Монополистік бәсеке
Жоспар
Кіріспе
1.Монополистік бәсеке түсінігінің шығуы
1.1.Бәсеке –нарық механизмінің басты элементі
1.2. Монополистік бәсекенің пайда болу жағдайы
2 Монополистік бәсеке жағдайында фирманың пайданы максималдауы
3.Нарықтағы монополистік бәсеке тепе-теңдігі
4. Монополиялық өнім көлемін белгілеуі.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе.
Нарықтық экономикалық қарым-қатынастар жүйесін орнықтыру – Қазақстан Республикасында,
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде бәсекелестік қарым-қатынастарды қорғау және
Монополияға қарсы саясат мемлекеттік реттеу жүйесінің құрамдас және
Берілген тауарды өндіретін тек бір ғана жеке фирма
1. Монополистік бәсеке түсінігінің шығуы
Монополистік бәсеке түсінігі және моделі 1933 жылы
Чемберлин өзінің «Монополистік бәсеке теориясы» атты басты еңбегінде
Мұндай шешім кеңінен таралады.Дәл осымен көптеген қазіргі кездегі
1.1.Бәсеке – нарықтық механизмнің басты элементі.
Нарықтық қатынастардың мәп-мағынасын байқатып ұғымдардың бірі – бәсеке
болып табылады. Жалпы алып қарағанда бәсекені- өндірушілердің бір-бірімен
Бәсеке нарық субъектісінің тепе-теңдік құқықтағы тауарды пайдалы өткізу
Бәсекенің классикалық түрін еркін, жетілген, бағалық деп атау
Классикалық (еркін) бәсекенің орнына еркінемес, жетілмеген бағалық емес
Ол монополиялық бәсекенің негізгі ережесін жасады және бәсеке
Бәсекенің негізгі сипаттары Бәсеке сипаты бойынша нарықтың моделі
Жетілген (еркін және таза) бәсеке Жетілмеген (таза емес)
Таза монополия
Монополиялық бәсеке Олигаполия Бір ғана өндіруші
Тауар өндірушілердің саны
Тауар өндірушілердің көптігі
Тауар өндірушілердің көптігі
Тауар өнді-рушілер аса көп емес,ірі тауар өнді-рушілер бар.
Өнім сипаты
Бір текті өнім
Әр текті өнім
А.Бірнеше ірі фирмалар бір-текті тауарлар өндіреді.
Б. Бірнеше ірі фирмалар дифференциаланғантауар-лар өндіреді. Біртекті
Бір бірі-мен жо-лығатын экономика сапасы. Ауылшар-уашылығы бидай,көкөніс,же
міс-жидек өндіру Әртүрлі сауда
Киім, аяқ-киім, тағам өнім Өнеркәсіп:
а) алюминий, болат балқыту.
ә) автомобиль Жергілікті қо-ғамдық қолдану кәсіпорындары телефондары
Жіктелумен бірге монополия пайда болады және жіктелудің ұлғаюына
Екінші дүние жүзілік соғысан кейін, батыстың экономикалық ойы,
“Олар нарықты бөледі және бір-бірімен жарнама, өнім жіктеуді,
Жетілмеген бәсеке бағаға қайдағы бір бәсекелес әсер еткенде
Бәсекені оның тәсіліне қарай былай білміз: бағалық және
Жетілген бәсеке нарығы – кезкелген ұқсас (бір-бірінін ауыстыратын)
Монополия бәсеке нарығы (грек сөзі “монос” бір, “полео”
Олигополия (грек сөзі “олигос”-аздау “полео”- сатамын)- бірнеше деген
Себебі бәсекелесте оны төмендетуге мәжбүр етеді. Олигополиялық нарық
Таза монополия нарықтың сондай түрі, онда бір ғана
Бәсеке- құрылымдық ұғым, ал бақталастық мінез-құлықтық ұғым. Оны
Нарық жағдайын бақылай отырып, бәсеке жағдай жасау мен
1.2. Монополистік бәсекенің пайда болу жағдайы
Монополистік бәсеке оншақты фирма шаруашылық еткенде және
Монополистік бәсеке өнім дифференциациясы қажет жағдайда және өз
Экономикалық игілік дифференциациясы жағдайында бірдей өнім шығаратын немесе
Маңызды мағнаға тек баға ғана емес, сонымен қатар
Монополистік бәсеке жағдайында салаға ену үшін жоғары тосқауыл
Салаға жеңіл ену, салаға жеңіл ену үшін кедергі
Егер жетілген бәсеке жағдайында сұраныс
Сөйтіп, өнім дифференциациясы баға дифференциациясында көрінеді. Бір тауарға
Сұраныс қисығының теріс еңкіштігі монополистік бәсеке жағдайында өнімнің
Р
AC
Pm
M
Pc
Dm
Qm
1-сурет. Монополистік бәсеке.
