды,
Мемлекеттік бюджет – жалпы мемлекеттік тұрғыдан бөліп пайдалану, жұмсау
Салықтың экономикалық мәні — шаруашылық субьектілерінен, азаматтардан ұлттық табыстың
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ)
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетті ұстау
Салықтарға экономикалық әдебиеттерде әр түрлі анықтама мен түсініктеме берілген.
Байболтаева Н.Ә. оқулығында «Салық дегеніміз — бұл мемлекеттің және
Сұлтанова Б.Б «Салық есебі» оқулығында «Салық – мемлекеттік мәжбүрлеу
В. Радостовецтің оқулығында «Салық – мемлекет алдындағы әрбір
Қазақстан Республикасы өз алдына егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғасын,
Бюджеттен мемлекеттік кірістер мен шығындарының құрылымын көруге болады. Мемлекет
-ассигнованиялар - кәсіпорындар мен мекемелерге міндеттерін атқаруға берілген ақша
-субсидиялар – мемлекеттің ақшалай көмегінің бір түрі;
-сувенция – мемлекеттің белгілі бір мақсаттың орындалуына бағытталған ақша
-дотация – зиянды шығындарды жабуға арналған төлемдер.
Нарықтың экономика мен мемлекеттің салық саясатыныц негізгі мақсаты -
Салық саясатының басты мақсаты — салық жүйесін кұру
Мемлекеттің салық қызметі келесі бағыттардан тұрады:
– мемлекеттің салық жүйесінің қалыптасуы;
– салық салу саласында мемлекет органдарының міндетін анықтау;
– арнайы салық органдарының жүйесін қалыптастыру;
– салық заңын ұйымдастыру және оның сақталуына бақылауды жүзеге
Салық жүйесі де өз алдына сала болып қалыптасуы үшін,
Қазақстан Республикасының салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.
Бірінші кезең – 1991 жылғы 9 шілдедегі Қазақ КСР
Екінші кезең – Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында
Үшінші кезең – 2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының
Төртінші кезең – 2008 жылдың 10 желтоқсанында Қазақстан Республикасының
Салық кодексі салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті
Қазақстан Республикасының салық зандары Салык кодексінен, сондай–ақ қабылдануы Салық
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер –
Салық кодексі мен Қазақстан Республикасыньщ басқа да заң актілерінің
Салық зандары Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында қолданыста болады, сонымен
Салық бюджетке төленетін міндетті төлем болып саналатын болса, ал
Мемлекеттің тиімді салық салу процесін жүзеге асыру үшін бірнеше
Салықтардың созылымдылық принципі – бұл принциптің мәні мынада, яғни,
Салық салудың Салық Кодексімен басқару принципі былайша өрнектеледі, яғни
Салық салудың шындық принципі – болып салық салудың экономикалық
Салық салудың үнемділік – прuнципіне сәйкес, салық жинау ең
Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері Салық Кодексінде белгіленген салық
Қазакстан Республикасының салык заңдары салық салудың бірнеше принциптеріне негізделеді,
- бірінші, салық және бюджетке төленетін басқа да
- екінші, салық салудың айқындығы;
- үшінші, салық салудың әділдігі;
- төртінші, салық жүйесінің біртұтастығы;
- бесінші, салық заңдарының жариялылығы принциптері.
Ал, енді осы принциптерге жеке–жеке тоқталып өтетін болсақ:
1) салық салудың міндеттілік принципі – салық төлеушілер салық
2) салық салудың айқындық принципі – Қазақстан Республикасының
3) салық салудың әділдік принципі – Қазақстан
4) салық жүйесінің біртұтастық принципі – Қазақстан Республикасының
5) салық заңдарының жариялылық принципі – салық
Бұл принциптердің қолданылуы салық салудағы кедергілерді жойып, салық салу
Табыс — ұлттық табысты бөлу барысында мемлекетке, кәсіпорынға, мекемеге
Салық төлеушілердің, яғни жеке және заңды тұлғалардың салық төлеу
Салық төлеушілердің табыстары, бұл кімнің табысы болып саналатынына байланысты
– дивидендтер, рента;
– сыйақы, ұтыстар, роялти;
– жалақы, зейнетакы, стипендия, сақтандыру.
Қор – мемлекеттің, кәсіпорынның немесе жеке тұлғаның әлде бір
Жинақ – кәсіпорынның немесе жеке тұлғалардың банкілерге және жинақ
Айналым қаражаттары – өнім өндіру мен өткізудің жоспарлы және
Қарыз қаражаттары – бір жақ (қарыз беруші) екінші жаққа
Рента – алушыдан кәсіпкерлік кызметті талап етпейтін капиталдан, мүліктен
Жалақы – біріншіден, әрбір кызметкер жұмсаған еңбектің саны мен
Салық мөлшері — салық төлеушінің табысына карай алынатын салық
Салықтың шекті мөлшері – табыстың әр қосымша бірлігінен түсетін
Салықтың жеңілдік мөлшері болады, оны мемлекет өз тарапынан белгілі
Салықтың орташа мөлшері деп салық төлеушінің табыстарын орта есеппен
Ал, нөлдік салық мөлшері, бұл салық төлеуден босатылады (мысалы,
Салық жеңілдіктері – төлем қабілетін, қоғамдық өндіріске қатысу және
Салық жеңілдіктері – заңға сәйкес салық төлеушіні біртіндеп немесе
Қазіргі кезде кең таралған салық жеңілдіктерінің түрлерін С.Г.Пепеляев ұсынған
-алып тастау;
-жеңілдіктер;
-босату.
Алып тастау – салық салудың жекелеген обьектілері салық салудан
Жеңілдіктер – салық базасын қысқарту.
Босату – салық ставкаларын төмендетуге бағытталған жеңілдіктер [1].
Салық экономикалық категория ретінде және өзінің қалыптасуы барысында мынадай
Ең бірінші кезектегі атқаратын қызметі, бұл — қазыналық.
Мемлекет өз қазынасын толықтыру мақсатында табыс көздерін жасайды. Салық
Салықтың келесі қызметтерінің бірі – бақылау (реттеу).
Мемлекет экономиканы дамыту жолында салықтық реттеу процесі арқылы экономиканың
Салықтардың бақылау қызметінің арқасында салық жүйесінің тиімділігі бағаланады, қаржы
Салықтың келесі атқаратын қызметтерінің бірі — қайта бөлу.
Бюджетке түскен салық түсімдерін қаржыландыруды қажет ететін бағдарламалар жобасына
Салықтың қайта бөлу қызметі мемлекетке салықты қоғамдағы экономикалық және
Салықтардың қайта бөлу қызметінің көмегімен бюджетте ақша қаражаттары жиналады,
Салық – бірінші кезекте, бюджет саясатын жүзеге асыра отырып,
Мұның мақсаты – мемлекет әділетті түрде өз шығындарын да
Көптеген экономикалық әдебиеттерде салықтардың бірнеше қызметтері атап көрсетілген. Мәселен,
Салықтардың ынталандырмайтын қызметі оларды басу мақсатында әрекеттің қандай да
Салықтардың тұрақтандырушы қызметі экономикалық өсу, техникалық жаңару, халық санының
Салықтардың шектеу қызметі. Мемлекетке кейде бірсыпыра өндіріс түрлерін дамыту
Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі, салық
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінде салықтардың меншікті салмағы 90 пайызын
1.2 Бюджетке төленетін міндетті төлемдерді есептеу ерекшіліктері
Салық Кодексі республикалық және жергілікті бюджетке түсетін салықтарды, алымдар
Салықтарды, алымдарды және басқа да мінтедді төлемдерді енгізу мен
Салық бюджетке төленетін міндетті төлем болып саналса, ал салық
Мемлекет салық саясатын – салық саласындағы шаралар жүйесін қоғамның
Нарықтық экономика және мемлекеттік салық саясатының мақсаты – бюджеттің
Салық төлеуші, салық міндеттемесін орындау барысында, салық салынатын объектісін,
Салық кодексінде салықтардың келесі түрлерін қарастырады:
корпоративтік табыс салығы;
жеке табыс салығы;
қосылған құн салығы;
акциздер;
экспортқа рента салығы;
жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салығы;
әлеуметтік салық;
көлік құралы салығы;
жер салығы;
мүлік салығы;
ойын бизнесі салығы;
тіркелген салық;
бірыңғай салық.
