Мектеп - оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастырушы
М а з м ұ н ы
Кіріспе
І.Сыныптан тыс жұмыс формалары және міндеттері
ІІ.Оқушыларды үлкендер еңбегімен таныстыру
ІІІ.Жұмысты есепке алу
І.Еңбек, техника бойынша сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырушылар мен
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастыруға қойылатын негізгі талаптар
І.Мектеп – оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастырушы
ІІ.Мектепте еңбек пәні,техника бойынша оқушылардың жұмысын ұйымдастыру
ІІІ.Жазда жүргізілетін тәрбие жұмыстарының ұйымдастырылуы
ІХ.Жазда жүргізілетін тәрбиелік жұмыстың мазмұны мен формалары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тәрбиелеу дегеніміз адамның сана-сезіміне және қылықтарына белгілі мақсат
А.С.Макаренконың сабақтан тыс уақытта оқушылармен ешқандай ерекше тәрбие
Сабақтан тыс уақыт оқушылар өмірінде едәуір орын алады.Сабақтар
Мектептегі әрбір оқушы қызықты істің бірімен шұғылдануға, клубқа,
Мектепте еңбек пәні бойынша оқушылардың сарамандық жұмысын дұрыс
балалардың еңбекке тәрбиелеудегі олардың ролі аса зор болмақ.
І.Сыныптан тыс жұмыс формалары және міндеттері.
Оқушылармен оқу және тәрбиелеу жұмыстарының оқытушылардың басшылығымен берлілі
Сыныптан тыс жұмыс оқу сабақтарының қарапайым жалғасы деп
Сыныптан тыс сабақтар оқушыларды ақыл-ой қабілетіне, әрі физикалық
Техникалық творчество және еңбек бойынша сыныптан тыс жұмыстың
1) оқушылардың өзіндік жұмысы;
2) техника мен еңбектің белгілі бір түрлеріне қызығатын
3) көп оқушылар санынан құралған жаппай ұйымдар.
Өзіндік жұмыс үйірмелерді ұйымдастыруда алғашқы баспалдақ болып табылады.Ол
Мектепте сыныптан тыс жұмыстардың жетістікті түрде өткізілінуінің маңызды
1) мектепте құрылған немесе құрылуға тиісті үйірмелер тізімі
2) үйірмелерді жабдықтармен, материалдармен және оқу құралдарымен қамтамасыз
3) жұмыс істеу орны тұрақты көрсетілген әрбір үйірменің
4) жаппай сыныптан тыс үйымдарының өткізілу графигі
Еңбек және техникалық творчество бойынша сыныптан тыс жұмыстардың
1) пәнді-техникалық немесе жай ғана пәндік;
2) творчестволы, құрастырылымды;
3) үйірмелер- курстар (автомобилистер, мотоциклистер, киномеханиктер).
Пәнді-техникалық үйірмелердің мақсаты – пән бойынша оқушылар білімі
Творчестволық құрастырылымды үйірмелерге оқушылар оқу құралдарын, жабдықтарды,
Оқу-техникалық үйірмелері немесе үйірмелер-курстар қандай да техника
Оқу-техникалық үйірмелер пәндік және құрастырылымды үйірмелерге қарағанда мейлінше
Техникалық творчествомен барлық оқушылар бірдей ұзақ айналыспайды.Олардың көбісі
Мектептерде оқушыларды ғылым мен техника тарихымен таныстыру бойынша
Техникалық насихаттың маңызды құралы оқушылардың өндіріс жаңашылдарымен, ойлап
Техникалық творчествоның насихатының ең кең тараған формаларының бірі
Мектептерде ең әр түрлі көрмелер ұйымдастырылады.
