Қазақстанда инвестициялық саясаттың қалыптасуы
Жоспар
Кіріспе.....................................................................................................................3
1–бөлім. Инвестицияның әлеуметтік – экономикалық мәні.
Инвестицияның мәні, қызметі, түрлері, есептеу әдістері...........................4
Инвестицияның қызметі мен операциялары...............................................13
Қазақстанда инвестициялық саясаттың қалыптасуы....................................18
2-бөлім.Негізгі бөлім.Қазақстан экономикасындағы шетел инвестициялары және Қазақстанның ұлттық
2.1 Қазақстан экономикасындағы шетел инвестицияларының рөлі және
2.2 Қазақстанның ұлттық мүдделерiн сақтай отырып шетелдiк инвестициялардың
Қорытынды..........................................................................................................29
Пайдаланған әдебиеттер тізімі..........................................................................31
Кіріспе.
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс
Қазақстан экономикасын тұрақтандыру және дамытудың маңызды жолдарының бірі
Президент Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан Республикасына Жолдауында
Инвестициялар деп - өнеркәсіпке, құрылысқа, ауыл шаруышылығына және
«Шетел инвестицияларын тиісінше қорғауды және пайданы кері қайтарып
Мұның бәрі де экономикалық өрлеудің жоғары қарқынын қамтамасыз
Инвестицияның әлеуметтік – экономикалық мәні.
1.1 Инвестицияның мәні, қызметі, түрлері, есептеу әдістері.
Инвестициялар деп - өнеркәсіпке, құрылысқа, ауыл шаруашылығына және
Инвестиция дегеніміз - бүгінгі күні қолда бар ақшаны,
Бұл жоғарыда айтылған процеспен екі фактор байланысты болып
Нақтылық инвестиция дегеніміз – шаруашылық субъектісіндегі белгілі бір
Қаржылық инвестиция дегеніміз – акционерлік қоғамдар немесе мемлекет
Қаржылық инвестициялар иелену мерзіміне қарай мынадай категорияларға жіктеледі:
а) қысқа мерзімдік иелену- иелену мерзімі бір жылға
ә) ұзақ мерзімдік – иелену мерзімі бір жылдан
Инвестор – қор нарығында құнды қағаздарды сатып алушылар
Ұлттық инвестор дегеніміз- Қазақстан Республикасында инвестицияны жүзеге асыратын
Инвестиция дегеніміз – табыс табу және капиталды ұлғайту
- жеке инвесторлар (жеке адамдар).
- инстиуттандырылған инвесторлар (банктер , инвестициялық қорлар ,
Инвестициялық саясат дегеніміз – халық шаруашылығының әр түрлі
Тікелей инвестиция дегеніміз- капиталды экспорттаушының қабылдаушы ел территориясында
Ал , капитал дегеніміз - тауар өндірісінің жұмыс
Ішкі инвестициялық ресурстар өте тапшы бүгінгі экономикалық жағдайда
Шетел инвесторы - шетелдік заңды тұлғалар, шетел азаматтары
Шетелдік инвестиция дегеніміз - қабылдаушы елдегі компанияның қызметін
Шетелдік инвестицияларын тарту саясаты 1991 жылдан басталып, оң
Шетел инвестицияларын тартудың басты бағыттарына тіршілікті қамтамасыз ету
Қаржы емес активтерге жұмсалған инвестициялар мынадай элементтерді:
Инвестициялық қызмет дегеніміз – шаруашылық жүргізуші субъектілер жүзеге
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар – сатып алуға, құруға
Инвестициялар – кәсіпкерлік қызметі үшін қолданылатын, заңды тұлғаның
Инвестициялар – кәсіпкерлік қызметтің және нәтижесінде пайда (табыс)
Инвестициялар нақты инвестициялар және қаржы инвестициялары болып бөлінеді.
Барлық инвестициялар екі негізгі топқа бөлінеді: нақты (капитал
Портфельді инвестициялар – құнды қағаздар сатып алумен және
Нақты инвестицияларды кейде тікелей деп атайды, өйткені олар
Қаржылық мүлікке салым бас кәсіпорындардағы үлестік қатысуларға құқық
Одан басқа, бастапқы инвестиция немесе нетто-инвестицияларды айырады, олар
Реинвестициялар – бұл қайтадан босаған инвестициялық ресурстар, өндірістің
Негізгі капитал мөлшерін ұлғайтатын және оның модернизациясына бағытталған
Тұтынылған құралдар орнын толтыруға, қызмет етуші кәсіпорындар қуаттарын
Инвестициялар бірнеше түрге бөлінеді: венчурлық, тікелей, портфельдік, аннуитеттік
1-сурет.