Корпоративті табыс салығы. Есепті жылда салық салынатын табыстары бар
Қазақстан Республикасында корпоративті табыс салығы салықтардың ішінен ең күрделісі
Корпоративті табыс салығын салу бойынша объектісі болып мыналар табылады:
-салық салынатын табыс;
- төлем көзінен салық салынатын табыс;
-Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жұмыс істейтін резидент
Корпоративті табыс салығы бойынша бюджетпен еспеп айырысу 3110 «Төленуге
Қазақстан Республикасындағы көздерден тек қана төлем көзінен салық салуға
Корпоративтік табыс салығын төлеуші корпоративтік табыс салығы бойынша декларациямен
Жеке тұлғалардан ұсталатын табыс салығы. Жеке табыс салығы –
Қазақстан Республикасының Президентінің халыққа арналған Жолдауында жеке табыс салығының
Жеке тұлғалар бойынша бюджетпен есеп айырысу есебі 3140 пассивті
Жеке табыс салығы бойынша негізінен екі салық салу объектілері
төлем көзінен салық салынатын табыстар;
төлем көзінен салынбайтын салықтар.
Салық салу объектілері осы Кодекстің 156-бабында көзделген түзетулер ескеріле
Дара кәсіпкерлерді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік тіркеу мақсатында
Жеке табыс салығының мөлшерлемесі соңғы жылдары елеулі өзгертілген жоқ.
Жеке тұлғалардың жылдық жиынтық табысына еңбекақы түрінде алынатын табыстар,
Төлем көзінен алатын табысына салынатын салықтар. Төлем көзінде салынатын
бір жолғы төлемдерден түскен табыс. Бұндай төлем түрлері алдын-ала
жинақтау зейнеткерлік қорларынан төленетін зейнеткерлік төлемдері, бұл өз кезегінде
жеке тұлғаның салық агентінен түсетін табыстары;
жеке тұлғаға төленетін ұтыстар, марапаттаулар, дивиденттер, табыстың бұл түріне
стипендия, бұларға да салық салынады, сондай-ақ стипендия мәдениет, ғылым
сақтандыру қоры бойынша табысы.
Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар. Төлем көзінде салық салынбайтын
– мүліктік табысы;
– жеке кәсіпкерлердің салық салынатын табысы;
– адвокаттардың табысы және нотариустардың табысы;
– басқа да табыстар.
Егер Кодекстің 182-бабында өзгеше белгіленбесе, төлем көзінен салық салынбайтын
Әлеуметтік салық. Әлеуметтік салық — заңды тұлғалардың бюджетке төлейтін
Әлеуметтік салық салу объектісіне, яғни еңбекақы төлеу қорына табыстың
Тұрақты мекеме арқылы жұмыс істейтін заңды тұлғалар – резидент,
Арнаулы салық режимдерін қолданатындарды қоспағанда, дара кәсіпкерлер, жекеше нотариустар,
Тірек-қимыл мүшесі бұзылған, есту, сөйлеу, көру қабілетінен айрылған мүгедектер
Әлеуметтік салықтың сомасы «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының
Қосылған құн салығы. Бұл өндіріс процесіне және тауардың, жұмыстың,
Қазақстан Республикасында қосылған құн салығы бойынша есепке тұрған мына
– дара кәсіпкерлер;
– мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, резидент – заңды тұлғалар;
– қызметін Қазақстан Республикасында филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын
– сенімгерлікпен басқару құрылтайшыларымен не сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге
– Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағына
Қосылған құн салығының негізгі салық салу объектілері мыналар:
– салық салнатын айналым;
– салық салынатын импорт табылады.
Сондай-ақ еңбекақы заттай түрде төленген жағдайда берілетін тауарлардың құнына
Қазақстан Республикасында тауарлар, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізу бойынша, Қазақстан
Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес декларациялануға жататын, Қазақстан Республикасының
Қосылған құн салығының ставкасы 12 процентті құрайды және салық
Қосылған құнға салынатын салық "Қосылған құнға салынатын салық" шотында
Акциз салығы. Акциздік салық дегеніміз - сатылатын тауарлардың бағасына
Акцизделмейтіндерге мыналар жатады:
акцизделген тауарларды сыртқа (экспортқа) сатқан жағдайда;
мемлекеттік өкілетті органдармен анықталған квота шегіндегі этил спирттері;
медицинаға арналған құрамында спирт бар өнімдер.
Қазақстан Республикасы аумағында акцизделуге жататын тауарларды өндіретін немесе акциздеуге
Акциз ставкалары Салық Кодексінің 280-бабында көрсетілген мөлшерлемелерде төленеді. Акцизделетін
Көлік құралына салынатын салық. Көлік құралына салық төлеуші болып
Бұл салықты төлеушілердің қатарына жатпайтындарға келесілер табылады:
- Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен көлік құралдарында қажеттілігі бар
- ауыл шаруашылық өнімдерің өндірушілер, оның ішінде өз ауыл
- мемлекеттік мекемелер;
- Ұлы Отан соғысы ардагерлері және оларға теңдестірілген тұлғалар
- мүгедектер - иеліктеріндегі салық салынатын объекті болып есептелетін
- Кеңес Одағының Батыры және Социалистік Еңбек Ері, «Халық
- жеке тұлғалар – ауыл шарушылық құрылымынан шыққан кезде
Салық салынатын объектілері деп мемлекеттік тіркеуге жататын және Қазақстан
Жер салығы. Жер салығы – жер ресурстарын басқару жөніндегі
Жер салығын төлеушілер болып келесі аталғандар табылады:
-жеке меншік құқығындағы салық салу объектілері бар заңды және
-тұрақты жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері бар тұлғалар;
-бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері
Жердің қандай да болсын санатқа тиесілігі Қазақстан Республикасының жер
-тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
-тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
Жердің мынадай санаттарына салық салынбайды:
-ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
-орман қорының жерлері;
-су қорының жерлері;
-босалқы жерлер.
Аталған жерлер, запастағы жерлерді қоспағанда тұрақты жер пайдалануға немесе
Мүлікке салынатын салық. Мүлік салығы - Қазақстан Республикасының аумағында
Мүлік салығын төлеушілер болып төмендегі аталғандар табылады:
1.Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару
2.Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу объектісі бар
3.Қазіргі уақытта мүлік салығын төлеуден босатылғандар қатарына:
-өз ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және қайта өңдеу
-мемлекеттік мекемелер;
-уәкілетті мемлекеттік органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің
-діни бірлестіктер.
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін негізгі құралдар (оның
Бухгалтерлік есептің деректері бойынша анықталатын салық салу объектілерінің орташа
Салық Кодексінде қарастырылатын салықтардан басқа заңды тұлғаларға өз қызметін
Алымдар – салық төлеушілерге белгілі бір құқықтық мәртебе берілгенде
заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін;
жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін;
жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмілелерді мемлекеттік тіркегені
жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін;
радиоэлектрондық құралдар мен жоғары жиіліктегі құрылғыларды;
көлік құралдарын, сондай-ақ оларды қайта тіркегені үшін;
дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы, сондай-ақ
туындылар мен сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды, туындылар мен сабақтас
Ал төлемақы – мемлекет меншігіндегі объектілерді пайдаланған кезде төленетін
жер учаскелерін пайдаланғаны үшін;
жер үсті көздерінің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлем;
қоршаған ортаға эмиссия үшін төлемақы;
жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін;
орманды пайдаланғаны үшін төлемақы;
ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін;
радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін;
кеме жүзетін су жолдарын пайдаланғаны үшін;
сыртқы жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақы.
