Жайылым территориясын орналастыру элементтері
Мазмұны
Аннотация.............................................................................................................6
Нормативтік сілтемелер...........................................................................................7
Анықтамалар........................................................................................................8
Белгілер мен қысқартулар...................................................................................9
Кіріспе.................................................................................................................12
1 Әдебиетке шолу………………………………………………………………….14
1 Табиғат жағдайлары..........................................................................................15
1.1 Агроклимат жағдайлары................................................................................15
1.2Геологиялық-гидрогеологиялық жағдайлары...........................
2. Алқаптың суармалы жайылым жер қоры ..................................
2.1 Суармалы жайылым жер қоры және
2.2 Суармалы жайылым жерді пайдаланудың тиімділігі.............
2.2.1.Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ ауданындағы «Қара бура»ЖШС-нің суармалы
2. Жайылымдардың территориясын ұйымдастыру ....................
3. Жайылым территориясын орналастыру элементтері .............
4.Ауыспалы егісті қолдануы,тыңайтқыштарды пайдалануы......
5.Мал азықтық ауыспалы егістіктерді реттестіру ......................
6. Суармалы жайылымдарды реттестіру ерекшеліктері .............
7.Жайылымдарды жабдықтау .......................................................
3 Тіршілік қауіпсіздігі..............................................................
4 Қоршаған ортаны қорғау.................................................
5 Экономикалық бөлім....................................................................................
6 бизнес-жоспарлау..........................................................................
Қорытынды..........................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер.................................................................
Аннотация
Дипломдық жұмыста ОҚО ауданындағы «Қара бура» ЖШС-нің суармалы
Дипломдық жұмыста қарастырылып отырған мәселе бойынша әдебиетке шолу
Нормативтік сілтемелер
Осы дипломдық жүмыста келесі сілтемелер қолданылған:
ҚР СТ 1.5-2004. Стандарардың мазмұнына және орнектелуіне, құрастырылуына
ҚР СТ 1.14 – 2004. Ұйымдастық стандарт.
ҚР СТ 1.12 – 2000. Жазбаша нормативтік құжаттар.
ҚР МЖМБС 3.08.327 – 2006. Қазақстан Республикасының мемлекеттік
МЕСТ 2.105- 95 КҚБЖ. Жазбалық құжаттарға койылатын
МЕСТ 2.106 – 96 КҚБЖ. Жазбалық құжаттар.
МЕСТ 2.109 – 73 КҚБЖ. Сызуға қойылатын
МЕСТ 21.1101 – 97 КҚБЖ. Жұмыстық және қызметтег
жалпы талатпар.
СТОҚМУ 4.02-2010. Университет стандарты. СМЖ құжаттардың дайындау,
СТ ОҚМУ 7.06-2010. Университет стандарттары. Оқу- ұйымдастыру процестерін
ӘН ОҚМУ 7.15 -2010. Әдістемелік нұсқау. Дипломдық жұмысты
Анықтамалар
Жер – Қазақстан Республикасының егемендігі белгіленетін шектегі аумақтық
Жерді жалдау төлемақысы – уақытша өтеулі жер
Жер иелену құқығы – жерді іс
Жер кадастры – жер туралы мәліметтер жүйесі, мемлекеттік
Жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті орган –
Жер учаскесіне сәйкестендіру құжаты – жер,құқықтық және қала
Иммиграциялық жер қоры – оралмандарға беру үшін резервке
Кадастрлық бағалау құны – мемлекет жер учаскесін немесе
Мемлекеттік жер пайдаланушылар – мемлекеттік республикалық және коммуналдық
Меншік құқығындағы объектілер – мемлекеттік және жеке меншіктегі
Өзіндік қосалқы шаруашылық – ауылдық жерде және қала
Топырақтың су балансының тапшылығы - жобадағы өнімді өндіру
Жерге орналастыру – жер заңдарын жүзеге асыруға, жер
Жыртылған жер – сүрі жер мен көп жылдық
Жайылым – мал жаю үшін жүйелі түрде пайдаланылатын
Кондоминиум – бөлуге жатпайтын ортақ иеліктегі және пайдаланудағы
Межелерді рәсімдеу - жер иелері мен жер пайдаланушылар
Отарлы мал шаруашылығы - малды маусымдық пайдаланудағы учаскелерге
Су сіңіру - топырақ құрамындағы бос уақ текістерді
Ауыспалы егіс учаскесі – белгіленген ротацияяға сәйкес әр
Сервитут – өтен межелес учаскелерді шектеулі түрде
Ситуация – шартты белгілермен топографиялық пландар мен карталарда
Суармалы жыртылған жер – жобалық норма бойынша осы
Техникалық рекультивация – бүлінген жерлерді қалпына келтіру кезеңі.
Суарылатын жерлердің көлемін нетто мөлшері - суару жобасында
Суаруға қатыспайтын жер - суармалы жердің шекарасында жатқанымен
Суарылатын жер көлемінің брутто мөлшері - суарылатын жердің
Шабындықтар – ылғалдылығы жоғары немесе тұрақты көлтабанмен суарылып
Шаруашылық аралық жолдар - шаруашылықтарды аудан орталықтарымен, темір
Шаруашылық ішіндегі жолдар - шаруашылық орталығын бригадалармен, фермалармен,
Далалық жолдар - суару учаскілерін шаруашылық ішіндегі, немесе
Белгілер мен қысқартулар
ЖШС – жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің
ӨК – өндірістік кооперативтердің
ҚР – Қазақстан Республикасы
ШАЖО –шаруашылық аралық жерге орналастыру
ОҚО – Оңтүстік Қазақстан облысы
ІШЖО – ішкішаруашылық жерге орналастыру
ШҚ – шаруа қожалығы
АҚ – Акционерлік қоғамдардың.
