Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар түрі
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Қазақстан Республикасының
азаматтығы жоқ адамдардың
конституциясыдағы негізі
Орындаған:____________
Қабылдаған: ___________
Астана 2006
Мазмұны
Кіріспе
1 МЕМЛЕКЕТТІҢ ЕҢ ҚЫМБАТ
1.1 Қазақстан Республикасының азаматығы туралы..........................................5
1.2 ҚР –да шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың
2.1 Азаматтық туралы құжаттар мен талаптар........................8-15
1)Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдаудан бас тарту негіздері.............................................................................................................10
3)Қазақстан Республикасы азаматтығынан айыру негідері.........................12
2.2 Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар түрі ............................16
3. ҚР Конституциясындағы бірқатар мәселелері
3.1Қазақстан Республикасы Конституциясының 10 және 12-баптарын
3.2Қазақстан Республикасыныңы Азаматтығы туралы нормалар....................24
Қорытынды.............................................................................31
Пайдаланылған әдебиеттер.....................................................32
Кіріспе.
МЕМЛЕКЕТТІҢ ЕҢ ҚЫМБАТ БАЙЛЫҒЫ - ХАЛЫҚ!
Биыл Қазақстан азаматтығын алған адамдардың саны былтырғыдан бір
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы азаматтық мәселелері жөніндегі комиссиясында
Соңғы 7 жылдың экономикалық көрсеткіштеріның даму қарқыны бойынша
Соған сәйкес халықтың әл-ауқаты жақсарып, шетелден Қазақстан азаматтығын
Қазақстан азаматтығын алуға ынта білдіріп отырғандар жыл сайын
Қазақстан халқының өз табиғи өсімі төмен болғандықтан, тілек
1.1 Қазақстан Республикасының азаматығы туралы
Қазақстан Республикасының Заңы 1991 жылғы 20 желтоқсан
Қазақстан Республикасының азаматтығы адамның мемлекет-пен тұрақты саяси-құқылық байланысын
Қазақстан Республикасының азаматтығы осы заңға сәйкес алынады және
Қазақстан Республикасы өзінің мемлекеттік органдары мен лауазымды адамдары
Қазақстан Республикасының азаматтары тегiне, әлеуметтiк және мүлiктiк жағдайына,
1.2 ҚР – да шетелдіктердің және азаматтығы жоқ
Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдіктер
Қазақстан Республикасы азаматтығының сақталуы Қазақстан Республикасы азаматының республикадан
Қазақстан Республикасы азаматының немесе азаматшасының республика азаматы емес
Қазақстан Республикасының азаматын басқа мемлекетке беруге болмайтындығы Республиканың
Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегi азаматтарды қорғау Қазақстан Республикасы
2.1Қазақстан Республикасының азаматтығын алу негіздері
Азаматтық туралы құжаттар
Қазақстан Республикасының азаматтығын растайтын құжат Қазақстан Республикасы азаматының
1) тұуу бойынша
3) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында
көзделген негiздер мен тәртiп бойынша;
4) осы Заңда көзделген өзге де негіздер
1)Ата-анасы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын баланың азаматтығы
2) Ата-анасының азаматтығы әртүрлі болып, бала туған кезде
а)Қазақстан Республикасының территориясында туса;
ә)Қазақстан Республикасынан тыс жерде туса, бірақ, ата-анасының немесе
3)Ата-анасының азаматтығы әртүрлі болып, бала туған кезде олардың
4)Бала туған кезде ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығында
5)Баланың анасы азаматтығы жоқ адам болып, ал әкесі
Ата-анасы белгісіз баланың азаматтығы.
Ата-анасының екеуі де белгісіз Қазақстан Республикасы территориясындағы бала
Азаматтығы жоқ адамдардың баласының Қазақстан Республикасы азаматтығын алуы
Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдау Шетелдіктер және азаматтығы жоқ
1)Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдаудан бас тарту негіздері
Егер Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтініш жасаушы
1) азаматқа қарсы халықаралық құқықта көзделген қылмыс жасаса,
2) Қазақстан Республикасы территориясының бірлігі мен тұтастығын бұзуға
3) мемлекет қауіпсіздігіне, халықтың денсаулығына нұқсан келтіретін құқыққа
4) мемлекетаралық, ұлтаралық және діни араздықты қоздыратын болса,
5) терроршылдық әрекеті үшін сотталған болса;
6) сот ерекше қауіпті баукеспе деп таныса;
7) басқа мемлекеттің азаматы болса, оның өтініші қабылданбайды.
