Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеудің мазмұны

Мазмұны
І тарау. Оқушыларды адамгершілік тәрбиелеудің педагогикалық-психологиялық негіздері
1.1. Адамгершілікке тәрбиелеудегі ұлы адамдар мен педагогтардың ойлары
1.2 Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеудің мазмұны
ІІ тарау. Бастауыш сынып оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеудің жолдары
2.1 Адамгершілік тәрбиесінің мектептегі бағыттары
2.2 Бастауыш мектеп оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеудің әдіс-тәсілдері мен
2.3 Өз тәжірибемнен тәрбие сағатының жоспары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қосымша
Кіріспе
Зерттеудің көкейтестілігі:
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болуы білім заңының қабылдануы болашақ
Адамгершілігі аса жоғары кісіні халық «иманды» деп құрметтейді,
Осындай аса жауапты міндеттердің баянды болуы жас республикамыздың
Зерттеудің объектісі: Мектеп оқушыларын тәрбиелеудегі адамгершілік тәрбиесінің рөлі.
Зерттеудің мақсаты: Бастауыш сынып оқушыларының адамгершілік сезімін оятып,
Зерттеудің міндеттері: 1) Педагогикалық, психологиялық оқулықтарға талдау жасау.
Зерттеу әдістері: Бақылау, философиялық, педагогикалық, психологиялық еңбектерге талдау,
1.1 Адамгершілікке тәрбиелеудің негіздері
Адамгершілік тәрбиесі жастардың қоғамға, отбасына, еңбекке, білімге, Отанға,
Адам ең әуелі адамгершілігімен, парасатының биіктігімен көрікті.
Мәдениеті жоғары адам айналасындағыларемн қарапайым-қарым қатынаста болады.
Адамгершілік тәрбиесі оқушылардың адамгершілік ұғымы, принциптері, мінез-құлық нормалары
Адамгершілік қатынастар-моральдық нормалармен өлшенеді.
Моральдың негізгі міндеті – адамның мінез құлқын тәрбиелеу,
Адамгершілік тәрбесі оқушылардың моральдық сенімдерін, жағымды мінез-құлық дағдылары
Адамгершілік тәрбиесінің теориялық мәселесі әл-Фараби, Ыбырай, Абай, т.б.
Әл – Фараби «Адам өз өмірінің қожасы, сондықтан
Абай адамгершілік, әдептік нормалары жайында көптеген пікірлер қалдырды.
Оның бірінші қоятын талабы – мораль жағынан ұстамды,
Үшінші талабы - әділетшілдік. Әлеуметтік міндеті – дүниені
Ақын мейірімділік қасиетке тараң мән береді (төртінші қара
Қазақ халқы – мәдени бай мұрасы, өзіне біткен
Тәлім-тәрбие берудің басты саласының бірі – ұлтжандылық, халқы
Жауға шаптым ту байлап,
Шепті бұздым айғайлап,
Дұшпаннан көрген қорлықтан
Жанды жүрек қан қайнап.
Ел-жұртты қорғайлап
Өлімге жүрміз бас байлап, -
деп елінің бас бостандығы үшін жаумен жан аямай,
Профессор М.Ғабдуллин өзінің «Ата-аналарға тәрбие туралы кеңес» еңбегінде
Осы тұрғыдан алғанда қазақтың ұлы ойшылдарының кемеңгерлік ой-пікірлерін
Әскери ұлтжандылық тақырыптарына ой толғаған жауынгер жазушы, тәлімгер
Жеткіншек ұрпақты тәрбиелеуге қажетті негізгі адамгершілк қасиет, С.Көбеев
Еліміз егемендік алып, мемлекет ретінде қалыптасты. Экономикадағы, саяси-әлеуметтік,
1.2 Адамгершілік тәрбиесінің мазмұны
Адамгершілік тәрбиесінің құрамды бөлігі – ұлтжандылық, елжандылық, отаншылдық
Патриоттық сезім және ұлттық құндылықтарды құрметтеу арқылы Отанға
«Патриот» деген сөз, гректің patris – отан деген
Ұлтаралық қарым-қатынас мәдениеті ұлтаралық экономикалық және рухани байланыстарды
Патриотизм ұғымына енетіндер:
адамның туған жерін сүйіп, өз халықының тілін құрметтеуі,