Негізінен, оқу жылы соңында техникалық үйірмелердің есептік көрмелері
Көрмелер дайындау – жауапты іс.Мұнда экспонаттарды дұрыс таңдауға
Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың жаппай формаларының арасында 5-9
Олимпиядалар мен байқаулардың өткізілуі және ұйымдастырылуы үшін арнайы
Әділ қазы алқалары оқушылар үшін тапсырма реттеп, жарыс
Байқаулар мен олимпиядалар әділ қазылар алқасы протоколымен жарияланатын
ІІ. Оқушыларды үлкендер еңбегімен таныстыру
Ересектердің еңбектегі кызметімен таныстыру бойынша арнайы жұмыс жүргізбеінше,
Еңбек туралы білімнің мазмұны мен көлемі оқу программасымен
Бұл білімдерді алу жолдары әр қилы.Балалар негізгі білімді
Алайда бұл білімдер үздік-үздік, толық емес.Мектептің міндеті –
Еңбек туралы білімді жинақтауға сыныптан тыс жүргізілетін тақырыптық
Балалардың оқығандарды қабылдау әсерлілігін арттыру үшін кейбір жеке
Еңбек адамдары туралы білімді жинақтаудың қайнар көзі өндіріске
Мұғалім экскурсия кезінде еңбектің эстетикалық жағына назар аударады,
Ересектер еңбегі туралы алған білімдерін балалар өздерінің творчестволық
ІІІ. Жұмысты есепке алу
Техникалық үйірмелердің жұмысын үйірмелердің жаңа жетекшілері мен техникалық
йірме жұмысын есепке алу қарапайым түрде жүргізілуі тиіс.Әрбір
Мұндай есепке алу алдағы оқу жылында сабақтың сапасын
Жұмысты есепке алыдың тағы бір формасын пайдалану ұсынылады.Әдетте
Немесе шұғылданғандығымен таныстырудың зор тәрбиелік маңызы бар.
І.Еңбек, техника бойынша сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырушылар мен
Еңбек бойынша сыныптан және мектептен тыс жұмысқа жалпы
Еңбек,техника бойынша сыныптан және мектептен тыс жұмысты ұйымдастыруда,
.Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастыруға қойылатын негізгі талаптар
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын балаларды бір іспен шұғылдандырса
Осы талаптардың кейбіреулерін толығырақ қарастырып көрелік.
Оқудан және сабақтан тыс жұмыстардың оқушылармен етене бірлігі.
Сабақтан тыс уақытта оқушылардың белгілі мақсаттағы іс-әрекеті бүкіл
Сынаптан тыс тәрбие жұмысы едәуір дәрежеде сабақ үстінде
Мұндай жүйені жүзеге асыруда жалпы мектептік жұмыс жоспарының
Мурманскінің №38 мектебінде, мәселен, оқушылардың сабақтан тыс уақыттағы
Әрбір оқушы сабақтан бос уақытта пайдалы іспен шұғылданатын
Мектеп пен оның төңірегі қашан да пайдалы істерге
Липецк мектептерінің бірінде 5-8 сыныптардағы “қиын” оқушыларымен әнгіме
Сайып келгенде мұның бәрі де балалар төңірегіндегі ақылшы-стаздарға
Сыныптан және мектептен тыс істердің қоғамға пайдалы
Сыныптан және мектептен тыс жұмыс көбінесе мектептің спорт
Сыныптан және мектептен тыс істердің алуан түрлілігі мен
Қандай да болсын сыныптан және мектептен тыс істерге
Егер де мектепте тек пәндік үйірмелер ұйымдастырылып, мұндағы
Бір мектепте үйірмелердің әлде біреуі, ал көшелелерде –
Мектеп пен мектептен тыс мекемелер жұмысының өз ара
Сыныптан және мектептен тыс істерге мектеп оқушыларының өз
Жекелеген оқушылар көбінесе мектептегі және мектептен тыс мекемелердегі
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастыруға жұртшылықтын қатысуы.
Жалпы орта білім беретін мектептің уставында былай делінген:“Қамқорлыққа
Көптеген мектептер оқушыларды сабақтан тыс уақытын ұйымдастыруға шебер
байланыс орнатады.
