Банктердің экономикадағы қызметтері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНТЕР ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Банктердің экономикадағы қызметтері
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі – «Бірінші деңгейлі банк»
Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктердің жалпы сипаттамасы
Қазақстан Республикасының банк қызметіндегі шетел тәжірибесі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БАНК ҚЫЗМЕТІНІҢ РӨЛІ МЕН ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
Қазақстан Республикасы банк қызметінің қазіргі өтпелі экономикадағы рөлі мен
Қаржылық делдал ретінде қаржы-несие институттарының қызметін талдау
Банк жүйесінің реформасын жүргізу қажеттілігі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БАНК ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАДАҒЫ РӨЛІ МЕН ҚЫЗМЕТТЕРІН
Қазақстан Республикасының банк қызметіндегі мәселелері
Қазақстан Республикасындағы банк қызметтерін арттыру жолдары
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
І. КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының банк жүйесінің даму мәселелерін қарастыру себебі, бұл
Жұмыстың негізгі мақсаты банк жүйесінің қалыптасу және даму мәсәлесін
Бұл саланың маңыздылығы әлемдік және отандық экономиканың тәжірибесі көрсетіп
Банк жүйесінің дамуы елдегі қаржы нарығының өркендеуіне және Ұлттық
Дегенмен, банк жүйесін мемлекеттік қолдау әлі де жеткіліксіз дәрежеде
Банк – өзінің жарғысы бар, толық шаруашылық есеп және
ҚР банк жүйесінің құрылымын «ҚР банктер және банк қызметі
банктер» делінген жолдардан көруге болады.
Біріншіден, Ұлттық банктің құрылымын қарастырсақ, оны « ҚР Ұлттық
ІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНТЕР ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН
2.1. Банктердің экономикадағы қызметтері
Банктер мемлекет пен кәсіпорындардың, акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі
Банк деген ұғым не?, Ол қалай пайда болды?- деген
Банктің атқаратын қызметерін негізінен төмендегідей топтастыруға болады:
• Уақытша бос ақша қаражаттарын тарту,
• Кәсіпорынға, мемлекетке, жеке адамдарға несие
• Ақша айналымын ретеу. Банк ─
• Айналымға несие құралдарын шығару. Банк
• Экономикалық және қаржылық кеңес беру.
Орындайтын айырықша қызметтеріне байланыты банктер эмиссиялық және эмиссиялық емес
Эмиссиялық банк ─ ол айналысқа ақша белгілерін эмиссиялауға
Мемлекеттегі басқа банктердің барлығының да ақша бірліктерін шығаруға құқы
Инвестициялық және инновациялық банктердің екі түрі де ұзақ уақытқа
Ипотекалық банктер ─ жерді және жылжымайтын мүліктерді кепілдікке алып,
Қазақстан респбликасының қазіргі банк жүйесінің құрылуы 1990
Мемлекеттің несие жүйесінде коммерциялық банктердің алатын орны өте зор.
Коммерциялық банктердің негізгі атқаратын қызметтері:
• Ақша қаражаттарын шоғырландыру және тарту;
• Несие беру;
• Шаруашылықтармен есеп және төлем жұмыстарын
• Төлем құралдарын шығару,
• Бағалы қағаздарды шығаруды және орналастыруды
• Сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару
• Клиенттерге кеңес беру.