ШФҚ –шаруашылық фермерлік қожалық
га -
гр - грамм
ц - центнер
ц/га - центнер гектарына
см -
м2 - шаршы метр
м3/г - текше метр
% -
тг - теңге
тг/га - теңге
Төлқұжат
№ Көрсеткіш атаулары Өлшем бірлігі Көрсеткіштері
1 2 3 4
1 Нысананың орналасқан жері, ауданы км Оңтүстік Қазақстан
2 орталығы - Шолаққорған
3 мақсаты - «Қара бура»ЖШС –н суармалы
4 Жалпы жер көлемі га 87
5 Суармалы егістік га 7,5
6 Тыңайған жер га 7,5
7 барлығы га 80
8 Аймақтың топырағы - Тасты-шөлді құмды
9 Гидрологиялық жүйесі - Қызылкөл,Ақжайқын, Айдын көлдері, Үшбас,
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан ертеден аграрлы ел ретінде дүние
Дипломдық жұмыстың мақсаты: ОҚО ауданындағы «Қара бура» ЖШС-нің
Республика бойынша мал шаруашылығы үшін мал азығының берік
Елімізде агроөнеркәсіпті одан әрі дамыту жағдайда жемшөп өндірудің
Жер- адамзаттың басты тіршілік көзі, бүкіл материалдық өндірістің
1 Әдебиетке шолу
1991 жылы маусым айында қабылданған «Жер реформасы туралы»
Сонымен қатар, мемлекет адамдардың жермен жұмыс істеуіне еркіндік
Сонымен адамзат қауымы дамыған сайын оның тіршілігінің
Ауылшаруашылық жерлерін тиімді пайдалану көрсеткіші табиғи-климаттық жағдайлармен және
1.1 Жайылымдарды тиімді пайдалану жолдары
Мал шаруашылғымен айналысатын шаруашылық үшін берік жемшөп
Соңғы жылдары жайылымдарды тиімді пайдаланбағандықтан онда арам шөптер,
1.2 Созақ ауданының табиғи - агроклиматтық
Созақ ауданы-Оңтүстік Қазақстан облысының солтүстігіндегі әкімшілік-аумақтық бөлік. Жерінің
Климаты тым континеттік. Қысы солтүстігінде суық, оңтүстігінде біршама
Жануарлардан қасқыр,қарсақ,түлкі, қоян киік,бауырымен жорғалаушылар мекендейді. Созақ ауданының
Көп тұрмай еріп кетеді.Жауын-шашынның көбі көктемде наурыз, сәуір
Егістік – жүйелі түрде өнделетін және көп
Тыңайған жер бұрын егістік құрамында болған және күзден
Ауыл шаруашылығы алқаптары суармалы және суарылмайтын болып бөлінеді.
Жерге орналастыру жер қатынастарын реттеуге, жерді ұтымды пайдалану
1.3 Жайылымдардың территориясын ұйымдастыру
Қазақстанда табиғи мал азықтық алаптар 183 млн
Жайылымдардың түсімділігі 1,5-3 ц/ га аралығында. Қарсыз
Мал жаю тығыздығы шөп пен топырақ
Жайылым территориясын орналастыру келесідей элементтерді қамтиды:
жайылымдарды фермалар мен мал топтарына,түрлеріне
- жайылымдық ауыспалы егіс жүйесін ұйымдастыру
- мал жаятын өрістерді , мал
Жайылым территориясын орналастыру кезінде, келесідей мәселелер шешілді:
- бүкіл жайылымдық кезеңде малдың
- жайылымдық ауыспалы егіс жүйесінде жайылымның өнімділігін
- малдарды ұзаққа айдауды болдырмау, мал азығын,
- жайылымдарды жабдықтауға кететін шығынды қайта
1.4 Маусымдық жайылымдарды ұйымдастыру жүйесі, олардың территориясын реттестіру
Отарлап мал өсіру аудандарындағы маусымдық жайылымдардың территориясын реттестіру,
Қазақстанның мал азықтық алаптарының барлық ауданының таулық жайылымдар
Пайдалану мерзімі, климаттық факторларының ерекшелігі, территория бедерінің анық
Малдың келешектегі өнімділігі ескеріле отырып, азықтандыру нормасы белгіленеді
1.5 Жайылымды пайдалануға, малдарды –жайылымға дайындау
Ерте көктемде, солтүстік аймақтарда қар суы кеткеннен кейін,
Жайылым аумағын сыпырынды, қалдықтардан (сымдар, ағаш қалдығы,шөпшектерден т.б)
Мал шаруашылығының лагерлі-жайылым жүйесінде лагерді жабдықтайды.мүйізді ірі қара
Аналық қойлардың қоздау үшін-торлары мен төмен жабылған аспалы
Лагерде су ішетін орындарды жабдықтайды. Оларды жайылымдардың
Егер суару үшін ашық су алаңын пайдаланса, онда
Егер малдарды суару үшін тоғандарды пайдаланатын болсақ, онда
Алдын ала сақтандыру, емдеу және санитарлы-гигиеналық шаралар кешені
Сондай-ақ, малдарды жайылымда ұстауға дайындық жүргізеді.Оларға алдын ала
Үйірлер, отарлар, табындар-түрлдерін, жыныстарын, жасын, жануарлардың денсаулығы мен
1) сиырлар, қысыр, бойдақ мал;
2) бір жылдық ересек қашарлар;
3) 6-айдан 12-айға дейінгі жастағы еркек тайынша мен
4) 2-айдан 6-айға дейінгі бұзаулар.
