ПАРАҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫНА ТАҒАЙЫНДАЛАТЫН ЖАЗА
Мазмұны:
Кіріспе.....................................................................................................................2
ПАРАҚОРЛЫҚПЕН БАЙЛАНЫСТЫ ҚЫЛМЫСТАР.......................4
Парақорлық ұғымы.....................................................................................4
Пара алу........................................................................................................4
Пара беру.....................................................................................................10
Парақорлыққа делдал болу........................................................................14
2. ПАРАҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫНА ТАҒАЙЫНДАЛАТЫН ЖАЗА........ ........................................................................................................17
Жаза тағайындаудың жалпы негіздері......................................................17
Пара алу қылмысы үшін тағайындалатын жаза мөлшері........................19
Пара беру қылмысы үшін жаза..................................................................20
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 313-бабына тағайындалатын жаза түрлері....................................................................21
Қорытынды............................................................................................................22
Әдебиетттер тізімі.................................................................................................24
Кіріспе.
Соңғы жылдары елімізде қылмыстың өршуі, оның ішінде парақорлықпен
Бұл жағдай құқық қорғау, атап айтқанда, терең органдарының
Жасалған қылмысты тез арада ашып, қылмыс жасаған адамдарға
Қазақстанда қылмыстылықтың өсуіне негізі болатын себептің ішінде, әсіресе
Кейбіреулер қылмыстың өсуін заңның жұмсақтығымен не қаталдығымен байланыстырады.
Қатаң жаза кейбір адамдардың қылмыс жасауын тоқтатуы мүмкін.
Ел Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев: «Еліміздің болашағы –
1. Парақорлықпен байланысты қылмыстар түрлері.
1.1 Парақорлық ұғымы.
Қоғамымызға парақорлық қандай зиян келтіріп отырғаны белгілі. Бұл
Парақорлық көптеген лауазымдық тұлғалардың адал екеніне күман туғызып,
Парақорлықтың ұғымы үш қылмыс құрамымен түсіндіріледі:
пара алу (311-бап)
пара беру (312-бап)
парақорлыққа делдал болу (313-бап)
1.2 Пара алу ( ҚК 311-бабы).
Лауазымды адамның өзі немесе делдал арқылы пара берушінің
Пара алудың объектісі мемлекеттік ақпараттың дұрыс қызметі ,
Қылмыстың қажетті белгілерінің бірі – параның заты болып
Пара заты болып табылатындар: ақша, бағалы қағаз, материалдық
Қазіргі кезеңде парақорлықтың жаңа түрлері туындаған: паралар
Пара ретінде автомобильдер, ақша, мал, кәсіптік тауарлар, азық-түліктер,
Тәсіліне қарап пара алу екі түрге бөлінеді: ақша
А) ашық пара беруде пара заты лауазымды адамның
Б) көмескі түрде пара беруде пара затын беру
Олар лауазымды тұлғаға ақшаны қайтарылмайтын негізде «қарызға» беру,
Тапсырылу уақытына қарай пара лаудың екі түрі болады:
Екіншісі – пара-сыйлау, мұндай пара лауазым адамына келісілген
Пара үшін жүзеге асырылатын іс-әрекеттің мәніне қарай
пара- сыйлық - пара лауазым адамына заңға
Пара – ақы . Лауазымды адамына заңсыз әрекеттерді
Объективтік жағынан алғанда пара алу лауазымды адамның пара
Кінәлінің пара алуының бірінші нысаны лауазымды адамның қызметтік
Мысалы, прокурордың тергеуші тергеп жатқан іс бойынша пара
Қызмет бабын пайдаланудың үшінші бір нысаны қамқорлық жасау
Қамқорлық жасауға – тамыр-таныстық бойынша қызметке орналастырып пара
Қызмет бойынша жол беруге – қол астындағы бағынышты
Пара лауазымды тұлғаға пара берудің мүддесі үшін
Пара берушінің мүддесіне тек оның жеке мүддесі емес,
Пара алу – формальдық қылмыс құрамына жатады. Ол
Пара алудың субъективтік жағы тікелей қасақаналықпен, пайда табу
Заңда пара алудың ауырлататын, аса ауырлататынын бірнеше түрлері
Пара алудың аса ауырлататын түріне мыналар жатады:
қорқытып алу жолымен;
адамдар тобының алдын ала сөз байласып немесе ұйымдасқан
ірі мөлшерде жасалса – Қазақстан Рсепубликасы Жоғарғы Соты
Параны қорқытып алуға мысалы маманды жұмыстан шығарамын деп
Пара алудың аса алуырлататын тағы бір түрі
Егер осы қылмысты бірлесіп жасауға алдын ала келіскен
Осыған орай бұл тұрғыдағы құрам болу үшін
пара алу туралы екі немесе одан да көп
бұл келісімге пара алғанға дейін қол жеткізу;
келісімге келген әрбір лауазым адамы өз қызметін пайдалана
келісімге қатысқан әрбір лауазым адамы параның тиісті
Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген
жетi жүзден екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
2. Лауазымды адамның нақ сол әрекеттердi жасауы, сол
жеті жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген,
жеті жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде
а) қорқытып алу жолымен;
б) адамдар тобы алдын ала сөз байласып немесе
в) iрi мөлшерде;
г) әлденеше рет жасалса -
мүлкiн тәркiлеп жетi жылдан он екi жылға дейiнгi
1.3 Пара беру.(ҚК 312-бабы)
Жаңа Қылмыстық кодексте бұл қылмыстың мазмұны ашып көрсетілмеген.