Банктердің экономикадағы маңызын олардың олардың атқаратын операциялары анықтайды. Коммерциялық
Банк өзіндік ерекшелігі бар кәсіпорын ретінде материалдық өндіріс саласындағы
Банктің қызмет көрсету саласындағы негізгі өніміне заттай өндіріс, тұтыну
Банктің уақытша пайдаланылмайтын, шоғырланған бос ресурстары ұдайы өндіріс пайызында
Банк өнеркәсіп және сауда кәсіпорындарынан өз өнімінің өзіндік ерекшелігімен
Кредит ісі- банк негізі, бұл оның негізгі ісі болып
Банк теориясының негізгі мәселесіне оның қызмет ету аясы туралы
О.И. Лаврушин банктің 3 қызмет ету аясын былайша анықтап
Кейін пайдаланылуы үшін қаражатты жинау процесі тек банктерге ғана
Шоғырландырылған уақытша бос бөтен қаражат банктің өз қажеттілігіне емес,
Шоғырландырылатын және қайта бөлінетін қаражаттың меншік иесі- бастапқы кредит
Қаражатты шоғырландыру тек арнайы рұқсатпен жүзеге асырылады әрі банктің
Екінші қызмет- ақша айналымын реттейтін қызмет. Банк кредит беруші
Үшінші қызмет- делдалдық қызмет. Бұл арада банктің делдалдық қызметін
Қазақстан Республикасының банк заңнамасында банктердің қаржылық трақтылығын қамтамасыз ету,
Банктер қызметін реттеу жекелеген банкке қатысты да, сондай- ақ
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» ҚР Заңында Ұлттық банктің
Бұдан жекелеген банктің заңдар мен Ұлттық банктің, ҚҚА-ның нормативтік
Бұл жағдай мемлекет тарапынан банк қызметін реттеу қажеттілігін түсіндіреді
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы», «Қазақстан Республикасындағы банктер мен
Сапалы да пәрменді қадағалау жалпы алғанда қоғамның мүддесін көздейтін
Қадағалаудың мақсаты банк қызметінде қателіктерде, заң бұзушылық пен олқылықты
Тексеру, талдау, қадағалау- басты мақсат емес. Қадағалау банкті өз
Сөйтіп, банкке Ұлттық банк пен ҚҚА тарапынан осындай әсер
Банк жүйесінің бір бөлігі ретінде банктің ағымдағы жұмысын және
Алынып отырған нақты банктің ағымдағы жұмысын және дамуын реттеу
Осыған орай «реттеу» ұғымы, менің көзқарасымша, «қадағалау» ұғымынан әлдеқайда
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі – «Бірінші деңгейлі банк»
Ұлттық валютаның енгiзiлуi сәтiнен бастап, 1995 жылға дейiн Орталық
Бұл бағдарламаның негізін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы 2006
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының орталық банкі болып
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі басқа елдердің орталық банктерімен және
Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Президентіне есеп береді, алайда өзіне
Ұлттық Банк өз қызметін Қазақстан Республикасының Үкіметімен үйлестіріп отырады,
Ұлттық Банк сатылы бағыну жүйесі бар бірыңғай орталықтандырылған құрылымды
Ұлттық Банктің негізгі мақсаты: Қазақстан Республикасында бағалардың тұрақтылығын қамтамасыз
мемлекеттің ақша-кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асыру;
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал ету.
Сонымен бірге, Ұлттық Банк:
айналыстағы ақша массасының көлемін реттеу арқылы бағалы қағаздарды эмиссиялайды,
Қазақстан Республикасының Үкіметімен келісе отырып, оның мемлекеттік борышына қызмет
банктер үшін соңғы сатыдағы кредитор болып табылады;
банктің, қаржы кеңесшісінің, Үкімет агентінің функциясын жүзеге асырады;
төлем жүйесінің үздіксіз жұмыс істеуін ұйымдастырады;
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де функцияларды, өкілеттіктерді және
Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының мемлекеттік ақша-кредит саясатын айқындайтын және
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал ету.
ресми қайта қаржыландыру ставкасын;
ақша-кредит саясатының негізгі операциялары бойынша сыйақы ставкаларының деңгейлерін;
ең аз міндетті резервтердің нормативтерін;
ерекше жағдайларда операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейіне және көлеміне қойылатын
Ұлттық Банктің құрылымына мынылар кіреді:
департаменттерден, басқармалардан (1 басқарма Астана қаласында) жеке бөлімдерден тұратын
16 аумақтық филиал;
кассалық операциялар және құндылықтарды сақтау орталығы;
Ұлттық Банктің Ресей Федерациясындағы өкілдігі;
есеп беретін ұйым (Республикалық мемлекеттік кәсіпорындар):
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы»;
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банктік сервис бюросы»;
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банктік сервис бюросы»;
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан теңге сарайы»;
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Автобазасы»;
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Алматы ғимараттарды пайдалану орталығы»;
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банкнот фабрикасы».
Ұлттық Банк:
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру (сақтандыру) қоры»,
«Қазақстан Ипотекалық Компаниясы»,
«Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры»,
Қазақстан ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры»,
«Қазақстан Актуарлық орталығы» жабық акционерлік қоғамдарының 100%-ті құрылтайшысы;
«Процессинг орталығы» жабық акционерлік қоғамы құрылтайшыларының бірі (Ұлттық Банктің
ҚР-ның Ұлттық банкi “банктердiң банкi” ретiнде ең
Ұлттық банк “банктердiң банкi” қызметiн атқару үшiн:
коммерциялық банктердiң резервтерiн сақтайды;
коммерциялық банктерге қысқа мерзiмдi қажеттiлiктерiне байланысты қысқа мерзiмдi қарыздар
жалпы ұлттық ауқымда қолма-қолсыз есеп айырысуларды жүргiзедi;
банктердiң қызметiне бақылау және қадағалау жүргiзедi.
