Биологиялық әралуандылықты сақтау
Мазмұны:
Кіріспе...................................................................................................................3-4
І тарау. БИОАЛУАНТҮРЛІК ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
Биоалуантүрлілік құрылымы мен деңгейлері …………………………5-6
Жануарлардың тіршілік әртүрлілігі……………………………………7-8
ІІ тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОР
2.1. Экологиялық факторлардың әсер етуінің кейбір заңдылықтары……...9-11
2.2. Экологиялық фактор әсерінің
ІІІ тарау. БИОЛОГИЯЛЫҚ ӘРАЛУАНДЫЛЫҚ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САҚТАУ
3.1. Жануарлардың биоалуандылығы……………………………………12-13
3.2. Биоалуантүрліліктің өзгерілуі……………………………………..…13-14
3.3. Биологиялық әралуандылықты
3.4. Биологиялық әралуандылықты сақтау…………………………...….17-22
Қорытынды…………………………………………………………….…..........23
Пайдаланылған әдебиеттер………………………………………………….....24
Кіріспе
Биоалуантүрліліктің экожүйедегі байланыстарының толық болуының шарты және негізгі
Экология ғылымы ең маңызды биоалуантүрлілік туралы ғылымды зерттейді.
Біз биоалуантүрлілік жайында сөз еткенде, ең біріншіден көптеген
Егер ертеректе бір түр орташа алғанда 2000 жылда
П. Ревелль мен Ч. Ревельдің болжамы бойынша алдағы
Түрлердің санының күрт төмендеуі мен түрлердің жойылу себептері
Экологиялық мәселелерді және биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың бір жолы
І-тарау. Биоалуантүрлілік туралы түсінік.
1.1 Биоалуантүрлілік құрылымы мен деңгейлері
Биоалуантүрліліктің құрылымы мен деңгейлеріБиоалуантүрлілік – адамзатты шексіз ұзақ
Биоалуантүрліліктің экожүйедегі байланыстарының толық болуының шарты және негізгі
Экология ғылымы ең маңызды биоалуантүрлілік туралы ғылымды зерттейді.
Экология ғылымы ең маңызды биоалуантүрлілік туралы ғылымды зерттейді.
ағзадан төмен – малекулярлық, клеткалық, ұлпалық және мүшелер
ағзадан жоғары – популяциялық түр жүйесін, экологиялық жүйені
Табиғаттағы барлық биологиялық процестер биосфера мен экожүйелерден тыс
Табиғатта жануарлардың биоалуантүрлілігі көптеген белгілерге тәуелді болады. Кез
Біздің планетамыздың түрлерінің нақты санын ешкім нақты мәнімен
1.2 Жануарлардың тіршілік әртүрлілігі.
Біз биоалуантүрлілік жайында сөз еткенде, ең біріншіден көптеген
Генетикалық алуантүрлілік дегеніміз – түрдегі әрбір дараға тән
Экологиялық әртүрлілік – түрдің даралары таралған белгілі бір
Бұл түрге жататын популяциялар басқа түрлердің топтарымен араласады,
Экожүйенің негізгі қасиетінің бірі динамизм. Бұл кезде бір
Ландшафтық әртүрлілік – қоршаған ортаның ең маңызды бөлімі
ІІ тарау. Экологиялық факторлар.
2.1. Экологиялық факторлардың әсер етуінің кейбір заңдылықтары.
Орта - организмнің өсіп-көбеюіне, тіршілігіне, дамуы мен таралуына
Организмге әсер ететін кез-келген орта жағдайларын немесе орта
Экологиялық факторлар табиғаты бойынша және тірі организмдерге әсер
Абиотикалық факторлар - тірі организмдерге тікелей немесе жанама
Биотикалық факторлар - бұл тірі табиғат факторлары, тірі
Антропогендік (антропикалык) факторлар - адамнын қатысуымен қоршаған ортаға,
Антропогендік факторлар организмге тікелей (ағаштарды кесу, аң аулау)
Барлық факторларды ортаның жағдайы және қорлары деп бөлуге
Қорлар - организмнің энергия алуы немесе тіршілігі үшін
Жағдай - уақыт пен кеңістікте өзгеріп, организмдердің әр
Организмге қатысты факторлардың әсерінен бірнеше жалпы заңдылықтарды бөліп
Оптимум ережесі. Әр бір фактордың организмге оң әсер
Әр бір организм, түр үшін өзінің оптимум жағдайлары
2.2. Экологиялық фактор әсерінің оның белсенділігіне тәуелділігі.