Салық міндеттемесі мемлекет алдындағы әрбір салық төлеушінің міндеттемесі болып
1.3 Салық есептілігі
Салық есебі – бұл Салық Кодексімен қарастырылған, топтастырылған тәртіпке
Салық есебі салық салымы үшін қажетті салық кезеңі ішінде
Салық есебінің жүйесі салық есебінің ережесі мен мөлшерін ретті
Салық төлеушілер салық базасын салықтың әрбір есептік кезенінің қорытындысы
Осы салық есебінің (оның ішінде алғашқы құжаттар деректерінің) мазмұны
Салық деректері салық салу объектілері туралы топталған ақпараттарда, әзірленген
Салық есебінің деректері есеп объектісіне үздіксіз, хронологиялық тәртіпте салық
Салық есебінің жеті негізгі әдістерін бөліп алуға болады:
1) бухгалтерлік есептің деректеріне негізделген және тек салық салу
2) бухгалтерлік есептік–қаржылық арнаулы ереже мен әдістерден ерекшелігі
3) салық салымы базасы есебін қалыптастыру әдісі;
4) тек салық салу мақсаты үшін кейбір жалпы қабылданған
5) салық дисконтын белгілеу (салық салу мақсатындағы «жалған» табыс);
6) салық кезеңдегі әрбір салық түрі үшін анықтау;
7) арнаулы салық тіркелімін және басқа да салық
Арнаулы салық құжаттарын енгізу салық есебі әдіснамасының нысанды–техникалық тәсілі
– салықтық есеп айырысу;
– салық есеп айырысуының көрсеткіштерін негіздеуші құжаттар;
– салықтық тіркелімдер. [6]
Салықтық құжаттардың ерекшелігі оның құрамында мамандандырылған «салықтық», алғашқы құжаттар
Салықтық есеп айырысулар салық төлеушінің негізгі салықтық есеп айырысу
Декларацияда көрсетілген деректер есептік құжаттармен расталуы қажет. Заңды тұлғамен
Салық есеп айырысуның мәліметтеріне негізделген құжаттар салық есеп
1) салықты есептеу үшін қажетті құжаттар, мысалы: мүлікке салықтар
2) есеп айырысуға сәйкесті (салықтық орган) тікелей есептелетін сомаға
Салық тіркелімі салық есебінің еркін нысанын көрсетеді. Олар бухгалтерлік
Салық бойынша есеп айырысу – бұл салық төлеуші салық
Бюджетке төленетін салықтар мен міндетті төлемдер міндетті түрде бухгалтер
Салықтық–есептік ақпараттарды өңдеу үдерісі 1–суретте көрсетілген.
Сурет 1 – Салықтық-есептік ақпараттарды өңдеу үдерісі [6]
Салық есебінің негізгі төрт қызметін бөліп алу қажет.
Қазынагерлік қызмет. Салықтық есеп арқылы бюджеттің толығуының мемлекеттік міндетті
Кәсіпорын өнім өндірісі мен оны өткізуге байланысты барлық шығындарды
Бақылау қызметі. Қазіргі заманғы салық салымы, салық салымының
Бухгалтерлік есеп жүйесіне араласпау қызметі. Іс жүзінде заңға сәйкес,
Салықтардың есептеу үдерісін ақпараттық қамтамасыз ету бойынша қызметі. Бухгалтерлік
2.Бюджетпен есеп айырсудың есебін ұйымдастыру
2.1 «Бақтыбаев» ЖК-нің қаржылық–экономикалық сипаттамасы
Ұйымның қаржы жағдайы осы ұйымның белгілі бір кезеңдегі қаржылық
"Бақтыбаев" ЖК-нің 1993 жылдан қызмет жүргізіп келеді. "Бақтыбаев"
Жеке кәсіпкердің мөрі, өз атауы жазылған бланкілері, нұсқаларын бекітетін
Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және кәсіпорынның есеп саясаты
ҚР - ның Президентінің Заңына сәйкес «Бухгалтерлік есеп пен
-бухгалтерлік есеп туралы жарлық;
-халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттары;
-методикалық нұсқаулар;
-субъектінің есеп саясаты;
-типтік шот жоспары;.
ҚР-ның қаржы Министрлігінің бұйрығына сәйкес 2005 жылдың 22 желтоқсанынан
Жұмыс жоспарындағы бухгалтерлік есеп шотының нөмірінде 4 белгі болады.
Есеп саясаты — ұйымының бухгалтерлік есепті жүргізу әдісінің жиынтығынан,
Стандарт былай таралады:
-есеп саясатының бөлшегі - субъектіге тәуелсіз меншік формасы;
- есеп саясатының бөлшегін ашу - субъектіге, заңнамаға сәйкес
Берілген есеп саясаты ұйымының есебін басты ережелер бойынша анықтайды.
"Бақтыбаев" ЖК-де бухгалтерлік есеп жеңілдетілген жүйе бойынша ұйымдастырылған.
Директор жұмысшыладың санын (тізімін) анықтайды, ұйым-үкім шығару және қаржы-есептік
Құжат қозғалысының келесі кездегі, атқарушылар тізімі, бухгалтерияға түскен мерзімі,
Ұйымда келесі бірінші кезекті құжаттар тізімі анықталған, оның мазмұны
-Төлем тапсырысы;
-Банк шығарымы;
-Шығыс және кіріс қосалық ордерлері;
-Тапсыру келісімі;
-Қабылданған "Бақтыбаев" ЖК -дегі шаруашылық операция құжатының жүйесі оны
Бухгалтерлік есеп өзінше жиналық жүйесін білдіреді, активтер туралы ақпаратты
Есеп саясатының қалыптасуы өте қажет және міндетті процедура, ол
Ерекше орында ол есеп саясаты ашып көрсету, оның ішіне
Есеп саясатын ашып көрсеткенде қаржылық есеп және ақпараттар сыртқы
Субъектінің есептік және салықтық саясаты мынаны қамтамасыз етуі керек:
-шаруашылық бухгалтерлік есептің толық қамтылуын;
-бухгалтерлік есептің шығындары мен пассивтеріне үлкен дайындық,
ал мүмкін болатын кірістер мен активтерге қарағанда.
-бухгалтерлік есепте шаруашылық белгісінің болуы, бірақ
экономикалық шаруашылық мазмұны;
-әрбір айдың бірінші күні синтетикалық есептік шоттар айналымы
соған қоса синтетикалық және аналитикалық есеп бухгалтерлік есеп беру
көрсеткіші;
-бухгалтерлік есепке рационалды және экономикалық кіріспе, осыдан
шыға келе шаруашылық дайындық пен кәсіпорын көлемі-рационалдықты
қажет етеді.
Есеп саясатын қолданып форматтарға бухгалтерлік есеп принциптерін мұқият орындау
1.Үздіксіз қызмет. Субъект үздіксіз қозғалушы ретінде суреттеледі,
яғни функцияланған болашақта көзделіп жалғастырушы.
2.Аударым. Кірістер мен шығыстар бухгалтерлік есепте бекітіледі
және субъектінің қаржылық есеп беруінде байқалады және пайда бола
бастағанда, қажеттілікті төлеу және қолма - қол түрінде емес.
3.Анықтылық. Ақпарат, шаруашылықтағы субъектінің қаржылық
есеп беру ұсынымы барлық қолданушыларға түсінікті болуы керек.
4. Мағыналылық. ақпарат үлкен және аса Қаржылық мағыналы болуы
дұрас шешім қабылдауға көмек көрсету.
5.Маңыздық. Есеп саясаты қаржылық есеп беру ақпаратын ашып
көрсету үшін бағытталған және ол өте маңызды болуы керек,
болмай және қате
экономикалық шешімдеріне кері әсер тигізу мүмкін.
6.Сенімді анықтылық. Ақпарат анық болып табылады, егер онда
маңызды қателіктер кетпесе оған пайдаланушылар сенім артуға болады.
7.Бейтараптылық. Ақпарат, ұсынылып отырған қаржылық есеп беру
еркін бейтарапта болуы өте маңызды.
8.Байқаушылық. Шаруашылық шешім беру кезінде мұқияттылық,
активтермен кірістер аса бағаланып, ал міндеттіміспен шығындар байқалмай
қалуын қадағалау қажет.
9.Аяқтау. Қаржылық есеп беруді қамтамасыз ету мақсатында ақпарат
сенімді толық болу керек.
10.Салыстыру. Қаржылық ақпарат қажетті және мағыналы болу үшін, ол
11.Бір ізділік. Есеп саясаты, субъектпен таңдалған, есеп берудің бір
12.Шындық ұсыным. Қаржылық есеп беру қолданушыларға қаржылық қалып туралы
13.Өз нақты уақытындылығы. Ақпарат өз уақытында қалыптасып ұсынылуы керек.
14.Түсім мен ұстаным арасындағы баланс. Берілген ақпараттан түскен түсім,
15.Принциптер балансы. Жоғарыда көрсетілгендердің оптималды үйлесімділігі болу керек, мақсаттар
Басқарушылық есебіне кірістіру мақсаты компания басшысымен жедел толық және
Тауар - материал қорын қайта өңдеу шығындары (жұмыс, қызмет)
Есептік жүйені және бухгалтерлік есеп ұйымын құруды "Бақтыбаев"
Басқарушылық есепті қаржы директоры (менеджер). Бас бухгалтер жүзеге асырады.
