Унитарлық мемлекет
Мазмұны
Кіріспе.................................5
1. Мемлекет нысаны және мемлекеттік құрылым нысаны: түсінігі,
түрлері және олардың анықталуына қатысты келелі мәселелер ........
2. Унитарлық мемлекет........................32
. Унитарлық мемлекеттің түсінігі, белгілері және ерекшеліктері ....32
. Унитарлық мемлекеттердің түрлері ................34
3. Мемлекеттік құрылымның федеративті нысаны............38
Федерацияның түсінігі, белгілері, міндеттері және
құрылу принциптері .....................38
Федерацияның түрлері ....................43
4. Мемлекеттік құрылымның конфедеративті нысаны............49
4.1. Конфедерацияның түсінігі, белгілері және ерекшеліктері ....... 49
4.2. Мемлекетаралық және одақтық құрылымдар............. 51
Қорытынды.............................54
Пайдаланылған әдибиеттер тізімі...................60
Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі. Мемлекет – бұл әр түрлі функциялары,
Өзімнің дипломдық жұмысымда мемлекеттік құрылым нысандарының: унитарлық, федеративтік
Мемлекеттік құрылым мәселесі көп уақыт бойы, және қазіргі
Дипломдық жұмыста алға қойылған мәселелерді тек теориялық және
Мемлекеттік құрылым нысандарының келелі мәселелерін көптеген зерттеушілер айналысқан
Осыған орай, марксистік теория шегінде мемлекет нысаны ретінде
Қазіргі таңда, қоғамдық дамудың марксистік концепциясының жалпы дадарысымен
Жұмыстың мақсаттары мен міндеттері – мемлекеттік құрылым нысанының
Жұмыстың зерттеу объектісі - мемлекеттік құрылым нысандарының: унитарлық,
Жұмыстың методологиялық негізі. Дипломдық жұмыс тақырыбын ашып, оған
Жұмыстың тәжірибелік мәні. Мемлекеттік құрылым нысанына қатысты дипломдық
Жалпы дипломдық жұмыс кіріспеден, төрт бөлімнен, қорытындыдан және
1. Мемлекет нысаны және мемлекеттік құрылым нысаны: түсінігі,
Мемлекеттің сыртқы нысаны мен ішкі мазмұнының диалектикалық бірлігі
Тәуелсіз Қазақстанда екі жылдан кейін 1993жылғы конститутциясының орнына
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның нысанына бірнеше жағдайлар
Мемлекеттің пайда болуына өзінің сипатына, бағытталуы мен ерекшеліктеріне
Сол кездегі іс-әрекеттің негізгі салаларын қамтуға мумкіндік беретін
Туыстық жағынан аса жақын емес, сондай-ақ таяудағы мақсат,
Осыған сәйкес руды басқару жүйесі құрылды, ру тіршілігінің
Жалпы жиналыс қандай да бір қоғамдық міндет жүктелетін
Қазақ даласы бір халық тың ғана емес, көптеген
Дамудың мемлекеттік сатысына жеткен күшті көршілері жауап алған
Тікелей Қазақстан аумағында мемлекеттің пайда болуы мұнда мемлекеттің
Сонымен мемлекеттің жалпы ұғымы мен белгілеріне келер болсақ.
Мемлекет туралы бұл түсінікті ашық, нақтылай
Мемлекетттің басқарудың құқықтық нысанын, реттеуді және ықпал етеді
Негізгі функция дегеніміз- мемлекеттің белгілі бір тарихи кезеңінле
Негізгі емес функциялары нақты бір арнайы орган атқарады.
Мемлекеттің негізгі ішкі функциялары. Экономикалық функция- бұл мемлекеттің
Әлеуметтік функция- мұның мәні адамның еркін дамуы мен
Идеологиялық, бұл функцияның мақсаты- халықтың арасында білім беру,
Экологиялық функция табиғат ресурстарын ұтымды пайдалану мен қоршаған
Салық салу функциясы. Мемлекеткетөнім өндіретін бірақ қоғамға пайдалы
Адамның құқығы мен бостандықтарын меншікті құқығы тәртіпті қорғау
Сыртқы функциясы.