Венчурлық капитал - бұл тәуекелділік күрделі қаржыны салуды
Тікелей инвестициялар - бұл шаруашылық субъектісіне табыс алу
Портфельдік инвестиция - бұл өзінің портфелін құрап алумен
Аннуитет - жеке адамның салған инвестициясы. Бұл зейнеткер
Сақтандыру компаииялары және зейнетақы қоры қарыздық міндеттемелер шығарады
Ең тиімді, оңай тәсіл болып, ақшаны дұрыс пайдалану
Мұнан кейінгі - екінші ереже: егер инвестициялау тиімділі
Қайта орнына келуге мерзімі - бұл қаржы салымының
Мұндағы пайда деп отырғанымыз таза пайда яғни, салықты
Пайданың жай нормасына негіз болатыны пайдалану жөніндегі есептесулер.
Жалпы пайда немесе салық алынатын, жалпы инвестициялық шығынға
Таза пайда + жалпы
Пайданың жай нормасының кемшіліктері болады:
а) негізге алатын белгілі бір жылды табу қыйын
б) пайданың жай нормасы салықтық жеңілдік болған жылдарды
Компаундинг: бұл әдістің мәні мынада - жыл сайынғы
Мұндай есептің тәжірибелік мәні: егер өсу процентін өзгерте
Үшінші варианттың мүмкіндігі бар: базалық сома да, процент
Инвестициялық процесс әр уақытта да тәуекелділікпен байланысты болады,
Сондықтан, шешім қабылдағанда уақыт факторын есепке алу қажет
1.2 Инвестицияның қызметі мен операциялары.
Инвестициялық қызмет бұл – инвестицияларды салып және инвестицияларды
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс
Пайда табу. Түскен пайданың өзі екі аспектіні қамтиды:
Жоғарыда көрсетілген пайданың негізінде жұмыскерлер де табыс тауып,
Пайдадан түскен салық пен өтелімдер мынадай мақсаттарға жұмсалады:
Міндетті медициналық қамсыздандыру қорына;
Мемлекеттік зейнетақы қорына;
Аймақтық бюджетке;
Республикалық бюджетке;
Өнеркәсіптік әлеуметтік даму қорын құру.
Егер фирма салымдары бойынша ең жоғары тиімділікке жетуге
1. Инвестициялаудың шектеулі тиімділігі
2. "Замазкалау" принципі.
Сылап, бітеу жұмысына келетіндей инвестиция жүргіз. Шешімді қабылдап
Мұнан еркін шешімділікке және басқа әрекеттерге баруың мүлдем
Сөйтіп, қатені түзеу үшін қететін шығындар түгелімен кәсіпорын
3. Күрделі қаржыны салуда материалдық және тиімділіктерді бағалау
1) Шығындар мен шығарудың салыстырмалы бағаларын салыстыру арқылы,
Бірақ әлемдік инвестиция жасау тәжірибесі тек қана тиімділіктің
2) Тиімділіктің ақшалай және техникалық белгілерінің үйлесімділігі. Бұл
3) Тиімділікті бағалаудағы таза түріндегі техникалық тәсіл. Бұл
4. Үйренушілік шығындар принципі.
Үйренушілік шығындар деген не? Бұл - жаңа инвестицяялық
Уақытша жоғалту деген - табысты да жоғалтумен бірдей
Әрқашанда да жаңа инвестиция жөніндегі шешім мен оны
Мұнан туындайтын қорытынды : үйренушілік шығындарды жаңадан өндірілген
Сұраным бағасы ұсыным бағасынан көп болып, ең бастысы
5. Мультипликаторлық (көбейткіш) принципі.
Мультипликаторлық принцип салалардың өзара байланыстылығына сүйенеді. Бұл дегенің,
Сөйтіп, келешектегі кірістің қандай болатынын білесіз. Мультипликатор арқылы
Күш беруші саланың мультипликатор арқылы нәтижесі әр түрлі
Мультипликатордың күш әсерінің азаюы сіздің кәсіпорны саласының басқа
6.Q – принципі.
"Q" - принципі - бұл қор биржасындағы бағалау
Сөйтіп, инвестициялау тиімділігі сұраным бағасы мен ұсыным бағасының
1.3 Қазақстанда инвестициялық саясаттың қалыптасуы.
Инвестициялық саясаттың әлеуметтік-экономикалық салдарын ескере отырып Қазақстан экономиканың
үкіметтік несиелер мен кепілдемелерді шектеу (өйткені
үкіметтік несие алдын-ала ақы төлеуді; кепілдемелерді ұсынуды
және белгілі сомалардың процентімен қайтарылуын талап етеді).
