Мәтіндерді шифрлау
Мазмұны
Кіріспе……………………………………………………………………………...4
Математикалық сипаттама...........................................................................5
Омофондар жүйесі..................................................................................5
Гаммалау арқылы шифрлау...................................................................6
Вижинер кестесі бойынша шифрлау.....................................................7
Бақылау мысалының шешуі.........................................................................9
2.1 Мәтіндерді шифрлау...............................................................................9
2.2 Мәтіндерге салыстырмалы энтропиялық анализ..............................10
Алгоритм және программа схемасы……………………………………..12
Бастапқы мәліметтер……………………………………………………...16
Нәтиже……………………………………………………………………..16
Қорытынды………………………………………………………………………17
Әдебиеттер тізімі………………………………………………………………...18
Қосымша 1 Программаның листингі…………………………………………...19
Кіріспе
Ақпараттық жүйе – обьектіні басқару үшін қажетті ақпаратты
Ақпарат айналымын тиімді ұйымдастыру адамдардың күнделікті өмірінің табыстылығының
Осындай қарқынды өсім мен интенсивті айналым кезінде ақпараттың
Криптология ақпаратты оны түрлендіру арқылы қорғаумен шұғылданады. Ол
Соған қарамастан алдыңыздағы курстық жұмыста сол бағыттарды тең
Симметриялық шифрлау саласына жататын Вижинер кестесімен шифрлау, омофондар
Төмендегі жұмыста сол айырмашылықтар және өзгертулер нақты көрініс
Курстық жұмыста программалар Delphi программалау ортасында жазылды. Бұл
Программаны қолдану барынша жеңіл және түсінікті.
Осы жұмыс барысында негізгі пайдалану көзі болып табылатын
Жұмысты оқып шығу (тексеру) барысында қазақ тілінде осы
Іске сәт!
1.Математикалық сипаттама
1.1 Омофондар жүйесі
Шифрға жасалатын шабуылдардың ішіндегі ең қарапайымы бұл
Ауыстырулар (омофон деп аталады) 000 ден 999 дейінгі
Егер омофондар бірдей әріптің пайда болуы үшін кездейсоқ
Яғни әріптердің жай жиілігін санау ештеңе бермейді. Бірақта
1-кесте. Кең таралған Еуропа тілдерінде әріптердің
1.2 Гаммалау арқылы шифрлау
Бұл әдісте шифрланатын мәтіннің символдары гамма деп аталатын
Гаммалау арқылы шифрлаудың мәні мынада: жалған-кездейсоқ сандар бергішінің
Мына жағдайды атап өтуіміз керек. Шифрлау алдында ашық
Шифрлауды ашу процесі шифр гаммасын қайтадан генерациялау және
Осындай әдіспен алынған шифрмәтін, ашуға қиындық тудырады, өйткені
Жалғанкездейсоқ сандар генераторы ретінде сызықты конгруэнтті генераторды қолдануға
Бірақ сонымен қатар жалғанкездейсоқ сан жабық кілт болып
Жалған кездейсоқ сандар тізбегін генерациялау әдістері. Гаммалау
Жалғанкездейсоқ бүтін сандар тізбегін генрециялайтын белгілі процедуралар ішінде
1.3 Вижинер Кестесі бойынша шифрлау
Вижинер жүйесі Цезарь жүйесі жүйесіне ұқсайды. Шифрлау кестесі
Шифрлау (және кері шифрлау) үшін Вижинер кестесін қолдануға
2-кесте. Вижинер кестесі
Шифрлау былайша жүзеге асырылады: шифрланатын мәтіннің әрбір әрпінің
1-сурет. Жұмыс матрицасы және шифрланған мәтін.
2. Бақылау мысалының шешілуі
2.1 Мәтіндерді шифрлау
Шифрланатын мәтін: Kazakhstan is great country
Вижинер кестесін қолданып мәтінді шифрлау. Бұл жағдайда алдымен
мұндағы K=26, ағылшын алфавитіндегі әріп саны.
Сонда
K A Z
11 1 26 1
K A R
11 1 18 20
(11+11) MOD 26 =22 V
(1+1) MOD 26 = 2
(18+26) MOD 26 = 18 R
(1+20) MOD 26 = 21
(11+2) MOD 26 =13
(8+1) MOD 26 =9
(19+25) MOD 26 = 18 R
(20+5) MOD 26 = 25
(1+22) MOD 26 =23
(14+11) MOD 26= 25 Y
(9+1) MOD 26= 10
(18+19) MOD 26=11 K
(7+20) MOD 26=1
(18+2) MOD 26=20 T
(5+1) MOD 26 =6
(1+25) MOD 26=26
(20+5) MOD 26=25
(3+22) MOD 26=25
(15+11) MOD 26=26 Z
(21+1) MOD 26=22
(14+18) MOD 26=6
(20+20) MOD 26=14 N
(18+2) MOD 26=20
(25+1) MOD 26=26
Кері шифрлаудың формуласы мынадай:
Омофондар әдісімен шифрлау. Бұл әдіспен шифрлағанда шифрлау біралфавитті
KAZAKHSTAN (салыстыру) ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
Егер салыстыру тура болса оның ауыстыруын шифрланған мәтінге
Мысалы, бастапқы шифрдан Kazakhstan сөзін алайық.
A B C D
9 23 20 13 23 2 9
z i s i
Бұлай шифрлағанда кері шифрлау үшін қарсы жаққа ауыстырулар
Гаммалаумен шифрлау Бұл шифрда бастапқы текстке қосып
Бұл тізбек бір рет жасалады. Оны кері шифрлау
Мысалы үшін бастапқы сөзді алайық,
K A Z
11 1 26 1
оған гаммалар тізбегін басамыз.
12 24 18 13 16
w y r
2.2 Мәтіндерге салыстырмалы энтропиялық анализ
Алдымен ағылшын алфавиті үшін әріптерге келетін энтропияны көрсетейік.
e0.26
t 0.25
a 0.24
I0.23
O0.22
N0.21
h 0.20
s0.19
r0.18
l0.17
d0.16
m 0.15
u 0.14
c0.13
f0.12
w0.11
y0.10
g0.09
p0.08
b0.07
v0.06
k0.05
x0.04
j0.03
q0.02
z0.01
Бұл энтропия символдардың кездесу жиілігіне орай бөлінген.
Бастапқы мәтін үшін максималды энтропияны табайық.
K A Z
Hmax=log2m=log210=2.3
ht=(pi =1.68
ht
Мәтіндерді шифрлау
Симметриялық кілтпен шифрлау
Ашық кілтті жүйелер
Кілттермен басқару
Криптографиялық әдістерді пайдалану
Криптографиялық жүйе
ЭЛЕКТРОНДЫҚ ЦИФРЛЫҚ ҚОЛТАҢБА
«Ақпараттық қауіпсіздік және ақпаратты қорғау» пәні бойынша әдістемелік-оқу кешені
Мессенджерлер коммуникация құралы
АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