Белгілі бір факторға қатысты организмнің төзімділік нүктелерінің арасын
Фактордың максимальды мәндерінен асып, организмнің тіршілігін тоқтатуы туралы
- организмдердің белгілі бір ортада орналасуы немесе тіршілік
Гетеретрофтар - (грекше һеХегоз - басқа, ігорһе- қорек)
Қоректің түріне байланысты гетеретрофтар - өсімдіктермен қоректенетін фитофагтарға,
Қоршаған ортаның жағдайларына байланысты автотрофты да және гетеротрофты
Экологиялық классификациялардың негізінде тіршілік ету орны да жатуы
Экологиялық классификация бойынша организмдерді жарыққа, ылғалға, температураға, топырақ
ІІІ тарау. Биологиялық әралуандылық және оларды
3.1.Жануардың биолуантүрлілігі.
Биоалуантүрліліктің экожүйедегі байланыстарының толық болуының шарты және негізгі
Биосфераның геологиялық тарихының барысында онда тіршілік ететін ағзаларының
Экология ғылымы ең маңызды биоалуантүрлілік туралы ғылымды зерттейді.
Біз биоалуантүрлілік жайында сөз еткенде, ең біріншіден көптеген
Егер ертеректе бір түр орташа алғанда 2000 жылда
Түрлердің санының күрт төмендеуі мен түрлердің жойылу себептері
Қазақстанның Қызыл кітабының жарыққа шығуы біздің әрқайсымыздың соншалықты
3.2. Биоалуантүрліліктің өзгерілуі
Табиғаттағы әртүрлілік кеңістікте орналасуының саны мен уақытқа қарсы
Шырша ағаштарын кескен соң немесе өрттен кейін қалған
Қауымдастықтың дамуы барысында жалпы биомассасы өседі. Яғни өнімділіктің
Ортаның қолайлылығы топтпнудағы түрлер санының артуына елеулі ықпал
Көптеген организмдер өсіп-өнген ортаның қолайлы жағдайларында өздерінің
3.3. Биологиялық әралуандылықты сүйемелдеу.
Техносфераның биосфераға жасайтын қысымының ең маңызды көрінісі –
Биоалуантүрлілік тек мағызды шаруашылық ресурс ғана емес, ол
Қазір адамның азық-түлігі ретінде қолдануға болатын бірнеше мың
Жабайы түрлер – табиғи экожүйелерден алынатын бағалы өнім
Жабайы түрлер – дәрі-дәрмектердің маңызды көзі. Қазіргі кезде
Биоалуантүрлілік – адамзатты шексіз ұзақ уақыт энергетикалық, техникалық
Биоалуантүрліліктің экожүйедегі байланыстарының толық болуының шарты және негізгі
Биосфераның геологиялық тарихының барысында онда тіршілік ететін ағзаларының
Адамның геологиялық күшке айналуынан бастап жеке түрлердің жойылу
Егер ертеректе бір түр орташа алғанда 2000 жылда
П. Ревелль мен Ч. Ревельдің болжамы бойынша алдағы
Түрлердің санының күрт төмендеуі мен түрлердің жойылу себептері
Шектен тыс пайдалану қандай да бір кәсіптік маңызы
Түрлердің алуантүрлілігінің кемуінің әсіресе екі салдары ерекше
Біріншіден, бір түрдің жойылуы, әдетте онымен қоректік немесе
Екіншіден, қандай да бір түрдің толық жоюдың қажеті
Ішкі су қоймаларының ластануы, тұздылығының, қышқылдылығының артуы нәтижесінде
Түрлердің толық жойылуының нәтижелері өте ауыр. Жекелеген
3.4. Биологиялық әралуантүрлілікті сақтау.