Мұндай жағдайда елге келіп жатқан шетел инвесторларын көбейтуге
тікелей шетел инвесторлары донордың ұзақ мерзімдік
мүдделерінің жүзеге асуына мүмкіндік береді;
донордың өндірістік процесті басқаруға қатысу мүмкіндігі
болуы тиіс;
елеулі көлемде қаржылық ресурстардың ағылып келуін
қамтамасыз етеді, ол сыртқы қарыздардың төлену проблемасына
әсер етпейді;
тікелей шетел инвестициялары іскерлік және шаруашылык
белсенділікті қамтамасыз ете отырып, өндірістік және ғылыми-
техникалық ынтымақтастықтың әртүрлі формаларының кең
түрде таралуына ықпал етеді.
Мұның барлығы Үкіметтің орта мерзімдік инвестициялық бағдарламасын қабылдау
біріккен және төл кәсіпорындарды құру;
шетел компанияларының басқаруына объектілерді беру;
акционерлеу жолы арқылы
банктік мекемелерді инвестициялау.
Қолданылатын бағыттар сипатында елеулі өзгерістер болуда:
Біріккен кәсіпорындардың делдалдық-өткізу және сатып
алу кызметі салаларында емес, өндірістік, банктік, құрылыстық
қызметте, аграрлық секторда ұлғаюы.
Бір кеңістіктегі серіктестердің мүдделері, өндірістік міндеттер сияқты, өнімді
Қазақстан Республикасы экономикасына тартылатын айналым капиталының ұлғаюы жеке
Оның өрістеуі белгілі мөлшерде төлем төлемеу дағдарысы сияқты
Қазақстандағы объектілер басқаруға өте тиімді жагдайларда беріледі: әлеуметтік
Сонымен бірге, белгілі бір өндіріске салынған инвестициялар кейінгі
Барлық елдердегі сияқты, Қазақстандағы инвестициялық процестің гүлденуі макроэкономикалық
Олардың біріншісіне мынаны жатқызуға болады: яғни жинақталатын ресурстардың
Бұл жағдайды ұлттық банктік жүйенің жеткілікті түрде дамымауы
Екіншіден, Республика көлемінде тиімді инвестициялық жобалар түріндегі төлем
Үшіншіден, банктердің, клиенттердің қаржылық жағдайының төмен деңгейі; мемлекеттік
Төртіншіден, төлемдер
Бесінші - жүктемеленбеу жағдайында тұрған өндірістік саланың негізгі
Алтыншы - тиісті әдістердің болмауы негізгі капиталдың теңбе-теңсіз
Осының салдарынан амортизациялық төлемдер мен ішкі жалпы өнім
Қазақстан Республикасының инвестициялық саясатын дамытушы елдер тәжірибесімен салыстыра
Тиімді инвестициялық саясаттың жоқ болуы "өсу нүктесі" болып
2. Қазақстан экономикасындағы шетел инвестициялары және Қазақстанның ұлттық
2.1. Қазақстан экономикасындағы шетел инвестициялары.
Шетел инвестицияларын тартудың тарту арналары мен нысандары бар.
Шетел капиталы 3 арна бойынша түседі:
экспорттық несиелер: инвестициялық және тауарлық;
дамуға ресми көмек: қаржылық жэәне техникалық;
инвестициялар: тікелей және портфельдік.
Кредитор (несие беруші) – елден тауарларды немесе қызметтерді
Дамытуға ресми көмек мемлекетке өкімет аралық денгейде көрсетіледі.
Инвестициялар республика экономикасы шетел капиталының ағымы ретінде түсіндіріледі.
тікелей;
портфельдік.
Олардың біріншісі, кәсіпкердің өзіне тәуекел ала отырып, республика
Тікелей инвестиция алушы елдерге қарыздық міндеттеме алғызбайды, сонымен
Тікелей инвестиция әлемдік экономикаға және оның жүрегі халықаралық
өзі үшін тұрақты нарықты тікелей қамтамасыз ету немесе
өзінің “ішкі нарығын” құру, оның кейбір секторлары басқа
өз мүддесін аймақтық және кең ауқымды халықаралық деңгейде
Қазіргі кезеңде тікелей инвестицияның басымдылық маңызы мойындалып келеді.
Қазақстан соңғы он жыл ішінде шетелден тартылған тікелей
2010 жылы өңдеуші өнеркәсіпке 2 млрд. доллар тартылды.