Бұрын Қазақстан Республикасының азаматы болған адамның өтініші бойынша
2)Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату негіздері:
1) Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығу;
2) Қазақстан Республикасы азаматтығынан айырылу салдарынан тоқтатылады.
Азаматтықтан шығу:
Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығуға адамның осы Заңда белгіленген
Егер шығу туралы өтініш жасаушы адамның Қазақстан Республикасы
Егер шығу туралы өтініш жасаушы адам айыпкер ретінде
3) Қазақстан Республикасы азаматтығынан айыру негідері:
1) Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген реттерді қоспағанда,
2) егер Қазақстан Республикасының азаматтығы көрінеу жалған мәліметтер
3) Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген негіздер бойынша;
4) егер Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұрақты тұратын
Ата-анасыаз аматтығын өзгерткен және асырап алған жағдайдағы баланың
Ата-анасының азаматтығы өзгерген жағдайда баланың азаматтығы өзгеруі
Ата-анасының азаматтығы өзгеріп, соның салдарынан екеуі де
Егер баланың ата-анасының біреуі белгілі болса, осы ата-ананың
Ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығын алған ретте баланың
Егер ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығын алып, ал
Республикасының азаматтығын алуы мүмкін.
Ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығынан шыққан ретте баланың
Егер ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығып, ал
Ата-анасының осы туралы жазбаша өтініші бойынша, мұндай баланың
Асырап алған ретте баланың Қазақстан Республикасы азаматтығын алуы
Қазақстан Республикасының азаматы асырап алған, басқа мемлекеттің азаматы
Біреуі Қазақстан Республикасының азаматы, ал екіншісі оның азаматы
Шетелдіктер асырап алған, Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын
Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдау туралы;
Қазақстан Республикасы азаматтығын қалпына келтіру туралы;
Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығару туралы;
осы Заңда көзделген реттерде Қазақстан Республикасы азаматтығын сақтау
Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау шарттары Қазақстан Республикасының азаматтығына:
1) Қазақстан Республикасының аумағында заңды негізде кемінде бес
Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдаған кезде кәмелетке толмағандардан, пайым
2) Қазақстан Республикасы азаматтарының iшiнде жақын туыстарының бiрi
Мiндеттi әскери қызмет атқарып жүрген және Қазақстан Республикасы
Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлiгi, облыстардың, қалалардың, аудандардың
Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын адамдардан Қазақстан Республикасының азаматтығы
Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделгендей Қазақстан Республикасының азаматтығына
Қазақстан Республикасы аумағында тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан Республикасыазаматтығынан
Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі, Қазақстан Республикасының дипломатиялық
Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұрақты тұратын адамдардың Қазақстан
Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұрақты тұратын Қазақстан Республикасы
атқарады.