Сабақтан тыс уақытта оқушылардың іс-әрекетін қадағалауда да жұртшылық
І. Мектеп – оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастырушы
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастыру, оларды пайдалы іспен
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастырудың күрделілігі мынада.Әрбір мектепте
Әрине, сыныптан тыс тәрбие жұмысының жүйесінде балалар творчествосының
Сабақтан тыс жұмыстардың барлығы да белсенді, өскелең болып,
Оқушыларды саяси жағынан тәрбиелеуде өлке танудың маңызы өте
Өлке тану мен туризмге тән қасиет мынада: балалар
Оқушылардың мектептегі өз қолдарымен жасаған өлке тану музейлері
Оқушылар денешынықтыру және спорт ісімен әуестене шұғылданады.здік мектептерде
Ата –аналар жанұядағы дене тәрбиесінің міндеттерімен және формаларымен,
Ойын әрбір мектептің тәрбие жұмысының етене бөлігі болуға,
Мектептер, тек сабақ үстінде ғана емес, сондай-ақ сабақтан
Мектеп кітапханаларына үлкен қамқорлық жасап, олардың жанында балалар
Бағалы кітаптардың балалар арасында таралуына түрлі әдеби үйірмелер
Кез келген жастағы оқушылардың тестр өнері еліктіреді.Оқушыларды жан-жақты
Бірқатар мектепте театрға барардың алдында әр жолы әңгіме
Практикада мектептің музыкалық-вокальдық сыныптан тыс сабақтарының барлық түрінен
Елімізде мектеп оқушыларының күшімен опералар даярлап, оған оқушылардың
Мектеп хорлары – ең лайықты іс саналады.Сондықтан да
Сабақтың сыныптан тыс формалары оқушыларды аса ірі актерлердің,
Музыкалық өмірдің түрлі оқиғалары – орындаушылардың халықаралық конгрестері,
Оқушыларды музыка өнеріне тартуда мектеп радиоторабы үлкен роль
Мектеп кештеріндегі билер, сахнаға арналған хореографиялық орындаулар, салтанатты
Эстетикалық тәрбиенің сан алуан формаларына байланысты сабақтан тыс
Озат тәжірибе мектептерде көркем өнер советтерін құру тиімді
Сабақтан тыс уақытта техникалық творчество үлкен орын алады.Оқушылардың
Техникалық үйірмелердің барлық түрлерін шартты түрде төрт негізгі
1. Жалпы техникалық дайындық “Шебер қолдар”, техникалық модельдеу,
2. Творчестволық конструкторлық.Жалпы техникалық немесе ауыл шаруашылық техникасы
3. Пәндік (ғылыми-техникалық): физикалық, физика-техникалық, химиялық, агрохимиялық, астрономиялық
4. Өндірістік (пәндік) : ағаш ұстасы, слесарьлық, токарьлық,
Техникалық үйірмелер оқушылардың тек бір бөлігін – техникамен
Мұндай формалардың бірі өткізу әдістемесі және тақырыбы жағынан
Жеке әңгімелер мен техникалық кештерді ғалымдар мен өнертапқыштардың
Әңгімелерді өткізу үшін қамқорлыққа алған ұйымдардың өкілдерін, инженерлерді,
Сондай-ақ техникалық ойлау, конструкторлық тапқырлық пен өнертапқыштықты дамытуға
Бірқатар мектептерде оқу жылының аяғында бүкіл пәндік және
Бұл көрме оқушылардың техникалық өнерпаздығынің ерекше қоғамдық байқауы
Әдетте мектептің техникалық үйірмелері оқушылар техникалық творчествосының аудандық,
Жаппай техникалық насихаттың маңызды элементі - ғылыми-көпшілік және
Тәрбие мақсатын көздеп, оқушылардың сабақтан тыс уақытын пайдалануға
Мектеп жұмыстарын инспекциялау жұмысын жетілдіру қажеттігі де туады.Инспектор
Білім беру органдары оқушылардың сабақтан тыс жұмыстарын ұйымдастыру
Мұндай жағдайлар оқушылардың сабақтан тыс іс-әрекет ұйымдастыруға жеткілікті
Сабақтан тыс уақытты ұйымдастыруда мектепке көмек көрсетуде жұртшылықтың,
ІІ. Мектепте еңбек пәні, техника бойынша оқушылардың жұмысын
Мектепте физика, еңбек сабағын оқыту неғұрлым жақсы жолға
Еңбек пәні,техника бойынша кластан және мектептен тыс жұмысты
Жеке жұмыс - үйірмелер ұйымдастырудың алғы шарты
йірмелер ғылыми-техникалық әрекеттің нақты түрлеріне ынта қоюшы оқушыларға
Көпшілік шаралар оқушыларды ғылым мен техника дамуының негізгі
йірме жұмысы
Оқушылардың еңбек пәнінен,техникадан өз беттерінше жұмыс істеуінің негізгі
Ойдағыдай жұмыс істеу үшін әрбір жеке үйірмені білім
йірме арнаулы бағдарлама негізінде жұмыс істейді. Мұндай бағдарлама
Әрбір үлгі бағдарлама танымдық және теориялық мәліметтердің белгілі
Осыдан келіп үлгі бағдарлама бойынша әрбір тақырыпқа берілген
Жұмыс жоспарында бағдарлама тақырыптарын атап көрсетіп, әрбір осы
Кейде белгілі бір творчестволық қоғамдық пайдалы міндетті шешу
йірме жұмысын жоспарлауда жетекші тек техникалық міндеттермен шектеліп
йірмеде оқушылар үшін ережелерді, қатаң, саналы тәртіпті сақтау,
Оқушылардың өз беттерінше жұмыс істей білулері де тәрбиелік
йірме жетекшісінің негізгі әдістемелік міндеті – практикалық жұмысты
Теориялық түсіндірмелердің негізгі мақсаты – белгілі бір прибордың,
йірме мүшелеріне осы прибордың, машинаның немесе модельдің құрылысы
Кез келген техникалық үйірменің бағдарламасы оқушыларда Отан сүйгіш
Жоғары сынып оқушыларын біріктіретін үйірмелерде көпшілікке арналған әңгіме
Теориялық мәселелер бойынша әңгімелерге сабақтың алғашқы 15-20 мминуты
Ол – лекция емес, тек қана әңгімелер болуы
Жоғары сынып оқушыларына арналған үйірмелерде теориялық білімдер жас
йірме жұмысын факультативтік сабақтармен ұштастыру – перспективалы іс.