2010 жылмен салыстырғанда 2011 жылы Қазақстанға құйылған тікелей
Бұған негізінен шетелдік қатысы бар банктердің және банктік
Ұлттық банктің алдын-ала бағалауларына қарағанда, шетелге әкетілген тікелей
2011 жылы Қазақстанда негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі
Негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемі 4 триллион
Инвестицияның ең үлкен көлемі «жылжымайтын мүлікпен операция, жалға
Италия Қазақстан экономикасының ірі инвесторы болып табылады. Қазақстан
ҚР Ұлттық банкінің статистикалық мәліметтеріне қарағанда, 1993 жылдан
Осы кезеңдегі еліміздің негізгі инвесторларының бірі Нидерланды болып
Үдемелі индустриальдық инновациялық даму бағдарламасы жүзеге асырыла бастаған
Атап айтқанда, елімізде 200
Елбасының тапсырмасы бойынша біраз жұмыстар
2010 жылы 12 тілде жұмыс
Сондай-ақ инвестицияларды қажет ететін және
Елімізде шетелдік тікелей инвестиция өңдеуші өнеркәсіптерде артып отыр.
Тікелей шетелдiк инвестициялар ағыны экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру
Еліміздің инвестициялық заңнамаларын жетілдіру үшін инвесторларды қолдау бағытында
Арнайы режим тек стратегиялық инвестициялық жобаларға қатысты қолданылады.
2.2. Қазақстанның ұлттық мүдделерiн сақтай отырып шетелдiк
инвестициялардың келуiн ынталандыру мен шетелдiк жəне
отандық инвесторларды экономиканың басым салаларына
тарту үшiн қолайлы жағдай жасау.
Қазақстан шетелдiк инвесторларға күрделi қаржылардың, технологиялардың, басқару мен
Инвестициялық ахуалды жақсарту үшiн мынадай шаралар қолданылуға тиiс:
заңнаманың даму дəрежесi мен тұрақтылығы, мемлекеттiк саясаттың болжамдылығы
заңнаманы тиiмдi қолдану мəселесi шешiлуге тиiс. Қазақстанның iскер
күшiне енгiзудi қамтамасыз ету қажет;
заңнамаға шетелдiк жəне iшкi инвесторлар үшiн бiрдей жағдай
инвестициялық қызмет туралы заңнаманы жетiлдiру əлемдiк стандарттарға жауап
айқын жəне бiр мəндi құқықтық нормалардың бар болуын
шетелдiк күрделі қаржы жəне инвесторлардың құқықтары заңнамамен кепiлдi
тiркелген сауда маркалары мен патенттердi қорғау, қарақшылық өнiмдердiң
инвесторлар үшiн қаржы ақпаратының айқындығының, уақтылы болуының, толықтығы
Шетелдiк инвестицияларды тартуда өнеркəсiптiң өңдеушi салаларына басымдық берiлуге
Тiкелей инвестициялардағы едəуiр үлестi жер қойнауын пайдалану инвестициясы
Ұлттық мүдделердi сақтау үшiн шетелдiк инвесторлардың нарыққа монополистiк
Қортытынды.
Инвестициялық қызметті жүзеге асыру арқылы мемлекет иновациялық жетістіктерге
Инвестиция – экономикалық дамудың жоғары және тұрақты қарқынын
Инвестицияны дамытуда ерекше рөлді кәсіпорындарды қаржыландыруға және ұзақ
Ішкі инвестициялық ресурстар өте тапшы бүгінгі экономикалық жағдайда
Қазақстан экономикасына шетел инвестициясын тартудың тиімді формаларының бірі
Пайдаланылған әдебиеттер.
Әлжанова Н.Ш. инвестициялық жобалау. – Алматы: Қазақ университеті,
Журнал “Хабаршы” 2010-2012 жылдар;
“Инвестициялық институттардағы бухгалтерлік есеп”, Оразбекұлы Б., 2002жыл;
Интернет “akikatkaz.kz” сайты;
Интернет wfin.kz сайты;
Интернет “ kazgazeta.kz” cайты;
Қаржы-қаражат А. Қантарбаев //Инвестицияларды талдау// 2004-2006 жылдар;
Мадиярова Э.С., Сүйеубаева С.Н.
“Қаржылық менеджмент”, 2009жыл;
Қазақстан Республикасының “Инвестиция туралы” заңы.
“Қазақстан Республикасының инвестициялық қызметі”,2005 жыл;
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтің 2011, 2012 жылғы Қазақстан
Нәдірбек Әпсәләмов, Қазиқан Исабеков, Өмірзақ Сұлтанов “Экономикалық теория
31
Аннуитеттік
Портфельдік
Тікелей
Венчурлық
Инвестициялардың түрлері
Экономика пәнінен дәрістер
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ САЯСАТ ПЕН ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
Инвестициялық саясат туралы
Қазақстан Республикасының өтпелі экономикасындағы инвестициялар
Инвестициялық саясат пен басқару
Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу
Нарықтық экономика мен инфрақұрылымда институттарының дамуы
Нарықтық экономикадығы әрекеттер мен табыстар және әлеуметтік негізгі саясат
Қазақстан экономикасындағы шетел инвестицияларының рөлі және қызметтері
Нарық жағдайында инвестициялық жобаның тиімділігін талдау және бағалау