Экологиялық мәселелерді және биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың бір жолы
Қызыл кітапқа сирек және жойылу қаупі төніп отырған
Қызыл кітаптағы түрлердің тізімі үнемі өзгеріп отырады. Қалпына
Қазақстанның Қызыл кітабын шығаруы, республикамыздын өте сирек жануарларын
Қызыл кітаптың беттерін аша отырып, бізге жойылып бара
Биологиялық әртүрлілікті сақтау мәселесі бірнеше ондаған жылдардан бері
Қазақстанда Қызыл кітап Үкімет шешімімен 1978 жылдың қаңтарында
Қазақ ССР Қызыл кітабының екінші басылымына (1991) омыртқалы
Қазақстанда «Қызыл кітап » Республика Үкіметінің 1978 жылдың
- 8, қосмекенділер -1 және балықтардың 4 түрі
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы «Жануарлар» мен «Өсімдіктер» деп
Адам баласы жануарлар мен өсімдіктер туралы мәліметтерді, ғылыми
Мұндай көзқарастар кейіннен басқа да елдерде қолдау тауып,
«Қызыл кітап» туралы пікірді ағылшын табиғат зерттеушісі Питер
«Қызыл кітапты» ұйымдастыру үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым
Одан соң жануарлар туралы қарар қабылданып отырды. Мұндай
«Қызыл кітапқа» белгілі бір түрде енгізу үшін ғалымдар
1 санат – жойылып бара жатқандар. Олар туралы
2 санат – саны азайып бара жатқандар. Мысалы,
3 санат – серек түрлері (қазір жойылып кету
4 санат – белгісіздер (толық зерттелмеген түрлер). Мысалы,
5 санат – Қалпына келгендер (қорғау жұмыстары нәтижесінде
«Қызыл кітапқа» енгізілген жануарларды аулауға, өсімдіктерді жоюға тиым
«Қызыл кітапқа» енген аң мен құстарды, өсімдіктерді біле
Қазақстан Республикасының Қазал кітабына жануарлар мен өсімдіктердің сол
Қазақстанның Республикасының Қызыл кітабы «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына Қазақстан Республикасының аумаңында құрғақта,
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлар мен өсімдіктер
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы жануарлар мен өсімдіктер деп
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген организмдердің әр түрі
Қорытынды
Биологиялық әртүрлілікті сақтау мәселесі бірнеше ондаған жылдардан бері
Түрлердің санының күрт төмендеуі мен түрлердің жойылу себептері
Шектен тыс пайдалану қандай да бір кәсіптік маңызы
Экологиялық мәселелерді және биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың бір жолы
Пайдаланылған әдебиеттер:
1) С. М. Махмұтов «Зоология» Алматы 2006
2) Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. «Экология».
3) Байсейтова Н.М. «Экология негіздері» Шымкент-2005ж. (134-138 беттер)
4) Ф.Қ. Иштаева, Л.Г. Костарева, Ш.С. Набидоллина,
«Экология» «Фоллиант» баспасы Астана-2008ж. (65-70
5) Ж.Ж. Жатқанбаев «Экология негіздері» Алматы-2003ж. (112-115 беттер)
6) Халила Әбділлах Нұрлақұлы «Экология» Шымкент-2000ж. (15-21
7) Байсейітова Н.М., Халила Ә.Н., Сартаева Х.М. «Экология
8) Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы 6 том, Алматы
10) Ғ.Сағымбаев «Экология негіздері» Алматы 1995ж.
11)Ж.Ж.Жатқанбаев «Экология негіздері» Алматы 2003ж.
12)Ұ.Б.Асқаров «Экология және қоршаған ортаны қорғау» Алматы 2007ж
13) Ә.Бейсенова Ж.Шілдебаев «Экология және табиғатты тиімді
www.5ballov.ru
www.google.kz .
3
Биоалуантүрлілік үш деңгейде кездеседі:
Органикалық малекулаларынсыз тіршілік болмайды
Түрде, популяцияда ағзасыз жүйе құралмайды
Морфологиялық деңгейде құрылымдық жасушасыз, ұлпасыз, мүшелерсіз тіршілік болмайды
Биологиялық әртүрлілік ұғымы және оларды сақтау
Аңшылық шаруашылығындағы табиғат қорғау ісі
Жалпы экологияға кіріспе
Биоалуантүрлілік туралы түсінік
Биологиялық әралуандылық
Әлемдік экологиялық проблемалар туралы
Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар жайлы ақпарат
Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар және ерекше қорылатын табиғи территориялар
Генетикалық код. Генетикалық код туралы түсінік, қасиеті. Ақуыз биосинтезі
Экология ғылымы жайлы