Алғашқы бірнеше сабақты теорияға арнау әдетте, ойдағыдай нәтиже
Мұнымен қатар модельдер мен приборларды, бұйымдарды жасау мақсатсыз
Педагогикалық жұмыс процесінде жас техниктер саймандар мен жұмысқа
Жетекші сабақ үстінде әңгімеден кейін практикалық жұмысты жұмыстың
Модельдер мен приборлар, бұйымдар жасағанда, олардың орындалуын жеке
Практикалық жұмыс толық түсінікті болуы тиіс, сондықтан жұмыс
йірме жетекшілерінің алдындағы міндет – жұмысты ұйымдастыра білудің
Белгіленген модельдерді, приборларды немесе бұйымдарды дайындау технологиясындағы сатылыққа
Байыпты істелген жұмыс ең болмағанда қарапайым есептеулерді талап
Техниканы оның тілі - сызуды білмейінше меңгеруге болмайды.
Жұмыстың мазмұны туралы айтылғанның техникалық,еңбек үйірмелердің барлығына да
ІІІ.Жазда жүргізілетін тәрбие жұмыстарының ұйымдастырылуы
Мектептер сабақтан тыс уақытта, демалыс күндерінде , күзгі,
Жыл асқан сайын мектептердің жазғы істерінің мазмұны байи
Жазда оқушылар ұжымы мектеп “ауласынан шығып”, өмірмен, халықтың
Жаз тәрбие жұмысына кітап, ерзімді баспасөз, радионы пайдалануға
Жаз айлары табиғатты зерттеп білу, жаратылыс циклындағы биология,
Жазғы жорықтар мен экспедициялар, мектептің оқу-тәжірибе учаскесінде және
Жазды балалардың денелерінің дамуы, денсаулықтарын шынықтырып, нығайтуға, мінезінде
Жазда барлық оқушыларды түрлі спорт, қимыл және әскери
Жазда денешынықтыру-сауықтыру және спорт жұмысын жүзеге асыруда педагогикалық
Оқушыларды алдағы жаз дайындығына қатыстыру (белсенділер, туристер отрядтары
Кейбір мектептерде жазғы жұмыстың бар салмағын сыныптан және
ІХ.Жазда жүргізілетін тәрбиелік жұмыстың мазмұны мен формалары.
