Баланың қабылдауын дамыту
Жоспар
1. Қабылдау туралы жалпы ұғым.
2. Қабылдаудың кейбір ерекшеліктері.
3. Бақылау және бақылампаздық.
4. Кеңістікті және уақытты қабылдау.
5. Баланың қабылдауын дамыту.
Қабылдау туралы жалпы ұғым
Адамға тікелей әсер ететін заттардың не
Қабылдау
Мысалы: Ертемен тоғайға барып серуендеп жүрсең,
Бұл процеске көру, есту, иіскеу, температуралық
Адам дүние бейнесін қабылдағанда заттардың сипаттары
Қабылдаудың айырмашылығы сан жағында емес, сапалық
Қабылдаудың кейбір ерекшеліктері
1-сурет
Қабылдау — адамның іс-әрекетімен тығыз байланысты
Қабылдауды қай жағынан алсақ та, ол
2-сурет. Мына суретте қанша шаршы бар
Қабылдаудың объектісі кейбір жеке ңасиеттерден, жеке
Кей кезде бүрынғы тәжірибемізде ұшыраған кейбір
Иллюзия жайлы 3 (а, б, в,
3 б суретте екінші бағана біріншіден,
3 в суретте үлкен шеңберлердің ортасындағы
А) Жарық пен бояудың иллюзиясы. Жарық
Б) Контраст иллюзиясы (3 г суретті
В) Біртұтас нәрсенің қасиеттерін бөлшектеуге көшіру
Г) Заттың жоғарғы белігінің мөлшерінің үлкеюі.
Д) Сызық бағытының өзгеру иллюзиясы (3
13-сурет
Е) Перспективалар иллюзиясы (3 б суретті
Белгілі бір жағдайда жұрттың бәрінде болатын
Мектеп оқушысының оңу жүмысында да қате
4-сурет. Бақылау және байқағыштық
Қабылдау процесі адамның сезім мүшесіне байланысты.
Қабылдаудың маңсатты жөне мақсатсыз түрі болады.
Әр түрлі құбылыстардың барысын байқау үшін,
Бақылау процесінде екінші сигналдың жүйе адамның
Бақылау нәтижелі болу үшін алдын-ала даярлық
5-сурет. Жоғарыдағы және төменгі қатардағы суреттерден
Мәселен, жай қарап отырып географиялық картаны
Қабылдау ісінде ескерілетін мәселе - бақылау
Қабылдауға ұзақ уақыт дағдыланудың арқасында жүйеге
6-сурет. Мына суреттен бірдей екі абажурды
(Байқағыштық)
Мектеп төжірибесінде балалардың байқағыштығық тәрбиелеудің жолдары
Кеңістікті және уақытты қабылдау
Кеңістікті қабылдау - уақыт пен ңозғалысты
Бірақ, уақытты бағалау субъективтік түрде де
Кеңістік пен уақытты қабылдау — даму
Баланың қабылдауын дамыту
Тыңдау мен естуді бір нәрсе деуге
Бастауыш сыныптың тәжірбиелі мұғалімі былай дейді:
Байқағыштықты дамыту үшін балаларды заттар мен
Балалық шақ - бұл баланың айналадағы
Мектепке дейінгі жастағы балалардың баңылауы белгілі
Қабылдаудың үстірт болуы, төменгі сынып оқушыларын
Барлық ашық, жарық, үлкен, қозғалатын нәрселер
Төменгі сынып оңушыларының ңабылдауында талдау мен
Мектептегі төменгі класс жасындағылардың қабылдауы эмоцияға
Бұл жастағы мектеп оқушысының қабылдау сезімі
Мектепте жүретін барлың сабақтардың бала қабылдауын
1. Көрнекті құралдарды (модельдер, суреттер,
2. Оқушы байңаудың, қабылдаудың мақсатын
3. Қабылданатын заттар мен құбылыстарды бір-бірімен
4. Оқушылардың сабақңа белсенділігін арттыруда оқу
5. Оқушылардың байқағыштың қасиетін тәрбиелеу
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Әдеп және жантану. Хрестоматия. —
2. Возрастная и педагогическая психология. Под
2 изд. - М., 1979.
3. Возрастная и педагогическая дсихология. Под
1989.
4. Бапаева М.К., Нығметова К.Н., Шериязданова
психологиясынан танымдық жаттығулар мен тапсырмалар. –
Алматы: Рауан, 1994.
5. Тәжібаев Т. Жалпы психология. -
6. Мұқанов М. Жас және
Алматы, 1982.
7. Рувинский Л.И., Хохлов С.И. Ерік
-Алматы, 1989.
8. Курс общей, возрастной и педагогической
Под ред. М.В. Гамезо. - Москва,
9. МухинаВ.С. Мектеп жасына дейінгі балалар
Алматы, 1986.
10. Аймауытұлы Ж. Психология. -
11. ЖарықбаевҚ. Психология. - Алматы: Білім,
12. Крутецкий В.К. Психология. 2 изд.
13. Кузин В.К. Психология. -
14. Психология. — Алматы: Мектеп, 1966.
17
Баланың қабылдауын дамыту
Бастауыш сынып оқушыларының математикалық қабылдауын дамытудағы дидактикалық ойындардың рөлі
Мектепке дейінгі мекемелерде сәндік сурет салғызу
Балабақшадағы бейнелеу өнері сабақтарында сәндік сурет арқылы балалардың эмоционалдық қабылдауын арттыру әдістемесі
Дисграфияның әр түрінің логопедиялық түзету жұмыс бағыттары
Кохлеарлы имплантталған балаларды тілге оқыту әдістемесінің ерекшеліктері
Артикуляциялық жаттығулар арқылы баланың тілін дамыту
Бастауыш мектеп оқушыларының танымдық қызметін қалыптастыру және дамыту
Мектеп жасына дейінгі баланың қабылдау түрлері мен қасиеттері
Мектеп жасына дейінгі есту қабілеті зақымдалған түзету тобының балаларына музыкалық ырғағын қалыптастыру