Ашық жайылымдарда немесе жасанды жайылымдарда мал жаюда 100-150
Малдардың түріне,пародасына, биологиялық ерекшеліктерін есепке ала отырып, тек
Жаю тәсілдері.жаю екі қарама-қарсы тәсілдерге бөлінеді:ерікті немесе жүйесіз
Алайда Қазақстанда жайылымды жүйесіз жаю тәсілі басым болғандықтан
1) Әртүрлі жерлерге орналасқан әдеттегідей, алыс қашықтықтарға малды
2) Шаруашылық өз жерінде немесе соған жақын жерге,
3) Малды қыстық жайылымдарға отармен айдап салу мен
4) Малды жыл бойы жайылымда ұстау.
2 Экспериментальдық бөлім
2.1 Жайылымдарды фермаларға, мал топтарына бекіту
Жайылатын мал топтары, малдың жынысы жасы,
Р= 0,005*ГД= 0,005*200*20=20
мұнда,
Р – ауысу кезеңі,
Г- фермадағы мал басы
Д- ауысу кезеңінің ұзақтығы (20-30 күн)
0,005 – тәуліктік моцион үшін бір басқа
Малдың топтары мен түрлеріне
Суармалы жерлерде құрылған көпжылдық мәдени
Ауыспалы жайылымдағы кезекті айдау
Чк = Un / Д *К =
мұнда,
Чк- кезекті айдау өрістерінің саны
Un – жер отының қайта жаңғыру кезеңінің
Д – малдың өрісте болу ұзақтығы (3-5
К- ауыспалы жайылым коэффициенті =1,5
Қазақстанның табиғи аймақтары бойынша богарлы
Чк = Дn / Дn *К= 20
мұнда,
Дn – жайылымдық кезеңнің ұзақтығы,күн
n – мал айдау циклының саны.
Құрғақ далалы аймаққа ұсынылған, үштанапты ауыспалы
Табынның қозғалу жылдамдығы 250-450 м/сағ,
Өрістің ұзындығы Lқ малдың жайылып
Lқ = tU/ 2= 12* 200/ 2= 1200
мұнда,
t – мал жаюдың бір циклының ұзақтығы
U – малдың жайылып отырғандығы қозғалысының жылдамдығы –
Өрістің ұзындығы, бір жағынан, табынның жайылып
Танаптардың радиалды схемемен орналастырылған кезде
Фермадан 3 км астам алыс орналасқан
Қысқы жайылымды пайдаланғанда малды желге
2. 2 Мал жаю әдістері
Негізінде мал жаюдың үш әдісі
2.3 Малды көктемде жайылымға шығару
Жайылым түсімі мен малдың қондылылығы оларды
Жайылымның әр гектарынан орта есеппен 340-400 центнер
S= 100·K·n·t·f / Т·М·В
мұндағы
S - өрістің қажетті көлемі;
t - әрбір мал жаю кезеңінің ұзақтығы;
K- әрбір шартты малға керекті көк азық мөлшері;
n- табындағы мал саны;
Т - мал және мерзімнің барлық ұзақтығы
М- әр кезеңдегі жайылым өнімділігі ;
В- әрбір жайылым кезеңінде өндірілетін өнім мөлшері
f - шартты мал басына келтіретін коэффициент.
Жайылымда 140 күн мал жайғанда,әр сиырды жемшөппен қамтамасыз
S= 100·70·18-120· f/140·70·40 = 67 га
Лагерьлерді орналастыру кезінде төмендегідей негізгі талаптар
- лагерь маңындағы ауыспалы егістен жасыл
- лагерь бөлінген алаң
- лагерьді мүмкіндігіне қарай, су
- лагерь негізгі шаруашылық орталығы жағынан
- лагерь маңында мал азықтық
Мал айдайтын жолдарды орналастыру жайылымның
Суармалы жайылымдардың ерекшеліктері келесідей
Мал айдайтын жолдарды орналастыру жаңбырлатқыш
Демек суармалы жайылым территориясын орналастыру
Г= Q86400·Kтәу·У/МН·Кж.а/е
мұнда,
Q – машинаның шығыны,л/с
Kтәу – тәулік ішінде машинаның жұмысын
У – жайылымның жалпы шығымы ц/га,
М- суару нормасы, м/га
Н- азықтандырудың тәуліктік нормасы ц/ тәулік
Кж.а/е – жайылымдық ауыспалы егіс коэффициенті.