Олардың талаптары компания қызметкерлеріне міндеттеме жұмыс болады. Есептің жазбалары
Жұмыс кезінде ұйым есеп саясатына экономикалық өзгертулер енгізе алады,
Есеп саясатының орнын өзгерту мына жағдайларды мүмкін болады:
-ҚР - ның заңнамасындағы өзгерту;
-ҚР - дағы бухгалтерлік есептің нормативтік жүйесінің өзгеруі;
-ұйымдық емес заңды тұлға (бөлу, қосу);
-меншіктің ауысуы;
-шаруашылық операциялардың, жеке
қолдану қажеттілігі;
Түсінік беру қағазында қаржылық есеп Салық Кодексіне сәйкес «Бюджетке
Бухгалтерлік кіріс шығындар мен кірістер айырмашылығы арқылы есептеледі, яғни
Жеке кәсіпкердің капиталы осы ұйымның қызметі барысында тапқан таза
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында, яғни
Жеке кәсіпкердің капиталы осы ұйымның қызметі барысында тапқан таза
Салымдары мен пайлар кісіпкердің жарғысында қаралған қызметтерін қамтамасыз ету
Шаруашылық жүргізуші субъект салымдар мен пайға мүліктік және ақыл
Жалпы шаруашылық субъектінің есебін жүргізу барысында жұмыс істеп тұрған,
Субъектінің мүлкісінің құрамына айналыстағы және айналыстан тыс активтер кіреді.
Айналымдағы активтер шаруашылық субъектінің атқаратын қызметінен пайда табу
Субъектінің мүлкі оның негізгі құралдары мен айналымдағы қаржыларының құнынан
-салымдар мен пайлар,
-табыс.
Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігімен 23 мамыр 2007 жыл №
Кәсіпорынның меншікті капитал есебінен есеп беру кезінде дивиденттер, акциялар,
Бухгалтерлік есепті жүргізу барысында бұл қоғамда журнал – ордерлер
Бұл кестеден көріп отырғанымыздай "Бақтыбаев" ЖК-і 2011 жылы
Өнімнің өзіндік құны 1,07 пайызға өскенімен, жалпы табысымыз 602,8
1 кесте - 2010-2011 жылдардағы "Бақтыбаев" ЖК-і қаржылық –
№
Жылдар
Ауытқу
2010-2011 ж.
2010 2011
1
Өнім (қызмет, жұмыс) өткізуден түскен табыс, мың теңге 8264,9
2 Өнімнің өзіндік құны, мың теңге 3883,3 4173,7
3 Жалпы табыс, мың теңге 4381,6 4984,4 +602,8 1,13
4 Кезең шығындары, мың теңге 1935,1 1610,1 -325,0
5 Негізгі қызметтен табыс, мың теңге 2446,5 3374,3 +927,8
6 Негізгі емес қызметтен табыс, мың теңге - -
7 Салық салуға дейін табыс, мың теңге 2446,5 3374,3
8
Кәсіпкердің табыс салығы, мың теңге 48,9
9 Таза табыс, мың теңге 2397,6 3306,8 +909,2 1,37
Негізгі құралдардың орташа жылдық құны, мың теңге
11 Қызметкерлердің тізімі бойынша орташа саны, адам 8 8
12 Еңбек өнімділігі, мың теңге 1033,1 1144,7 +111,6 1,10
13 Рентабельділігі , % 0,29 0,36 +0,07 1,2
"Бақтыбаев" ЖК-і қаржы экономикалық көрсеткіштері
Ұйымның таза табысы +909,2 мың теңгеге артқан. Бұл жерде
Кестеде көрсетілгендей 2011 жылды 2010 жылмен салыстырғанда жұмыскерлердің саны
Шаруашылық қаржылық қызметтің көрсеткіштері негізгі фактор болып саналады, сапалы
"Бақтыбаев" ЖК-і жеке кәсіпкерлік шаруашылық субъектісі ретінде қаржылық
Диплом жұмысы тақырыбы бухгалтерлік есеп жүйесіндегі бюджетпен есеп
2.2 Бюджетпен тікелей салықтар бойынша есеп айырысу есебі
Қазақстан Республикасының Салық заңнамалары салықтарды бірнеше белгілер бойынша жіктейді.
Тікелей салық – тікелей табыс немесе меншік иеленушілерден алынады,
Тікелей салықтың өзі нақты және дербес салықтар болып бөлінеді.
Дербес салық – салық төлеушілердің табыстарына салынатын салықтарды атауға
Қазақстан Республикасында дербес салықтарға келесі салық түрлері жатады:
корпоративтік табыс салығы;
жеке табыс салығы;
әлеуметтік салық;
жер салығы;
мүлік (меншік) салығы т.с.с.
Дербес салықтың нақты салықтан айырмашылығы салық төлеушілердің нақты төлем
Қазақстан Республикасында қазіргі таңда арнайы бағдарлама қабылданып электронды үкімет
Ал салықтарды бухгалтерлік регистрлер негізінде жасалған салық есептілігін қолдана
Корпоративтік табыс салығы.
Корпоративтік табыс салығын салу объектілері мыналар болып табылады:
1) салық салынатын табыс;
2) төлем көзінен салық салынатын табыс;
3) Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын
Салық салынатын табыс Салық Кодекстің 99–бабында көзделген түзетулерді ескере
2010 жылдан салық төлеушiнiң Салық Кодекстiң 133–бабында көзделген табыстар
Корпоративтік табыс салығы үшiн 1 қаңтар – 31 желтоқсан
Кәсіпорынның жылдық табысы Қазақстан Республикасында алынуға жататын табыстардан тұрады.
Кәсіпорынның жылдық жиынтық табысына: жөнелтілген өнімдер, атқарылған жұмыстар, көрсетілген
Кәсіпорынның табысты алу мақсатында жасалған қызметпен байланысты шығындар салық
Шегерімдер табыс алуға бағытталған қызметтерден нақты шығындарды дәлелдейтін кәсіпорынның
Жылдық жиынтық табыстан кәсіпорын мынандай шегерімдерді №1-регистрде «Корпоративті табыс
қызмет бабымен іс-сапарға кеткен шығындар: іс-сапар орынына дейін бару
өкілдік шығындар;
күмәнді қарыз талабы бойынша шегерімдер. Егер алдын ала күмәнді
жұмыскерлердің табысы мен табысы болмайтын басқа да төлемдер бойынша
жұмыскерлерді оқыту мен біліктілігін көтерумен байланысты шығындар. Кәсіпорын жұмыскерлерді
айыппұл, пенялар, пайыздар бойынша шығындар;
салықтар мен басқа да бюджетке міндетті төлемдер бойынша шегерімдер;
тіркелген активтер бойынша шегерімдер.
Кәсіпорын салық салынатын табыстың мөлшерін азайтуға құқысы бар, егер
әлеуметтік саладағы объектілерді қолданудан алынған табыстардан шығындар сомасының жоғары
коммерциялық емес және әлеуметтік салада, қайтарымсыз негізде, қызмет жасайтын
салық төлеуші шешімі негізінде демеушілік немесе әлеуметтік көмек;
мүгедектердің еңбегі төлеуге және еңбекақыдан әлеуметтік салықты есептеудегі сомадан
салық төлеушімен еңбек келісім шартымен қатынасы жоқ, бірақ міндетті
Жеке тұлғаларды оқыту шығындар кәсіпорынның салық салынатын табысты азайтады.
оқу төлеміне нақты өндірістік шығындар;
тұруға нақты өндірістік шығындар:
оқу жеріне жету және қайта келуге жолға нақты өндірістік
Сондай-ақ кәсіпорын келес шығындарға салық салынатын табыс мөлшерін азайта
негізгі құралдардың қаржылық лизингі, жылжымайтын мүлікке, биологиялық активтерге инвестициялар
мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар, агенттік облигациялардан сыйақылар мен мемлекеттік
Салық кодекстің 134 бабының 2 пунктінде көрсетілмеген кәсіпорын алған
Корпоративті табыс салығы бойынша декларацияны кәсіпорын 100.00 форма бойынша
«Бір жылға кәсіпорынның КТС бойынша оперативті ақпараттар» салық регистрі
Кәсіпорын корпоративті табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысқанда келесідей
2 кесте – Корпоративті табыс салығын төлеу бойынша шоттар
№ Операциялардың мазмұны Сомасы, мың тг Шоттар корреспонденциясы
Дт Кт
1 КТС жөніндегі декларация бойынша корпоративті табыс салығын есептеу
2 Корпоративті табыс салығын төлеу шотында аванстық төлемдерді есепке
3 Корпоративті табыс салығын төлеу 655 3110 1030
Ақпарат көзі: Проскурина В.П.Бухгалтерские проводки [22]
Жеке табыс салығы.