2.2Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар түрі
Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелері жөніндегі арыздар мен ұсыныстарды
Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар түрі
Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау, азаматтықты қалпына келтіру немесе
14 жастан 18 жасқа дейінгі баланы Қазақстан Республикасының
Ата-анасының біреуі Қазақстан Республикасының азаматы болып қалатын 14
Азаматтыққа қабылдау туралы арызға арыз берушінің жеке басын
Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар бойынша қорытындылар
Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары, дипломатиялық өкілдіктері, консулдық
Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер министрлiгi және Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасы азаматтығынан шығу туралы арыздар жөніндегі қорытындыларда
Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы азаматтық мәселелер жөніндегі комиссия
Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздар мен ұсыныстарды қараған кезде
Комиссия өзі жүргізіп отырған іс жөнінде тиісті мемлекеттік
Комиссия әрбір арыз немесе ұсыныс бойынша Қазақстан Республикасы
Егер Комиссия мәжілісіне оның мүшелерінің жартысынан астамы қатысса,
Комиссия шешімі комиссияның мәжіліске қатысқан барлық мүшелері қол
Азаматтыққа қабылдау, оны өзгерту мәселелерi жөнiнде және өтiнiш
Азаматтық мәселе жөнінде қайталап берілген арыз бұл мәселе
Азаматтық алу және одан айырылу мерзімінің есептелуі
Қазақстан Республикасы азаматтығына:
- азаматтыққа қабылдау туралы Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығы
- кәмелетке толмағандардың туған немесе асырап алынған күні;
- кәмелетке толмағандардың ата-анасын Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылдау
- мемлекетаралық шарттарында көзделгендей тәртiп бойынша тiркелген күннен
Қазақстан Республикасының азаматтығы:
- Қазақстан Республикасы Президентiнiң азаматтықтан шығару туралы Жарлығы
- осы Заңда көзделген тәртiппен мемлекеттiк органдардың одан
- Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген тәр-тiппен Қазақстан
Республика территориясында тұру мерзімінің есептелуі.
Осы Заңның 16-бабының 1) тармақшасында көрсетілген республика территориясында
-егер адам армияға дейін Республика территориясында тұрып, армиядан
-егер оқуды бітірген немесе оқу орнынан шығарылған күні
-егер командировканың аяқталуы мен Қазақстан Республикасына келген күнінің
Науқастанып қалған, дүлей апат болған ретте немесе басқа
Қазақстан Республикасының азаматы болып саналуының күші жойылғаннан бұрынғы
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдердің орындалуы
Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелері жөніндегі шешімдерді орындайтын органдарАзаматтық
Қазақстан Республикасының азаматтығын алған адамдарға ішкі істер органдары,
Қазақстан Республикасында тұратын, Қазақстан Республикасының азаматтығы тоқтатылған адамдарға
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдердің орындалуын бақылау
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдердің орындалуын бақылауды Қазақстан Республикасының
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдерге шағым беру
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімдерге шағым беру
Азаматтық мәселелер жөніндегі шешімді Қазақстан Республикасы Президентінің қайта
Азамат болу жәнеазаматтығынан айырылу туралы мәселелер жөніндегі шешімге
Азаматтық мәселелер жөніндегі арыздарды қабылдаудан орынсыз бас тартуға,
Халықаралық шарттар
Халықаралық шарттардың қолданылуы
Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы
Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың ережелері қолданылады.
3.1Қазақстан Республикасы Конституциясының 10 және 12-баптарын ресми талдау.
Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі, Төраға Ю.А.Хитрин, Кеңес мүшелері
Қазақстан Республиканың Конституциялық Кеңесіне Республика Парламенті бір топ
Қазақстан Республикасы Конституциясының 10 және 12-баптарының нормаларын өтініште
Республика Конституциясының кіріспесінде: “Біз, ортақ тарихи тағдыр біріктірген
Қазақстан Республикасының халқы, өзінің егемендік құқығын негізге ала