Тиімді пайдалану, жоғары шығымдылықты және көпжылдық
Сөйтіп, ауыспалы егісті игерген алғашқы жылдың өзінде жоспарлы
Онда ауыспалы егіс танаптарындағы дақылдардың жыл
2.4 Жайылымдарды жабдықтау
Жайылымдарды жабдықтау - өндірістік және
Таулы жағдайлардағы жайылым территориясын орналастыру кезіндегі жол желісін
Шөлейттік және жартылай шөлейттік жайылымдарда, мал шаруашылығын
Шөлейттік және жартылай шөлейттік жайылымдардың шығымдылығының
Отарларға жайылымдарды бөліп беру және бекіту
Ол үшін күшті соғатын желден, қарлы
Әдетте, жайылымдарды дем алдыру 3-5 жылда
Сонымен өрістердің ені бедердің
Созақ,Мойынқұм және басқа да құмдардың оңтүстік
2.5 Малазықтық ауыспалы егістер және тыңайтқыштар
Малды күнде бір жерге жая берсе
2.6 Жайылымды күтіп-баптау
Ерте көктемде жайылым шымын тырмалап, минералды
Ауыспалы егіс- егіншілік жүйесінің басты
Алмасу жылма –жыл немесе бірнеше
Жоғары өнімді мал шаруашылығын дамыту үшін
Қазақстаннның оңтүстік- шығысында суармалы жерлерде мынадай
1)Арпа көп жылдық шөп
2)Көп жылдық шөп
3)Көп жылдық шөп
4)Азықтық бақша дақылдары, тамыртүйнекжемістілер
5)Тамыртүйнекжемістілер
6)Тамыржемістілер
7)Сүрлемдік дақылдар
8)Бір жылдық шөптер.
Далалық және құрғақ далалық аймақтарда
Дақылдарды алмастырып егуде олардың топырақтағы ылғал мөлшерін өзгерту
Егістен белгілі бір мерзімде бос, арамшөптерден таза
Тыңайтқыштар жүйесі - тыңайтқыштар қолдану жобасын орындауға
Өндірілетін өнім түріне қарап ауыспалы егіс далалық,
Жоңышқа пішен, пішендеме,дәруменді шөп ұнын көк
Жоңышқаның бір орында 4-5 жыл өсірілетінін ескеріп, фосфор
Жүгері – ең маңызды және барынша
2.7 Суармалы жердің мелиоративтік
Сонымен түбегейлі жақсарту деп бұрынғы табиғи шөптесіндік
2.8 Жерді экономикалық бағалау.
Экономикалық бағалау деп - ауыл шаруашылық
Сондықтан шығындарды, агротехниканы өндірісті жүргізу
Жер бағасын көп жағдайда тек
Жерді жеке бағалауда қолданылатын негізгі бағалау
ауыл шаруашылық дақылдарының шығымдылығы;
белгілі ауыл шаруашылық дақыл бойынша
белгілі ауыл шаруашылық дақыл бойынша
Табиғи мал азықтық алқаптарды бағалауда
Жайылымдар және шабындықтар бағалау критерийлері:
өнімділік ( мал азықтық бірлікте, қорытылатын протеинде);
жалпы өнімнің құны;
шығындар орнының толтырылуы.
дифференциалдық пайда.
Ботаникалық – мал азықтық зерттеуде 1 га
2.9 Жайылымды пайдалануды басқару.Жайылымда пайдалану жүйелері
Өндірістік жағдайларында жайылымды пайдаланудың екі жүйесі – қора
Жазықтық, тау баурайлық және орташа таулық жайылымдардың барлық
Шөлейтті бозды - бетегелі- жусанды, астық тұқымдасты-сораңды-жусанды жайылымдар,
Соңында шөлдер мен шөлейттердің боялышты-жусанды, жусанды-сораңды және сораңды
Қараша-желтоқсанда қысқы мал жайылымы, әдеттегідей құмға жақын маңайларда,
Қой мен жылқылардың тез май жинауы үшін құмдағы
Жоғары өнімді сиырларға көмірсуларына бай немесе жасұнықтары бар
Жайылымда мал ұстау жүйесі малдарды астұзымен қамтамасыз
Жайылымды суару. Қазіргі кезде 100 млн.га шамасындағы суландырылғыш
Бірақ жайылымдарды су құбырларымен суландыру үлесі барлығы 1,5
Мал суару тәртібі. Қазақстанның жайылымдары үшін малдың суды
Малдың су ішетін орындарының жазық жерлердегі қашықтығы: ірі
Тәжірибелерге қарағанда жайылымдарда, бір тәулікте малдың су ішу
Бір отардың, табынның немесе қара малдың су ішуі
Мал айдайтын жолдарды белгілеу. Таулы жайылымдарға жолдар мен
3 Тіршілік қауіпсіздігі
Тіршілік әрекеттерінің қауіпсіздігінің деңгейі осы қоғамның жан-жақты
Төтенше жағдайлар үш ортада пайда болады: өндірісте (техногендік)
Өндіріс бөлмелеріндегі метеорологиялық жағдайлар
Өндірістік бөлмелеріндегі метеорологиялық жағдайлар, жұмыс орнындағы температурамен, ылғалдылықпен,
Адам қауіпті жағдайда қоршаған ортаға үздіксіз жылуын беріп
Температураның, ылғалдылық пен қоршаған ортадағы ауаның қозғалу жылдамдығының
Температураның жоғарылауы ауаның ылғалдылығына зор әсер етеді. Оңтайлы
Жылдың суық және ауыспалы кезеңдерінде (сыртқы ауа температурасы
Ауаның қозғалу жылдамдығы жоғары температураның жағымсыз әсерін күшейтеді,
3.1 Электр қауіпсіздігі
Электр тогы организмнен өткен кезде термиялық, электролиттік және
Электр соққысы кезінде бұлшық ет тырысып жеңіл жарақаттан
Статикалық электрлену металдан жасалған құрал жабдықтарға сұйықты құю
