Болатты азоттау

Мазмұны
Кіріспе 8
1 Жалпы бөлім 10
1.1 Өндірістік бағдарлама 10
1.2 Жобаның негіздемесі 11
1.3 Жабдық таңдау 11
1.3.1 Негізгі жабдықты таңдау 12
1.3.2 Көмекші жабдықты таңдау 16
1.3.3 Жабдық жұмысының тиімді уақыт қоры 17
1.3.4 Қажетті жабдық санының есебі 18
1.4 Отын-энергетикалық ресурстарды есептеу 19
1.4.1 Жылу энергиясының көзін таңдау 19
1.4.2 Электр энергиясының қажеттілік есебі 20
1.4.3 Басқа түрлі энергия тасымалдаушылардың шығынының есебі
1.5 Бөлімді жобалау мен компановкалау 22
1.5.1 Термиялық бөллімді жобалау 24
1.5.2 Қажетті ауданның есебі 25
1.5.3 Ғимарат пен оның конструкциясының элементтері 26
1.5.4 Ұйымдастырылған басқару үлгісі 27
1.5.5 Термиялық бөлімдегі жұмыс орны 29
2 Технологиялық бөлім 30 Негізгі
2.2 Болат маркасын таңдау 30
2.3 Легірлеуші элементтер әсері 32
Бөлшектерді жасаудың технологиялық процесін жобалау 33
2.4.1 Шынықтыру 34
2.4.2 Босату
2.5 Термиялық өңдеу режимдерінің есебі 36
2.5.1 Қыздыру мен шынықтыруда ұстау уақытын анықтау
Босату кезіндегі ұстау уақытын анықтау 38
2.6 Сапаны бақылау 40
3 Азоттау процесі 43
Болатты азоттау 43
3.2 Азоттауға арналған болаттар 43
3.3 Азоттау процесінің технологиясы 44
3.4 Азоттауға арналған қондырғы 46
3.5 Азоттауға арналған пеш 48
3.5.1 Аммиакты беретін газды қалқан қондырғысын суреттеу және
3.6 Бөлшекті қыздыру уақыты мен азоттауға арналған США-8.12/6
3.6.1 Пешке бөлшектерді салу есебі
3.7 США-8.12/6 шахталы электр пешінің есебі
3.7.1 Пештің жылулық есебі
3.7.2 Пештің электрлік есебі
4 Еңбек қорғау 49
51
51
54
54
63
4.1 Технологиялық операция кезіндегі зиянды және қауіпті өндірістік
4.2 Қауіпті және зиянды факторларды азайту іс-шаралары
4.3 Жұмыс өндірісінде цехтағы дірілді есептеу 72
4.4 Өрт қауіпсіздігі 73
5 Өндірістік экология 76
5.1. ҚҚМЗ қоршаған ортасының күйін талдау 76
5.2 Зиянды заттардың қалдықтарын есептеу 79
5.2.1 Зиянды заттардың атмосфераға шығарылу мөлшері 81
Бұйымды майда суытқанда зиянды заттардың шығарылу есебі
5.3 Қоршаған ортаға зиянды заттарды төмендету бойынша шаралар
6 Экономикалық бөлім 86
6.1 Өндірістің типін анықтау және өндірістік процесті
6.2 Негізгі қор мен амортизациялық аударымның өзіндік құны
6.3 Айналым қаражатының құнын есептеу 92
6.4 Категория бойынша жұмыскерлер санының есебі 94
6.4.1 Жұмыскерлердің жалақыларының есебі 95
6.5 Жабдықты ұстау мен пайдалану шығындарын жобалау (РСЭО)
Қорытынды 102
Қолданылған әдебиеттер тізімі 104
Қосымшалар 107
Кіріспе
Азоттау машина жасаудың әртүрлі салаларында машина бөлшектері мен
Процестің теоретикалық негіздері ХХ ғасырдың басында темір-азот
Қазіргі уақытта барлық өндірістік дамыған елдерде қаттылықты, тозуға
Өңделетін материалдар (ыстыққа берік, коррозияға төзімді, мартенситті ескіруші
Азоттау – сәйкес ортада қыздыру кезінде болат пен
Азоттауға кез-келген перлитті, ферритті және аустенитті класстардың болаттарын,
Төмен температуралы азоттау процесі газды, сұйық және ұнтақты
Жоғары температуралы азоттауда процесс аммиактың немесе азоттың атмосфераларында,
артық қанығуы болады. Көміртек(оттек) көбінесе құрамында көміртек(оттек) бар
Осы дипломдық жобаның мақсаты болат бұйымдарды өңдеуге арналған
1 Жалпы бөлім
1.1 Өндірістік бағдарлама
Өндірістік бағдарлама – бұл белгіленген уақыт(жыл) ішінде цех
Өндірістік бағдарлама термиялық бөлімді жобалаудың негізі болып табылады.Осы
Өндірістік бағдарлама құрал-сайман цехында термиялық өңдеуге ұшырайтын зауыттың
Кесте 1.1
Жылдық өндірістік бағдарлама
Бұйымның аты Материал Салмағы, кг Жылдық шығарылым Операция
дана т азоттау шынықтыру жоғары босату орташа босату
Бастаушы тістерегіш
38ХН3МФА
10.8 100000 1080 1080 1080 1080
Саттелит
38ХН3МФА
4.35 200000 870 870 870 870
Тісті дөңгелек
25ХГМ
69 20000 1380
1380
1380
Серіппе
60С2А
26 20000 520
520
520
Айналдырық
35
6.5 100000 650
650 650
Барлығы 440000 4500 1950 4500 2600 520 1380
Өндірістік бағдарламаның берілгендеріне сәйкес термиялық бөлім жылына 4500
1.2 Жобаның негіздемесі
ҚҚМЗ құрал-сайман цехітехнологиялық процеске сәйкес бөлшектерді термиялық өңдеу
Термиялық өңдеу бөлімі бір этажды, темір-бетон құрылымнан тұратын
Бөлшектерге көбінесе шынықтыру мен босату жүргізіледі.Операциялардың өткізілуін, сондай-ақ,
Жабдықтар жылдық өндрістік бағдарламадағы бөлщектерді өңдеудегі қажетті технологиялық
1.3 Жабдықты таңдау
Термиялық цехтардың жабдықтары үш топқа бөлінеді: негізгі, қосымша
Негізгі жабдық термиялық өңдеу операцияларын орындауда пайдаланылады және
Қосымшажабдықтарға бөлшектерді түзету және тазарту жабдықтары (дұрыс пресстер,
Көмекші жабдықтарға карбюризатор мен бақыланушы атмосфералардыдайындау құрылғылары, шынықтырылған
Пештер мен қыздыру құрылғылары технологиялық белгілеу бойынша, жылу
Технологиялық белгілеу бойынша пештер мен қыздыру құрылғыларын операция
Пайдаланылатын отын түрі мен жылу энергиясының түріне байланысты
Механикаландыру тәсілі мен дәрежесі бойынша пештер итермелі, конвейерлі,
Қыздыру кезінде әртүрлі орталарды пайдалану бойынша пештер мен
Негізгі жабдықтарға термиялық өңдеудің технологиялық режимінің негізгі операцияларын
Жобаланатын бөлімнің жабдықтарының типі жасалған технологиялық процестер мен
Сонымен қатар, қыздыру құрылғыларын таңдау кезінде қосымша факторларды
Термиялық өңдеу технологиясын жасау мен жабдықты таңдауда тоғылды
Дұрыс таңдалынған жабдық өңдеудің өнімділігі мен үнемділігін талап
1.3.1 Негізгі жабдықты таңдау
Зауыт мәліметтерінің негізінде термиялық бөлімдегі негізгі жабдық техника
Сериялы өндірісті цехтарда өндірістің тез қайта баптауына бейім
Кесте 1.2
Негізгі жабдықтардың сипаттамалары
Параметрлер США-8.12/6 СШО– 6.8/10М1 СШЗ – 6.12/7М1
Пештің берілген қуаттылығы, кВт 95 70 52,2
Өнімділігі, кг/час
Жұмыс температурасы, °C 650 100 700
Қоректеуші желінің кернеуі, В 380 380 380
Қоректеуші желінің жиілігі, Гц 50 50 50
Жылу зоналарының саны 2 2 1
Зоналар бойынша қуаттылықтары, кВт
I зона
II зона 47,5+4,75
47,5+0,5
40
30
50
Пештің массасы, кг 5100 2480 3000
Садканың массасы,кг 1200 600 900
.Жұмыс кеңістігінің өлшемдері, мм
ұзындығы
биіктігі
800
1200
00
800
600
1200
Жобаланатын бөлімде келесі пештер қолданылады: шынықтыруға арналған шахталық
Шынықтыруға арналған электр пеші СШО – 6.8/10М1.
Жұмыс температурасы 1000ºС дейін СШО электр пеші қорғаныш
Шахталық электр пешінің цилиндр пішінді аз салмақты және
Бұйымдар ыстыққа берік тұғырыққа қондырылатын немесе пештің жұмыс
Электр пеш төмендетуші трансформаторлар арқылы қуаттылығы 380 В
1 - қаптама; 2 - футеровка; 3 -
Сурет 1 – СШЗ - 6.8/10 М1 шахталық
Босатуға арналған шахталық электр пеші СШЗ – 6.12/7М1.
Электр пеші болат бұйымдарды босатуға және түсті металдар
Электр пеші сенімді, жұмыста қарапайым, бұйымның жоғары сапалы
Қолданылу облысы:ірі сериялы және сериялы өндіріс[14].
1-қаптама; 2-футеровка; 3-қыздырғыш; 4-бағыттағыш; 5-қақпақ; 6-көтеру механизмі; 7-монтаж
Сурет 2 –СШЗ-6.12/7 М1 шахталық пеші
Азоттауға арналған шахталық электр пеші США – 8.12/6
Электропеш – шахталық тпиті, цилиндр формалы. Бұйымдарды азоттау
Пештегі температураны реттеу – автоматты түрде.
Қолданылу облысы: ірісериялы және жаппайөндіріс[14].
1 – қақпағы бар желдеткіш; 2 - контейнер;
Сурет 3 - США - 8.12/6 шахталық пеші
1.3.2 Көмекші жабдықты таңдау
Көмекші жабдықтарға шынықтырушы бактар,бақылаушы - өлшеуіш аппаратуралар, жылжымалы
Шынықтырушы бактар су мен май үшін жеке-жеке
Бактағы су ағынды болуы тиіс және төменнен беріліп
Майды 2 әдіспен суытады. Бірінші әдіс – майды
Жалпылай арналған ілгіш кран – балкалар өндірістік
Кран цех бойынша қабырғаның шығып тұрған жерлерінде немесе
Көлденең бағытта жүктерді көтеру және орнын ауыстыру кранның
Крандардың габариттік өлшемдері мен негізгі мәліметтері стандартталған.
Аймақтар арасындажүктерді тасымалдау үшін берушіарбаны қолдану ұсынылады.
Тікелей термиялық өңдеуден кейінгі технологиялық процестің келесі
Бақылаушы - өлшеуіш аспаптар. Қыздыру пештеріндегі температураны өлшеу
Термиялық бөлімде пештердегі температураны реттеу басқару щитінде орналтылған
1.3.3 Жабдық жұмысының тиімді уақыт қорының есебі
Жабдық бірлігі жұмыс уақытының номиналды жылдық қоры(Фн) анықталынады:
(1.1)
мұндағы - 8 мерекелік күндегі номиналды
- тәулік ішіндегі жұмыс ауысымының саны;
- ауысым ұзақтығы;
1 – мереке күнгі жұмыс ауысымының қысқаруы.
Есептеу үшін 1.3 кестеде келтірілген мәндерді пайдалану қажет.
Кесте 1.3
Жабдық уақытының нақты (есептелген) қоры
Бұйымды өңдеу циклының ұзақтығы мен жабдық түрі Номиналды
2 ауысым кезінде
Бұйымды өңдеу қысқа цикл кезінде механикаландырылмаған жабдықта
4104
4
3970
Жабдық бірлігі жұмысының тиімді уақыт қоры (Фэ) анықталынады:
мұндағы Кр – жөндеуге, күйіне келтіруге және проценттегі
1.3.4 Қажетті жабдық санының есебі
Дұрыс таңдалған жабдық өнделетін өнімнің сапасын, талап етілетін
Берілген дипломдық жобада өндіріс сипаты базалық сияқты –
Аз сериялы өндірісте түрлі әмбебап құрылғылар қолданылады. Жабдықтың
Қажетті жабдық есебін жүргізейік.
Шынықтыруға арналған шахталық электр пеші СШО –6.8/10М1:
Пештің өнімділігі
Пештің жүктеуі:
мұндағы Ро- операция бойынша жылдық бағдарлама, кг
Пештердің есептік саны:
Жүктеу коэффициенті:
Босатуға арналған шахталық электр пешіСШЗ – 6.12/7М1:
Пештің өнімділігі
Пештің жүктеуі:
мұндағы Ро- операция бойынша жылдық бағдарлама, кг
Пештердің есептік саны:
Жүктеу коэффициенті:
Азоттауға арналған шахталық электр пеші США – 8.12/6:
Пештің өнімділігі
Пештің жүктеуі:
мұндағы Ро- операция бойынша жылдық бағдарлама, кг
Пештердің есептік саны:
Жүктеу коэффициенті:
Маймен шынықтыру бактары мен жуғыш машиналардың санын негізгі
