Азаматтық құқық негіздері
Жоспар
Кіріспе 3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ 4
Азаматтық құқық негіздері 4
Азаматтық құқықтық қатынастар 4
Азаматтардың, кәсіпкерлердің және тұтынушылардың құқықтарын қорғау
Азаматтық құқық қатынастарының объектілері 8
Өкілдік және сенімхат 9
Талаптың ескіруі 10
Меншік құқығы және өзге де заттық
Міндеттемелік құқық 12
Шарттар туралы жалпы ережелер 13
Интеллектуальдық меншiк құқығы 16
Мұрагерлік құқық негіздері 17
Қорытынды 20
Қолданылған әдебиеттер тізімі 21
Кіріспе
Азаматтық құқық — құқықтың тауарлық-ақшалай қатынастарды
Азаматтық құқықтың негізгі бастауы Қазақстан Республикасының
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Азаматтық құқық негіздері
Азаматтық құқықтық қатынастар
Азаматтық заңдармен тауар-ақша қатынастары және қатысушылардың
Азаматтық құқықтық қатынастардың элементтері субъектілері, объектілері
Азаматтық заңдармен реттелетін қатынастардың субъектілеріне: жеке
Жеке тұлға - Қазақстан Республикасының азаматтары,
Құқықтың қабілеттiлiгiнiң негізінде азаматтар:
өзінің меншігіндегі мүлікке ие бола алады;
мүлікті мұрагерлікке беріп және өсиет ете
заңмен шектелмеген кез келген кәсіпкерлікпен шұғылдана
заңды тұлға құра алады;
заңмен тыйым салынбаған кез келген мәмілелер
тұрғылықты тұратын жер таңдап ала алады;
әдебиет пен өнер, ғылыми еңбектердің авторы,
басқа да мүліктік және мүліктік емес
Азамат өз фамилиясы мен өз есімін,
Азаматтық әрекет қабiлеттiлiгi - азаматтың өз
Жасы толмағандардың әрекет қабілеттілігі - жасы
он төрт жасқа толмағандар;
он төрт жастан он сегіз жасқа
Он төрт жасқа толмағандар үшін келісімдерді
Жүйке ауруы немесе ақыл-есінің кемдігі салдарынан
Заңды тұлға құрмай-ақ мемлекеттік тіркеуге тұрған
Түрлері:
ерлі-зайыптылардың бірлескен ортақ меншігі негізінде жүзге
шаруа /фермерлік/ шаруашылығының ортақ меншігі немесе
кәсіпкерлік қызмет үлестік ортақ меншік негізінде
Заңды тұлға құрмастан кәсіпкерлік қызметті жүзеге
Азаматтардың жеке кәсіпкерлігінің мәселелерін Қазақстан Республикасының
Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару
Коммерциялық ұйымдар болып табылатын заңды тұлғалар
Заңды түлғалар әділет органдарында мемлекеттік тіркеуден
Азаматтық құқықтың тағы бірден-бір субъектілері коммерциялық
Коммерциялық емес ұйымдар мекеме, қоғамдық бірлестік,
Азаматтардың, кәсіпкерлердің және тұтынушылардың құқықтарын қорғау
Азаматтық құқықтарды қорғауды сот, төрелік сот
құқықтарды мойындату;
құқық бұзылғанға дейінгі болған жағдайларды қалпына
құқықты бұзатын немесе оның бұзылу қаупін
залалдарды, төленетін айыпты өндіртіп алу;
мәмілені жарамсыз деп тану;
моральдық зиянның өтемін төлету және басқа
Кәсiпкерлердiң құқықтары мына төмендегi тәсiлдер арқылы
лицензия берiлетiн қызмет түрлерiн басқа кәсiпкерлiк
экономиканың барлық салаларындағы кәсiпкерлiктiң барлық түрiн
кәсiпкерлiк қызметке мемлекеттiк органдар жүргiзетiн тексерулердi
кәсiпкерлiк қызметтi заң құжаттарында көзделген негiз
жеке кәсiпкерлiк үшiн тыйым салынған, экспорт
мемлекеттiк органдарды, лауазымды адамдарды, сондай-ақ өзге
заңдарда көрсетiлген өзге де амалдар арқылы.
Шаруашылық жүргiзу барысында субъектiлердiң жауапкершiлiгi туындауы
тараптың өз жағынан қолданатын (заңмен және
Ұлттық банк және екiншi деңгейдегi банктер,
соттың шешiмiмен қолданылатын санкциялар болып бөлiнедi.