Есепті жыл бойы салық салынатын табысқа ие болған жеке
Жеке табыс салығының мөлшерін есептеу үшін: еңбеақыдан міндетті 10%
Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысудың
Жеке табыс салығы бойынша декларация тұрғылықты жердегі
Тоқсан сайын есепті тоқсанна кейігі айдың 15-нен кешіктірмей Кәсіпорын
3 кесте – Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы бойынша
Мазмұны Шоттар корреспонденциясы Салық сомасы, тг
Д-т К-т
Жеке тұлғалардан табыс салығы ұсталған кезде 3350 3120 85000
Жеке табыс салығы бюджетке төленгенде 3120 1030 85000
Ақпарат көзі: Проскурина В.П.Бухгалтерские проводки [22]
Бухгалтерлік есеп мәліметтері 200.00 формада көрсету үшін ай сайын
«Кәсіпорының жеке табыс салығы бойынша оперативті ақпараттар» салық регистрі
Төртінші тоқсанның деклараицясына қосымша №2-б регистріне «Кәсіпорын бойынша 200.00
Жыл соңында «Кәсіпорын бойынша жеке табыс салығы бойынша оперативті
Салық кодексінің 364 бабының 1 пунктіде көрсетілгендей тоқсан сайын
Әлеуметтік салық.
Әлеуметтік салық – заңды тұлғалардың бюджетке төлейтін салықтарының бірі.
Жұмыс берушінің табыс түрінде қызметкерлерге төлейтін шығыстары салық салу
Әлеуметтік салық кәсіпорынның еңбекақы қорынан міндетті зейнетақы қорын (10
Әлеуметтік салық бойынша есеп айырысу операциялары 3150 «Әлеуметтік салық»
4 кесте – Әлеуметтік салық бойынша шоттар корреспонденциясы,
Мазмұны Шоттар корреспонденциясы салық сомасы, тг
Д-т К-т
Әлеуметтік салық сомасы есептелгенде 7210 3150 84150
Әлеуметтік салықтың бюджетке аударылуы 3150 1030 84150
Ақпарат көзі: Проскурина В.П.Бухгалтерские проводки [22]
Әлеуметтік салықты төлеу салық төлеушісінің орналасқан жері бойынша есепті
Әлеуметтік салық жөніндегі декларация орналасқан жері бойынша салық
Талдау барысында анықталғанындай негізгі құралдар кәсіпорын активтерінің негізгі бөлігін
Мүлік салығы.
Кәсіпорын №6 регистрде көрсетілгендей мүлікке салық төлеушісі болып табылады.
Заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер үшін негізгі құралдар–жабдықтар немесе
Бухгалтерлік есептің деректері бойынша айқындалатын салық салу объектілерінің
Заңды тұлғалардан мүлік салығын салық салу объектілерінің орташа жылдық
Мүлік салығы бойынша бюджетпен есеп айырысудың есебі 3180 «Мүлік
5 кесте – Мүлік салығын төлеу бойынша
Мазмұны Шоттар корреспонденциясы салық сомасы, тг
Д-т К-т
Мүлік салығы есептелген кезде 7210 3180 128000
Мүлік салығы бюджетке төленген кезде 3180 1030 128000
Ақпарат көзі: Проскурина В.П.Бухгалтерские проводки [22]
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша
Жер салығы.
Серіктестік №5 регистрде көрсетілгендей жер салығын төлеуші болып саналады.
Жер учаскесі салық салу объектісі болып табылады. Жер салығын
Елді мекендер шегінде орналасқан онеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және
Салықты есептеу әрбір жер учаскесі бойынша салық базасына тиісті
Заңды тұлғалар декларацияны салық органына есепті салық кезеңінен кейінгі
Серіктестікте жер салығының сомасы 2007 жылы – 18545
Жер салығы бойынша бюджетпен есеп айырысудың есебі 3160 «Жер
Жер салығын есептеген кезде:
Д–т 7210 «Әкімшілік шығыстар»;
К–т 3160 «Жер салығы».
Жер салығын аударған кезде:
Д–т 3160 «Жер салығы»;
К–т 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаттары».
Көлік құралы салығы.
Шаруашлық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы салық салу объектілері
Салықты есептеу айлық есептік көрсеткіштер мен әрбір санаттағы
Салық төлеуші салық салу объектілерін, әрбір көлік құралы бойынша
Серіктестікте көлік құралы салығының сомасы 2007 жылы –
Көлік құралы салығы бойынша есеп айырысу операциялары 3170
Салық есептелген кезде келесідей бухгалтерлік жазба беріледі:
Д–т 7210 «Әкімшілік шығыстар»;
К–т 3170 «Көлік құралдары салығы».
Салық төленгенде:
Д–т 3170 «Көлік құралдары салығы»;
К–т 1030 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаттары».
Кәсіпорын көлік құралына салықты көлік құралының тіркелген жері бойынша
Ай сайын кәсіпорында 700.00 форманы ұсыну үшін қажет бухгалтерлік
2.3 Бюджетпен жанама салықтар бойынша есеп айырысу есебі
Жанама салық – тауар бағасына қосылады және тауар сатқанда
Жанама салықтардың ауыртпалығы тауарларды соңғы тұтынушыға түседі. Жанама салықтарда
Жанама салықтарды әмбебап, жеке, қазыналық монополия жанама салық және
Әмбебап салығы қосылған құн салығы ретінде қаралады. Ал жеке
«Бақтыбаев» ЖК-гі аталған салық түрлерінің арасынан қосымша құн салығын
Тәжірибеде ҚҚС есептеуде пропорционалды әдісті қолданылады.
Пропорционалды әдіс бойынша қосылған құн салығы айналымның жалпы сомасынан
Бюджетке төленуі тиісті қосылған құнға салынатын салық өткізілген өнім
Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленетін қосылған құн салығының
Айналымға келесілерді сату, қызмет көрсету жатпайды:
жарғылык капиталға салым ретінде берілетін немесе қайтарылатын мүліктер;
жарнама мақсатында қайтарусыз берілген тауарлар;
тауарларды қайтарып беру;
заңды тұлғамен қайта құрылған негізгі құралдар, материалдық емес активтер
жеке тұлғаның мүлкін өткізу бойынша айналым, егер ол
Салық салынатын айнылымның мөлшері тауарларды сату, қызмет көрсетуде жақтардың
Кәсіпорын тауарлар, қызметтер, жұмыстар бойынша айналым жасағанда алынған тауарларды
Құн салығын есептеуге негіз болатын шот-фактурада Салық кодексінің 256
-шот-фактураның реттік нөмірі;
-құрастырылған шот-фактураның күні;
-мердігер мен сатып алушының толық аты-жөні, мекен-жайы;
-тауар алушы мен мердігердің сәйкестендіру нөмірі;
-өнім беруші-қосылған құн салығын төлеушінің қосылған құн салығы бойынша
-сатылған тауарлар, көрсетілген қызметтер атауы;
-қосылған құн салығының мөлшерлемесі;
-сатылған тауарлар, көрсетілген қызметтердің қосынлған құн салығымен есептегендегі құны.
Шот-фактура өткізу бойынша жасалған айналымнан ерте не кеш толтырылмайды.
Кәсіпорын бойынша қосылған құн салығын есептеу мен бюджетке аудару
6 кесте – Қосылған құн салығы бойынша шоттар корреспонденциясы
№ Операциялардың мазмұны Сомасы, мың тг Шоттар корреспонденциясы
Дт Кт
1 Сатып алушыларға және тапсырыс берушілерге орындалған жұмыс үшін
2 Сатып алынған тауарлар бойынша есепке жатқызылған ҚҚС 800
4 Салық кезеңі аяқталғаннан кейін есептелген ҚҚС сомасын есепке
5 ҚҚС жөніндегі декларация бойынша есептелген ҚҚС сомасын аудару
Ақпарат көзі: Проскурина В.П.Бухгалтерские проводки [22]
Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленетін қосылған құн салығының
3 Бюджетпен есеп айырсудың аудитін ұйымдастыру
3.1 Аудиттің мәні және қажеттілігі
Қаржылық бақылау деп әдетте тиісті ақша қорлары бойынша қоғамдық
Сөйтіп, қаржылық бақылау ұйымдар мен аудитордың, аудиторлық ұйым арасындағы
Аудит сыртқы және ішкі болу мүмкін. Сыртқы аудит –
Аудит мынадай деректі стадиялар бойынша жүргізіледі:
-жоспарлау (тараптардың іс-қимылын іштей жүйелеумен);
-аудит объектісі туралы ақпарат алу және оны бақылау;
-аудит рәсімін жасау және бағдарламаны әзірлеу;
-бақылау жүйелерін тексеру және оның тесттілеу;
-аудит рәсімін жүргізу;
-аудиторлық қорытындыны қалыптастыру.