1.4 Отын-энергетикалық ресурстарды есептеу
1.4.1 Жылу энергиясының көзін таңдау
Жаппай және ірі сериялы өндірістің термиялық пештері үшін
Энергия мен отынның қажетті мөлшерін бірлік жабықтың шығынына
Осы дипломдық жобаның жылу энергиясының көзі болып электр
1.4.2 Электр энергиясының қажеттілік есебі
Технологиялық және күштік электр энергиясының жалпы жылдық қажеттілігі
,
мұндағы Еэ –технологиялық (күштік) электр энергиясының
R п.э–n -ші түрлі жабдықтың 1 сағ жұмысындағы
Фn – -ші типті жабдықтың жылдық өндірістік бағдарламаны
Әр типті жабдықтың технологиялық электр энергиясының орташа сағаттық
Rnэ = NY··KN··KW,
мұндағы NY –электр пешінің орнатылған қуаттылығы, кВт;
KN –қуаттылық бойынша пештің пайдалану коэффициенті;
KW – кәсіпорын желісіндегі электр энергиясының шығынын
Шахталық электр пештерінің электр энергиясының қажеттілік есебі.
1. Шынықтыруға арналған шахталық электр пеші:
Пештің паспорты бойынша қуаттылығы NY = 70
Rnэ = NY·*KN*·KW = 70*0,6*1,05 = 44,1
= 44,1*5284 = 233024 кВт·ч.
2. Босатуға арналған шахталық электр пеші:
Пештің паспорты бойынша қуаттылығы NY=52,2 кВт. KN=0,6;
Rnэ = NY·*KN·*KW = 52,2*0,6*1,05 = 32,88
=32,88*4929= 162065 кВт·ч.
3. Азоттауға арналған шахталық электр пеші:
Пештің паспорты бойынша қуаттылығы NY=95 кВт. KN=0,6;
Rnэ = NY·*KN*·KW = 95*0,6*1,05 = 59,85
=89,85*45100 = 4052235 кВт·ч.
Технологиялық электр энергиясының қажеттілігін анықтаймыз:
Күштік электр энергиясының орташа сағаттық шығыны келесі формуламен
Rnэ = (NY··KN··Квр·Код·KW)/ηм,
мұндағы Ny – бірлік жабдықтың әр типінің электр
Квр – уақыт бойынша электрқозғалтқыштардың жүктеудің орташа коэффициенті;
Код – электрқозғалтқыштардың біруақыттағы жұмысының орташа коэффициенті;
Ηм – электрқозғалтқыштардың орташа ПӘК-і.
Км = 0,5; Квр=0,5; Код=0,4; ηм=0,45
Кран балка үшін
Rкр.б = (2*5*0,5*0,5*0,4*1,05)/0,45 = 2,45
Еэ = 2,45 · 5840 = 14308 кВт·ч
Жобаланатын бөлімді жарықтандыруға кететін электр энергиясының жылдық қажеттілігі
өндірістік
тұрмыстық
мұндағы Еэ.о – бөлімді толықтай жарықтандыру үшін электр
z – бөлімдегі бөлмелер саны;
Rz – 1 сағат ішіндегі z –ші
Код – шамдардың біруақыттағы жану коэффициенті;
Fz – z -ші түрлі бөлменің ауданы;
Тг – электр шамдардың 1 жылдағы жану ұзақтылығы,
1.4.3 Басқа түрлі энергия тасымалдаушылардың шығынының есебі
Шынықтырғыш және жуғыш бактардағы, майсалқындатқыштардағы 1 т бұйымға
Шаруашылық-тұрмыстық қажеттілікке 1 ауысымдағы 1 адамға 0,1м су
Кесте 1.7
Отын-энергетикалық ресурстардың жылдық қажеттілігі
Ресурстардың аты
Өлшем бірлігі
Шығынның орташа нормасы
Жылдық қажеттілік
1 . Электрэнергия
технологиялық
кВт·сағ
206,13
3094324
күштік
кВт·сағ
2,45
14308
жарықтандыру
кВт·сағ
34922
Барлығы
кВт·
ч
4857473,4
2. Су
өндірістік кажеттілікке производственные нужды
м3
23,9
6214
шаруашылық қажеттілікке
м3
0,4
148,8
Барлығы
м3
6362,8
1.5 Бөлімді жобалау мен компановкалау
Цех ғимаратындаоның құрамына кіретін өндірістік және көмекші бөлімдер,
Тағайындалуына қарай цехтың ауданы өндірістік, көмекші және кеңсе
Өндірістік ауданға технологиялық жабдық алатын орын, термиялық өңдеуге
Көмекші ауданға көмекші материалдарды, жарақтар мен айлабұйымдарды қоятын
Кеңсе-тұрмыстық ауданға басқарушылар бөлмелері, киім шешетін бөлмелер, душтық
Термиялық бөлімнің компановкасына қойылатын негізгі талаптар:
1. өндірістік процесті және жабдықтардың өзара орналасуын ұтымды
2. еңбектің қанағаттанарлық санитарлы-гигиеналық шарттарын (бөлмелерде жарықтандыру және
3. қосылған цехтардың байланыстыратын цех ішіндегі тасымалдауыш коммуникацияларды
4. ғимаратты қайта жаңартудың минимальді бағасы.
Біртипті жабдыққа, оны кему мөлшерлері бойынша орналасқан жекелей
Термиялық цехтар толық каркасты ғимараттарда тік (вертикальді) конструкциялы
Сыртқы қоршаулар (қабырғалар) ілінген темірбетонды панелдер түрінде жасаған
Ғимараттың көлемдерін бөлу үшінарналған ішкі қабырғаларды және қалқаларды
Термиялық аймақтың едендері отқатөзімді, тайғанақ емес және тез
Терезеден алшақ жерлерді жарықтандыру мақсатымен және бөлмелерді желдету
Берілген бөлімде бөлімді жоспарлау, қажетті аудандардың (өндірістік, көмекші,
1.5.1 Термиялық бөлімді жобалау
Термиялық бөлімді жобалау өз алдына бөлменің және онда
Жүкағындылықтың сипаты термиялық операцияларды орындаудың ретін және жабдықтың
Шахталы пештер қабырғадан 2,3 м қашықтықта орналасқан. Сондай
Цех ғимаратында термиялық өндеу бөлімінен басқа аралық және
Шынықтырушы ванналар бұйымды суытуға көшіру үшін минималды аралықта,
1.5.2 Қажетті ауданның есебі
Термиялық бөлімнің жалпы ауданы өндірістік және көмекші аудандардан
Өндірістік ауданды әр таңдалған жабдыққа қажетті аудандардың қосындысы
, (1.4)
мұндағы, Sөнд– өндірістік аудан, м2;
Si – негізгі жабдықтың ауданы, м2;
Sпр – өтетін және жүретін аудандар.
Негізгі жабдыққа арналған аудан 40 м2тең, 9 пеш
м2
,
Sөту =0,3·522=156 м2
.
Көмекші аудан:
,
.
Қойма бөлемесінің қажетті ауданы есептеледі:
(1.6)
мұндағы Sқой – қажетті аудан, м2;
Qтәул – тәуліктік бағдарлама, т;
Nсақ – сақтау нормасы, тәул;
Q – рұқсат етілген салмақ, т/м2;
kпайд – қойма ауданын пайдалану коэффициенті.
.
Жалпы аудан өндірістік және көмекші аудандардың қосындысы арқылы
Sжалп=Sпайд+Sөнд
Мәндерін орнына қойсақ:
Sжалп=678+169=840 м2
6 м тең ұзындықты пролеттерді аламыз, пролеттер саны
1.5.3 Ғимарат пен оның конструкциясының элементтері
Жобаланатын термиялық бөлімнің ені 28 метрлік бірқабатты ғимарат.
Ғимаратттың пролеті бағана торы немесе бағана қатарының бойлық
Ғимараттың негізгі конструкцияларына қабырғалар, бағаналар, жабындар, аражабындар, іргетастар,
Бөлімнің құрылысы үшін металдан жасалған рамалы конструкция қолданылады.
Қаңқалы ғимаратта жақсы жылуқорғанысты қасиеттерге ие жеңіл қоршаулар
Ғимараттың жабыны негізден, жылытқыштың буизоляциясынан, түзеткіш қабаттан және
Шахталы пешті қондыру үшін кірпіштен қаланатын цилиндрлі шұңқырша
Атқарушы қабырғалардан түсетін күш қабырғалардың барлық периметрі бойынша
Іргетастың төменгі жағы кең болып келеді, ол тірек
Термиялық бөлімнің едендері жылтыр, бірақ тайғанақ емес беттік,
Ғимараттың терезелері бір шынылыдан дайындалған. Терезелердің өлшемдерінің үлкендігін
Қақпа цехқа жүк машиналарының, теміржол вагондарының кіруі үшін
Жұмыскерлерге санитарлы – гигиеналы және мәдениетті түрде қызмет
1.5.4 Ұйымдастырылған басқару үлгісі
Басқару ұйымы бөлімнің мамандану дәрежесіне, шығарылатын өнім көлеміне,
4-суретте термиялық өңдеу бөлімін басқару жүйесі көрсетілген.
Цех басшысы
Өндіріс бойынша орынбасар
Термиялық өңдеу бойынша орынбасар
Электр жабдық бойынша орынбасар
Электржаб
дықты жөндеу бойынша ұста
Сурет 4 - ТӨ бөлімін басқару сұлбасы
Шебер міндетті:
- тікелей басшылықты жүргізуге;
- технологиялық үрдістің дұрыс жүргізілуін ұйымдастыруға және қамтамасыздандыруға;
- ҚТ сақтауды қадағалау.
Өндіріс бойынша орынбасар
- барлық бөлімдердегі бұйымдар өндірісі жоспарының орындалуына жауап
Электр жабдық бойынша орынбасар
бөлімдердің электр қызметіне жауап береді;
электрлік жабдықтардың жұмысқа қабілеттілігіне жауап береді;
электрлік жабдықтарды жөндеуге және қызмет көрсетуге жауап береді.
Цех басшысы
- барлық учаскелер мен цех жұмыстарын бақылауды орындайды;
- бөлімінің бір қалыпты жұмыс режимін қамтамасыз етеді;
- өндірістік үрдісті бақылайды;
- сандық және сапалық көрсеткіштер бойынша жоспардың орындалуын
- ИТР, қызметкерлерді, бөлім жұмыскерлерін басқарады.
Кез – келген өндірісте адамдардың ұйымдасқан еңбегі өндірісті
Термиялық бөлімді жоспарлау мен ұйымдастырудың негізгі тапсырмасы болып
1. Жабдықтың үлкен өндірісті және жабдықтың нәтижелі жұмысының,
2. Барлық бөлімнің ырғақты жұмысын ұйымдастыру металл өндеудің
3.Үнемді шикізатты, материалдар, электрэнергиялармен қамтамасыздандыру;
4. Еңбек тәртібін нығайту, жұмыс орындарын ұйымдастыруды жақсарту,
1.5.5 Термиялық бөлімдегі жұмыс орны
Жұмыс орыны - термиялық бөлім құрылысындағы бірінші түйін
Жұмыс орны жұмысты бақылауға және басқаруға ыңғайлы болуы
Жұмыс орнын ұйымдастыру мүмкіндігінше термисттің оснастканы алуға, бұйымдарға
Ауысым басталғанға дейін термист ауысымшыдан жұмыс орынын алуы
Жұмыс үрдісі кезінде термист жұмыс орынында тазалықты және
2 Технологиялық бөлім
2.1 Негізгі бұйым және оның жұмыс шарты
Бастаушы тістерегіш жоғары статикалық және динамикалық жүктеу шартында,
материалды орынды таңдау тек сенімділікті және ұзақ
Бастаушы тістерегіш бөлшектерін жасау үшін болаттың бірнеше маркасын
2.2 Болат маркасын таңдау
Бастаушы тістерегіш пен саттелит бөлшектерін дайындау үшін қолданылатын
Бастаушы тістерегіш пен саттелитті дайындауда 38ХН3МФА маркалы болатты
Кесте 2.1
38ХН3МФА болатының химиялық құрамы [10]
С Si Mn S P Cr Ni Mo
0,33 - 0,4 0,17-0,37 0,25-0,5 ≤0.025 ≤0.025
Кесте 2.2
Критикалық нүктелердің температурасы, 0С [10]
Ас1 Ас3 (Асm)
Аr3 (Аrcm)
Аr1
725 775 300 250
Кесте 2.3
38ХН3МФА маркалы болатының механикалық қасиеттері [10]
σ0,2, Н/мм2 σВ, Н/мм2 δ, % ψ, %
1080
1180
12
50
78
Белгіленуі:
Механикалық қасиеттер:
σв – беріктілік шегі, [МПа]
σT - пропорционалдық шегі (қалдық деформация үшін ағу
δ5 – созу кезіндегі салыстырмалы ұзаруы, [ %
ψ – салыстырмалы тарылуы, [ % ]
KCU – соққы тұтқырлығы, [ кДж / м2]
HB – Бринелл бойынша беріктігі,[МПа]
38ХН3МФА (хромникельмолибденванадийлі болат) маркалы болаты жоғары сапалы машина
Жоғары легірленген хромникельмолибденванадийлі болаттардың кемшілігі жону арқылы
2.3 легірлеуші элементтер әсері
Болаттағы көміртектің жоғары мөлшері термиялық өңдеуден кейін бөлшектердің
коррозияға төзімді болаттардың негізгі легірлеуші элементі хром.