елінің әлеуметтік және мәдени салаларда жеткен жетістіктеріне мақтану;
оның ар-намысын, еркіндігі мен тәуелсіздігін қорғау;
өткен тарихын, халқының әдет – ғұрыптарын, салт –
Ұлтаралық қарым-қатынас мәдениеті мазмұнына енетіндер:
әр түрлі елдің және ұлттардың халқын құреттеу
басқа халықтардың тілін, әдет-ғұрыптарын және салт-дәстүрлерін сыйлау
басқа халықтардың рухани өмірі мен мәдениетіндегі жетістіктерге оң
олармен жақсы қарым-қатынаста болу.
Патриотизм мен ұлтарылық қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру үшін істелетін
Бұл аса аяулы сезімдерді балалардың бойына ұялата білудің
Баланың ата-анасымен, өскен ортасымен ана-тілінде қарым-қатынасқа түсуі
Бала өзінің әке-шешесі, ата-бабасы өсіп өнген жерінде өсуі,
Баланың туған халқының елдік, ұлттық тарихын білуі, оның
Жас ұрпақты адамгершіліукке тәрбиелеуде ұлттық сана мен мінез
Ұлттық тәрбие жүйесінің негізі ретінде Мұхтар Шахпановтың мына
«тағдырыңды тамырсыздық індетінен қалқала,
Әр адамның өз анасынан басқа
Жебеп тұрар, демеп тұрар арқада
Болу крек құдіретті төрт ана:
Туған жері – түп қазығы айбыны,
Туған тілі сатылмайтын байлығы.
Туған дәстүр, салт-санасы тірегі,
Қадамына шуақ шашар үнемі
Және туған тарихы еске алуға қаншама
Ауыр әрі қасіретті болса да
Төрт анаға жағдай жасай алмаған
Пенделердің басы қайда қалмаған
Төрт анасын қорғамаған халықтың
Ешқашанда бақ жұлдызы жанбаған.
Қасиетті бұл төрт ана – тағдырыңның тынысы,
Төрт ана үшін болған күрес – күрестердің ұлысы»
Ұлттық қадір – қасиет дәстүрлер мен әдет –
Халқымыздың рухани бейнесін әдебиет, өнер, ғылым, мінез-құлық, ұлттық
2.1 Мектепте берілетін адамгершілік тәрбиесінің бағыттары
Әдептілік, имандылық, мейрімділік, қайырымдылық, ізеттілік, қонақжайлық құндылықтары қалыптасқан
Жетілген мінез-құлық үш нәрсенің – жүректің ақылдың және
Халықты азаматтық, гуманистік рухта тәрбиелеу. «Ел боламын десең,
2. «Елдің ерлігі елінен табылар,
Елдің байлығы жерінен табылар»
Жүсіп Баласағұни
3. Экологиялық тәрбие
4. Қыздар тәрбиесі. Жастарды отбасылық өмірге тәрбиелеу. Жыныстық
Діни – рухтың тәрбие
Дінге қөзқарас өзгеруіне байланысты елімізде жер-жерлерде діни медреселер
Қыздар тәрбиесі
Қыз бала қай халықта болмасын әдемілік пен әдептіліктің,
Сұлулық пен сымбаттылықты, шеберлік пен іскерлікті қажетсінетін үй
Халқымыздың ұлттық дәстүрдің бір ерекшелігі – ақыл-кеңесті жас
Қыз тәрбиесінде күш көрсету, қорқыту тәсілдерінен бойды аулақ
Олар: ізетті болу, әсем киіну, әкені күту, шешені
Отабасы өміріне даярлау
Әр халықтың дәстүр-салтындағы келін түсіріп, қыз ұзату, баланы
Осы заманға лайықтап, өткеннің мұратын байыптап жастардың жұбайлық
2.2. Бастауыш мектеп оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеудің әдіс-тәсілдері мен
Адамгершілік мағлұматтар мен ұғымдардың қалыптасу дәрежесі мектеп оқушыларының
Балалардың адамгершілік жағынан сауатынынң мазмұнын анықтағанда және олармен
Арнайы жүргізілген зерттеулердің нәтижесінде бірінші сынып оқушыларының жақсы
Балалардың адамгершілік мағлұматтарының ішіндегі толығы да, әр түрлісі
Төменгі сынып оқушыларының түсінігінде жақсылық пен қайырымдылық дегеніміз
Мектап тәжірибесінде адамгершілік нормалары мен ережелерін хабарлау және
Адамгершілік нормалары туралы білімдер оқыту процесінде, негізінен алғанда