Аудиторлық бақылау – ведомстводан тыс тәуелсіз қаржылық бақылау. Оны
Шетелдік аудиторлық ұйымдар Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті, тиісті аудиторлық
Аудиторлар палатасы коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіби, өзін-өзі басқаратын және
Аудитор – бұл ұйымдардың қаржы-шаруашылық және коммерциялық аудиторлық қызметіне
Аудитордың міндеттері мемлекеттік бақылаудың міндеттеріне ұқсас: тексерілетін ақпараттардың, жасалынған
-қаржы ресурстарын неғұрлым тиімді пайдалану, салалар мен аймақтардың
Бұл деңгейде мемлекеттік қаржылар бақылаудың объектісі болып көрінеді. Құрама
Биліктің заң шығарушы органдары мен басқарудың мемлекеттік органдары бұл
Мемлекеттік қаржылар жүйесінде бақылау салықтық, бюджеттік, сақтық, банктік қадағалау
Салықтық бақылау түсімдердің бюджетке толық және дер кезінде түсуін,
Бюджеттік бақылау тексерістік және аналитикалық қызметтің мынандай түрлерімен қамтылған:
Банктік қадағалау несие ресурстарын қалыптастыру және олардың қозғалысы барысында
Сақтандыру саласында қаржылық бақылау мемлеекттік сақтық қадағалау нысанында сақтық
Микродеңгейдегі қаржылық бақылау – меншіктің барлық нысандарындағы ұйымдар деңгейіндегі
Микродеңгейдегі қаржылық бақылаудың міндеттері:
-ұйымдардың қаржы саласындағы қолданылып жүрген заңдардың сақталуын қамтамасыз ету;
-ұйымдардың бюджет алдыңдағы міндеттемелердің орындалуының уақытылы мен толықтығын қамтамасыз
-қаржы ресурстары өсуінің ішкі өндірістік резервін табу;
-ресурстардың барлық түрлерін ұтымды пайдалануға, бухгалтерлік есепті дұрыс жүргізуге,
Ұйымдардың қаржы-шаруашылық қызметі бұл деңгейде бақылаудың объектісі болып табылады.
Қаржылық бақылауды ұйымдардың экономикалық қызметі, оның жеке мамандары жүзеге
Қаржылық бақылауды ұымдастыру. Қаржылық бақылаудың тиімділігі көп жағдайда оны
Қазақстан Республикасының қазірігі қаржылық бақылау жүйесі оны жүзеге асыратын
Аудиторлық бақылау (аудит). Қаржылық бақылауды жетілдірудің аса маңызды
Нарықтық реформалардың тереңдей түсуі жағдайындағы қаржылық бақылау жүйесінің ажырамас
Аудит дамуының тарихының басталуы Ұлыбританияда, мұнда 19 ғасырдың
Қазақстан Республикасында 1998 жылдың 20-қарашасынан бастап «Аудиторлық қызмет туралы
Аудиторлық қызмет – бұл аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың аудит
Аудиторлық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және аудиторлар мен
Аудиторлық қызметтің негізгі қағидаларына мыналар жатады:
-тәуелсіздік;
-объективтілік;
-кәсіби біліктілік;
-құпиялылық;
Аудит – жүргізілген қаржы және шаруашылық операцияларының дұрыстығын және
Аудиттің түрлері – міндетті аудит және бастамашылық аудит.
Міндетті аудит Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда жүргізіледі.
Бастамашылық аудит аудиттелетін ұйымның бастамасы бойынша аудиттелетін ұйым мен
Шетелдік аудиторлық ұйымдар Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті, тиісті аудиторлық
Аудиторлар палатасы коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіби, өзін-өзі басқара алатын
Аудитор – бұл ұйымдардың қаржы-шаруашылық және коммерциялық қызметіне жасалатын
Аудитордың міндеттері мемлекеттік бақылаудың міндеттерімен ұқсас: тексерілетін ақпараттар, жасалынған
-аудиторлық қызмет кәсіпорындардың қаржы-шаруашылық қызметінің тиімділігін арттыруға, оның төлем
-аудит кезінде тексеруші ұйым мен бақылаудың объектісі арасындағы байланыстар
-аудиторлық қызметті клиент немесе оның келісімімен аудиторлық қорытындыны алуға
-аудиторлық тексерудің тиімділігін тиісті бақылаушы орган анықтайды;
-аудиторлық тексерудің нәтижелері клиентке арналған аудиторлық қорытынды мен ұсыныстар
-аудиторлар алған ақпарат пен аудит нәтижелерінің құпиялығын қамтамасыз етуге
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың жүргізетін қызметтері сан алуан. Оны
Аудитордың міндеті – ұйымның қаржылық есептілігінің дұрыстығын және есептің
Аудит жүргізуде қалыптасқан пікірлердің сипатына байланысты аудиторлық қорытындының төмендегі
-Ескертусіз (шартсыз) аудиторлық қорытынды;
-Ескертулері бар (шартты) аудиторлық қорытынды;
-Аудиторлық қорытынды беруден бас тарту;
-Теріс аудиторлық қорытынды. [22]
Аудиторлық қорытындының құрылымы мынандай элементтерден тұрады: қорытынды есептің аты,
Қорытынды есептің аты. Аудиторлық қорытынды есептің тиісті атауы болуға
мүмкін қорытынды есептердің, сонымен бірге тәуелсіз аудитор басшылыққа алатын
Адрес иесі (Адресат). Аудиторлық қорытынды есеп жергілікті ережелер мен
Аудиторлық қорытынды есеп кәсіпорынның тексерілген қаржылық қорытынды есебіне қарастырылған
Қорытынды есепке қаржылық қорытынды есептің ақпараттарына кәсіпорын басшылары жауап
Қаржылық қорытынды есеп – кәсіпорын басшылығы дайындап тапсырған ақпараттар.
Аудиттің масштабын анықтау. Аудиторлық қорытынды есепте аудитің Халықаралық аудит
Аудиторлық стандарттар немесе тәжірибе ретінде, егерде тек басқа стандарттар
Қорытынды есепте аудиттің жоспарланғандығы және қаржылық қорытынды есепте елеулі
Аудиторлық қорытынды есепте төмендегілер кіретін аудиттің жазбаша суреті болуаға
-қаржылық қорытынды есепте ашылған көрсетілетін ақпараттардың сомаларын растау мақсатында
-қаржылық қорытынды есепті дайындау кезінде басшылық бухгалтерлік есеп жүргізу
-қаржылық қорытынды есепті дайындау кезінде басшылық жүргізген маңызды алдын
-жалпы қаржылық қорытынды есепті дайындап тапсыруды бағалау.
Қорытынды есепке аудиттің қорытынды жасау үшін қолайлы негізді қамтамасыз
Қорытынды жасау. Аудиторлық қорытынды есеп қаржылық қорытынды есептің шын
Аудитарлық қорытындыны білдіру үшін пайдаланылатын « дұрыс және дәл
Қаржылық қорытынды есеп дайындап тапсыру негізі Халықаралық аудит стандартымен,
Есеп беру мерзімі. Аудиторлық қорытынды есебінде қойылыатын мерзім аудиттің
Аудитордың адресі (мекен-жайы). Қорытынды есепте аудит үшін жауапты аудитордың
Аудитордың қолы. Қорытынды есепке аудиторлық компанияның атынан, аудитордың жеке
3.2. Бюджетпен есеп айырсудың аудиті
Салықтық төлемдерді есептеу мен төлеу кезінде нормативтік салықтық актілердің
Бұларды дұрыс анықтай білу үшін аудитор ең алдымен кәсіпорынның
Тексеру кезінде қайта есептеу, қарама-қарсы тексеру, операциялардың заңдылығы тұрғысынан
Бюджетпен есеп айырысу аудитін өткізгенде тексеруге жататын жалпы
-салық салынатын негізгі анықтаудағы толықтығы және дұрыстығы;
-салық мөлшерлемесінің және басқа төлемдерді қолданудың,сондай-ақ төлемді есептегенде арифметикалыө
-жүргізілетін есептеулердің заңдылығы мен негізділігі және салық төлеуде
-салық инспекциясына төлем түрлері бойынша есеп беруді ұсынуды құрастырудың
-бюджетпен есеп айырысудың талдамалық және жинақтамалы есебін
-талдамалық және жинақтамалы есептер жазбаларының Бас кітаптағы және субьекті
Аудиторлық тексерудің жалпы бағдарламасын кестеден көруге болады.