Фирма аз уақыт ішінде пайданы қалай алса, шығынды
Монополистік бәсеке жағдайында фирманың өнім шығару көлемі,
Өнімнің аз көлемде жоғары бағамен сатылуы монополистік бәсекенің
P
MC
Pm=AC
AC
D
MR
0
Qm
2-сурет. Монополистік бәсеке: ұзақ мерзімдегі тепе – теңдік
Pm> AC екенін оңай аңғаруға болады, сонда жетілген
Бұл шындық қуаттылықтар өнімнің дифференциациясы үшін төлем болып
2 Монополистік бәсеке жағдайында фирманың
Монополистік бәсеке жағдайында саланаң негізгі өніміне сұраныс қисығы
MC
P
ATC
P1 K
M
L
0 MR
Q1
3-сурет
Монополистік бәсеке жағдайында бұл салаға жаңа өндірушілердің қосылуына
P
d
MC
P2 K B
ATC
MR d
Q2 Q3
Жетілген бәсеке жағдайында фирма бағаалушы болып табылады.
Нарық және технология жағдайымен берілген жетілген бәсекелестік фирманың
Тауарлы нарықтың шарттары 3-суретте көрсетілген.D( және
P
а
P*
SATC(q2*)
D(
0
3-сурет
Фирма пайдасы қысқа мерзім ішіндегі жалпы түсім мен
( (q)= TR(q) – STC (q)
Бірінші реттегі пайданы максималдау шарты:
d((q)(dq=dTR(q)/dq-dSTC(q)/dq=0
dTR(q)/MR(q) және dSTC(q)/dq=MC(q) болғандықтан бірінші реттің шарты
MR(q*)= MC(q*)
Бірақ, жетілген бәсекелес фирма үшін P=AR=MR , және
MC(q*)=P
Б суретте көрсетілген бірінші реттегі шарт А және
P,C
P* A
D AR=MR
q*1 q1
TR,STC
STC
TR
D
TR(q*2)
STC(q*2)
A’ B
o
q*1 q1
3. Нарықтағы монополистік бәсеке тепе-теңдігі.
Экономистер шығаруды өзгермелі шешім ретінде қарастырып, фирма үшін
Өнімнің біртектілік ұсынысынан бас тартсақ, біз фирмаға өндірілетін
Дәстүрлі экономикалық анализ тауарларды жарнамалау сұрағын қарастырмайды.
Сөйтіп,өнімнің біртекті емес жағдайында өзгермелі шешім таңдау шеңбері
4. Монополиялық өнім көлемін белгілеуі.
Монополистің өнім шығарушы ретінде бәсекелес фирма сияқты өндіріс
P(P(Q)
Монополист өндірушінің пайдасы төмендегідей формуламен анықталады:
((TR-TC(h (Q)*Q-TC(Q)
енді пайданы барынша көбейту шартын анықтаймыз:
d(/dQ(dTR/dQ-dTC/dQ(MIR-MC(0
немесе MR(MC.
Бұдан монополистің пайдасы өндірістің шекті шығындары (MC) шекті
Өндірушінің жалпы түсімі TR(P(Q)*Q формуласы бойынша анықталатынын біле
MR(dTR/dQ(dP/dQ*Q+P(P*(dP/P+Q/dQ+1( 3
Сұраныстың бағалық икемділігі былай анықталады:
Е(dQ/dP*P/Q немесе 1/E(dP/dQ*Q/P
және оны 3 формулаға қойып есептеу арқылы
Бұдан пайданы мейлінше көбейту шартын мына түрде көрсетуімізге
P*(1/E+1)(MC
Жалпы жағдайда сұраныстың икемділік коэффициенті E
Монополистік бәсеке түсінігі
Монополия. Қазақстан Республикасындағы монополиялық реттеу
Монополистік бәсеке түсінігінің шығуы
Қазақстандағы монополист- фирма және олардың әрекеттері
Бәсеке және монополия. Бесеке формы
Мемлекеттің монополияға қарсы саясаты
Бәсекелестіктің дамуы және монополистік қызметтер
Нарықтың инфрақұрылымы мәні және негізгі элементтері
Монополия туралы
Бәсеке күресі