1. Шаруашылық қатынастарды тиiмдi реттеуге бағытталған
Бұл – кәсiпорындардың, ұйымдар мен мекемелердiң
Мүліктік құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан
2. Шаруашылық дауларын сот арқылы шешу.
Азаматтық құқық қатынастарының объектілері
Мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер
Мүліктік игіліктер мен құқықтарға (мүлікке): заттар,
Жылжымайтын мүлікке: жер учаскелері, үйлер, ғимараттар,
Жылжымайтын заттарға жатпайтын мүлік, оның ішінде
Жеке мүліктік емес игіліктер мен құқықтарға
Азаматтық құқық қатынастарының мазмұны, бұл -
Азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары
Жоспарлы экономика кезінде барлық шаруашылық жүргізу
Мәмілелер біржақты және екі немесе көпжақты
Азаматтық құқықтық мәмілелер ауызша, жазбаша нысанда
Жазбаша нысан жәй және нотариалдық болып
Өкілдік және сенімхат
Басқа адамның (өкілдік берушінің) атынан бір
Өкілеттік өкілдің (бөлшек сауда жүйесіндегі сатушы,
Өкілдiктiң түрлері: әрекет қабілеттілігі жоқ адамдар
Сенімхат - бір адамның (сенім берушінің)
Сенімхат сенім алушының өкілеттілігінің мөлшерін анықтайтын
Берілетін өкілеттілігіне қарай сенімхат: бір сәттілік
Сенімхат үш жылдан аспайтын мерзімге беріледі.
Талаптың ескіруі
Талаптың ескіруі - бұзылған құқықты қорғау
Егер талап мерзімі дәлелді себептерге байланысты
Талап қою:
материалдық емес игіліктерге және мүліктік емес
банкке салған салымдарға;
азаматтың өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиянның
егер меншік иесінің немесе өзге заң
заң құжаттарында белгіленген реттерде басқа талаптарға
Меншік құқығы және өзге де заттық
Меншік құқығы дегеніміз субъектінің заң құжаттары
Меншік иесінің өз мүлкін иелену, пайдалану
Осылардың бәрі азаматтық құқық институты -
Қазақстан Республикасының Конституциясы (6-бап) мемлекеттік меншік
Жеке меншік - азаматтардың және мемлекеттік
Мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық меншік
Меншік иесі болып табылмайтын адамдардың заттық
жерді пайдалану құқығы;
шаруашылық жүргізу құқығы;
оралымды басқару құқығы;
заңдарда көзделген басқа да заттық құқықтар
Жерді пайдалану құқығы арнайы жер туралы
Шаруашылық жүргізу құқығы мүлікті мемлекеттен меншік
Оралымды басқару құқығы меншік иесінің қаражаты
Екі немесе бірнеше адамның меншігіндегі мүлік
Ортақ бірлескен меншік: ерлі-зайыптылардың ортақ меншігі;
Меншік құқығына ие болу негіздері мыналар:
Міндеттемелік құқық
Міндеттемеге сәйкес бір адам (борышкер) басқа
Міндеттеме қабылдаудың мақсаты борышкерді өз міндетін
Міндеттемелердің пайда болу негіздері. Міндеттемелер әртүрлі
Пайда болу негіздері: заңда көрсетілген негіздер;
Міндеттемені орындамау не тиісті дәрежеде орындамау
Міндеттемені бұзған борышкер несие берушіге оның
Шарттар туралы жалпы ережелер
Шарттың құқықтық институт ретінде қалыптасуы және
Қолтаңбалар мен мөрлері бар қағазды шарт
Шарт дегеніміз тараптардың арасында туындайтын өзара
Сонымен, шарт дегеніміз не? Алдымен ұғымның
Барлық дамыған елдерде шарт міндеттемелік құқықтың
Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің
Сонымен, шарт - оның тараптарының арасындағы
Бір тараптың ғана ықтияры (іс-әрекеті) жеткілікті
Екі жақты (өзара) мәміле деп екі
Екі жақты мәміле кең тараған -
Көп жақты мәміле үш немесе одан
Шарт салдарынан пайда болған міндеттемелерге міндеттемелер
Шарттардың түрлері. Шарттар ақысыз және ақылы
Алдын ала жасалатын шарт. Бұл шарт
Сондай-ақ, қосылу шарты да, шарттың маңызды
Әр түрлі шарттардың элементтері бар шарт
Үшінші тұлғаның пайдасына жасалатын шарт. Қазақстан
Енді Азаматтық кодекстің 393-бабымен реттелетін шарт
шарттың мәнісі туралы талап;
қолданылып жүрген заңдармен танылған талаптар;
шарттың осы түрлеріне қажетті талаптар;
тараптардың бірінің өтініші бойынша келісімге жетуге
Әдетте, шарт жасасу мәнді шарттарды мазмұндайтын
Шарттың құрылымы әр түрлі болуы мүмкін,
Азаматтық шарттардың негізгі түрлері:
1. Мүлікті меншікке берудегі міңдеттемелер:
- сатып алу-сату шарты (бөлшектеп сатып
- айырбас шарты.