Ұлттық банк – коммерциялық банктердi және басқа да қаржылық
“Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi туралы” Заңында былай жазылған: ҚР-ның
Қорытындылай келе, ҚР-ның Ұлттық банкi ҚР-ның орталық банкi ретiнде
Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктердің жалпы сипаттамасы
Кредиттік жүйенің төменгі буыны халық шаруашылығына тікелей қызмет көрсететін
«Коммерциялық банк» термині банк ісінің ертеректегі даму кезеңінде, банктердің
Бүгінгі коммерциялық банктер өз кленттеріне 200-ге жуық әралуан өнімдер
Бір операциялардан болған зиян, екінші бір операциялардан түсетін пайда
Депозиттік-қарыздық операцияларды жүзеге асыра отырып коммерциялық банктер қаржы делдалы
Шынында да, банктер мұндай операциялардан пайда көреді. Олар салымдарға
Осы уақытқа дейін Қазақстанда кредиттер үкіметтің қажеттілігіне (Үкіметтің үкімі
Банктік кредит – ең қ олайлы және көптеген жағдайда
Қазіргі коммерциялық банктер туралы сөз қозғағанда, кредиттік жүйенің басқа
Коммерциялық банктердің мынандай базалық негізгі қызметтері бар: депозиттер қабылдау,
Коммерциялық банктердің басқа қаржы институттаынан айырмашылығы және ерекше бір
Коммерциялық банктер мұндай сұрақтарды шешуде маңызды роль атқарады. өздерінің
Банктер өз қызметінде ақшаның бір бөлігін жоятыны да рас.
1985 жылы АҚШ-та 15 мыңнан астам коммерциялық банктер қызмет
ФРЖ-ге қабылдауға өтініш жасайтын және мүше болуға жіберілген коммерциялық
Депозиттік мекемелерді реттеу және ақша айналасына бақылау, банктерді ФРЖ-нің
Екінші дүниежүзілік соғыстан соң АҚШ-та банктердің бөлімшелерін ашу кеңірек
Банктердің бірігу процесін үкімет тарапынан реттеу сондай-ақ банктік холдинг-компаниялардың
Қазақстан Республикасының банк қызметіндегі шетел тәжірибесі
АҚШ-тың федералдық резервтік жүйесі өзінің мәні жағынан басқа елдердің
ФРЖ өзінің құрылымы мен басқару қағидалары бойынша басқа елдердің
ФРЖ-ні құру кезінде ескерілген негізгі критерийлердің бірі- жергілікті банктердің
ФРЖ үш деңгейлі жұмыс органдарынан тұрады- Басқарушылар кеңесі; 12
Барлық ақша және банк жүйелерінің өзегі- ФРЖ-нің Басқарушылар кеңесі.
Басқарушылар Кеңесі ақша- кредит саясатының негізгі мәселелерін шешеді және
олар орталық банктер болып саналады;
квази- қоғамдық банктер болып есептелінеді;
«банктердің банкісі».
АҚШ аумағы 12 федералдық резервтік банктерге бөлінген. Осылар арқылы
Бұл банктер қазір қоғамдық банктер болып табылады, яғни олар
Федералдық Резервтік банктер- «банктердің банкі», өйткені олар орталық банктің
Жеке коммерциялық банктермен күнделікті оперативтік байланысты 9 директордан тұратын
Неміс федералдық банкі (Дойче Бундесбанк) 1957 жылы 26 шілдеде
Қеңес- ақша-кредит саясатының қалыптасуына жауапты негізгі орын болып табылады.
Директорат- жоғары атқарушы орган. Ол кеңестің шешімдерін жүзеге асырады
Жер орталық банктері- Неміс федералдық банкінің жергілікті басқармасы. Ол
Ағылшын банкі- дүние жүзіндегі көне және беделді орталық банктерінің
Одан бөлек, банктер кассалық активтер коэффициентін касса және Ағылшын
1971 жылдан кейін коэффициенттер алып тасталынды. Қарыздар бойынша банкілік
Коммерциялық банктер үшін резервтік активтер коэффициенті қысқа мерзімді депозиттердің
Ағылшын банкі екі департаментке бөлінген- эмиссиялық және банктік. Эмиссиялық
Жапон банкі 1882 жылы құрылған. Қазіргі Жапон банкі туралы
ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БАНК ҚЫЗМЕТІНІҢ РӨЛІ МЕН
3.1. Қазақстан Республикасы банк қызметінің қазіргі өтпелі экономикадағы
Банк жүйесі - нарықтык экономиканың ең маңызды әрі ажырағысыз
Қаржылық делдалдар осылайша капиталдың салааралық, аймақаралык бөлу тетігімен камтамасыз
Банктер нарықтык экономикада ең басты каржылық делдалдар болып табылады.