Электр тоғымен зақымданғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем жасау екі
Зақымданған адам есінен танып қалса, бірақ дем алысы
3.2 Өндірістік тазалық шешімдер
Өндірістік тазалық деп зиянды өндірістік факторлардың жұмысшыларға әсер
Өндірістік ортаның метеорологиялық жағдайы немесе шарты –
Өндірістік ортаның метеорологиялық жағдайы ауа ортасының физикалық жағдайына
Терморегуляция- бұл дене температурасын (36-370С) ұстап тұруға бағытталған
ГОСТ 12.1.005-76 сәйкесінше жылу қолданатын өндірістік ғимаратта 23
Вентиляция. ГОСТ 12.4.021-75 ССБТ бойынша орындалады, ГОСТ-тың негізгі
Ауаалмасымдылық тәсілі бойынша вентиляция жалпыалмасымды, аймақты және аралас
СНиП 11-33-75 –ке сәйкесінше жылдың жылы периодында
3.3 Жарықтану
Жұмыс орындары мен бөлмелерді дұрыс жарықтандырғанда еңбек өнімділігі
Көрінетін сәулелену деп адам көзі қабылдайтын электромагнитті толқын
Жарық ағыны деп көру мөлшерінде жарықты сезіндіретін сәуле
Жарық күші деп жарық ағынының кеңістіктегі тығыздығын айтады.
0-ден 100-ге дейінгі лк жарықталуды саптамасыз ашық фото
Өндірістік, қызметтегі, тұрмыстық бөлмелердегі жарық есебінен табиғи және
Өндірістік бөлмелердегі табиғи жарықтың қажетті жарық нормасына сәйкес
Жасанды жарық - өндіріс кәсіпорындарында екі түрлі жарық
Жұмыс және арнаулы жарық. Жұмыс жарығының жүйесіне жалпы,
Өрт қауіпсіздігі
Өнеркәсіптік өндірісте өрттен қорғау үш бағытта жүреді: мемлекеттік,
Өрт және жарылыс нәтижесінде адамдарға әсер ететін қауіпті
Ал өрттің тұтану көздеріне жататындар: ашық от, жабдықтар
Өрт сөндіргіштерді пайдалану тәртібі: Ұнтақты ОП-1, ОП-2; ОП-3,
Маркілеріне байланысты әрекетті мерзімі 6 дан 25 секундқа
Өртсөндіргіштің қызметі – ұнтақпен бірге өртсөндіргіштің қаңқасында орналасқан
Өртсөндіргішті әрекетке келтіру үшін пломбасын алу керек, сонан
Әрбір қызметші өрт қауіпсіздігі нұсқауымен ережелерін айқын және
Зауыт аумағында темекі шегуге өрт күзетімен келісілген «Темекі
3.4 Күшті әсер ететін улы заттар. Техникалық сұйықтар.
Өнеркәсіп орындарында ауыл-шаруашылық өндірісінде, күнделік тұрмыс өмірде
Кейбір жиі кездесетін күшті әсер ететін улы заттарды
4 Қоршаған ортаны қорғау
Экологияның пайда болуы мен дамуы
Ауыл шаруашылығының даму тарихының ең басты
Жайылымды пайдалану жөнінде жаңа ғылыми түрде
Демек, жайылымдық кешен – бұл тұрғын
Елімізде халықтың, мал басының, өндірістің, тау
Жайылымдық экологиялық жүйелерін ұтымды пайдалану жайылымды басқару
Қазақстандағы тәуелсіздік жылдары экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің мүлде
Бүгінде қоршаған ортаны қорғау туралы айтып, жазып және
Қоршаған ортаның қауіпті ластаушылары болып радиоактивті заттар болып
2003 жылы ҚР «2004-2015 ж.ж. экологиялық қауіпсіздік туралы
Қоршаған ортаны қорғау – қазіргі заманауи уақыттың ең
Осы мәселені шешу, еңбек шартын жақсарту және де
Жерге орналастыру кезеңінде жаңа жер иеленулер мен жер
Ауыл шаруашылығы алқаптары айрықша қорғалуға жатады. Бұл жерлердi
4.1 Есептік бөлім
Шекті - мүмкінді тастамаларды (ШМТ) есептеу
Ауыл шаруашылығы
Шекті-мүмкінді тастамалар (ШМТ) дегеніміз ластаушы заттардың концентрациясы ауаның
Қауіпті заттың шекті-мүмкінді концентрациясы (ШМК) дегеніміз ұзақ
Шар (дөңгелек) формадағы трубадан шығып жатқан газ қоспалары,
; (мг/м3)
мұнда:
А - ауаның температуралық статификациясына байланысты коэффицент;
M (г/с) - бір кездегі, ауаға лақтырылып
мөлшері,
Ғ - ауадағы ластықтың қону жылдамдығын көрсететін өлшемсіз
m, n - газ қоспаларының бастапқы шығып жатқан
Н(м) - газ көздерінің биіктігі, Н=40м
- өлшемсіз коэффицент, жер рельефтерін ескеретін (тегістігін немесе
- газ қоспаларының ауаға шығу кезіндегі Т
Тг = 970 С;
- газ қоспаларының мөлшері. Бұл келесі формуламен анықталады:
м3/сек
мұнда:
D(м) - газ шығып жатқан құбырдың диаметрі
- газ қоспаларының құбырдан шығып жатқан кездегі орташа
А - коэффицентінің мәні, метрологиялық жағдайға байланысты ауадағы
F – мәнінің өлшемсіз мәні мына жағдайға байланысты
m және n коэффиценттерінің мәндері мына параметрге байланысты
m коэффиценті - ке байланысты мына
кем болса,
100 артық немесе тең,
Егерде болғанда
n=1 барысында υм> 2
n = 0,532 v2м – 2,13 vм +
n = 4,4 vм барысында vм≤ 0,5
υм =2,7> 2 болғандықтан,
тең.