Елді қорғау яғни мемлекеттің әскери қауіпсіздігін сақтау ол
Әлемде бейбітшілікті сақтауға жаңа соғыс қауіпін болдырмау, қару
Әлемдік экономикалық араласу арқылы дүние жүзі елдерімен
1) Заң шығару. Барлық субъектілерге бірдей заң актілерін
Басқару және атқару қызметі қоғам және мемлекет салаларындағы
Сот қызметінің жүйесі, мемлекетте сот әділеттігін сақтаудаға қызметтің
Бақылау қадағалау, мемлекет шығарған заңдардың оның территориясында дұрыс
І. Құқық функциялары өз ішінен төмендегідей түрлерге бөлінеді.
Құқық жасау – Заң актілерін жасау, қабылдау, кунін
Құқықты қолдану мемлекет органдарын заңдарды орындауға бағытталған қызмет:
а) атқару қызметін құқық қатынастардың туындауы өзгеруі қызметі
б) құқықтың қорғауын заң нормаларын бұзудан және
ІІ. Ұйымдастырушы функциялар бұлардың құқықтық функцияларынан айырмашылық құқықтың
Ұйымдастыру – реттеу қызметі мемлекет механизмінің әртүрлі салаларына
Шаруашылық ұйымдастыру қызметі. Мемлекет функцияларын орындалуын материалдық қамтамасыз
Идеологиялық ұйымдастыру қызметі мемлекеттің әртүрлі функцияларының орындалуын қамтамасыз
«Канттың өзі де дер кезінде тұрпат жөнін мемлекеттіліктің
Бүкіл прогресшіл, алға қарай басушылықтың барлығын да
Сол кездің өзінде – ақ тұтасқан, бөлінбейтін ежелгі
Мұнда басы ашық болып отырған мәселе «мемлекет тұрпатының
Мемлкет тұрпаты, яғни мемлекеттік құрылымы, оны ұйымдастыру мағынасы
Мемлекеттің құрылысына экономикалық және саяси жағдайлар әсерін тигізеді.
Мемлекеттің құрылымына қоғамның ұлттық құрамы, тарихи әдет -
Қазақстан жерінде көне дәуірден қазақтың арғы атасы түріктер,
Мемлекеттің нысанына – халықаралық жағдай, мемлекеттердің арасындағы қарым-қатынастар,
Республиканың мемлекеттік құрылысына саяси күшті адамдардың қызметі және
Мемлекеттің дамуына діни факторлары да әсерін тигізді. Мұсылман,
Оқу әдебиетінде мемлекеттің нысаны көбіне үшке бөлінеді-басқару нысаны,
Мемлкетке қатысты көптеген мәселелердің арасында ерекше орынды мемлекет
Мәні тұрғысынан мемлекетті зерттеу, оның бірінші кезекте қоғамның
Мемлекеттің мәні мен мазмұны сияқты, мемлекет нысаны ешқашан
Бұған көз жеткізу үшін, мемлекеттің және құқықтың дамуының
Антикалық кезеңдегі ұлы ойшылдардың бірі, ежелгі грециялық философ
Платон мемлекеттік өмірдің динамикасы мен «адамзат болмысының бұзылуына»
Платонның іліміне сәйкес, жерге жеке меншіктің туындауына және
Мемлекет нысанының көп түрлігіне, Платонның оқушысы және мұнымен
Мемлекет нысанын зерттеуде ежелгі грекиялық ойлардың дәстүрлері Ежелгі
Ол, жоғарғы білік бір адамның қолында болса, мемлекеттің
Мемлекетің қандай да бір қарапайым нысанының бұрмалану мен
Мемлекет нысанына қатысты тұтас ілімдер және жекелеген идеялар
Осы заманғы отандық және шетелдік әдебиеттерде де мемлекет
Мәселен, 60-70-ші жылдардың отандық мемлекеттанушылары мен құқықтанушылары үшін
Мемлекет нысаны, ол өзінің қандай жағымен көрініс алатындығына
Осы мән-жайды белгілей отырып, революцияға дейінгі ресей авторлары
Бұл ретте мемлекеттік билік заң тұрғысынан алғанда, мемлекет