Оқушылардың жазда жүргізілетін жұмысының көбінесе мақсатқа сәйкес және
Табиғатты тануға көмектесу, оған суйіспеншілікті тәрбиелеу, Отанның табиғат
Педагогикалық ұжымдар оқушылардың жерге деген сүйіспеншілігін, диқандардың еңбегін
Оқушыларды жазғы уақытта шамалары келетін еңбекке,
Қала мектептерінің жоғары сынып оқушыларын мектеп, интернат, спорт
Экспедициялар мен жорықтар – мектептің жазғы жұмысының ең
Оқушылар экспедицияның басты ерекшеліктері – олардың ғылыми-зерттеу, шаруашылық
маңызы бар әр түрлі зерттеулер жүргізіледі.Жорықтың басты міндеттерінің
Оқушылардың геологиядан, археологиядан, гидрологиядан, геофизикадан, ботаникадан, су көздерін
Иркутскінің жас туристері Сибирь тайгасындағы бағалы пайдалы қазбаларды
Экспедиция кезінде оқушылардың орындайтын күрделі тапсырмаларының қоғамдық маңызы,
Мектеп экспедициясы бір қалыпты болуы мүмкін немесе комплекстік
Оқушылардың алуан түрлі тақырыптық жорықтары мен экскурсияларының танымдық
Оқушылар мектеп спорт-туристік лагерьлерінде қызықты дем алады.Мұндаға жұмыстар
Көптеген мектептер, мектеп-интернаттар ауылдық жерде тұрақты лагерьлер салады,
Мектептердің жазғы балалар алаңдары мен лагерьлері негізінен кіші
Мектептер, кәсіподақ, шаруашылық лагерьлердің жұмысына белсене қатысуға міндетті.Кәсіподақтарының
Қорытынды
Жазғы үш ай мектептің оқу-тәрбие белсенділеріне еніп, уақытында
Жазғы жұмысты жоспарлауда ұйымдастырушының ролі зор – жазғы
Мұғалімдер оқушылармен жазда істелетін жұмысты жоспарланғанда, оның оқу-тәрбие
Жазға тән жұмыс формаларымен (жорық, экспедиция, лагерьдің әр
Мұнымен қатар педагогтар мен оқушылар ұжымының тәжірибесіесіндегі жинақталған
Алаңдар мен мектептер жанындағы қалалық лагерьлерде киноға бару,
Жазда балалар мен жеткіншектердің жастары мен қызығуларына сәйкес
Тапсыпмалардың көп тараған түрлерінің бірі – коллекция, күнделік
Әрбір оқушы дене шынықтырудан жазға тапсырма алуы тиіс.Дене
Мектептің жазғы жұмысты тікелей ұйымдастыруында оқу-тәрбие прцесін дұрыс
Кейбір мұғалімдер жазғы лагерьлер мен жорықтарда оқушылардың өзін-өзі
Жазғы жұмысты әзірлеп өткізудің жоспарын жасауға оқушылардың өздерін
Дайындық кезеңі ең алдымен оқушыларға нұақау беріп, үйрету
Мектеп оқушыларға жазда өзінің материалдық базасын барынша пайдалануға
Балалар өмірін қорғау және денсаулығын нығайту, кез келген
Суға тісетін жерді белгілеу ерекше маңызды, оның түбін
Лагерь ұйымдастырғанда оларды өрттен қауіпсіздендіру қажет, лагерьде ауыз
Егер мектептің жазда жүргізетін тәрбие жұмысының ұйымдастыруға, әзірленуге
Еңбек пәні бойынша оқушылардың сарамандық жұмысы қызықты да
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.Савин Н.В. Педагогика – Алматы: Мектеп, 1990
2.Оқушыларды сабақтан тыс уақытта тәрбиелеу /В.П.Кыркалов, П.Э.Шпитальник
3.Хамзин Б.Н. Оқушыларды еңбекке тәрбиелеу – Алматы: Мектеп,
4.Құдайқұлов М. Қабілеттілік дағды шеберлік -
5.Атутов П.Р. Политехнический принцип в обучении школьников
6.Бабанский Ю.К. Как оптимизировать процесс обучения –
7.Вордовская Н.В., Реан А.А. Педагогика – Сант-Петербург,
8.Жұмабаев М. Педагогика – Алматы: Мектеп, 1990
9.Қожахметова К.Ж., Мухамбетова С.Қ. Педагогика және психология.Негізгі ұғым
10.Мухамбетова С.Қ. Педагогика және педагогикалық технологиялар – Ақтобе:
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастырудың күрделілігі мынада
Сыныптан тыс жұмыстың міндеті
Мектептен тыс тәрбие жұмыстары
Сыныптағы сынып жетекшісінің тәрбие жоспары
Өзіндік жұмыстарды ұйымдастыру
Мектеп тәрбие үрдісіндегі мұғалімнің кәсіби бағыты
Сынып жетекшісі, оның міндеттері мен жұмысының ерекшелігі
Информатикадан сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру
Сыныптан тыс оқытудың жалпы теориялық ерекшеліктері
Мектеп психологынын іс-кагаздары. Психодиагностикалық жұмыстар