Объективтік жағынан пара беру:
1) лауазымды адамға пара затын немесе мүлік сипатындағы
2) пара затын адам тікелей өзі немесе белдал
3) лауазымды адам өз қызметін пара берушінің мүддесіне
Пара беру немесе тапсыру әдістері қылмыстың құрамы үшін
Кейбір кезде пара – пара алушыға тегін қызмет
Лауазымдық тұлғаға материалдық мазмұндағы емес пайда келтіру қарастырылып
Пара беру формальдық қылмыс құрамы болып табылады. Лауазымды
Субъективтік жағынан пара беру тікелей қасақаналық арқылы істеледі.
Пара берудің субъектісі болып 16 жасқа толған есі
Пара берудің ауырлататын түріне – заңсыз әрекет немесе
Пара бергені үшін қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін пара
Заңға сәйкес лауазымды адамға оның бұрын жасаған заңды
Заңда пара бергені үшін қылмыстық жауаптылықтан босатудың негіздері
Егер лауазымды адам тарапынан оған қатысты қорқытып пара
Адам пара бергені туралы қылмыстық іс қозғауға құқығы
Қылмыс жасағандығы туралы ерікті түрде хабарлағанда пара беруші
Параны қорқытып алу орын алған жағдайда және пара
1. Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамға не оған
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
2. Лауазымды адамға пара беру, сол сияқты көрiнеу
жетi жүзден екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
Ескерту.
1. Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамға не оған
2. Егер лауазымды адам тарапынан оған қатысты қорқытып
3. Осы бапқа қатысты лауазымды адамдарға осы Кодекстiң
1.4 Парақорлыққа делдал болу ( ҚК 313-бабы).
Бұл қылмыс үшін жауапкершілік Қылмыстық кодекстің 313-бабында көрсетілген.
Осы қылмыстың объективтік жағы парақорлыққа делдал болу, яғни
Делдалдық пара беру мен алуды жалғастыратын ерекше түрі
Парақорлыққа делдал болу қылмысының құрамы формальды және пара
Егер де пара алушы пара алудан бас тартса,
Пара алуды немесе беруді ұйымдастырған немесе оның
Пара беруге немесе оны алуға басқа адамды азғыруға
Субъективті жағынан делдалдық тікелей қасақаналықпен жасалады. Делдал пара
Делдалдық ниет алуан түрлі болуы мүмкін. Бірақ
Делдалдықты жалған делдалдық жағдаынан ажырату керек.
Егер адам пара берушіден ақша немесе басқа
Егер делдал адам пара берушінің парақорлық нәрсені ұрлап
Параға делдалдық субъектісі 16- ға толған, кез келген
ҚК-тің 313-бабының 2- тармағында парақорлыққа делдал болудың ауырлататын
Әлденеше реттік және ұйымдасқан топтың түсініктері ҚК-тің 11,
Адам өзінің қызмет жағдайын пайдалана отырып жасаған әректке
1. Парақорлыққа делдал болу, яғни пара алушыға және
жүзден үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде
2. Әлденеше рет немесе ұйымдасқан топ, немесе адам
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
2. Парақорлық қылмыстарына тағайындалатын жаза мөлшері.
2.1. Жаза тағайындаудың жалпы негіздері.
Қылмыс ұғымы
Қылмыстық Кодексте жазалау қатерiмен тыйым салынған айыпты
Қылмыстық Кодекстiң Ерекше бөлiмiнде көзделген қайсыбiр әрекеттiң
Жаза ұғымы мен оның мақсаттары
Жаза дегенiмiз соттың үкiмi бойынша тағайындалатын мемлекеттiк мәжбүрлеу
Жаза әлеуметтiк әдiлеттiлiктi қалпына келтiру, сондай-ақ сотталған адамды
. Жазаның түрлерi
1. Қылмыс жасады деп танылған адамдарға мынадай негiзгi
а) айыппұл салу;
б) белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр
в) қоғамдық жұмыстарға тарту;
г) түзеу жұмыстары;
д) әскери қызмет бойынша шектеу;
е) бас бостандығын шектеу;
ж) қамау;
з) тәртiптiк әскери бөлiмде ұстау;
и) бас бостандығынан айыру;
к) өлiм жазасы қолданылуы мүмкiн.