ХХ ғ. басында Ф. Кистяковский былай деп жазды:
Мемлекет нысанының мемлекет билігімен тікелей байланысы туралы айта
Бұл, қандай да бір мемлекет нысанының түсінігін анықтау
Мәселен, құл иеленушік мемлекет нысанын қарастыру және оның
Мемлекеттің өзге типтерінің нысандары мен олардың ерекшеліктерін анықтау
Мемлкеттің нысандары, оның ортақ текті белгілері мен қырлары
Мемлекеттік құрылым нысаны – бұл мемлекеттің іштей құрамдас
Қазіргі заманғы заң және саяси әдебиеттерде мемлекеттік құрылымның
Соңғыларды мемлекеттік құрылыс нысаны және мемлекеттердің бірігу нысаны
Инкорпорация – бұл «бір мемлекетті басқа мемлекеттің тұтастай
Сюзеренитетте бір мемлекеттің (вассалдың) басқа мемлекеттің биллігіне (сюзереннің)
Сюзеренитетті мемлекеттік-құқықтық тәжірибемен байланыстыра отырып, біріншіден, бұл құбылыс
Өзінің шығу тегі мен мақсаты бойынша сюзеренитеттің екі
Өткен шақтың белгісі ретінде болатын сюзеренитеттен айырмашылығы, инкорпарацияны
Негізгі мемлекеттік құрылым нысандарының арасында біршама қарапайым және
Отандық және шетелдік әдебиеттерде оны зерттеуге үлкен мән
Барлық зерттеушілер мынаны белгілейді: унитарлық мемлекет – бұл
Қазіргі уақытта әлемде мемлекеттік құрылымның біршама күрделі және
Әрбір мjдельдің өзінің оң және теріс жақтары бар
Мемлекеттің федеративті нысанының салыстырмалы кең таралғандығын шетел авторлары
Бұл, қандай да бір мемлекет нысанының түсінігін анықтау
Мәселен, құл иеленушік мемлекет нысанын қарастыру және оның
Мемлекеттің өзге типтерінің нысандары мен олардың ерекшеліктерін анықтау
«Мемлкеттің нысандары, оның ортақ текті белгілері мен қырлары
Мемлекеттік құрылым нысаны – бұл мемлекеттің іштей құрамдас
Қазіргі заманғы заң және саяси әдебиеттерде мемлекеттік құрылымның
Соңғыларды мемлекеттік құрылыс нысаны және мемлекеттердің бірігу нысаны
Мемлекеттік құрылым нысаны ретіндегі федерацияның күрделігі, маңыздылығы және
Бұған 1971 жылдан бастап Батыста тоқсан сайын шығатын
Батыс елдерінде және Ресейде федерализм мәселелеріне елеулі
Федерализмге қатысты мәселелер шеңбері кең және әр қилы.
Кейде мәселе былайша қойылады: «жалпылама түрде» федерализм туралы
Шындық мүмкін екеуінің ортасында болар. Шындығында да, айталық
Мұнымен қоса, бір жағынан, федерацияның осы заманғы проблемаларын
Федерация түсінігін анықтау туралы мәселені шешу кезінде екі
Бірінші жол ірқашан өнімді бола бермейді. Бірақ ол
Мұндай түсінікті мынадай анықтамадан алуға болады: «Федерация, орталық
Федерациның айрықша белгілері мен қырларын ажырату және талдау
Бұл критерийлер қандай екендігі әрқашан белгілене бермейді. Бірақ
Федерацияны, оның белгілері мен қырларын ажырату жолымен анықтаудың
Бірақ бұл кемшіліктерді, назарды барлығына емес, барлық
Федератизмді мемлекеттік құрылымның өзге нысандарынан – конфедерциядан және
Басқаларына қараған біршама аз таралған, мемлекеттік құрылымның маңызды
Конфедераия кейде мемлекеттердің федерацияны құруға жылжу жолынды аралық
Отандық және шетелдік заң әдебиеттерінде мемлекеттік құрылым нысаны
Автор бұған жауап беру кезінде мнадай алғышарттардан шығатын.