Балаларды қоршаған ортамен таныстыру жаңа білім жинақтаудың аса
Мұғалім өзі балалардың назарын бірден көзге түсе қоймайтын,
Мораль мәселесін сөз ететін кинофильмдер мен қоғамның күнделікті
Адамгершілік ұғымдарды жианудың және бір аса маңызды көзі
Бастауыш сыныптарда балалармен мораль туралы әңгімелерді жүйелі жүргізу
Этиаклық әңгімелер өткізу практикасын зерттеу, мұғалімдердің бұл әңгімені
Этикалық әңгімелердің бағдарламасы бойынша барлық сыныптарда да белгілі
Этикалық әңгімелердің төмендегідей тақырыптарын ұсынуға болады.
Отанына және басқа ел халықтарына қарым-қатынас
Еңбек, еңбек адамдарына және халық игілігіне қарым-қатынас
Жолдастық пен достық туралы
Ұжымшылдық туралы
Қайырымдылық, ықыластылық, сыпайлық туралы
Адалдық туралы
Әділдік туралы
Үлкен, кішімен қарым-қатынас
Жамандық пен немқұрайлылық, ымырасыздық туралы
Этикалық әңгімелердің бұл тақырыбы белгілі бір дәрежеде әрі
Әңгіме өткізілген соң балаларға әлде бір құбылысты бақылау,
Мораль туралы әңгімелер ең алдымен төменгі сынып оқушылары
Қорытынды
Жалпы алғанда, балалар қоғамда адамгершілік мінез – құлық
Адамгершілік мінез-құлық ережелері ең алдымен ересек адамдердан, содан
Оқушыларды үнемі шыншылдаққа, әділеттілікке, қарапайымдылыққа тәрбиелей отырып адамгершілік
Сонымен қатар, әдеби туындылардың адамгершілікке ықпалы өте зор,
Егемен еліміздің асқақ мұратының бірі ұрпақ тәрбиесі. Саналы
Болашақ ұрпақтың арлы да, ізетті, инабатты, кішіпейіл азамат
Пайдаланылған әдебиеттер:
С.Қалиев, Қ.Жарықбаев. Қазақ тәлім тәрбиесі. – Алматы: Сана
Т.Сабыров. Жастарды тәрбиелеудегі ұжымның ықпалы. – Алматы 1983
Ғ.Дүкенбаева. Мектеп жасына дейінгі балаларды ойын арқылы адамгершілікке
О.С.Блгданова. Бастауыш сыныптардағы тәрбие жұмысының методикасы. Алматы 1980
Қ.Әлішерұлы. Ахлақ тәрбие негізі. – Алматы, 2006
Ж.Б.Қоянбаев, Р.М.Қоянбаев. Педагогика. – Алматы, 2004
Ш.Құрамналина, Б.Мұқанова, Ә.Ғалымова, Р.Илясова. Педагогика. – Астана 2007
Бастауыш класс мұғалімдерінің іс-тәжірибесінен. А., 1974 ж.
Бержанов К., Мусин С. Педагогика тарихы. А.,: Мектеп,
Гоноболин Ф.Н. Психология. А.,: Мектеп, 1976 ж.
Занков Л.В. Избранные педагогические труды. М.: Педагогика, 1990,
Елубаева С. Дидактикалық ойын – оқыту әдістерінің бірі.
2.3 Тәрбие сағаты
Тәрбие сағатының тақырыбы: Тыйым сөздер
Сабақтың мақсаты:
Жас ұрпақты сабырлы, әдепті зерделі, қайырымды болып өсуге
Көрнекілігі: суреттемелер, шар, рәміздер, т.б.
Қазақ халқының мәдени ігіліктерінң ішінде тиям сөздердің мағынасы,
Тиым сөздер ата-бабаларымыз біздерге қалдырған ақыл-өсиеті.
балалар суреттен кімді көріп отырсыңдар? Кәні жеке тоқталып
Дұрыс, біз оларды кімдер деп атаймыз, олар автобуста
Балалар үлкендерге неге жол бермеді?
Алихан: Өйткені олар үлкенді сыйламайды. Сондықтан соғып-қағып түсіп
Мұғалім: Осындай балалардың бойына әдептілікті ұғындыру керек.
Мысалы: нанды шашпа, аяққа баспа, Гүлді жұлма, Балды
Тиым сөздер біздерді тазалыққа, ұқыптылыққа, табиғатты қастарлеуе, ең
Қандай тыйым сөздерді білесіңдер, өздерің айтыңдаршы:
Гүлді шашпа,
Суға дәрет сындырма
Құдыққа түкірме
Үйге қарай жүгірме
Ағынды суға кір жума
Шашты аяқтың астына тастама
Бас киімді жерге тастама
Нанды бір қолмен үзбе
өтірік айтпа
Мұғалім:
Осынау ақыл кеңестердің қайсысы да, кесапаттан аулақ болуға
1-ҚОСЫМША
Оқушыларға арналған анкета