Жаңа міндеттемені және жаңа талапты тудыратан бұл процесс қаржылық
Банктер акшалай капиталды эр түрлі көздерден шогырландыра отырып, акшалай
Қаржылық делдал ретінде қаржы-несие институттарының қызметін талдау
Халық пен шаруашылык органдарына кызмет көрсететін каржы-несие ұйымы, несие
Банктер нарықтык экономикада монополистерге айналып, барлық каржылық капиталдарға ие
Банк жүйесінің максаттары мен міндеттері негізінен тұгас экономиканы басқарудың
Банктер экономиканы басқару процесінде экономикалық қатынасты білдіретін басқарудың экономикалық
Банктер экономикалық басқарудың органдары болып табылғандықтан, өз клиенттерінің алдындағы
Ақша айналымы біртүтастығымен сипатталады. Қолма-қол ақша және қолма-қол ақшасыз
Қазакстан экономикасының нарыктық катынасқа көшуіне байланысты банктердің алдынан мүлдем
Қоғамда тиісті класы бар кәсіпкерлер мен коммерсанттар пайда болды.
Бұл жағдайда банктердің экономикадағы инфляцияны кемітуде және оны нарық
1993 жылдың 15 карашасынан бастап Қазақстан Республикасы өз валютасын
Олай болмаған жағдайда банктер нашар несиеден, пайдасынан зияны көп
Банк жүйесінің реформасы инвестициялык корлардың рөлін арттыру жолымен жэне
Жекешелендірілген кәсіпорындарға банктік реформаның барысында елімізде құрылуы тиіс ипотекалық
Банк жүйесінің реформасын жүргізу қажеттілігі
Қазақстан Республикасының экономикасы нарықтық катынасқа өту кезеңінде несиені басқарудың
Қазакстан Республикасында банк жүйесінің реформасын жүргізудің қажеттілігін Әлемдік банктің
Ұлттық банк несиесімен кайта каржыландыру іс-тәжірибесіндегі кемшілік мынада, банктер
Несиені тиімді орналастыруға кедергі келтіретін фактілердін біріне пайыздық мөлшерлеменің
Мемлекеттік кэсіпорындар бұл арзан несиені негізінен инвестиция үшін емес,
Өз кәсіпорындарының өтеу қабілетін салмақтап жатпастан оларға несиені тікелей
Пайыздык мөлшерлеменің төмен болуы банктерге өз жинақ ақшасын толық
Несие ресурстарының бөліну сипатына мемлекеттік кәсіпорындарға берілетін демеуқаржы мен
Кәсіпорын борышының жаппай клирингісін жүргізу барысында ¥лттық банк борышқор
Жоғарыда аталған несиелер кәсіпорындарға өз қаржылық жағдайларын жақсартып алуы
Мұндай құбылыс көптеген себептермен, ең алдымен төлем жүйесінің тиімсіздігімен,
Несие нарығының проблемалары бұрынғы ақшасыз есеп айырысу жүйесі жэне
Оның үстіне, төлемдердің кешіктірілуі құрал-саймандардың тозуымен және банктердің артта
Кәсіпорындар арасындағы төлемсіздік дағдарысын жою үшін үкімет үш шараны
Аталмыш шаралар төлемсіздік дағдарысыи жоя алмады, өйткені кептеген маңызды
Ұлттық валютаның енгізілген сәтінен бастап 1995 жылға дейін орталык
Экономикадағы банктердiң мәні мен рөлі
Банктердің экономикалық ролі
Қазақстанның банк жүйесі жайлы
Қазақстан Республикасының банк жүйесі. Ұлттық банктiң экономикадағы рөлi және жүргiзетiн саясаттары
Екінші деңгейлі банктердің түрлері
ҚР-ның Ұлттық банкі туралы
Ұлттық банктің экономиканы реттеудегі жүргізетін саясаттары мен қолданатын шаралары
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің атқаратын қызметтері
Экономиканың ақшалай-несиелік тұрақтылығындағы орталық банктің атқарылатын рөлі
Коммерциялық банктердің экономикадағы қызметі және операциялары