Осы сызбаға сәйкес тексеру барысында келесі жағдайлар бақылауға алынады:
- салық декларацияларындағы көрсеткіштердің бухгалтерлік есеп мәліметтеріне сәйкестігін тексеру
- талдамалық және топтамалық шоттар бойынша салық салу базасы
- салық салу базасының қалыптасуына әсер ететін қаржылық-шаруашылық операциялардың
- тауар алмастыру операциялары бойынша тауар бағаларының дұрыс қолдануы;
- заң талаптарымен қарастырылған салық ставкаларының, жеңілдіктердің дұрыс қолданылуын
Тексеру нәтижесі бойынша ұсыныстар жасалуы қажет, мысалы: алдағы кезеңге
Бюджетпен есеп айырсуды тексергенде аудитор бірінші кезекте келесі жағдайларды
а) салықтардың көлемінің құқықтық-нормативтік акті талаптарына сай болуын;
ә) салықтар мөлшерінің өзгеру ықтималдығын;
б) бухгалтерлік есепте салықтар шамасына ықпал ететін операцияларды көрсетудің
Бюджетпен есеп айырысулардың есебі 3100 «Салықтар бойынша міндеттемелер» бөлімшенің
3110 — «Төленуге жататын корпоративтік табыс салығы»;
3120 — «Жеке табыс салығы»;
3130 — «Қосылған құн салығы»;
3140 — «Акциздер»;
3150 — «Әлеуметтік салық»;
3160 — «Жер салығы»;
3170 — «Көлік құралдарына салық»;
3180 – «Мүлік салығы»;
3190 — «Басқа да салықтар».
Шоттардың кредиті бойынша төленетін салықтар бойынша бюджетке кредиторлық қарыздар
3110 “Корпоративтік табыс салығы” шоты заңды тұлғалардан есептелген және
Бюджетке аударылатын жеке табыс салығының сомасына 3120 «Жеке
3130 — «Қосылған құн салығы» шоты бюджетпен қосылған құнға
3130 — «Қосылған құн салығы» шотының кредиті бойынша 1210,
Акциздік салық – сатып алушы төлейтін тауардың бағасына немесе
Акциздердің есебі 3140 «Акциздер» шотында жүргізіледі. Акцизді есептеген кезде
Көлік құралдарына салынатын салықты есептеген кезде 7210 «Әкімшілік шығындар»
Мүлікке салынатын салық есебі 3180 шотта жүргізіледі. Есептелген мүлік
Ұйымдар салықтық төлемдерден басқа міндетті және ерікті төлемдер бойынша
3210 — «Әлеуметтік салық бойынша міндеттемелер»;
3220 – «Зейнетақы қоры бойынша міндеттемелер»;
3230 – «Басқадай міндетті төлемдер бойынша міндеттемелер»;
3240 – «Басқадай ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер».
Бұл шоттардың кредиті бойынша қарыздардың қалдығы және оның өсуі,
Әлеуметтік сақтандыруға аударымдар 3210 — «Әлеуметтік салық бойынша міндеттемелер»
7- кесте Бюджетпен есеп айырсудың аудитінің бағдарламасы
Аудит процедуралары Ақпарат көздері
1
1. Баланс көрсеткіштерінің Бас кітап мәліметтеріне сәйкестігін тексеру Баланс,
3160,3170,1380,3190 шоттары бойынша мәліметтер, Бас кітап
2.Салықтарды есептеудің дұрыстығын тексеру Қолданылып жүрген заңнама, бухгалтерлік құжаттар,
3Құжаттардағы есеп көрсеткіштерінің анықтығын, толықтығын және арифметикалық есептеліну тәсілдерінің
4.Салықтар қозғалысының синтетикалық және аналитикалық есебін жүргізудің дұрыстығын тексеру
5.Қолданыстағы заңнамамен салыстырғандағы бюджетке аударылған салықтар есебінде анықталған
Ақпарат көзі: [24]
Аудитор салық есептілігінен қателіктер тапқан, салық есептілігінде келтірілген мәліметтердің
Бюджетпен есеп айырсуы тексеруінің аяқталуы бойынша салық заңдарының бұзылуы
Аудиторлық қорытындыға қажетті құжаттардың көшірмелері, салық қызметі органының лауазымды
Аудиторлық қорытынды кем дегенде екі дана етіп жасалады және
3.3 Бюджеттік төлемдерді талдау
Мемлекеттік бюджет – жалпы мемлекеттік тұрғыдан бекітіп, пайдалану,
Қазақстан Республикасында соңғы жылдары аймақтың экономикаға, аймақтарды дамытуға, республикадағы
Қазақстан Республикасындағы салық төлеу міндеттемесі азаматтардың конституциялық міндеттемесіне енгізілген.
«Бақтыбаев» ЖКнің қысқа мерзімді міндеттемелердің құрылымы мен құрамына және
8 кесте – Қысқа мерзімді міндеттемелердің құрамы
Көрсеткіштер 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл 2011/
2009, %
тг % тг % тг %
Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер 140500 32,2 150200 43,9 205000
Салық бойынша міндеттемелер 125800 28,9 85000 24,8 124700 29,5
Басқа да міндетті төлемдер 25600 5,9 35600 10,4
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыз 122200 28,0 42800 12,5 30800
Басқа міндеттемелер 21800 5,0 28500 8,3 35000 8,3 160,6
Барлығы 435900 100,0 342100 100,0 422000 100,0 96,8
Ақпарат көзі: «Бақтыбаев» ЖК есетпілігі 2009-2011 ж.ж.
8-кесте мәліметтері негізінде 2011 жылы серіктестіктің қысқа мерзімді
Кәсіпорын осы салықтарды заңнамаға сәйкес төлеу үшін салық саясатына
Жыл бойы есептелген салық пен бюджетке төленген салықтардан жыл
«Бақтыбаев» ЖК–нің 2009-2011 жылдарға есептелінеген салықтардың құрамы мен құрылымы
9 кесте – «Бақтыбаев» ЖК бюджетке төленген салықтық
Салық түрлері Сомасы, мың тг 2011–2009жыл. +-
2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл мың теңге %
КТС 2145 1845 1215 -930 -43,4
ЖТС 1025 1450 1310 +285 +27,8
Әлеуметтік салық 1085 1540 1456 +371 +34,2
Мүлік салығы 560 584 594 +34 +6,1
Жер салығы 112 108 105 -7 -6,3
Көлік құралы салығы 85 96 105 +20 +23,5
Барлығы 5012 5623 4785 -227 -4,5
Ақпарат көзі: «Бақтыбаев» ЖК есетпілігі 2009-2011 ж.ж.