Бұдан өзге, хром карбидтерінің жоғары қаттылығы болаттың тозуға
Марганец, хром сияқты, қаттылықты және болаттың қажалуға қарсы
болаттың тұтқырлығына кремний теріс әсерді көрсетеді. Бірақ марганец
38ХН3МФА болаттының зиянды қоспалары фосфор, мыс пен никель.
Мыс, қаттылықты, болаттың беріктік пен шынықтырғыштық шектерін үлкейтседе,
никельдің мөлшері шектеледі, өйткені оның болуы болаттың қаттылығын
Күкірттің 38ХН3МФА болат қасиетіне әсері біркелкі емес. Теріс
2.4 Бөлшектерді жасаудың технологиялық процесін жобалау
Технологиялық процесс деп шикізатты дайын өнім алғанға дейін
Бөлшектерді және құрал-саймандарды термиялық өңдеудің технологиялық процесі
термиялық өңдеудің технологиялық процесін жобалаудың алғашқы құжаттарына
Дайындау операцияларына бөлшектердің немесе құрал-саймандардың айла-құралда салынуы, шынықтырғыштық
Негізгі операциялар бөлшектерді шынықтыруға қыздыруды, суықпен
Өңдеу операциялары бөлшектерді майдан, қақтан тазалау, рихтовкадан
термиялық өңдеудің бақылау операциялары соңғы операцияға жатады:
термиялық өңдеу алдын ала және ақырғыға бөлінеді. алдын
Қыздырудан өткен белгілі құрылымды және бөлшектің механикалық қасиеттерін
2.4.1 Шынықтыру
Шынықтыру –ауысу температурасынан жоғары қыздырудан, кейін тұрақсыз құрылымды
Шынықтырудың негізгі міндетті – беттік қабатқа жоғары қаттылықты
Шынықтыру мен бөлшектерде мартенситтік құрылымның түзілуі нәтижесінде жарықтардың
2.4.2 Босату
Босату – шыңдалған болатты Ас1 температурасынан төмен қыздыру,
Босатудан кейінгі суыту жылдамдығы қалдық кернеулердің шамасына үлкен
Болаттың қасиетіне негізгі әсерді босату температурасы көрсетеді. Жоғары
1–2 сағат ішінде 550-600 оС температурада босату шынықтыру
Жоғары босатумен бірге шынықтыру біруақытты уақытша кедергісін, аққыштық
Жақсартуды төзімділік шегі мен соққыға тұтқырлығы бойынша жоғары
Сурет 5 – 38ХН3МФА болатының жақсартудан кейінгі құрылымы
2.5 термиялық өңдеу режимдерінің есебі
Болаттың химиялық элементтерінің мөлшерін,болат қасиетіне легірлеуші элементтердің әсерін
Термиялық өңдеудің кез келген процесінің мақсаты, белгілі температураға
Шынықтыру кезінде аздап қыздыру құрылымның тұрпайы болуына, мартенсит
2.5.1 Қыздыру мен шынықтыруда ұстау уақытын анықтау
Қыздырудың жалпы ұзақтығы, яғни бұйымның қыздырушы ортада болуының
,мин
берілген температураға дейін қыздыру уақытын τқ көміртекті
Сонымен бірге берілген температураға дейін қыздыру уақытын
, мин (2.2)
мұндағы – пішін коэффициенті –
– орта коэффициенті – 2;
–қыздырудың біркелкілік коэффициенті –1,4;
–мм-гі бұйым диаметрі, 54
Осылайша, (2.2) формулаға мәндерді қойып, аламыз:
карбидтерден тұратын легірленген болаттарды қыздырғанда, уақыт мөлшері карбидтердің
онда қыздыру уақыты үлкейтіледі, легірленген болаттар үшін:
, мин (2.3)
Ұстау уақыты қыздыру уақытынан 30 % тең қабылдаймыз,
, мин (2.4)
.
онда, (2.1) формулаға қыздыру мен ұстау мәндерін қойып,
Шынықтырғыш орталарды таңдауда есепке алу талап етіледі,
Бөлшектерін шынықтыру шынықтырғыш бактағы майда жүргізіледі. Суыту
Майдың жұмсалуы шынықтырылатын бөлшектер санына байланысты анықталады.
Кесте 2.4
Шынықтыру температурасына байланысты майдың жұмсалуы
Шынықтыруға арналған қыздыру температурасы, ºС 850 900 950
1 кг суытылатын бөлшекке кететін май мөлшері, л
Майды екі тәсілмен суытады. Бірінші тәсіл – майды
Бөлшектерді шаю антикоррозиялық қорғауды қамтамасыз ететін сулы-сода ерітіндісімен
2.5.2 Босату кезіндегі ұстау уақытын анықтау
Босату кабельді ұштықтың дайын бөлшектерінің сапасын анықтайтын термиялы
2.5 кестеде бұйымды босату кезінде ұстау уақыты, зауыттық
Кесте 2.5
босату кезінде ұстау уақыты
Бұйымның шартты қалыңдығы, мм Ұстау ұзақтығы, мин Бұйымның
≤300 300-400 >400
≤300 300-400 >400
10 70 30 20 25 85 45 35
15 75 35 25 30 90 50 40
20 80 40 30 35 95 55 45
босату температурасында ұстау ұзақтығы есптеуден алынған:
300 0С төмен 1с + 1 мин 1мм
300-4000С 20 минут + 1 мин
400 0С жоғары 10 минут + 1 мин
Кестелік мәліметтерге сүйене отырып, босатуға ұстау уақытының ұзақтығы
Дененің геометриялық көрсеткіштерін есепке ала отырып, қыздыру ұзақтығын
(2.5)
Сурет 6 - 38ХН3МФА болатынан жасалған бастаушы тістерегіш
2.6 Сапаны бақылау
термиялық өңдеуге ұшырайтын бөлшектер сапасы, бөлшектерді өндірудің технологиялық
термиялық бөлімшеде бақылаудың келесі түрлерін қолданады:
1) термиялық өңдеуге бөлшектерді даярлауды бақылау;
2) термиялық өңдеу режимдерінің сақталуын бақылау;
3) термиялық өңдеуден кейінгі бөлшектерді бақылау;
4) бөлшектерді немесе үлгілерді лабораторияда зерттеу.
термиялық өңдеуді бақылау әдістері бекітілген нұсқаулықтарға сәйкес болуы
термиялық өңдеуге бөлшектерді даярлауды бақылау бөлшектердің тазалығын (оларда
термиялық өңдеуден кейін бөлшектерге бақылаудың нұсқаулық картасында
1 Бөлшектердің сыртқы ақауларын анықтау үшін сырттай байқау
2 коррозияға-төзімді болаттардың негізгі мәселесі:
- кристалл арасындағы коррозия (МКК). Ол дәндер шекарасы
коррозияға-төзімді болаттарда МКК үш негізгі механизмдерін бөлуге болады:
1. дәндердің шекара жанындағы аймақтардың бірігуімен байланысты коррозия,
2. дәндер шекарасымен бөлінетін фазаның төзімділігімен байланысты төмен
3. берілген ортада негіздің төзімділігін төмендететін дәндер шекарасымен
Қазіргі уақыттағы болатта кристалл аралық коррозиямен негізгі күрес
1. Болаттағы көміртегі мөлшерін төмендету, бұл хромдалған карбидтердің
2. Болатқа TiC, NbC карбидтердің түзілуін туғызатын
3. 1050-1110 °С температуралардан болаттарды шынықтыру, бұл Сr
4. хром бойынша аустенит құрамын теңестіретін жасыту.
термиялық өңдеу кезіндегі ақаулар мен кемістіктердің негізгі түрлері.
термиялық өңдеу кезіндегі ақаулардың себептері келесідей: тиісті маркадағы
термиялық өңдеу кезіндегі түзетілмейтін ақаулар болып жарықтар табылады.
Қыздырудың және суытудың қате температуралық режимдерінде бөлшектерде қисаюға
термиялық өңдеу кезіндегі ақау түрлері мынадай:
- көміртексіздену – бөлшек бетінде көміртектің жануы (термиялық
- деформация және қисау. Бөлшектердің симметриялы емес деформациясын
- жарықтар.
Алғашқы материалдар химиялық құрамын, макро-және микроқұрылымын бақылауға ұшыратылады.
химиялық құрамы химиялық және спектрлік анализдерге, яғни химиялық
технологиялық процестерді бақылау
термиялық цехтарда бақылау операциясынан өзге технологиялық процестерді
Пештерде және қыздырғыш қондырғыларда температураны бақылау термометрлердің, терможұптардың,
термиялық бөлімде бақылаудың келесі шаралары қабылданған: алдын алушы,
алдын алушы шаралар профилактикалық болып табылады. Ол өңдеудің
аралық бақылау термиялық өңдеу операциялары арасында
Лездік бақылау бөлшектерді периодтық тексеру түрінде орындалады, ең
Соңғы бақылау барлық операция аяқталғаннан кейін жүргізіледі
Бастаушы тістегеріш бөлшектерін термиялық өңдеудің сапасын бақылау кезінде
Бөлшектердің қаттылығы Роквелл және Супер-Роквелдің аспаптарында 1500,
Микроқұрылымды 500 – 600 есе үлкейтуде оптикалық
3 Азоттау процесі
3.1 Болатты азоттау
Азоттау болаттың беттік қабатын 500-ден 1200°С-ге дейін сәйкес
Азоттау нәтижесінде болат 400-450°С дейін қыздырғанда өзгермейтін жоғары
Азоттау процесінде өңделетін бұйымдар кігірім деформацияға ұшырайды, азотталған
Азотталған қабат жоғары қаттылық пен тозуға төзімділікке ие.Азотталған
Азоттау болаттың тұтқырлығын төмендетеді, беріктігін жоғарылатады, кернеу концентратының
Азоттау қажама мен жоғары температурадағы тұтқырлыққа қарсылығын жоғарылатады.
Азоттау процесі болат немесе шойыннның беттік қабатын азотпен
3.2 Азоттауға арналған болаттар
Темірді азоттау кезінде алынатын қабаттың қаттылығы жоғары емес,
Азотталған қабатқа қойылатын басты талап жоғары қаттылық пен
Азотталған болаттың тозуға төзімділігі цементтелген және шынықтырылғанмен салыстырғанда
Азоттаудың технологиялық процесі төменде келтірілген бірнеше операциялардан тұрады:
Алдын-ала термиялық өңдеу. Бұл операция жоғары беріктік пен
Бөлшектерді механикалық өңдеу, сондай-ақ, ажарлау, ол бөлшектің соңғы
Азоттау қажет емес участоктарды қорғау,ол үшін электролиттік
Азоттау.
Соңғы ажарлау немесе бұйымды бабаына жеткізу.
Күрделі конфигурациялы жұқа қабырғалы бұйымдарды азоттауды 500-5200С
Азотпен қанықтыру процесінде беттік қабаттың көлемі өскен жағдайда
Азоттау процесін жоғарылату үшін көп жағдайда екі сатылы
3.3 Азоттау процесінің технологиясы
Азотталған бөлшектерден талап етілетін қасиеттері алу үшін арналған
1. Азоттау процесінің температурасы қабаттың қалыңдығы мен қаттылығына
- қабаттың аз қалыңдығымен жоғары қаттылықты алу үшін
2. Жоғары тозуға төзімділікті, қажамаға төзімділікті, коррозияға төзімділікті
3. Болатты азотпен қанықтыру процесінде беттік қабаттың көлемінің
4. Жоғары беттікті қаттылықты және азотталған қабаттың тепе-теңдік
5. Беттік қабатты азотпен толықтай диффузиялық қанықтыру бөлшектерді
HV≥650 қажетті қаттылықты алу үшін өндірісте бастапқы тістерегішті
38ХН3МФА болатының химиялық құрамы[10]
С – 0.33 – 0,4 %
Mn – 0,25 – 0,5 %
P және S ≤ 0.025
38ХН3МФА болатында біруақытта хром, молибденнің болуы азотталған қабаттың
Төмендегі суретте 38ХН3МФА болатын химия-термиялық өңдеу режимінің графигі
Сурет 7 –38ХН3МФА болатын химия-термиялық өңдеу режимінің
Қабаттың беріктігінің біршама төмендеуіне қарамастан, азотталған болаттардың төзімділік
3.4 Азоттауға арналған қондырғы
Азоттауға арналған қондырғы жұмыс камерасынан, қыздыру пешінен, габен
1 –аммиагы бар баллон; 2 - сүзгіштер; 3
Сурет 8 - Азоттауға арналған қондырғы сұлбасы
Аммиактың аз шығыны кезінде (< 0,5 кг/сағ) баллондардан