2. Сотталғандарға негiзгi жазалардан басқа мынадай қосымша жазалар:
а) арнаулы, әскери немесе құрметтi атағынан, сыныптық шенiнен,
б) мүлкiн тәркiлеу қолданылуы мүмкiн.
3. Айыппұл салу және белгiлi бiр лауазымды атқару
Жаза тағайындаудың жалпы негiздерi
Қылмыс жасауға айыпты деп танылған адамға Қылмыстық Кодекстiң
Қылмыс жасаған адамға оның түзелуi және жаңа қылмыстардың
.Жаза тағайындау кезiнде қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiк
2.2. Пара алу қылмысы үшін тағайындалатын жаза мөлшері.
. Лауазымды адамның нақ сол әрекеттердi жасауы, сол
жеті жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген,
жеті жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде
а) қорқытып алу жолымен;
б) адамдар тобы алдын ала сөз байласып немесе
в) iрi мөлшерде;
г) әлденеше рет жасалса -
мүлкiн тәркiлеп жетi жылдан он екi жылға дейiнгi
2.3 . Пара беру қылмысы үшін жаза.
Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамға не оған теңестiрiлген
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
2. Лауазымды адамға пара беру, сол сияқты көрiнеу
жетi жүзден екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
Ескерту.
1. Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамға не оған
2. Егер лауазымды адам тарапынан оған қатысты қорқытып
3. Осы бапқа қатысты лауазымды адамдарға осы Кодекстiң
2.4. Қазақтан Республикасы қылмыстық кодексінің 313-бабына тағайындалатын жаза
Парақорлыққа делдал болу, яғни пара алушыға және пара
жүзден үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде
2. Әлденеше рет немесе ұйымдасқан топ, немесе адам
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi
Қорытынды.
Ұсынылып отырған курстық жұмыстың тақырыбы: «парақорлықпен байланысты қылмыстар»
- Парақорлық ұғымы;
- Пара алу;
- Пара беру;
- Парақорлыққа делдал болу.
Екінші тарау- «Парақорлық қылмыстарына тағайындалатын жаза мөлшері» деп
- Жаза тағайындаудың жалпы негіздері;
- Пара алу қылмысы үшін тағайындалатын жаза мөлшері;
- Пара беру қылмысы үшін жаза;
- Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 313-бабына тағайындалатын жаза
Курстық жұмыстың жалпы көлемі 25 бет.
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстанның бәсекеге барынша қабілетті әлемдік 50
Қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте саяси партиялар, қоғамдық
Менің өз ойым бойынша сыбайлас жемқорлықпен тиімді күресудің
Әдебиетер тізімі:
Нормативті құқықтық актілер:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы А,1995 жыл.
2. Қазақстан Респубикасының Қылмыстық кодексі А,2005 жыл.
3. Қазақстан Республикасы Президентінің Қаулысы:
4. Қазақстан Республикасының Қылмыстық атқару кодексі
5. Ел Президентінің « Қазақстан 2030» халыққа Жолдауы.
6. Қазақстан Республикасының Заңы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
7. Заң және заман №5 2003
8. Заң № 4 2003 жыл.
9. Заң № 2 2002 жыл.
Арнаулы әдебиеттер:
1. А.Н.Ағыбаев Қылмыстық құқық, жалпы бөлім
2. А.Н.Ағыбаев Қылмыстық құқық, ерекше бөлім
3. Е.Алауов, М.Оразалиев Айып тағу және айыптау
4. Е.Алауов Алдын ал тергеудің қылмыстық
5. А.Ғ. Абуов Криминалистика негіздері А, 2004
6. Е.Баянов Мемлекет және құқық негіздері
7. З.О.Ашитов, Б.З.Ашитов Егемен Қазақстанның құқы
24
Парақорлықпен байланысты қылмыстар
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қылмыстар бойынша қылмыстық заңды қолданудың теориясы мен тәжірибесі, оның тиімділігі
Әлеуметтік құқықтық құбылыстар мен ғылыми құжаттарды қолдану негізінде және парақорлыққа қатысты әртүрлі қайнар көздерін бір ауызға келтіріп, нақты түсінік беру және қазіргі деңгейін анықтау
ПАРА БЕРУ ҚЫЛМЫСТАРЫН СОТТАРДА ҚАРАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
БИЛІК ОРГАНДАРЫНДАҒЫ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫНА БАЙЛАНЫСТЫ КҮРЕС МӘСЕЛЕЛЕРІ
Кәмелетке толмағандардың жасаған қылмыстарына тағайындалатын жазалардың түрлері
Пара берудегі қылмыстық жауаптылық
Пара беруді анықтаудың әдістемелері
Қылмыстық Кодекс тарауы
Сыбайлас жемқорлықтың даму тарихы және түрлері