Шекті концентрация С (мг/м3) тастама көздерінен Хм (м)
(8)
мұндағы d өлшемсіз коэффициенті
Газды-ауа қоспасының уақыт бірлігіндегі атмосфераға шығатын тиімді шығын
м3/с
Шекті- мүмкінді тастамаларды есептеу келесі формуламен жүзеге асырылады:
(10)
мұндағы ШМКi –i-ші заттың шекті-мүмкінді концентрациясы
Табиғат пайдаланушыдан алынатын төлемді есептеу
Әрбір кәсіпорын үшін табиғатты қорғау органдарымен ШМТ «ШМШ»
Кәсіпорындардан алынатын төлем ластаушы заттардың белгіленген тастамалары, сонымен
(11)
мұндағы:
Сфак – і - түрдегі ластаушының фактілі шығарылуы
Снорм – і - түрдегі ластаушының нормативті 54
Аі – салыстырмалы қауіптілік индексі, келесі формуламен анықталады:
(12)
мұндағы:
ШМКот – атмосфералық ауадағы зиянды заттардың орташа тәуліктін
Т – шығын келтірген мерзімдегі кәсіп орынның жұмыстеу
АЕК – Айлық есептік көрсеркіш, сол мезгілдегі қаржы
К1 –экологиялық қауіптілік коэффициенті,
К2 – экологиялық қатер коэффициенті,
тенге/жылына
Егенде фактілі тасталулар шекті мүмкіндік тасталулардан жоғары болған
тенге/жылына
тенге/жылына
тенге/жылына
т/ж
Жылдық экономикалық шығын 185907 тенгені құрады
5 Экономикалық бөлім
5.1 Жайылым территориясының экономикалық тиімділігін анықтау.
Жайылым жердің негізгі экономикалық көрсеткіштері бұл-
Капитал шығындарына – мелиоративтік және культуртехникалық
Қосымша таза кірісті ( Δd4
Δd4 = Д пр – Дср
мұндағы,
Д пр және Дср жер
Дпр , Дср былай
Дср = Мср · Ац –
Дпр = Мпр · Ац – Спр
мұнда,
Ац – жем шөп құны,
Мср , Мпр – жем шөп саны,
Сф, Спр- әр жылғы шығын.
Жем- шөптің құны (Ацк)- ны мына
Ацк = Ацж· f ж.ш\ Мж·100
мұнда,
Ацж – 1 ц мал шаруашылық өнімінің
f ж.ш – нормативті жем-шөп салмағының өзіндік
Мж – 1 ц мал шаруашылық өнімін өндіруге
Кесте 5.1
Капиталдық салым 1-вариант 2- вариант
Жем-шөп құрылымы
1 Шөп тұқымына 30,7 31,0
2 залужение 4,3 3,8
3 Тыңайтқыш пайдалануы 42,5 37,8
4 Жайылымды қоршау 13,7 13,4
5 Жайылымның техникалық күтіміне 9,4 8,1
6 Суару жүйесінің құрылысына 81,6 100,4
7 Суару құрал сайманына 61,9 74,2
8 Мелиоративтік культуртехникалық жұмыстарға 264,2 215,7
9 Барлығы капиталдық шығын 508,3 484,3
10 Капитал салым 1 га жайылым 1,5 1,6
Кесте 5.2
Суармалы мәдени жайылымды эксплуатацияға кеткен
I вариант II вариант
1 га Барлық алаңға жайылым мың/ теңге 1га
Амортизациялық шығындар:
Негізгі мелиоративтік қорға 15,8
Жайылымдарды қоршауға 2,9
Әр жылғы ауысатын жайылым жем- шөбінің өзіндік құны
Эксплуатациялық жаңбырлатқыш машинаға алынатын ұсталымдар 50
Малды қоректендіруге 10,4
Мелиоративтік құралдарды техникалық күтіп - баптау 0,8
Минералды тыңайтқыштар қолдану 90,3
Жайылымды ағымдағы күтіп баптау 2,2
Барлығы: 193,6
Кесте 5.3
Суармалы жайылымнан алынған, өнімнің құнын анықтау
I вариант II вариант
Аудан жайылым га:
брутто 341 304
нетто 330 293
Әр жылғы пайдаланылған жайылым бөлігінің өнімділігі грамм 268,6
Жайылым осы бөлігінің өнімділігі жасыл масса:
грамм 10744 9416
Жем шөп бірлігі 3223 2825
Жайылым осы бөлігінің өнімділігі құрғақ массада :
масса 614 576
жем шөп бірлігінде 313 294
Барлық жайылым жерден жалпы шығымы жем шөп бірлігінде
Құны мың жем шөп бір, теңге 780 280
Өнімінің жалпы құны жайылымнан алынған мың
Өнім құны, алынған 1 га –дан теңге 3000
Кесте 5.4
Капитал салымының экономикалық тиімділік көрсеткіштерін анықтау
Көрсеткіштер I вариант II вариант
Жайылымнан алынған өнім құны 3000 2980
Әр жылғы шығын 194 209
Таза кіріс, суармалы жайылым құрудағы (Дпр) 406
Таза кіріс, Дф 130 130
Қосымша таза кіріс ( Δdч )
Суармалы жайылымды құру кездегі капиталдық салым 1500
Ақтау мерзімі капитал салымының (жыл) 2 3
Шығын көрсеткіштері (Кпр) 2170 2325
Кесте 5.6
Жұмыстың экономикалық тиімді көрсеткіштері
Көрсеткіштер Факт жағдайымен I вариант II вариант
Жемнің шығуы, мың жем шөп бірлігінде 2800 17680
Ақтау мерзімі капитал салым - 2 3
Шығын көрсеткіштері теңге /га - 2170 2325
Таза кіріс теңге /га 870 1380 1285
Өзіндік құн мың /га 8,75 9,05 9,0
6 Бизнес-жоспарлау
6.1 Аннотация
Фирманың аталуы: ОҚО Созақ ауданындағы «Қара бура»ЖШС.