Азоттау периодты және үзіліссіз жұмыс істейтін пештерде жүргізіледі.
3.5 Азоттауға арналған пеш
США электрлік пеші – шахталық типті, цилиндр формалы.
1 – желдеткіші бар қақпақ; 2 - контейнер;
5 – тұғырық.
Сурет 9 - США-8.12/6 шахталық муфельді пеш
Бұйымдарды азоттау жоғарғы жағынан футерлеген қақапақпен қымтап жабылатын
Жұмыс кеңістігінде температура мен газ құрамының бірқалыптылығын қамтамасыз
Пештер – аммиак шығынын, оның қысымы мен диссоциация
Пештегі температураны реттеу – автоматты түрде.
Қолданылу облысы: ірісериялы және жаппайөндіріс.
3.1 кестеде электр пеші туралы негізгі мәліметтер келтірілген.
Кесте 3.1
США-8.12/6шахталық муфельді пеш
Параметрлер аты Норма
1.Пештің қуаттылығы, кВт 95+0,5
2.Жұмыс температурасы, С 650
3.Қоректенуші желінің кернеуі, В 380
4.Қоректенуші желінің жиілігі, Гц 50
5.Фазалар саны 3
6.Жылу зоналарының саны 1
7.Пештегі кернеу, В 380
8.Пештің массасы, т 5,1
9.Садканың массасы,т 1,2
10.Жұмыс кеңістігінің ортасы NH3 , N2,H2
11.Аммиак шығыны, м3/ сағ 0,6
12.Судың шығыны, м3/сағ 0,4
13.Жұмыс кеңістігінң өлшемдері, мм
диаметр
биіктік
800
1200
3.5.1 Аммиакты беретін газды қалқан қондырғысын суреттеу және
Бастапқы жағдай – қалқан жұмысқа дайындалған. Қалқанда аспаптар
а) «мановакуумметр мен диссоциометрге газ» вентилі ашылады және
б) диссоцирметрде біржүрісті крандар «ашық» күйінде орнатылады, диссоциометрдің
в) үрлеуден кейін алдымен төменгі, кейін жоғарғы біржүрісті
г) су арынды бөшкеден диссоциометрге су жіберетін «диссоциометрге
д) диссоциометрдің төменгі біржүрісті экраны канализацияға аммиакты суды
Сурет 10–Пешті жұмысқа дайындау сұлбасы
3.6 Бөлшекті қыздыру уақыты мен азоттауға арналған США-8.12/6
Есептеу үшін келесі шарттар қабылданған:
1) шынықтыру температурасы 580о,
2) азоттау 38ХН3МФА болатынан жасалған бастаушы тістегеріш пен
3) пеш периодты түрде жұмыс істейді (цикл 25
3.6.1 Пешке бөлшектерді салу есебі
Бастаушы тістерегіш пешке арнайы қабатпен салынады.Бөлшектер алты қатарға
Садканың массасы ,
мұндағы g – бір бастаушы тістерегіштің салмағы;
n –бір уақытта салынатын бөлшектердің саны.
Саттелит пешке тіреуішті арнайы қабатта салынады. Бөлшектер он
Садканың массасы ,
мұндағы g – бір пуансонның салмағы;
n - бір уақытта салынатын бөлшектердің саны.
Аталған бөлшектер үшін Bi критерийін анықтаймыз[18]:
Бастаушы тістерегіш үшін:
мұндағы S – метрмен есептегендегі бөлшектің радиусы немесе
λ – болаттың жылу өткізгіштік коэффициенті; 25 ккал/м
α – жылу бергіштің жиынтық коэффициенті; 50 ккал/м2
Саттелит үшін:
мұндағы S – метрмен есептегендегі бөлшектің радиусы немесе
λ – болаттың жылу өткізгіштік коэффициенті; 25 ккал/м
α – жылу бергіштің жиынтық коэффициенті; 43 ккал/м2
Bi < 0,25 болғандықтан, аталған бөлшектердің қыздыру уақыты
Бастаушы тістерегіш үшін:
(3.1)
мұндағы с – болаттың орташа жылу сыйымдылығы; с
tорта – ортаның (пештің) температурасы 630°С;
tмб – металдың бастапқы температурасы 20°С;
tмс – металдың соңғы температурасы 580°С;
α – жылу бергіштің жиынтық коэффициенті;
ккал/м2 сағ °К4
ккал/м2сағ °К4
мұндағы ε1 – өңделген болаттың қаралық дәрежесі, 0,45-ке
ε2 – отқа төзімді салудың қаралық дәрежесі,0,8-ге тең
F1 – жылуды қабылдайтын металдың беттігі;
;
F2 – пештің ішкі беттігі
ккал/м2 сағ °К4 ;
ккал/м2 сағ град.
Бөлшектерді қыздыру уақыты
сағ
Салу коэффициенті Ксалу = 2 болғандықтан, қыздыру
сағ
Пештің өнімділігі
кг/сағ.
Саттелит үшін:
(3.4)
мұндағы с – болаттың орташа жылу сыйымдылығы, с
tорта – ортаның (пештің) температурасы 630°С;
tмб – металдың бастапқы температурасы 20°С;
tмк – металдың соңғы температурасы 580°С;
α – жылу бергіштің жиынтық коэффициенті;
ккал/м2сағ °К4 (3.5)
ккал/м2 сағ °К4(3.6)
мұндағы ε1 – өңделген болаттың қаралық дәрежесі, 0,45-ке
ε2 – отқа төзімді салудың қаралық дәрежесі,0,8-ге тең
F1 – жылуды қабылдайтын металдың беттігі;
;
F2 – пештің ішкі беттігі
ккал/м2сағ °К4 ;
ккал/м2сағ град.
Бөлшектерді қыздыру уақыты
сағ
Салу коэффициенті Ксалу = 2 болғандықтан, қыздыру
сағ
Пештің өнімділігі
кг/сағ
3.7 США-8.12/6 шахталы электр пешінің есебі
3.7.1 Пештің жылулық есебі
Есептеу үшін келесі шарттар қабылданған:
1) азоттау температурасы 580ºС;
2) азоттау 38ХН3МФА болат маркасынан жасалған басатушы тістерегіш
3) пеш периодты түрде жұмыс жасайды (цикл 25
Пештің қуаттылығы келесі формуламен есептеледі:
N=Qжалп·К, (3.7)
мұндағы К=1,2 – желіге кернеудің түсуін ескеретін қуаттылықтың
Qжалп=Qпайд+Qжылу+Qқ.т.ж., (3.8)
мұндағы Qжалп–жылудың жалпы шығыны, Вт;
Qпайд–металды қыздыруға кететін пайдалы жылу, Вт;
Qжылу–салу арқылы жылу өткізгіштің жылу жоғалтуы, Вт;
Qқ.т.ж–қысқа тұйықталулы жылудың жоғалуы, Вт.
Пештің жылулық есебі мен қуаттылығын анықтау үшін салатын
а) жылу өткізгіштік коэффициенті λ Вт/(м·К) келесілер қабылданған:
- кірпіш шамотты жеңіл салмақты (көлемдік салмағы
λш=0,314+0,000351tорта, (3.9)
- кірпіш жылу изоляциялық диатомитті (көлемдік салмағы 500
λд=0,116+0,00015tорта, (3.10)
- пештің қаптамасының материалы – болат
λк=30 Вт/(м·К) (3.11)
б) салу материалдарының жылу сыйымдылығы температураға аз тәуелді.
- болаттың орташа жылу сыйымдылығын (пештің қаптамасы)0,554 кДж/(кг·К)тең
- 20ºС-тағы бөлшектердің орташа жылу сыйымдылығын 0,469 кДж/(кг·К)тең
- 560ºС-тағы бөлшектердің орташа жылу сыйымдылығын 0,591 кДж/(кг·К)
Жылулық жоғалтулар.
Пеш жылуды салу арқылы және түсіру терезесі арқылы
Салу арқылы жоғалтуларды бөліктер бойынша есептейміз.
Ол үшін салуды келесі есептік бөліктерге бөлеміз:қабырға, пеш
Қабырға арқылы жоғалту.
Қабырға екі қабаттан тұрады: шамотты-аз салмақты және диатомитті
Бөлімнің аудандары:
, м²(3.12)
Fіш =3,14·1,3·1,872=7,64 м2
F2 =3,14·1,43·2,0=8,9 м2
F3 =3,14·1,93·2,52=15,27 м2
Шамотты-аз салмақты және диатомиттің орташа есептік аудандары:
F1ср = = м2
F2ср = = м2
Салу материалдарының жылу өткізгіштік коэффициенттері әлі белгісіз
Есептеу үшін қабырғаның қабаттарының температураларын анықтаймыз.
Қыздырғыштар ілінген қабырғаның ішкі беттігінің температурасын 660ºС пештің
1 және 2 қабаттар арасындағы шекаралық беттіктік температурасын
Сонымен, tішкі =660ºС; t12 =560ºС; t23 =200ºС; tсыртқы
Орташа есептік температуралар:
Бірінші қабат
t1 = = ºС
Осыдан шамот пен диатомиттің жылу өткізгіштік коэффициентін табамыз:
λш =0,314+0,00035t1 =0,314+ 0,00035·120=0,356 Вт/(м·К)
λд =0,116+0,00015t1 =0,116+0,00015·120=0,134 Вт/(м·К)
Қабырғаның сыртқы беттігінің жылу беріліс коэффициенті (tсырт=40ºС кезінде
Пештің қабырғасы арқылы жылу ағыны.
, (3.16)
мұндағы - шамот-аз салмақты және диатомитті
Пештің салуының температураларын тексереміз:
tш.д. =t12 –qст· RВ=560-2915,8·0,022=495,86ºС (3.17)
мұндағы RВ = =0,022В– жұмыс кеңістігінен
tсырт =t0 +qқаб· Rсырт=20+2915,8·0,0032=29ºС (3.18)
мұндағы Rсырт = =0,0032В– сыртқы беттіктің
α–сыртқы қабырғадан қоршаған ауаға жылу беріліс коэффициенті.
Температуралар берілгендермен сәйкес келмейді, сондықтан қайта есептеу жүргізу
Қайта есептеу үшін температураларды қабылдаймыз: tішкі=660ºС; t12 =560ºС;
Орташа есептік температураларды (5.9) формуласы бойынша есептейміз:
Бірінші қабат
t1 = = ºС
Шамот-аз салмақты және диатомит үшін жылу өткізгіштік коэффициентін
λш =0,314+0,00035t1 =0,314+ 0,00035·270=0,4085 Вт/(м·К)
λд =0,116+0,00015t1 =0,116+0,00015·270=0,1565 Вт/(м·К)
(3.16) формуласы бойынша пештің қабырға арқылы жылу ағынын
(3.17) және (3.18) формулалары бойынша пештің салу температураларын
tш.д. =t12 –qқаб· Rішкі=560-3392·0,019=495ºС
tсырт. =t0 +qқаб· Rсырт=20+3392·0,0032=31ºС
Алынған температуралар берілгендермен сәйкес келеді және температуралар дұрыс
Сонымен пештің қабырғасы салуы арқылы жоғалту qқаб =
t1 =tішкі=660ºС; t2 =560ºС; t3 =500ºС; tсырт =40ºС.
Пештің түбі арқылы жоғалту.
Пештің түбі екі қабаттан тұрады: шамот – аз
Бөлімнің аудандары:
, м2
Fвн =π·rвн²=3,14·0,65²=1,327 м2
F2 = π ·r2²=3,14·0,85²=2,27 м2
F3 = π ·r3²=3,14·0,965²=2,92 м2
Шамот-аз салмақты және диатомиттің орташа есептік аудандарын (3.13)
F1орта= = м2
F2орта= = м2
Келесі температураларды тексереміз:tішкі =660ºС; t12 =560ºС; t23 =200ºС;
tсырт =40ºС[18].
Қабаттардың орташа есептік температураларын (3.15) формула бойынша табамыз:
tшд= = ºС
Салу қабаттарының жылу өткізгіштік коэффициенттерін (3.9) және (3.10)
λш =0,314+0,00035t1 =0,314+ 0,00035·120=0,356 Вт/(м·К)
λд =0,116+0,00015t1 =0,116+0,00015·120=0,134 Вт/(м·К)
Пештің түбі арқылы жылу ағынын (3.16) формула бойынша
Пештің салу температураларын (3.17) және (3.18) формулалар бойынша
tш.д. =t12 –qт· Rішкі=560-746·0,315=325ºС
tсырт. =t0 +qт· Rсырт=20+746·0,017=33ºС
Температуралар берілгендермен сәйкес келмейді, сондықтан қайта есептеу жүргізу
Қайта есептеу үшін келесі температураларды қабылдаймыз:tішкі=660ºС; t12 =560ºС;
Орташа есептік температураларды(3.15) формула бойынша табамыз:
Бірінші қабат
t1 = = ºС
Шамот-аз салмақты және диатомит үшін жылу өткізгіштік коэффициентін
λш =0,314+0,00035t1 =0,314+ 0,00035·180=0.377 Вт/(м·К)
λд =0,116+0,00015t1 =0,116+0,00015·180=0,143 Вт/(м·К)
(3.16) формуласы бойынша пештің қабырға арқылы жылу ағынын
(3.17) және (3.18) формулалары бойынша пештің салу температураларын
tш.д. =t12 –qт· Rішкі=560-795·0,297=324ºС
tсырт. =t0 +qт· Rсырт=20+795·0,017=35,5ºС
Алынған температуралар берілгендермен сәйкес келеді және температуралар дұрыс
Сонымен пештің қабырғасы салуы арқылы жоғалту qт =795
Пештің қақпағы арқылы жылу жоғалту.
Қақпақта минералды мақтаның бір қабаты бар [4]:
Бөлімнің аудандарын (м2) келесі формулалармен есептейміз:
Fішкі =3,14·rішкі²=3,14·0,5²=0,785 м2
Fсырт=3,14·r2²=3,14·0,5²=0,785 м2
Орташа есептік ауданды келесі формуламен есептейміз:
F1ор = = м2
Келесі температуларды белгілейміз:tішкі =600ºС; t12 =560ºС; t23 =200ºС;Tсырт
Қабаттардың орташа есептік температураларын (3.15) формула бойынша табамыз:
tшд = = ºС
Қақпақтың салу қабаттарының жылу өткізгіштік коэффициентін анықтаймыз:
λм =0,053+0,00018t1 =0,053+ 0,00018·115=0,0737 Вт/(м·К)
Пештің түбі арқылы жылу ағынын келесі формула бойынша
Таңдалған температураларды (3.17) және (3.18) формулалармен тексереміз:
tш.д. =t12 –qқақп· Rішкі=560-103·5,2=24,4ºС
tсырт. =t0 +qқақп· Rсырт=20+103·0,063=26ºС
Температуралар берілгендермен сәйкес келмейді, сондықтан қайта есептеу жүргізу
Қайта есептеу үшін келесі температураларды қабылдаймыз: tішкі =660ºС;
Қабаттардың орташа есептік температураларын (3.15) формула бойынша
Бірінші қабат
t1 = = ºС
Қақпақтың қабаттарының жылу өткізгіштік коэффициентін келесі формуламен есептейміз:
λм =0,053+0,00018t1 =0,053+ 0,00018·280=0,1034 Вт/(м·К)
(3.16) формуласы бойынша пештің қабырға арқылы жылу ағынын
Пештің салу температураларын (3.17) және (3.18) формулалармен тексереміз:
tш.д. =t12 –qт· Rішкі=560-143·3,71=30ºС
tсырт. =t0 +qт· Rсырт=20+143·0,063=29ºС
Алынған температуралар берілгендермен сәйкес келеді және температуралар дұрыс
Сонымен пештің қабырғасы салуы арқылы жоғалтуqқақ =143 Вт/(м2·К);
Тиеу терезесі арқылы жылу жоғалту.
Сәуле шығару арқылы жоғалту есебі Стефан-Больцман формуласы бойынша
, (3.19)
мұндағы – саңылаудан жылу ағыны;
С – сәуле шығару коэффициенті; пештегі саңылауды абсолютті
Тк – пештің жұмыс кеңістігінің абсолютті температурасы;Тк=(tк +
То – пешті қоршаған ортаның абсолютті температурасы;Т о
F – нақты ауданды Fо дифрагмалау коэффициентіне көбейткендегі
F = Fо ·Ф;
Дифрагмалау коэффициенті Ф саңылаудың өлшемдерінің – ені мен
Ф = 0,75 деп қабылдаймыз [2].
Саңылаудың нақты ауданы:
Fо= =0,785 м²
Саңылаудың тиімді ауданы (5.14) формула бойынша есептеледі:
F = 0,785·0,75=0,58875 м²;
Жылулық жоғалтуларды анықтаймыз:
ккал/кг·град
Сәйкесінше:
=
Пештің жалпы жылулық жоғалтуын (3.7) формула бойынша
Пешке біруақытта бөлшектер конвейермен бірге 1400кг салмақпен салынады.
Өнімділігі құрайды Р=0,022кг/с.
Qпай=0,022·10³·(I2-I1)=0,022·10³·(313,25-13,4)=6596,7Вт
мұндағы I1 – 560ºС-тағы энтальпия;
I1 – 20ºС-тағы энтальпия.
Qжылу= qқаб+ qтүбі + qқақп=3392+795+143=4330Вт
Qқ.т.т =0,7·Qжылу=0,7·4330=3031Вт
Qжалп=6596,7+4330+3031=13957,7Вт
Газды қыздыруға арналған қуаттылық 1,5кВт =1500Вт тең деп
Сонымен, жылудың қажетті мөлшері мен пештің қажетті қуаттылығы:
Qжалп=6596,7+3854+1500+17500+38000+2698=79167Вт
Пештің қуаттылығын (5.1) формуламен анықтаймыз:
N=1,2·79167=95000Вт
мұндағы К = 1,2 – қор коэффициенті.
Пештің есептік коэффициенті 95 кВт. США –8.12/6
Сәйкесінше, азоттауға арналған орнатылған пеш дұрыс таңдалынған.
3.7.2 Пештің электрлік есебі
Бұл бөлімде оңтайлы конструкцияның қыздырғыштарын таңдау мен оның
Термиялық бөлімде тау-кен жабдықты бөлшектердің термиялық өңдеуі өткізіледі.
Қыздырғыштар беттігі 7,64м² тең пешің бүйір қабырғасында
Пештің температурасыtмкон=560ºС, tмнач=20ºС
Көрсетілген есеп жылудың берілуі конвекция арқылы болатын пештерге
1.Қыздырғыштардың жұмыс температурасын келесі формуламен есептейміз [1].
Т= tмкон+100=560+100=660°С (3.22)
Шектік температурасы 900°СХ15Н60 нихром қорытпасын таңдаймыз.
2.Қыздырғыштың меншікті электрлік кедергісі ыстық күйде 940°С температурада.
qг=1,1·10-6+14·10-11·Т=1,1·10-6+14·10-11·660=1,192·10-6Ом·м (3.23)
Бұйымның температурасын 560ºС деп қабылдап, идеалды қыздырғыштың меншікті
Wид=13,4кВт/м².
Реалды қыздырғыштың меншікті қуаттылығын табамыз:
Wд=α·Wид, кВт/м². (3.24)
Қыздырғыштар тұрған қабырғалардың салыстырмалы қуаттылығы тең:
Nст.отн. = , кВт
мұндағы N-берілген қабырғаға келетін қыздырғыштың қуаттылығы;
Fст- қыздырғыштар орналасқан қабырға беттігінің ауданы;
Nст.отн. = кВт,
Қыздырғыштар тұрған қабырғалардың салыстырмалы қуаттылығының шамасы бойынша қыздырғыштың
Жобаланатын пеште спиральді немесе зигзак тәрізді қыздырғыштар қолданылуы
Ленталы зигзак тәрізді қыздырғышты таңдаймыз.
Коэффициентα=0,51 тең.
Реалды қыздырғыштың меншікті беттік қуаттылығын келесі формуламен анықтаймыз:
Wд=0,51·13,4=6,8кВт/м²
Қыздырғыштардың байланыс сұлбасы «үшбұрыш» және фазалық кернеудің шамасын
Nф =38/3=13кВт
Uф= Uс=380В
Wд =6,8кВт/м2
Uусл =Uф·(1,0·10-6/qг)0,5=380·(1,0·10-6/1,192·10-6)0,5=348,1В
Wусл=1,97·Wд = 1,97·6,8=13,4кВт/м2
d = 12 қималы ленталы қыздырғыш жоқ [1].
Басқа қыздырғыш таңдаймыз - сымды зигзак тәрізді.
Nф =38/3=13кВт
Uф= Uс=380В
Wд =6,8кВт/м2
Uусл =Uф·(1,0·10-6/qг)0,5=380·(1,0·10-6/1,192·10-6)0,5=348,1В.
Wусл=Wд =6,8кВт/м2
Wусл болуы керек>10кВт/м2.
Бұл нұсқа қабылданбайды[1].
«Жұлдыз – жұлдыз» байланысын таңдаймыз [1] .
Nф =38/3=13кВт
Uф= Uс=220В
Wд =6,8кВт/м2
Uусл =Uф·(1,0·10-6/qг)0,5=220·(1,0·10-6/1,192·10-6)0,5=201,52В.
Wусл=Wд =6,8кВт/м2
Сымды зигзак тәрізді қыздырғыш W = 6,8кВт/м² кезіндегісі
Бұл нұсқа қабылдауға келмейді[1].
Номограмма бойынша ұзындығы 62 метр S=25мм2 (1,5·15)ленталы зигзак
Wусл=1,97·Wд = 1,97·6,8=13,4кВт/м2.
Ұзындығы 62 метр S=25мм² (1,5·15) ленталы зигзак тәрізді
Жалпы ұзындығы 62·3=186метр болғанда орналастыру үшін 186/25= 7,44м²
Қыздырғышты тексеру есебі.
Жоғарыда анықталғандай, жұмыс температурасы tн =660°С кезінде Х15Н60
qг=1,1·10-6+14·10-11·Т=1,1·10-6+14·10-11·660=1,192·10-6Ом·м.
Фазаның кедергісі:
(3.26)
Бір фазаның қыздырғышының есептік ұзындығы:
(3.27)
Есептік меншікті беттік қуаттылық тең:
(3.28)
Wусл=1,75·5,6=9,8кВт/м²
Қыздырғыштың нақтыланған температурасы 730°С [1].
Қыздырғыштың температурасы 730°С кезінде диаметрі 1мм қыздырғыштың жарамдылық
1,5·15мм2қималы қыздырғыштың жарамдылық мерзімі 1100·1,75·1,5=2887 сағатты құрайды.
1,5·15мм2қималы қыздырғыш материалының біруақыттағы шығыны тең:
G=м·L=0,1845·70,2=12,95кг, (3.29)
мұндағы м – бір погонды метрдің салмағы.
1,5·15мм² қималы Х15Н60 ленталы қыздырғыштың материалының пайдалану
.
4 Еңбек қорғау
Еңбек қорғау және өндіріс қауіпсіздігі - бұл
Қауіпсіз және зиянсыз өндірістер болмайды. Еңбек қорғау мәселелерінің
Еңбек қызметінің барысында әрбір адам, жұмысқа қабілеттілігіне және
Қазақстан Республикасының 2007 жылы 15 - мамырда шыққан
Қызмет беруші осы заң бойынша адам өмірінің қауіпсіздік
Еңбектің қауіпсіз шарттарын қамтамасыздандыру үшін әлеуметті себептерді шығаратын
Сондай-ақ «Еңбек кодексінде» еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау
Дипломдық жұмыстың бұл бөлімінде өткізілетін зерттеу мақсаты,
4.1 Технологиялық операция кезіндегі зиянды және қауіпті өндірістік
ҚҚМЗ-ның термиялық бөлімінде технологиялық операцияларды орындау барысында туындайтын
бөлімде жабдықтарды қою кезіндегі арақашықтық нормалары (өтетін жердің
бөлімдегі электр жабдықтары сенімді жерге қосылған, бекіту орнында
термоөңдеуден кейін бөлшектерді түзетуге арналған гидравликалық престегі
дайындамаларды бөлімге кіргізу және оларды шығару кезінде транспорт
Термиялық бөлімде технологиялық операцияларды орындау барысында туындайтын зиянды
Өлшеу нәтижелері мен АШК (ақырғы шекті концентрация) және
Кесте 4.1
ҚҚМЗ-ның бөлімінде зияндылықты өлшеу нәтижелері
Өлшенетін параметрдің аты Өлшем бірлігі Параметдің шамасы
Нақты өлшенген Шекті (АШК,АШД)
1 2 3 4
Жарықталғандық:
ТВЧ қондырғысы
камералы электр пеші
шынықтыру ыдыстары
КЕО %
1,2
0,6
1,0
0,7
-
-
Ауа температурасы:
шахталы электр пеші
ТВЧ қондырғысы
цементациялық пеш
0С
28
19
21
17-24
-
-
Салыстырмалы ылғалдылық:
ТВЧ қондырғысы
камералы пеш
%
54
20
40-60
-
Ауаның қозғалу жылдамдығы:
- шынықтыру ыдыстары
- азоттау пеші
м/с
0,2
0,2
0,4
-
Жылулық сәуле шығару:
ТВЧ қондырғысы
камералы электр пеші
шахталы электр пеші
Вт/м
700
4100
2700
140
-
-
Шу:
азоттау пеші
цементациялық пеш
ЖЖТ қондырғысы
Дб
60
60
120
80
-
-
Жергілікті сору әрекет зонасында ауа қозғалысының жылдамдығы:
цементациялық пеші
Азоттау пеші
м/с
0
0
0,5-0,7
Ауаның шаңдылығы мен газдылығы:
- шахталы электр пеші:
Шаң
Көміртегі тотығы (СО)
Күкіртті газы (SО3)
- ЖЖТ қондырғысы:
Шаң
Көміртегі тотығы (СО)
Күкіртті газ (SО3)
Шынықтыру сыйымдылықтары:
Шаң
Май
мг/м3
2,6
5
11,5
2,4
4,2
16,8
2,0
8,2
40
20
10
4,0
20
10
4
5
Осыдан кейін, шекті концентрация мен нақты өлшенгендерді салыстырып
Цехта техникалық жағынан өрттің шығау себебі: электржабдықтың жөнделмеуі
Ұйымдастыру жағынан өрттің шығу себебі: ашық от көзіне
4.2 Қауіпті және зиянды факторларды азайту іс-шаралары.
Өндіріс ғимараттарын жобалау, құрылыс және пайдалану кезінде еңбек
Жұмыс аймағының ауасы келесі негізгі іс-шараларды орындаумен талапқа
Зиянды заттары болатын жабдықтарды сенімді герметикаландыру, әсіресе қыздыру
Жылулық сәуле шығарудың көздерінен қорғау. Бұл мекемедегі ауа
Өндірістік мекеменің ауасын жақсартуда үлкен маңызға ие ауа
Цехтың жұмыс зонасындағы артық жылудан, көміртегі және азот
Жалпы айырбасты ауа алмастыруды қыс мезгілінде жылытқыш ретінде
Өндіріс ғимараттарында және ашық аудандарда жарықтандырылу табиғи және
Өндірістегі барлық жұмыскерлерге жұмыс істеуге тура келетін электр
Цех жұмыскерлерінің өндірістік әрекеті орташа ауырлықты жұмысқа жатады,
ауаның температурасы 160С-тан 180С-қа дейін;
ауаның салыстырмалы ылғалдығы 40-60%;
ауаның жылдамдығы 0,3 м/с дейін.
Жылы мезгілде:
ауаның температурасы 200С-тан 230С-қа дейін;
ауаның салыстырмалы ылғалдығы 40-60%;
ауаның жылдамдығы 0,3 м/с дейін.
Жұмыскерлерді шудан қорғау ұжымдық құралдар және тәсілдермен қатар,
Цехтағы өрт қауіпсіздігі өртті ескертуге бағытталған іс-шаралардың жиынтығымен,
Ұйымдастырылған іс-шараларға жататындар: термистерге өртке қарсы ережелерді үйрету,