«Бақтыбаев» ЖК–де 2011 жылы жалпы 4785 мың теңгенің салықтары
Төленген әлеуметтік салығының сомасы 2009 жылы – 1085 мың
Салықтар әр мемлекет бюджетінің ең негізгі құраушы көзі болғандықтан,
Экономикадағы әр түрлі салалардың ішінде қазіргі кезде ең маңызды
Заңды тұлғаларға салық салудағы мәселелердің ең негізгісі болып, салық
Мемлекет бюджетінің кіріс бөлімін қалыптастыратын салықтық түсімдердің ішінде маңызды
Американдық экономист жалпы экономикалық конъюктураны ынталандыру мақсатымен Лаффердің есептеулері
2-суретте келтірілген сызбадан мемлекеттік бюджетке түсетін корпоративті табыс салығы
Сурет 2 – Салық мөлшерлемесіне байланысты бюджет түсімінің өзгерісі
Бұндай мөлшерлемеде кәсіпорындар өздерінің табыстарын жасырып немесе көленкелі экономика
Жалпы салық саясатының мақсаты – салық салу базасын кеңейту,
Мемлекеттің мақсаты өндіріс саласын дамыту, кәсіпкерлікті қолдау, аз да
Бюджетпен есеп айырысуда тек салық мөлшерлемелерін жетілдіріп қана қоймай,
Қазіргі жағдайдағы салықтық бақылауға жетілдірудің қажеттігі тәжірибе көрсеткендегі төменгі
салықтық бақылау субъектісінің ұйымдастырушылық, әдістемелік және материалдық-техникалық қамтамасыз етілуі
салықтық бақылау субъектісі мен салық төлеуші арасындағы қарым-қатынастарда кездесетін
салықтық бақылау органының қаржылай жеткіліксіз қамтылуынан, яғни салық жинауға
Салықты бақылаудың тиімділігі олардың заңды бұзушылықтарды болдырмауына және салық
Салықтық бақылаудың ақпараттық технологияларын жетілдіруде төмендегідей мәселелерді шешуді мақсат
әр маманды біліктілігін арттыру үшін курс семинарлар міндетті
компьютерлік бағдарламамен қатар салық заңдарына өзгерістер енуден салық инспекторы
Салықта бақылауды жетілдірудің ең негізгі міндеті оның базасы мен
Егер кәсіпорынның бюджетпен есеп айырысу жағдайы жағынан қарасақ, жыл
Кәсіпорында қосылған құн салығы жөнінде қалдықтың бар болуы кәсіпорынға
Әлеуметтік салықтың өсуіне себеп болып кәсіпорында жұмыскерлердің санының артуы
Талдауда көрсетіген ауытқуларды болдырмау үшін кәсіпорынның көрсететін қызметтерден түсетін
Кәсіпорындарда қазіргі кезде ішкі бақылауы дұрыс жүргізілмеген, ал сырттай
Бюджетпен қарым–қатынасының есебінің ерекшеліктерін ескере отырып, серіктестікте барлық салықтық
Қазіргі кезде бухгалтерлік есепті автоматтандыру дербес компьютерлер көмегімен жүзеге
«1С: Бухгалтерия 8» бағдарламасы – бухгалтерлік пен салық есебін
«1С: Бухгалтерия 8» бағдарламасы көмегімен көптеген мәселелерді шешуші құрал
«1С: Бухгалтерия 8» салық есебіне арналған жеке шоттар жоспарын
«1С: Бухгалтерия 8» типтік операцияларды жүргізуде пайдаланушыға ыңғайлы әр
Салық есептілігінінің қайта құрылған, жаңа механизмі пайдаланушыға көптеген салық
Бухгалтерлік есеп пен салық есебінің есеп беру формаларын құру
Жеткізушілер мен мердігерлердің ҚҚС бойынша есеп айырысу толық автоматтандырылған,
Бағдарлама салық салудың жалпы жүйесіне негізделген. Салық есебін жүргізу
Салық есебінің мәліметтері бойынша автоматты түрде салықтық реестрлер құрылып
Компьютерлік технологиялардың озық жүйелерін қолдану арқылы есепті тиімді жүргізумен
ҚОРЫТЫНДЫ
Бюджеттің қайнар көзі – салықтар саналады. Салық – мемлекеттік
Салық жүйесі экономиканың ең басты салаларына, яғни ауылшаруашылық саласына,
салықты жинау жүйесі өте ықшам, оған жұмсалатын шығындар мүмкін
салықты төлеу процедурасы төлеушілер үшін ыңғайлы, көп уақыт алмайтыны
салықтың салмағын шамадан тыс арттырып, кәсіпкерлердің белсенділігіне нұқсан келтірмеуге
салық салу принципі өндіріс шығындарын арттырып, өндіріс көлемінің өсуіне,
салықты салу процесі конъюктуралық және жұмыстылық саясатының іске асырылуына
салықтарды алу принциптері, сонымен бірге, табыстың мүмкін болғанша әділетті
құрамындағы әрбір салықтың мақсаты нақты анықталған біртұтас салық жүйесін
Салық салу жүйесін оңтайландыруда биылғы жылы салық жүйесіне біршама
Жыл сайын салық жүйесін жаңадан құру әр мемлекетте болатын
Мемлекетте салық жүйесін жетілдіргеннен бері жеке кәсіпкерлік дамып, аңды
Зерттеу жұмысының мақсаты – кәсіпорынның қаржылық жағдайын анықтап, бюджетпен
Осы аталған мақсатқа қол жеткізу үшін зерттеу барысында төмендегідей
салық салудың теориялық және әдістемелік негіздерін талдай отырып, жалпы
қолданыстағы заңды және жеке тұлғаларға салынатын салықтарының мемлекеттік бюджетті
кәсіпорынның қаржылық жағдайына талдау жасау;
тікелей мен жанама салықтар бойынша есебінің дұрыс ұйымдастырылғаны мен
Қазақстан Республикасының салық салу жүйесін жетілдіру бойынша негізделген тәжірибелік
Орындалған жұмыстың объектісі болып «Бақтыбаев» ЖК-гі табылады.
Зеттеру барысында кәсіпорынның толық өндірістік-ұйымдастырушылық сипаттамасы, қызметіне қаржылық және
«Бақтыбаев» ЖШС активтері әр жылы артып жатыр. Бұл
Кәсіпорынның мүліктік жағдайын сипаттаушы көрсеткіштер әртүрлі мәндерге ие болып
«Бақтыбаев» ЖШС-нің капитал көздерінің басым бөлігін меншікті капитал үлесін
Серіктестік төлеген салықтардың сомасы да жылдан жылға артып келеді.
Дипломдық жұмыстың соңғы бөлімінде кәсіпорынның бюджетпен қарым-қатынасы талданған. Әрбір
Сонымен қоса, бюджетке түсетін салықтар мөлшерінің артуы және ол
Жұмыста талданған мәліметтерді есекере отырып, мынандай ұсыныстар жасауға
кәсіпорын ішінде ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру;
басқару есебіне көбірек көңіл бөле отырып, табыстарды бөлу жоспарын
салық кодексінің шеңберінде кәсіпорын төлеп жатқан қосылған құн
әлеуметтік салығы бойынша медициналық сақтандыру мен әлеуметтік қамсыздандыру мөлшерлерін
несиелер мен қарыздарды мүмкіндігінше уақытында өтеу мен көлемін азайту.
ҚОЛДАНЫЛҒAH ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Салық және бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдер туралы
Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы Қазақстан Республикасының 2007
«Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа
Үмбеталиев А.Д., Керімбек F. Салық және салық салу. –
Байболтаева Н.Ә. Бухгалтерлік есеп принциптері. Алматы: Қазақ аграрлық университет,
Сұлтанова Б.Б. Салық есебі.– Алматы: Экономика, 2008.
Радостовец В.К., Радостовец В.В., Ғабдуллин Т.Ғ, Шмидт О.И. Кәсіпорындығы
Русакова И.Г. Налоги и налогообложение. – Москва: Финансы «Юнити»,
Нурумов А.А., Бекболсынова А.С. Налоги и налогообложение Астана: Изд–во
Миляков Н.В. Налоги и налогообложение – Москва: Инфра–М, 2006.
Сейдахметова Ф. С. Налоги в Казахстане – Алматы: "LEM",
Нурумов А.А. Налоги Республики Казахстан и развитых стран.–Алматы: 2005.
Қамбарова А. М. Бюджет бойынша тәжірибелік жинақ.– Алматы: Фолиант,
Сейдахметова Ф. С. Бухгалтерский учет в современных условиях –Алматы:
Нурумов А.А., Аймурзина Б.Т. Государственные финансы. – Астана: Изд.
Өтебаев Б. С. Мемлекеттік бюджет – Алматы: Экономика, 2006.
Бекболсынова А.С. Налоги и налогообложение. – Астана: 2007.
Исмаилова А.С., Байдаков А.Қ. Қаржылық және басқару
Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т, Жұмағалиева Ж.Г. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын
Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева
Сейдахметова Ф.С. Қазіргі замандағы бухгалтерлік есеп – Алматы: LEM,
Проскурина В.П. Бухгалтерские проводки (Сборник бухгалтерских проводок) -
Кеулімжаев Қ.К., Құдайбергенов Н.А. Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері.
Абленов Д.О Аудит- Алматы 2007.
Әбдіманапов Ә. Қаржылық есеп. – Алматы. 2007.
Баймуханова С. Б. Қаржылық есеп – Алматы: Экономика, 2007.
Қабылова Н.Қ., Доспалинова III.А. Бухгалтерлік есеп негіздері–Алматы: Фолиант, 2007.
Әбдіманапов Ә. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принцинтері.–Алматы: 2006.
27.Қабылова Н, Доспалипова Ш, Оразалинов Е. Бухгалтерлік есеп негіздері.
28. Салық огранының сайты www.salyk.kz
29. Қаржы министрлігінің сайты www.minfin.kz
67
Алғашқы (бухгалтерлік) және салықтық құжаттар
Салық есебінің тіркелімдері
Салық бойынша есеп айырысу көрсеткіштері негізделген құжаттама
Ордер журналы бойынша немесе шоттар бойынша карточкалар
Талдаулық есептің тіркелімдері
Шоттар бойынша айналым–қалдық тізімдеме. Бас кітап
Салық бойынша есеп айырысулар
Мемлекеттік бюджет түсімі
Са лық мөлшерлемесі %
лық
с
т
а
в
к
а
с
ы
%
0
10
20 5
30

Ұқсас жұмыстар

Банктегі бухгалтерлік есептің міндеттері

Ағымдағы салық активтері

Ақша қаражаттарына бақылау

Бюджетпен есеп айырысу есебі. Салықтар

Қосылған құнға салынатын салық тауарлары

Шаруашылық операцияларды бақылау тәртібі

Салық есебінің ережелері

Салықтық тексеру нәтижелерін рәсімдеу әдістері

Салық салудың қағидалары және экономикалық мазмұны