Бизнес-жоспар тақырыбы: ОҚО Созақ ауданындағы «Қара бура»ЖШС-нің суармалы
Орындаған: АП-08-6к1 тобының студенті Мейрбеков Ж.А
Жетекші: Мұстафанова Г.К
Бизнес-жоспардың жүзеге асыру уақыты: 2 жыл
Бизнес-жоспардың орындалу орны: ОҚО Созақ ауданындағы «Қара бура»ЖШС.
6.2 Түйіндеме
Өндіріс аталуы: ОҚО Созақ ауданындағы «Қара бура»ЖШС.
Адрес: Қазақстан Республикасы, ОҚО Созақ ауданынданы нөмірсіз
Байланыс телефоны: 87775 3571355
E-Mail: Galgac _n@mail.ru
Қазақстанның әлем экономикасына белсенді енуі, оның бәсекеге қабілеттілігінің
Жер ресурстарын ұтымды пайдалану және қорғауды қамтамасыз ету
- жер қорының құрылымын санаттар бойынша жетілдіру және
- мемлекеттік жер кадастрын жасау және жүргізу, оны
- топырақты сақтау және қалпына келтіру, жер жағдайына
- сапасы бойынша пайдалануға жарамды алқаптарды ауыл шаруашылығы
- жерді ұтымды пайдалану және қорғауды, оңтайлы жер
- әлеуметтік-тиімді жер нарығына және жерді ұтымды пайдалануды
6.3 Менеджмент
Кәсіпорын қызметкерлері туралы мәліметтер:
Пошанов М , жасы 21, бастық, айлығы 70000
Ибраева Г , жасы 25, инженер-жерге орналастырушы ,
Аширбаев Алмас , жасы 23, геодезист , айлығы
6.4 Шикізат сипаттамасы
Малды күнде бір жерге жая берсе
Қазіргі кезде және алдағы жылдарда жерге орналастыруда “Қазақстан
Жерге орналастыру процесі мынадай кезеңдері қамтиды:
жерге орналастыру ісін жүргізуді бастау;
дайындық жұмыстары;
жерге орналастыру болжамдарын, схемаларын, бағдарламалары мен жобаларын әзірлеу;
жерге орналастыру құжаттамасын қарау, келісу және бекіту;
жерге орналастыру жобасын орындау.
Жер учаскелерінің жеке меншік иелері мен жер пайдаланушылардың
6.5 Маркетингтік жоспар
Жер қатынастары саласындағы негізгі тәуекелдерге жерді ұтымсыз пайдалану
Бұл ретте мемлекеттік бақылауды жүргізу кезінде тәуекелдерді басқару
6.6 Өндірістік жоспар
Жерге орналастырулық жобалаудың принциптері – оның алдында қойылған
жерге орналастыру міндеттерін орындау барысында республика заңдарын қатаң
территорияны аймақтау материалдарын пайдалану;
жерге орналастыру объектілерінің табиғи, экономикалық, әлеуметтік және экологиялық
бүкіл халық шаруашылығының мұқтаждықтарын ескере отырып, ауылшаруашылығының жерге
қала мен ауыл арасындағы маңызды әлеуметтік және мәдени-тұрмыстық
ауылшаруашылқ бірлестіктердің, кәсіпорындардың, кооперативтердің, шаруа қожалықтарының, сонымен бірге
осы принцептерге сәйкес жерге орналастыруды жобалаудың алдына бір
ауылшаруашылығы емес мұқтаждықтарға жердің жұмсалуын барынша шектеу және
жобалық шараларды жер иеліктерінің қаржы мүмкіншілктеріне егіншілікке және
топырақ эрозиясын тоқтау және оның салдарын жою, сонымен
жобалық міндеттерде жерді тиімді пайдалануға және қорғауға қатысты
жер кадастры, жерді бағалау және көптеген іздестіру жұмыстары
6.7 Ұйымдастырушылық жоспар
Еңбек және еңбек ақы бойынша салыстырмалы есептеу мына
Кесте 6.1
Шаруашылық қызметкерлерінің саны мен еңбек ақы қорын есептеу
№ Қызмет пен категорияның аталуы Штаттық бірліктердің саны,
1 Бастық 1 70000 700000
2 Жерге орналастырушы 1 60000 600000
3 Геодезист 1 55000 550000
4 Жүргізуші 4 45000 450 000
Барлығы 7 230000 2300000
Жұмысшылар мен персоналдардың саны мен еңбекақы қоры бойынша
Қазақстан Республикасыныд Негізгі Заңында (Конституциясында) жер тек қана
Жерді пайдаланудың қатаң тәртібі белгіленген. Суармалы, құрғатылған жерлерді,
6.8 Қаржылық жоспар
Жұмыстың қаржылық жоспары өндірісті қаржымен қамтамасыз ету, оның
Шығарылатын дайын өнімнің пайдасы мен шығыны, яғни жобаның
6.9 Жұмыстың тәуекелділігін талдау
Оның негізгі бағыттарына аудандық жер қорларын құру, ел
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 ҚР Жер кодексі: 20 маусым 2003 ж
2 О крестянском хозяйстве: земельное законодательство РК.