Пайдалану іс-шараларына жататындар: дұрыс пайдалану, профилактикалық жөндеулер, жабдықтар
Техникалық іс-шараларға жататындар: термиялық жабдықты, ауа алмастыру жүйесін,
Тәртіптік іс-шараларға жататындар: рұқсат етілмеген жерлерде темекі тартуға
Жұмыс өткізілген жағдайда өрт қауіпсіздігі іс-шараларының қамтамасыз етілуіне
Кәсіпорын жетекшісінің міндетіне жатады: объектіні өрттен қорғауды ұйымдастыру,
4.3 Жұмыс өндірісіндегі дірілді есептеу
Діріл деп қатты заттың тепе-теңдігі айналасында механикалық тербелгіш
Жиілігі ((Гц),
Жылжу амплитудасы А (м),
Дірілдеу жылдамдығы ( (м/с),
Дірілдің үдеуі ( (м/с2).
Дірілдеу жылдамдығының нөлдік мөлшерін 5(10-8 м/с тең деп,
Сондықтан дірілдің мөлшері оның жылдамдық пен үдеудің деңгейі
(4.1)
(4.2)
(4.3)
(4.4)
Адам организміне тигізетін әсерінің өзгешелігіне қарай діріл жергілікті
Адам организмі үшін жиілігі 6-9Гц дірілдер өте қауіпті
Дірілдің алғашқы сезімі оның үдеуі 0,1 м/с2 тең
Өндірісте адам организіміне шу мен дірілдің зиянды әсерін
Бұл есептегенде діріл мөлшері өте көп, яғни бұған
4.4 Өрт қауіпсіздігі
Өрт қауіпсіздігі термиялық аймақта басты техникалық қауіпсіздіктің бірі
Термиялық аймақта негізінен өрт қаупі мен құрылыс қаупі
Өрттің алдын алу үшін негізгі комплекс болып ұйымдастыру
Тұтандыру көздеріне: сіріңке оты, қыздырғыштар, электрлік шағылыстар және
Өрт қаупін азайту үшін термиялық аймақтағы құрал –
Өрт қауіпсіздігінің алдын алу үшін термиялық аймақта орналасқан
Қоймалардағы жарылыс және өрт қаупі бар сұйық және
Көптеген химиялық заттар және олардың қоспалары ауамен немесе
ауамен қосылған кезде өздігінен жанатын заттар. Бұларға жатады:
судың әсерімен жанатын заттар. Бұлар: сілті металдар, кальций
бірімен бірі араласқанда өздігінен жанатын заттар. Бұлар қатты,
Жану процестерін білу олардың пайда болу себептерін жойып,
Термиялық аймақта өрттердің шығуына әртүрлі себептер әсер етеді.
жанғыш заттар бар жерде ашық отты абайсыз қолдану.
жылыту жүйесін, электр желісін, электр қондырғаларын дұрыс пайдаланбау.
өрт қауіпсіздік ережесін бұзу.
газ, бу, шаң, газ баллондарының жарылуы.
электрлік және механикалық ұшқындар.
жанғыш заттардың өздігінен тұтанып және жануы.
Бұл тізімнен өрт шығу себептері түгенделмейді, олар өте
Өрт кезінде от жалыны цех көлемінде жайылып, өрістеууін
Өрт кезінде көп мөлшерде түтін шығады. Оның құрамында
Термиялық аймақта өртке қарсы қолданылатын су жабдықтау жүйесі
Өрт шыққан кезде адамдарды аймақтан қауіпсіз және тез
сыртқа олар тура немесе дәліз арқылы шығатын болса.
сыртқа шығыс жолдары бар іргелес цехқа шығатын болса.
Эвакуациялық жолдар деп адамдардың қауіпсіз жүруін қамтамасыз етіп,
5 Өндірістік экология
Экология пәні – жұмыс істеу барысында бөлінетін зиянды
Зиянды заттар бөлінбейтін өндірістер болмайды. Экологияның мақсаты –
Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі бойынша өндірістік объектілердің, цехтардың,
Дипломдық жұмыстың бұл бөлімінде өткізілетін зерттеу мақсаты,
5.1 ҚҚМЗ қоршаған ортасының күйін талдау
ҚҚМЗ зауыты Қарағанды қаласының оңтүстік шығысында (Федоровка бөлімі)
Жердің климаты тез континеттік. Ауаның орташа жылдық температурасы
Зауыт тау-кен жабдығын(тиеуіштер, экскаваторлар, бұрғылау станоктары) күрделі жөндеуді,
Құю өндірісі болатты, шойынды, және түсті (қола және
Атмосфераны ластайтын негізгі көздерге келесілер жатады[35]:
Қазандық. Қыс мезгілінде объектілерді жылумен жабдықтауға арналған. Бөлінетін
№1 цех – механикалық құрастыру цехы. Орындалатын жұмыстар:
№2 цех – металл конструкциялық цехы. Орындалатын жұмыстар:
№3 цех – құю механиалық цехы. Орындалатын жұмыстар:
Гидравлика цехы. Орындалатын жұмыстар:металл өңдеу, пісіру, ерітіп
Гальваникалық қаптау бөлімі. Орындалатын жұмыстар: гальваникалық қаптау алдында
№7 цех – стандартты емес жабдықтар цехы. Орындалатын
Резеңке техникалық бұйымдар бөлімі. Орындалатын жұмыстар: шикі резеңкені
Құрал-сайман бөлімі. Орындалатын жұмыстар: металл өңдеу, термиялық
Ұсталық-пресс бөлімі. Орындалатын жұмыстар: табақты бөлшектерді штамптарда суық
Жөндеу механикалық бөлімі. Орндалатын жұмыстар: металл өңдеу, пісіру,
Жөндеу құрылыс бөлімі. Орындалатын жұмыстар: ағаш өңдеу. Келесі
Атмосфераға шығарылатын зиянды заттардың тізімі, олардың комбинациясы, қауіптілік
Кесте 5.1
Атмосфераға шығарылатын зиянды заттардың тізімі
Ластағыш заттың аты Заттың коды Қауіптілік класы Атмосфераға
Токсинді емес шаң 2909 3 371,1 235,56
Күкірт оксиді 0330 3 49,87 87,9
Көміртегі оксиді 0337 4 520,7 568,41
Азот оксиді 0301 2 23,04 63,83
Фторидтер 0342 2 0,146 -
Ацетон булары 1401 1 1,213 -
Металл шаңы 2930 - 7,948 -
Күкіртті ангидрид 0330 3 49,87 87,9
Пісіру аэрозолі және марганец оксиді 0143 3
Басқалары:
0,902 -
Шекті нормалар мен зауыттан алынғандарды салыстырып қарасақ, токсинді
Су ресурстарының ластануы.
Кәсіпорынды сумен жабдықтау №=1-РГШО, №=2436 Михайловка жеріндегі
Кәсіпорында скважиналардағы суға статистикалық және динамикалық деңгейдегі тұрақты
№=1-РГШО, №=2436 скважиналарынан суды пайдалану барысында санитарлық нормалар
Топырақтың, жер ресурстарының пайдаланылуы.
«ҚҚМЗ» кәсіпорындық аумағы 30га жерді алады.
Өндірілетін продукция және өндірістің әрекет түрі топырақ пен
Күлді қалдықтарды Қарағанды қаласының Қарағанды құю зауытының «Қазақмыс»
Газ тәрізді, сұйық және қатты заттарды тастаудағы балансты
Кесте 5.2
Газ тәрізді, сұйық және қатты заттарды шығару мәліметтері
Ластаушы заттардың аты Ластаушы заттардың бөлінуі, тонн
Экологиялық паспорт бойынша Нормативтер
Қатты заттар 136,544 213,91
Газ тәрізді және сұйық, соның ішінде: 128,65
Күкіртті ангидрид 54,53 100,291
Көміртегі тотығы 52,72 82,929
Азот тотығы 20,⁴ 38,778
Аммиак 0,6 0,609
Талдаудан байқауға болатындай ластаушы заттар (қатты, сұйық және
Зиянды заттардың қалдықтарын есептеу
4500 т/ж қуаттылықпен жұмыс жасайтын термиялық бөлімшенің зиянды
Жобаланатын термиялық бөлімшеде зиянды заттардың шығарылуы келесі технологиялық
- шынықтыру;
- жоғары температуралы босату;
- бұйымдарды майда суыту.
Бір күндегі өндірілетін өнімдер саны
,
мұндағы Q – термиялық бөлімшенің қуаттылығы (т/жыл);
N – жұмыс күндерінің саны;
p – Бір күндегі өндірілетін өнімдер саны(т/күн).
Ауысымдағы өндірілетін өнімнің мөлшері
,
мұндағы p – Бір күндегі өндірілетін өнімдер
r – жұмыс ауысымдарының саны ;
p1 – Ауысымдағы өндірілетін өнімнің мөлшері (т/ауысым).
Бір сағаттағы өндірілетін өнімнің мөлшері
,
мұндағы p2 – Бір сағаттағы өндірілетін өнімнің
t – пештің жұмыс істейтін сағат мөлшері (сағ)
p1 – Ауысымдағы өндірілетін өнімнің мөлшері (т/ауысым)
Бұйымдарды өңдеуге арналған пештер саны
,
мұндағы p2- бір сағаттағы өндірілетін өнімнің мөлшері (кг/сағ);
K- пештің орташа салындысы (кг);
А-Бұйымдарды өңдеуге арналған пештер саны (дана).
5.2.1 Зиянды заттардың атмосфераға шығарылу мөлшері
а) көміртегі оксиді
Бір сағаттағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы qCO=12,9 г/м3 – көміртегі оксиді бөлінуінің
а=15м3 – отынды шахталы пеш жұмысындағы газ;
L- Бұйымдарды өңдеуге арналған пештер саны (дана);
V- Бір сағаттағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/сағ).
.
Ауысымдағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы V- Бір сағаттағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
t – пештің жұмыс істейтін сағат саны (сағ);
V1- Ауысымдағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/ауысым).
.
Күніне бөлінетін көміртегі оксидінң мөлшері
,
мұндағы V2- Күніне бөлінетін көміртегі оксидінң мөлшері (г/күн);
r – жұмыс ауысымдарының саны;
V1- Ауысымдағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/ауысым).
.
Жылына бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы V2- күніне бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/күн);
N- бір жылдағы жұмыс күнінің саны ;
V3- жылына бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/жыл).
б) азот оксиді
Бір сағаттағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы qCO=2,15 г/м3 – көміртегі оксиді бөлінуінің меншікті
а=15м3– отынды шахталы пеште жұмысындағы газ;
L- бұйымдарды өңдеуге арналған пештер саны (дана);
G- бір сағаттағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/сағ).
Ауысымдағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы G– бір сағаттағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
t – пештің жұмыс істейтін сағат саны (сағ);
G1- ауысымдағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/ауысым).
.
Күніне бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы G2- күніне бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/күн);
r – жұмыс ауысымдарының саны;
G1- ауысымдағы бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/ауысым).
.
Жылына бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері
,
мұндағы G2- күніне бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/күн);
N- бір жылдағы жұмыс күнінің саны ;
G3- жылына бөлінетін көміртегі оксидінің мөлшері (г/жыл).
5.2.2 Бұйымды майда суытқанда зиянды заттардың шығарылу есебі
Бұйымды майда суытқанда ластайтын заттардың жылдық мөлшері мына
,
мұндағы n=0,1г/кг шынықтыру кезіндегі бөлінетін майдың бу мен
Q=4500 тонна – майда шынықтырылатын бұйымдардың жылдық көлемі.
Бұйымды майда суытқанда ластайтын заттардың жылдық мөлшері мына
,
мұндағы n=0,08г/кг босату кезіндегі бөлінетін майдың бу мен
Q=4500 тонна – майда шынықтырылатын бұйымдардың жылдық көлемі.
Қуаттылығы 4500 т/жыл болатын термиялық бөлімшеде атмосфераға шығатын
(5.15)
Қоршаған ортаға зиянды заттарды төмендету бойынша шаралар
Өнеркәсіптік кәсіпорында әрекет барысында келесі қалдықтар пайда