2. Мүлікті уақытша пайдалануға берудегі міндеттемелер:
мүлікті жалдау /аренда/;
лизинг;
кәсіпорынды жалдау;
үйлер мен ғимараттарды жалдау;
көлік жалдау;
прокат;
тұрғын үйді жалдау шарты;
мүлікті тегін пайдалану шарты.
3. Жұмыстар атқарудағы міндеттемелер:
құрылыс мердігерлігі шарты;
жобалау және іздестіру жұмыстарына мердігерлік шарты;
ғылыми зерттеу, тәжрибе конструкторлық және технологиялық
жұмыстарға мердігерлік шарты.
4. Қызмет көрсетудегі міндеттемелер:
өтелмелі қызмет көрсету шарты;
тасымалдау шарты;
көлiк экспедициясы;
заем шарты;
факторинг шарты;
банктiк қызмет көрсету шарттары;
сақтау шарты;
сақтандыру шарты және т.б. Төменде азаматтық
Интеллектуальдық меншiк құқығы
Азаматтың немесе заңды тұлғаның шығармашылық интеллектуальдық
Интеллектуальдық меншік құқығының объектілеріне интеллектуальдық шығармашылық
Интеллектуальдық шығармашылық меншік объектісін, оның иесінің
Егер де заңда басқаша көзделмесе, интеллектуальдық
Интеллектуалдық меншiк құқығының түрлеріне:
авторлық құқық;
сабақтас құқықтар;
өнертабысқа, пайдалы модельге, өнеркәсіптік үлгіге құқық;
селекциялық жетістіктерге құқық;
интегралды микротәсімдер топологиясына құқықтар;
ашылмаған ақпаратты заңсыз пайдаланудан қорғау құқығы;
фирмалық атауға, тауар белгісіне,
атауын пайдалану құқығы жатады.
Мұрагерлік құқық негіздері
Мұрагерлік құқық азаматтық құқықтың бір бөлігі
Мұра екі түрде қалдырылады: заң және
Мұра қалдырушы қайтыс болар алдында мүлкі
Мұраға ие болудың кезектері:
1. Бірінші кезекте, мұраға тең үлеспен
2. Заң бойынша мұрагер болу құқығын,
3. Үшінші кезекте, тең үлеспен мұра
Әр азамат тірісінде өз дүние-мүлкін кімге
Өсиет бойынша мұрагерлер мыналар болуы мүмкін:
Мұра ашылғаннан кейін заңда көрсетілген мерзім
Мұрагерлікті қабылдау. Мұрагерлікті қабылдау - бұл
Осы аталған іс-қимылдар да мүрагерлік алынған
Мұрагерліктен бас тарту. Алты ай мерзім
Мұра қалдырушы өз меншігіндегі дүние-мүлкін мұрагерлеріне
Қорытынды
Жоғарыда айтып өткендерді және қолданылып жүрген
Қазіргі азаматтық құқық адам құқығын қорғауға
Қазақстан Республикасының саяси құқықтық ағымының азаматтық
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Ғ. Сапарғалиев Қазақстан мемлекеті мен
2. Баққұлов С.Д. Құқық негіздері Алматы,
3. Дулатбеков Н. Амандықова С. Тұрлаев
21
21
Азаматтық құқық негіздері
Құқық негіздері пәні бойынша ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
Англияның азаматтық құқығының негіздері
Азаматтық - құқықтық жауапкершіліктің негіздері
Азаматтық сот ісін жүргізудің функционалдық әдістері
Болашақ мұғалімдерді мектеп оқушыларына құқықтық тәрбие беруге даярлау
Азаматтық - құқықтық қатынастар
ГЕРМАНИЯ АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ
Мамандықтың пәндер каталогы
Мемлекет, құқық және мемлекеттік-құқықтық құбылыстар туралы негізгі ұғымдар туралы ақпарат