Республика Конституциясының ережелерін талдаудан келіп шығатыны, азаматтық -
Конституцияның 10-бабының 1-тармағы Қазақстан Республикасы азаматтығының бірыңғайлығы және
3.2Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы нормалар
Республика Конституциясының “Адам және азамат” деп аталатын ІІ-бөліміне
Азаматтық институты Республика егемендігінің, тәуелсіздігі мен конституциялық құрылысының
Қазақстан Республикасы азаматтарының конституциялық-құқықтық мәртебесі, олардың заң алдында
Мәселен, Конституция Қазақстан азаматтығы жоқ адамдар Республика Президенті,
Мұндай шектеулер сондай-ақ өзге мемлекеттің аумағында тұрақты тұрып
Республиканың қолданылып жүрген құқығында адамның конституциялық-құқықтық мәртебесін бұлай
2. Қазақстанның мемлекеттілігі үшін азаматтық институтының айқындаушы сипатын
Бұл ереженің конституциялық-құқықтық мағынасы Республикада көп азаматтылық, оның
Республика Конституциясы, адамның өзге мемлекеттің азаматтығынан айрылу мәселелерінің
Бұл аталған конституциялық принцип Конституцияның талданып отырған нормаларына
Халықаралық шарттардың нормаларында көп азаматтылық жағдайларының алдын алатын
Осылайша, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі, Республика Конституциясының 10-бабы
Осы қаулыда талданған Республика Конституциясының нормалары тікелей қолданылатын
1. Қазақстан Республикасы Конституциясының 10-бабы 3-тармағының - “Республика
“Республика азаматының басқа мемлекеттің азаматтығында болуы танылмайды” деген
-егер Қазақстан Республикасының азаматы басқа мемлекеттің азаматтығын алатын
-егер шетелдік өзге мемлекеттің азаматтығын тоқтатпай отырып сонымен
2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 12-бабы 3-тармағының - “Республиканың
3.Қазақстан Республикасы Конституциясының 12-бабы 4-тармағының - “Конституцияда, заңдарда,
Қазақстан Республикасы Конституциясының 33-бабында, 41-бабының 2-тармағында, 51-бабының 4-тармағында,
4. Қазақстан Республикасы Конституциясының 74-бабының 3-тармағына сәйкес қаулы
Қорытынды:
Қазақстан Республикасының азаматтығы адамның мемлекет пен тұрақты саяси-құқылық
Қазақстан Республикасының азаматын ешқандай жағдайда азаматтығынан, өзiнiң
Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясымен,
Енді тек басты мәселе - "Қазақстан азаматтығын алу
Бұны 2017 жылға дейін жасап үлгеру қажет. Себебі
Елдің саны өскеніне әрине қуаныштымыз! Бірақ сол жандардың
Пайдаланылған әдебиетер тізімі.
1. Қонақбаев, Баќыт.
олардың құқықтары мен бостандықтарының кепілдіктерін
нығайту: Заң.- 2005.- N 6.- 26-28 б.
2. Амандықова, Сәуле Ќошкенқызы.
Республикасының конституциялыќ құқығы : Оқу
құралы / рец.: Е. Ќ. Көбеев, Н. О.
Фолиант, 2001.- 176 б.
3. Ќинаят, Бабақұмар.
[немесе шет елде тұратын қандастар Атамекеннің
нендей қолдауына зәру]// Туған тіл.- 2005.- №
10-13 б.
4. Қазаќстан Республикасының азаматтығы туралы:
Қазақстан Республикасының Заңы; 2004 жылғы 20
желтоқсандағы №13-ІІІ Заңдарымен енгізілген
5. Назарбаев, Нұрсұлтан. Қазақстан
таңдауы- тарихи зерде, ұлттыќ татулыќ және
демократиялыќ реформалар [Мјтін]=Историческая память,
национальное согласие и демократические
реформы-гражданский выбор народа Казахстана: Ќазаќстан
халыќтары ассамблеясының ІV сессиясындаєы баяндама :
Аќмола, 1997 ж. 6 маусым.- Алматы: Ќазаќстан, 1997.-
6. Назарбаев, Нұрсұлтан.
белесі : [Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаевтың
Дүниежүзі қазақтарының ІІІ құрылтайында жасаған
баяндамасынан]// Астана.- 2005 .- N 5. - 5
7. Сапарғалиев, Қайрат.
құқығының негіздері: Жалпы білім беретін
мектептің жоғары сынып оқушыларына арналған оқулық.-
Алматы: Атамұра, 2003.- 192 б.
8. Тілеуғалиев, Ғазиз Ибрагимұлы.
Республикасының азаматтық құқығы : Жоғары оқу
орындарына арналған акад. курс. Т.1.- Алматы: Жеті
жарғы, 2001.- 376 б.
2
Республикасының азаматтығын тоқтату негіздері
Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы
Азамат және мемлекет
Сот шығындарының түрлері
Сот шығындарын бөлу тәртібі
Мемлекеттік баж салығы
Мемлекеттік баждың экономикалық мәні
Қылмыстық іс қозғаудан бас тартудың процессуалдық нысаны
Сот шығындары ұғымы, мемлекеттік баж ісі бойынша іс жүргізуге байланысты шығындар
Прокурорлық қадағалау жайлы