3 Дудкин Н.С., Жоғары өнім алудағы интенсивті технология
4 Шаруа (фермер) қожалығы туралы: ҚР Заңы. Алматы:
5 Есполов, Т.И. Управление земельными ресурсами / Т.И.
6 Сейфуллин, Ж.Т. Жерді кадастрлық аймақтау, бағалау және
7 Қалыбеков, Т. Геодезия мен топография негіздері /
8 Нұрпейісова, М.Б. Геодезия / М.Б. Нұрпейісова. Алматы:
9 Дубенок, Н.Н. Землеустройство с основами геодезии /
10 Егіншілік / Ә.Ә. Әуезова, Т.А. Атақұлов, Н.Ш.
11 Байрақымов, С. Жемшөп өндіру: оқу құралы
12 Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша, орысша-қазақша сөздік
13 Жанзақов М.М. Өсімдік шаруашылығы / М.М. Жанзақов.
14 Сейітов, И. Агрономия негіздері / И. Сейітов,
15 Типовые отраслевые нормы бесплатной выдачи рабочим и
16 Сборник правил пожарной безопасности. Ч 1/ Сост.
17 МЕСТ 121030-2001. Электрқауіпсіздігі. Алматы: Стандарттар баспасы. 2001,
18 Атаманюк, В.Г. Гражданская оборона: учеб. для вузов
19 Шертаев, Е.Т. Радиациялық жағдайды бағалау және соққы
20 Есімов, Е.Қ. Дипломдық жобалау бойынша әдістемелік нұсқау
21 Ауыспалы егісті жоспарлау жөніндегі курстық жұмыс орындауға
22 Ауыл шаруашылығын өркендету жүйесі жөніндегі ұсыныстар /
23 Жаңабаев, Қ.Ш. Қазақстанда жиі кездесетін арамшөптер және
24 Абдыгалиева, С.С. «Жерге орналастыруды жобалау» пәні бойынша
25 Тусупова, Б.Х. «Жерді пайдалану мен қорғауды мемлекеттік
26 Ауылшаруашылық өндірісін жүргізу ұсыныстары. Алматы, 1980.
27 Чуланов, К.Г. Коллективтік әдістемелерді егін шаруашылығында жетілдіру
28 Дипломдық жобаны дайындауға
29 СНиП2.07.01–1989. Строительные нормы и правила. Градостроительство. Планировка
30 Волков, С.Н. Основы землепользования: уч. пособие /
31 Варламов, А.А. Земельный кадастр. Том 1.Теоретические основы
32 Стамқұлов, Ә.С. Қазақстан Республикасының жер құқығы /
33 Ахметов, Е.С. Жер мен жылжымайтын мүлікке баға
34 Ахметов, Е.С. Оценка земли и недвижимости: учеб.
35 Дәркенбаев, Е.Д. Жерге орналастыру шаруашылығы мен ауыл
36 Николенко, Н.Н. Экономическая оценка земель /
37 Гендельман, М.А. Жерге орналастырудың және кадастрдың ғылыми
38 Сейфуллин, Ж.Т. Земельный кадастр: Управление земельными ресурсами
39 Земельные отношения / А.И. Сабирова, В.В. Григорук,
40 Сейфуллин, Ж.Т. Земельный кадастр Казахстана / Ж.Т.
68
Ішкішаруашылық жерге орналастырудың теориялық, жалпы әдістемелік негіздері
Жерге орналастыруды жобалау
Жайылымдардың ішкі шаруашылық жерге орналастырылуы
Мал жаю әдістері
«БҚО, Бөрлі ауданындағы Қарағанды селолық округінде орналасқан «Тулеугалиев Б.Е.» шаруа қожалығының территориясын ішкі шаруашылық жерге орналастыру жобасы»
Жерге орналастыруды жобалау және ауылшаруашылық жерлерін пайдалану саласы бойынша
Геодезия, жер мәселелері (сұрақ пен жауап түрінде)
Егістік жерлерді орналастыру
Ауыспалы егістіктердің территориясын ұйымдастыру
Ақмола облысы астрахан ауданы «Приишимское» жшс-нің жыртылған жерін реттестіру жобасы