Аты - жөнің ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Сыныбың ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Достарың кім?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Олармен не үшін дос боласың? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Достарыңа қалай көмектесесің? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Достарың өтірік айта ма? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Өтірік айтқан дұрыс па? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Неге өтірік айтқан дұрыс емес деп ойлайсың? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Сен жиі өтірік айтасың ба? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Қария кісілерге көмектесіп тұрасың ба? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Оларға не үшін көмектесу керек?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Ата-анаң қандай ақыл айтады? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Оларды орындайсың ба? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Тіл алмайтын кезің бола ма? –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Не үшін? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Өз іс-әрекетіңнің бәрі дұрыс деп ойлайсың ба? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Өзіңе өзің ренжитін кезің бола ма?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Қандай жағдайда? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Қазақ халқының төл мәдениеті, салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы арқылы жас
Бала тәрбиесіне байланысты салт-дәстүрлер
Ата-ананың рөліне байланысты салт-дәстүрлер
Ақыл-кеңестер «––––––––– ...» ұсыныстар «ата ана тәлімі», «жас
Мектептегі
тәрбие
Оқу білім беру саласында: «Өнер және әдеп» 6-7
«Қазақ халқының салт-дәстүрлері» 8-9 сын.
«Ұлттық мәдениет тарихы» 10-11 сын.
Арнайы тәрбие: «Атамекен» бағдарламасы «Саз зергері», «Ұлттық ойындар»,
Қазақ халқының ерлік, жауынгерлік тарихын, батырлардың өмірі, өнегесімен
Ата тарихын зерттеу, зерделеу сол арқылы баланы ел
Мемлекеттік белгілерді сыйлау, басқа ұлт өкілдерімен достық негізде
Қазақстан Республикасының туы, Гимні, Ел таңбасымен таныстыру. Басқа
Діннің жағымды жақтарын пайдаланып жастарды, балаларды имандылыққа тәрбиелеу
Имандылық шарттар, «Мұхаммед өмірі», мектептегі айт мерекесі
Жер тағдыры, ел тағдыры, табиғат пен адам өмірінің
«Семей-Невадв», «Арал-Балқаш», «Капустин-Яр», «Азғыр», т.б. қозғалыстарға қатысу
Жас ұрпақты кішкене күнінен үй болуға, ұл баланы,
Үй шаруасын сабағын ұлттық тәрбие көзіне айналдыру. «Әкелер»,

Ұқсас жұмыстар

Мектептегі оқу тәрбие үрдісінде оқушыларды рухани адамгершілікке тәрбиелеу

Бастауыш сынып оқушыларына ұлттық тәрбие беру үлгісі

Қиын оқушыларды этнопедагогика құралдары арқылы адамгершілікке тәрбиелеудің теориялық негіздері

Бастауыш оқушыларының адамгершілік тәрбиесі

Мектеп оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеудің негізгі бағыттары

Дене тәрбиесіне байланысты салт - дәстүрлер

Бастауыш сынып оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеуде халық

Ыбырай Алтынсарин шығармалары арқылы бастауыш сынып оқушыларының адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың әдістемесі

Ауыл мектебі оқушыларының адамгершілік қасиетерін қалыптастыру