Монополиялық биліктің әлеуметтік шығындары

Қазақстан Республикасы Ғылым және Білім Министрлігі
Курс жұмысы
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Монополия.Нарықтағы монополиялардың белгілері.
Монополияның өнімінің көлемі, сұранысы.
Монополиядағы баға саясаты. Бағалық дискриминация.
Монополиялық тепе-теңдік. Монополиялық биліктің әлеуметтік шығындары.
Мемлекет тарапынан монополияны реттеу. Антимонополиялық заңнама.
Қорытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
Кіріспе.
Таза монополия – жақын алмастырушысы жоқ тауар өндіретін
Фирмалар жеке тауарлар мен қызметтерді өндіруге мемлекеттен ерекше
Кейбір фирмалар патенттер мен авторлық құқықты қолдана отырып,
Егер тауарларды өндіруге қажетті экономикалық ресурстар бір ғана
Кіші өндірістерге қарағанда ірі өндірістердің шығындары төмен болады,
Жалпы құқық монополиялық қызметті де қарайды. Кейбір монополиялар
Курстық жұмыстың мақсаты жалпы монополия нарықта қандай орыналтынын
Міндеттері:
Монополиялық нарыққа толығымен талдау жасау.
Монополиядағы өнім көлемін және ондағы сұранысты анықтау.
Баға белгілеу саясаты қалай жүргізілетіндігіне талдау жасау және
Антимонополиялық заңнаманың маңызын анықтау.
1.Монополия. Нарықтағы монополияның белгілері.
Нарық құрылымын сипаттайтын ең басты көрсеткіштердің бірі, осы
Берілген тауарды өндіретін тек бір ғана жеке фирма
Таза монополия нарығы ұлттық экономика деңгейінде өте сирек
Монополияның 3 түрі болады:
Егер фирманың монополиялық билігі заң жүзінде қорғалған болса,
Патенттер мен құқықты немесе жаңа технологияны қолдана отырып,
Белгілі бір көлемдегі өнімді бір фирмада өндіру, оны
Монополиялық нарыққа енуде тосқауалдар бар:
1. Ірі өндірістің басымдылығы;
2. Легальды тосқауылдар(шикізат қорын, жерді ғылым мен техниканың
3. бәсекелесуді әділетсіз жүргізу.
Монополияны тек қана экономикалық шектеулер емес, сонымен қатар
Нарықты монополиялаудың екі
1) бір фирманың қолында нарықтың үлкен
шоғырлануы;
2) ірі фирмалардың бәсекелестерімен байланысы.
Мемлекет өндірістің шоғырлану деңгейін анықта-ғанда үш көрсеткішке жүгінеді:
Һһ =(хі)2 +(Х2)2 + ... + (хп)2,
мүнда, Хі — % түрінде көрсетілген саладағы фирма-лардың
2.Монополистің өнімінің көлемі, сұранысы
Монополистің өнім шығарушы ретінде бәсекелес фирма сияқты өндіріс
Р = Р(Q).
Монополист өндірушінің пайдасы төмендегідей фор-муламен анықталады:
П= ТR-ТС = р(0)х0 - ТС(О).
(2)
MR-MC=0.
Бүдан монополистің
шығындары (МС)шекп түсімге
ғана ең көп болатынын көреміз.
Жалпы жағдайда сүраныстың икемділік коэффици-енті Е < 0,
Сұраныс икемділігі, Е Шекті түсім, MR Жалпы түсім
Икемді сұраныс MR>0 TR өседі
Бірлік икемділік MR=0 TR ең жоғарғы деңгейге жетеді.
Икемсіз сұраныс MR 0
Егер өнімге деген сүраныс икемді болса, шекті та-быс
Монополистің өніміне деген сүраныс икемсіз болған жағдайда, МR
Енді, монополистің үтымды өндіріс көлеміне қатысты шешімін анықтаймыз.
.
Монополиялық өндіруші әрдайым экономикалық пайда ала бермейді. Экономикалық
8.4-сурет. Экономикалық пайда алу.
Нарықта монополиялық билік орнатудың негізгі алғышарты – фирманың
Сұраныс қисығының жоғарыдан төмен қарай еңкіш болуы,
Монополистің өніміне сүраныс, шекті табыс, жалпы табыс пен
3. Монополиядағы баға саясаты. Бағалық дискриминация.
Нақты өмірде фирма басқарушылары өз фирмала-рының орташа жене
ілмен есептеледі:
Р =МС/(1 + 1/ Е)
Бағалық дискриминация.
Егер монополиялық билігі бар фирма, түтынушылардың сүраныс икемділігін
Егер монополист өрбір түтынушыға жеке баға тағайындайтын болса,
Монополист жетілген бәсеке саясатын жүргізу нәти-ж^інде түтынушы үтьтмын
Жетілген бағалық дискриминация
4.Монополиялық тепе-теңдік
Жетілген бәсекелестік моделін қарастырғанда біз осы нарықтағы фирмалар
Үзақ мерзімді кезеңде монополиялық тепе-теңдікті зерттеу, келесі сүрақтардың
1) қандай жағдайларда жалғыз өндірушЬ үзақ уақыт
кезещнде өзінің нарықтағы монополиіялық билігін сақтай алады;
2) егер салада үзақ мерзімді кезенде тепе-тендік
наса, онда монополист бірнеше зауыттар салу арқылы әндіріс
Үзақ мерзімді монополиялық тепе-тендікке жетудің негізгі шарты жеке
Монополиялық биліктің әлеуметтік шығындары.
Бәсекелес нарықпен салыстырғанда монополист-өндірушілер тауардың бағасын жоғары деңгейде
Біз монополиялық биліктің қоғамдық шығындарын, түтынушылар мен өндірушілердің
Онда біз графикте бөсекелес фирма мен монополист өндірушінің
8.9-суретте монополиялық баға мен өнім шығару келемі Р^және
. Монополияның өлеуметгік ауыртпашылығы.
Тауарды жоғары деңгейдегі бағамен сатып алғанда түтынушылардың кей
үшбүрышы ауданына тең
Мемлекет тарапынан монополияныт реттеу
Көптеген елдерде жеке фирмалардың монополиялық биліктерін шектеу үшін
Монополиялық фирмалар нарықта билік, үстемдік жүргізу арқылы тауарлардың
1. Бағаны реттеу. Фирманьщ монополиялық билігін жоғары деңгейдегі
Рт,Qт -
Енді
реттеген-де Рг бөсеке бағасынан жоғары, ал монополия бағасынан
болуы керек: Рк < Рг

Ұқсас жұмыстар

Монополия және монополиялық билік туралы мәліметтер

Монополиялық бәсеке нарығы және монополиялық билік

Монополия туралы түсінік

Монополиялар

Нарықтағы монополиялардың белгілері

Монополиялар: түрлері, түсінігі, ерекшеліктері

Монополияның экономикалық және әлеуметтік салдары

Ұзақ мерзімді кезеңдегі монополиялық тепе-теңдік

Монополия және монополиялық тепе-теңдік, Қазақстан Республикасының монополиялық нарығын реттеу