металл жоңқасы мен металл сынықтары;
күлді қалдықтар;
тұрмыстық қоқыс;
тамақ қалдықтары;
ағаш қиындылары мен үзінділері;
пайдаланылған автодоңғалақ тыстары;
транспорттық бөлімнің өңделген жаңғышмайлау материалдары;
шынықтырылған бактағы өңделген май;
өңделген СОЖ;
тұрмыстық ағын суы;
шаң.
Болатты жоңқаларды цехта жинау кезінде төгінді және ұсақталған
Күл қалдықтары қатты отын жанған кезде беттікте қатайған
Күлдің құрамында фосфор, кальций, магний, әр түрлі микроэлементтердің
Тұрмыстық қоқыс пен тамақ қалдықтарын жерді тыңайтуға
Ағаш қиындылары халыққа отын ретінде сатылады. Ағаш үзінділері
Ескі авто доңғалақ тыстарды әр түрлі резеңке бұйымдарда
Транспорттық бөлімнің жұмыс істелінген жанармай майлау материалдары, сондай-ақ,
Кәсіпорындағы ағынды суларды негізгі категорияларға бөлуге болады:
тұрмыстық – бұл дәретхананың, жуынатын жердің, ас үйдің,
өндірістік – бұл технологиялық процесте қолданылған және сапасына
атмосфералық – бұл жаңбыр суларымен қатар, жүретін жерлердің,
Шаң мен газдарды аулау үшін кәсіпорында механикалық және
Шаңұстағыш қондырғылардағы жиналған шаңдарды кәсіпорынның полигонына көмуге алып
Осыдан келе, экологияның негізгі мақсаты болған өндірісте бөлінетін
6 Экономикалық бөлім
Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінде жобаланатын бөлімнің базалық вариантпен
Термиялық өңдеу бөлімінде 8 сағаттық екі ауысымдық жұмыс
«Қазақмыс» корпорациясының ҚҚМЗ жағдайындағы базалық технологиялық процесс :
босату –5 сағ (СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші);
шынықтыру – 5 сағ (СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші);
азоттау – 51 сағ (США-8.12/6 шахталық электр пеші).
Жобалық технологиялық процесс:
босату – 5 сағ (СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші);
шынықтыру – 3 сағ ( СШО-6.8/10М1 шахталық электр
азоттау – 30 сағ(США-8.12/6 шахталық электр пеші).
6.1 Өндірістің типін анықтау және өндірістік процесті
Уақыт бойынша жабдықтың пайдалану дәрежесі жобалық тиеу коэффициентімен
(6.1)
Базалық технологиялық процесс:
босату (СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші);
,
шынықтыру (СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші);
,
азоттау (США-8.12/6 шахталық электр пеші)
,
Жобалық технологиялық процес:
босату (СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші);
,
шынықтыру (СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші);
,
азоттау (США-8.12/6 шахталық электр пеші)
,
Операцияның көбісі 85% жақын жүктеуге ие болғандықтан өндірістің
Кесте 6.1
Жабдықтың қажетті санының есебі
№
п/п Опрецияның аты Модель t, мин Жабдықтың есептік
1 2 3 4 5 6 7
Базалық технологиялық процесс:
2.
босату СШЗ-6.12/7М1 300 0,84 1 0,84
3.
шынықтыру
СШО-6.8/10М1 300
0,7
2
0,7
4. азоттау
США-8.12/6М1 3060 8,22
9 0,91
Барлығы
13 0,84
Жобалық технологиялық процесс
1. босату
СШЗ-6.12/7М1 300 0,84 3 0,84
2. шынықтыру СШО-6.8/10М1 180 0,89 4 0,89
3. азоттау
США-8.12/6 1800 7,72 2 0,96
Барлығы
10 0,90
Бөлшектерді жіберудің жылдық бағдарламасы келесі формула мен есептеледі[41]:
(6.2)
мұндағы Nв – берілген бөлшектердің шығарудың жылдық бағдарламасы
α – технологиялық шығасы (α=1-1,5%).
6.2 Негізгі қор мен амортизациялық аударымның өзіндік құны
Негізгі қорға келесілер қосылуы қажет:
Ғимарат ηзд келесі формуламен есептеледі:
ηзд=S·Сзд тг
мұндағыS – жалпы аудан, м2 ;
Сзд – 1 м2 өндірістік ауданның құны, тг
Базалық технологиялық процесс:
ηзд=950·36000= 34200000
Жобалық технологиялық процесс:
ηзд=840·36000= 30240000
2. Жабдық
Жабдықтың құны Кжаб келесі формуламен есептеледі[41]:
Кжаб=Цжаб×(1+δт+ δф+ δм),
мұндағы Цжаб – бірлік жабдықтың көтерме сауда бағасы,
δт, δф, δм – көлік-дайындау шығысына, фундамент қондырғысы
Бірлік жабдықтың құны, тг:
1) СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші – 350000;
2) СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші – 300000;
3) США-8.12/6 шахталық электр пеші – 445000;
4) шынықтырғыш бактар – 40000;
5) Кран-балка Q=2т − 15000.
Жабдықтың құны:
- базалық технологиялық процесс – 5405000;
- жобалық технологиялық процесс – 4660000.
Әр бірлік жабдықтың құнын 7.4 формуласымен есептейміз:
СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші
СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші
США-8.12/6 шахталық электр пеші
Шынықтырғыш бактар
Кран-балка Q=2т
Жабдықтың суммалық құнының Коб барлығы:
- базалық технологиялық процесс – 5945500;
- жобалық технологиялық процесс – 5126000.
Амортизациялық аударымдар А келесі формуламен есептеледі[40]:
, тг
мұндағы αжаб – амортизациялық аударымдардың нормасы ( жабдық
СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші
СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші
США-8.12/6 шахталық электр пеші
Шынықтырғыш бактар
5) Кран-балка үшінQ=2т
6) Ғимарат
- базалық технологиялық процесс:
- жобалық технологиялық процесс:
7) Айлабұйым мен инструмент
- базалық технологиялық процесс:
- жобалық технологиялық процесс:
8) Өндірістік түгендеме
- базалық технологиялық процесс:
- жобалық технологиялық процесс:
9) АрбаQ=1т:
Өндірістік процесте қатысатын айлабұйым мен инструменке кететін шығын
Нәтижелерді 7.2-кестеге енгіземіз.
Кесте 6.2
Өндірістік қорлар мен амортизациялық аударымның құнының есебі
№
п/п
Негізгі қорлардың тобы Дана,шт Бірлік құны, мың.теңге Сумма,
% мың. теңге
1 2 3 4 5 6 7
Базалық технологиялық процесс
1. Ғимарат
21888 7 1532,16
2. Технологиялық жабдық:
СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші 3 350 350 15
СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші 5 300 600 15
США-8.12/6 шахталық электр пеші 3 445 4005 15
Шынықтырғыш бактар 4 40 40 15 6
3. Көтергіш транспорттық жабдық:
Кран-балка Q=2т 2 16,5 33 7 2,31
Арба Q=1т 1 5 5 7 0,35
4. Айлабұым мен инструмент
594,55 7 41,618
5. Өндірістік түгендеме
2972,75 7 20,809
Барлығы 18
28192,825
2403,497
Жобалық технологиялық процесс
1. Ғимарат
18540 7 1297,8
6.2-кестенің жалғасы
1 2 3 4 5 6 7
2. Технологиялық жабдық:
СШЗ-6.12/7М1 шахталық электр пеші 3 350 350 15
СШО-6.8/10М1 шахталық электр пеші 4 300 300 15
США-8.12/6 шахталық электр пеші 2 445 3560 15
Шынықтырғыш бактар 4 40 40 15 6
3 Көтергіш транспорттық жабдық:
Кран-балка Q=2т 2 16,5 33 7 2,31
Арба Q=1т 1 5 5 7 0,35
4. Айлабұым мен инструмент
512,6 7 35,882
5. Өндірістік түгендеме
256,3 7 17,941
Барлығы: 16
23976,9
2048,783
6.3 Айналым қаражатының құнын есептеу
Бұл бөлімге негізгі және көмекші материалдарға, сондай-ақ, су,
Негізгі материалдың М (болат) қажеттілігі келесі формуламен есептеледі[41]:
M=qм·Nв,
мұндағы qм – бөлшекті дайындауға кететін материалдың шығын
Nв – бөлшектердің жылдық көлемдік шығарылымы, дана.
М=10,8·100000=1080000 кг
Негізгі материалдарға кететін шығындардың жылдық көлемінің іске асырылатын
Q=(qмЦмβ-qқалдЦқалд)Nв,
мұндағы qотх – іске асырылатын қалдықтардың саны, кг
β – берілген материалды пайдалану кезінде көлік-дайындау шығынын
Цм – материалдың көтерме сауда бағасы, 160 теңге/кг;
Цқалд – сәйкес материал бойынша қалдықтардың көтерме сауда
qқалд=qдай-qбөлш=13,7-10,8=2,9
Q=(10,8·160·1,02-2,9·9)·100000= 173646000 тг
Кесте 6.3
Технологиялық тағайындалған материалдардың шығыны
Материалдың тағайындалуы мен аты Өлшем бірлігі 1т кететін
Шынықтырушы орта: -индустриалды май кг 20 24000 60
Азоттау:
аммиак
сұйық шыны
азот
кг
кг
м3
60
50
55
72000
60000
66000
9800
18217
15600
705600
1093020
1029600
Барлығы
2828220
Технологиялық және күштік электр энергиясының шығыны келесі формуламен
Еэ=W·Цэ,
мұндағы W – технологиялық және күштік электр энергиясының
Цэ – 1 кВт·сағ бағасы, 12 тг
Базалық нұсқа:
Еэ=( 5170031,15+14308)·12= 62212070 тг
Жобалық нұсқа:
Еэ=(4814614+14308)·12=57947064 тг
Шаруашылық-тұрмыстық қажеттілікке шығындалатын жарық пен судың шығынының есептеуін
Базалық нұсқа:
Ежарық=33780,8·12=405369,6 тг
Есу=6466·53=342698 тг
Жобалық нұсқа:
Ежарық=28551,4·12=342616,8 тг
Есу=6363·53=337239 тг
Жылытуға кететін жылдық шығындар келесі формуламен есептеледі:
(6.9)
мұндағы F – бөлімнің ауданы, м2;
Цжыл – бір айдағы м2 ауданға кететін жылыту
6 – бір жылдағы жылытылатын айлар саны.
Базалық нұсқа:
=608·56·6= 204288 тг
Жобалық нұсқа:
=585·56·6=196560 тг
Айналым қаражаты құнының барлығы құрайды:
Базалық нұсқа: 18585940
Жобалық нұсқа: 17387675 тг.
6.4 Категория бойынша жұмыскерлер санының есебі
Базалық нұсқа:
Негізгі өндірістік жұмыскерлердің (термисттер) саны бір ауысымда 4
ИТР, мамандар мен қызметшілердің саны жалпы жұмыскерлер санының
Жобалық нұсқа:
Негізгі өндірістік жұмыскерлердің (термисттер) саны бір ауысымда 4
ИТР, мамандар мен қызметшілердің саны жалпы жұмыскерлер санының
6.4.1 Жұмыскерлердің жалақыларының есебі
Минимальді айлық жалақы 17439 теңге. Оны 1 разрядты
Бірыңғай тарифтік сеткаға (БТС) сәйкес Қазақстан Республикасының экономикасының
Жұмыскерлердің 1-ден 8-ге дейінгі разряды бар.
Шеберлердің 6-дан 9-ға дейінгі разряды бар.
Жоғары шеберлердің 7-ден 10-ға дейінгі разряды
Бөлім басшыларының 9-дан 12-ге дейінгі разряды
Орта білімі бар 1 категорияның мамандарының 6-дан 10-ға
Жоғары білімі бар 1 категорияның мамандарының 9-дан 13-ке
Негізгі өндірістік жұмыскерлердің тарифтік жалақысын бірыңғай тарифтік сеткаға
СТС= ,
мұндағы ЗПмин – ҚР-да белгіленген минимальді жалақы, теңге/айына;
Кр – БТС бойынша сәйкес разрядтың разрядты коэффициенті
Км – ҚР-дағы күрделі машинажасауға белгіленген коэффициент (Км=1,3);
173,1 – бір айдағы сағаттардың орташа саны
Негізгі жұмыскерлердің жалақыларының тарифтік қоры келесі формуламен есептеледі:
(6.11)
мұндағы tштi - операцияға кететін дана-калькуляциялық уақыт
Nв – шығарылымның жылдық бағдарламасы (операция бойынша садкалардың
li – сәйкес разрядты жұмыскердің сағаттық тарифтік мөлшерлемесі,
Базалық нұсқа:
Босату
шынықтыру
3) азоттау
нег.жұм.=838695*2+11444400= 13121790 тг
Жобалық нұсқа:
босату
шынықтыру
3) азоттау
нег.жұм.=838695+503217+6732000= 8073912 тг
Келесі этап негізгі жұмыскерлердің жалақыларының негізгі қорын анықтау
нег.жм= нег.жұм.+0,5∙ нег.жұм.
Базалық нұсқа:
нег.жұм=13121790+13121790∙0,5=19682685 тг
Жобалық нұсқа:
нег.жұм=8073912+8073912∙0,5= 12110868 тг
Жалақының жылдық қоры негізгі және қосымша жалақылардың суммасына
(6.13)
мұндағы Др – бір жылдағы жұмыс күндерінің саны
6.11 фомула бойынша
Базалық нұсқа:
тг
Жобалық нұсқа:
тг
Негізгі жұмыскерлердің жалақыларының жылдық қоры:
Базалық нұсқа:
ФЗПнег.жұм= нег.жұм+ нег.жұм =19682685+5811078=25493763 тг
Жобалық нұсқа:
нег.жұм= нег.жұм+ нег.жұм=12110868+3575589=15686457 тг
Көмекші жұмыскерлердің жалақыларының тарифтік қоры келесі формуламен есептеледі:
ТФЗПкөм.жұм = Fэф. · Рвсп. · lч. ,
мұндағы Fэф. – бір жұмыскердің нақты уақытының қоры,
Рвсп. - i-ші профессиялы көмекші жұмыскерлердің саны;
Негізгі жұмыскерлердікі сияқты көмекші жұмыскерлердің сағаттық мөлшерелемесі 1
Базалық нұсқа:
ТФЗПкөм.жұм.=1945∙8∙113= 1758280 тг
Жобалық нұсқа:
ТФЗПкөм.жұм.=1945∙6∙113= 1318710 тг
6.10 формула бойынша
Базалық нұсқа:
ОФЗПкөм.жұм=1758280+0,5∙1758280= 2637420 тг
Жобалық нұсқа:
ОФЗПкөм.жұм=1318710+0,5∙1318710=1978065 тг
6.11 формула бойынша
Базалық нұсқа:
тг
Жобалық нұсқа:
тг
Көмекші жұмыскерлердің жалақыларының жылдық қоры:
Базалық нұсқа:
көм.жұм= көм.жұм+ көм.жұм=2637420 +778667=3416087 тг
Жобалық нұсқа:
көм.жұм= көм.жұм+ көм.жұм=1978065 +584000=2562065 тг
Қызметкерлердің жалақыларының тарифтік қорын айлық тарифтік мөлшерлемені бір
Базалық нұсқа:
ТФЗПқызм. = 17439·1,78∙12*4=1489988,16 тг
Жобалық нұсқа:
ТФЗПқызм. = 17439·1,78∙12*3=1117491,12 тг
6.10 формула бойынша
Базалық нұсқа:
ОФЗПқызм.= 1489988,16 +0,5∙1489988,16 =2234982,3 тг
Жобалық нұсқа:
ОФЗПқызм.= 1117491,12 +0,5∙1117491,12 =1676236,65 тг
6.11 формула бойынша
Базалық нұсқа:
тг
Жобалық нұсқа:
тг
Қызметкердің жалақысының жылдық қоры:
Базалық нұсқа:
ФЗПқызм.= қызм.+ қызм.= 2234982+659851= 2894833 тг
Жобалық нұсқа:
қызм.= қызм.+ қызм.=1676236+494888= 2171124 тг
6.5 Жабдықты содержание мен пайдалану шығындарын жобалау
Базалық нұсқа:
РСЭО-ға келесі шығындар кіреді[41]:
1) жабдық пен транспорттық құралдардың аударымдарына кететін шығындар
2) негізгі, қосымша жалақы мен жабдыққа қызмет көрсететін
3416087+3416087∙0,2=4099304 тг;
3) технологиялық электрэнергияның шығындары - 18145187 тг;
4) өндірістік қажеттілікке арналған су мен ауа -
5) жабдықтарды, транспорттық құралдарды және қымбат бағалы инструменттерді
6) аз бағалы және жылдам тозатын инструмент пен
7) басқа шығындар жабдықты содержание мен пайдаланудың көрсетілген
Жабдық содержание мен пайдалануға кететін шығындар –23801865 тг
РСЭО=891825+4099304+18145187+216934+178365+270250= 23801865тг.
Жобалық нұсқа:
1) жабдық пен транспорттық құралдардың аударымдарына кететін шығындар
2) негізгі, қосымша жалақы мен жабдыққа қызмет көрсететін
2562065+2562065∙0,20=3074478тг;
3) технологиялық электрэнергияның шығындары - 16901227 тг;
4) өндірістік қажеттілікке арналған су мен ауа -
5) жабдықтарды, транспорттық құралдарды және қымбат бағалы инструменттерді
6) аз бағалы және жылдам тозатын инструмент пен
7) басқа шығындар жабдықты содержание мен пайдаланудың көрсетілген
Жабдық содержание мен пайдалануға кететін шығындар –21344863 тг
РСЭО=768900+3074478+16901227+213478+153780+230000=21344863 тг.
Жобаланатын бөлімдегі термиялық өңдеудің өзіндік құнының есебі кестеде
Кесте 6.4
Бөлшектерді термиялық өңдеудің өзіндік құнының калькуляциясы
№
п/п Шығындардың аттары Суммасы, теңге
Базалық нұсқа Жобалық нұсқа
1 Материалдар 41616000 41616000
2 Өндірістік жұмыскерлердің негізгі жалақылары 19682685 12110868
3 Өндірістік жұмыскерлердің қосымша жалақылары 5811078 3575589
4 Әлеуметтік салық (20 %) 3359664 2174396
5 Жабдықты содержание мен пайдалануға кететін шығындар 23801865
6 Брактан келетін шығын (0,5 % барлық аталғандардың)
7 Барлығы: (өндірістік өзіндік құн) 86003728 76387276
8 Өндірістен тыс шығындар 8600372,8 7638727,6
Толық өзіндік құн 97604100 82026003
Өтелімділік мерзімі:
г
Қорытынды
Дипломдық жобалаудың тақырыбы «Қарағанды қаласы ҚҚМЗ жағдайында жылына
Термиялық өңдеу бөлімі машина жасау өндірісінде ен бір
Жобада термиялық бөлім шахталық электр пештерімен жабдықталды,
Жобаның жалпы бөлімінде жобаланатын термиялық бөлімнің
Еңбекті қорғау бөлімінде адам өміріне, денсаулығына ең қауіпті
Экологиялық бөлімде жалпы өндірістік экологияны қарастырдым. Өндірістен шыққан
Жобаның экономикалық бөлімінде қазіргі уақытта бар термиялық бөлімшесінің
Дипломдық жобаны жетекшінің нұсқауымен өз бетімше инженерлік шешім
ЖОО-да оқу кезінде мамандық бойынша сапалы білім алынды
Философиядан алынған білім ғылыми, философиялық және әлемнің діни
Әлеуметтану бойынша алынған білім келесі мүмкіндіктер береді:
- нақты әлеуметтік жағдайларды және процесстерді талдау;
- әлеуметтік білімді пайдалану және алдағы әлеуметтік-кәсіби рөлдердің
- қазіргі заманғы әлеуметтік икемділіктің және әлеуметтік тәуекелдің
Саясаттану келесі білімдерді алуға мүмкіндік туғызатын негіз болды,
- нақты саяси жағдацларды және қазіргі заманғы әлемдегі
- сайлаушы ретінде қазақстандық қоғамының саяси жүйесін қалыптасуында
- азаматтың саяси ұстанымында жеке тұлғалық талдауды жүзеге
Психологиялық-педагогикалық алынған білімдер кәсіптік және басқарма тапсырмаларды, өзін-өзі
Моральды қалыптар заңдылықтарын тану және глобальды және локальды
- этикалық позицияның бірдей таңдауын жүзеге асыру және
- түрлі мәдениеттің және ұлттардың моралін және өнегелерінің
- қоғамдық, тұлғалық және кәсіптік проблемалар мен жағдайларды
- еңбек қызметінде кәсіптік этиканың заңдылықтарымен, ережелерімен, кодекстарымен
- қазіргі заманғы қоғамның «ашық» проблемаларын шешуінің келешегін
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Проектирование машиностроительных заводов и цехов. Справочник в 6
Дахно Л.А., Шарая О.А., Кипнис Л.С. Проектирование термических
Долженков И.Е., Стародубов К.Ф., Спасов А.А. Основы проектирования
Соколов К.Н. Технология термической обработки и проектирование термических
Башнин Ю.А. Технология термической обработки стали: учебник для
Энциклопедический справочник термиста – технолога: в 3 томах
Гуляев А.П. Металловедение. – М.: Металлургия, 1977.- 648
Лахтин Ю.М., Рахштадт А.Г. Справочник термической обработки в
Болховитинов Н. Ф. Металловедение и термическая обработка. Учебное
Марочник сталей и сплавов./под.ред. В.В. Сорокина.- М.: Машиностроение,
Коротин И.М.Контроль качества термической обработки металлов: учебное пособие
Химико-термическая обработка металлов и сплавов/ учебное издание: Л.А.
Францелюк И.В., Францелюк Л.И. Альбом микроструктур чугуна, стали,
Николаев Е.Н. Термическая обработка металлов и оборудование термических
Вишняков Д.Я. Оборудование, механизация и автоматизация в термических
Солодихин А.Г. Технические и экономические основы термической обработки
Мастрюков Б.С. Расчеты металлургических печей. Т2. М.: Металлургия,
Рустем С.Л. Оборудование и проектирование термических цехов: учебное
Металловедение и термическая обработка металлов: учебно-методическое пособие для
Демичев А.Д. Высокочастотная закалка. - М-Л.: Машиностроение, 1965.-86
Рыскин С.Е. Оборудование для электроиндукционной термической обработки. –
Николаев Е.Н. Термическая обработка токами высокой
Головин Г.Ф. Высокочастотная термическая обработка. Л.: Машиностроение, 1990.
Головин Н.В., Зимин Н.В. Технология термической обработки металлов
Слухоцкий А.Е. Индукторы. /Под ред. А.Н.Шамова – 5-е
Сборник методик расчетов выбросов загрязняющих веществ от машиностроительных
Безопасность жизнедеятельности в машиностроении: Учеб. пос. В.Г.Еремин, В.В.Сафронов,
Салов А.И. Охрана труда на предприятиях автомобильного транспорта
Голицын А.Н. Основы промышленной экологии: учебник для нач.
Хван Т.А. Промышленная экология. Ростов н/Д: Феникс, 2003.
Голицын А.Н. Промышленная экология и мониторинг загрязнения природной
Ю.В. Новиков: "Экология, окружающая среда и человек"
В.И.Кораблин, Передельский Л.В.: "Экология"
В.М.Гарин, И.А.Кленова, Колесников: "Экология для технических вузов".
Экологический паспорт предприятия ТОО «Машиностроительный завод №1».
Сборник методик расчетов выбросов загрязняющих веществ от машиностроительных
Гринин А.С. Промышленные и бытовые отходы: Хранение, утилизация,переработка:
Юдин Н.Я., Белов С.В. Охрана труда в машиностроении.-
Русак О.Н. Справочная книга по охране труда в
Аубакирова Г.М. Методические указания к курсовой работе по
Минишева А.Р. Методические указания по выполнению организационно-экономической части
Қосымшалар
9
Шебер
Термист
Шебер
Термист
7
25
36
540-560 С
150-100 С дейін пеште суыту, әрі қарай ауада
200
400
600
800
t
уақыт



т
i
i
в
штi
жұм
нег
l
N
t
ТФЗП
1
.
.
,
60
жұм
нег
р
жұм
нег
жұм
нег
ОФЗП
Д
ОФЗП
ДФЗП
.
.
.
2
,
0
24








Ұқсас жұмыстар

---

Термиялық бөлімді жобалау

---

Химия-термиялық өңдеуді өндірісте қолдануы

---

Болат маркаларын расшифровкалау

---

Термиялық өңдеу әдістері

---

Көміртекті болаттарды пісіру технологиясына талдау жасау

---

Төмен температуралар кезінде болаттардың механикалық қасиеттерінің өзгерісі

---

Марганец құрамы

---

Материалтану туралы

---

Болат өндірісі

---

Бір цилиндрлі қозғалтқыштар

---