Екіншіден, конфедерация құрамына кіретін мемлекеттер егемендігін сақтайды, ал
Үшіншіден, федерация мемлекет «жария құқықтың заңды тұлғасы», ал
Төртіншіден, конфедерация мүшелерінде одақтан шығу құқығы танылады, ал
Конфедерацияға халықаралық-құқықтық бірлестік ретінде бұлай қарау, Ф. Кистляковскиден
Өйткені бұрын да, қазір де конфедерация «белгілі бір,
Бұл ретте конфедерацияға мүше мемлекеттердің «тәуелсіздігі» мен «егемендігі»
Осыған орай, конфедерация жағдайларында оның субъектілері өзінің толық
Міне осыларда федерация мен конфедерация арасындағы ұқсастықтар мен
Мемлекеттік құрылым нысаны ретіндегі федерацияның конфедерациямен ұқсастығы басқа
Шетелдік деректерде, федерация мен конфедерацияның құрылуы мен әрекет
Федерация мен конфедерацияны біріктіретін факторлар ретінде, олардың құрылу
Онда федерацияның және конфедерацияның өмір сүру жағдайларында орталық
Конфедерация жағдайларында орталық биліктің тұрғындармен тікелей байланысының болуы
Бірқатар зерттеушілермен конфедерацияны федерциямен жақындататын факторы ретінде мынандай
Мысал ретінде мыналар бола алады: кейіннен федерацияға ұласқан
Бұл мән-жайды ескере отырып көптеген батыс зерттеушілері конфедерацияны
Мемлекет нысаны туралы ұғым мемлекеттанудағы ең маңызды мазмұндамалық
Алайда, мемлекеттік-құқықтың жаратылыстан туындайтын мемлекет нысанының қатаңдығы мен
Қазіргі уақытта нысан деп мемлекеттік билікті ұйымдастыру мен
Бұл еңбектердегі мазмұнның өзі "қалыптастырылған", "құрылған" болып келетініне,
Бүкіл прогресшіл, алға қарай басушылықтың барлығын да тарихи
Сол кездің өзінде-ақ тұтасқан, бөлінбейтін ежелгі әлеуметтік нормалардан
1) тарих және осы заман мемлекет нысанының қандайларын
2) аталған халыққа дәл осы өтіп жатқан кезеңдегі
Ежелгі гректердің нысан мәнісінің маңызын
Аристотельдің өзінде нысан мазмұнынан бұрынырақ заң ғылымдарының жиынтығында
Қазіргі уақытта нысан деп мемлекеттік билікті ұйымдастыру мен
Мұнда басы ашық болып отырған мәселе мемлекет нысанының
Мемлекет нысаны, яғни мемлекеттік биліктің құрылымы, оны ұйымдастыру
Сонымен мемлекет нысаны негізгі үш элементтен, атап айтқанда:
Ғылыми басылымдардағы дискуссияларда - ғылыми айтыс-тартыстар барысында әртүрлі
Мемлекеттік нысанға бөлу көзқарасының тәжірибелік мәні бар және
Мемлекет нысаны тек элементтерден ғана тұрмайды, дәстүрлі үш
Кез келген нысан секілді мемлекет нысаны оның мазмұнымен
Соған қарамастан, мемлекет нысаны, мемлекет билігі секілді мазмұнмен
Көп жағдайда нысанның бір немесе өзге де жақтары
2. Унитарлық мемлекет
2.1. Унитарлық мемлекеттің түсінігі, белгілері және ерекшеліктері
Унитарлық мемлекет – бұл, мемлекеттік егемендік белгілерін иеленбейтін
Унитарлық мемлекет келесі белгілермен сипатталады:
Біріншіден, унитарлық мемлекетке, тиісті жергілікті органдармен жоғарғы басшылықты
Екіншіден, унитарлық мемлекеттің территориясында бір конституция, бір заңнамамжүйесі,
Үшіншіден, унитарлы мемлекеттің құрамдас бөліктері (облыстар, аумақтар, провинциялар,
Төртіншіден, оның аумағында саны бойынша аз ғана
Бесіншіден, унитарлық мемлекетте барлық сыртқы мемлекет аралық қатынастарды
Алтыншыдан, унитарлық мемлекетте ортақ қарулы күштер болады, олармен
Егер унитарлық мемлекеттің қандай да бір бөлігіне ұлттық-территориялық
Саяси-әкімшілік бөлінулердің сатыларының саны тұрғындардың санына және ел
Саяси-әкімшілік бөліну дамуында осы заманғы тенденциялары төмендегі бірліктерді
Көптеген елдерде урбанизация прцестері кең қалалық агломерациялардың туындауына
Кейбір конституциялар бұл процестерді бейнелей және реттей бастады.
Колумбия Конституциясының 289-бабына сәйкес шекаралық аймақтарда орналасқан департаменттер
Колумбия Конституциясының 329-330 бабтарына сәйкес үнді тайпалары тұратын
Осыған орай, унитаризм бүкіл мемлекеттік аппаратты орталықтандыруды, әкімшілік-аумақтық
2.2. Унитарлық мемлекеттердің түрлері
Жария билікті ұйымдастыру тұрғысынан унитарлық мемлекеттерді децентрализацияланған, салыстырмалы
Децентрализацияланған унитарлық мемлекеттерде орталық билік пен жоғарғы деңгейдегі
Мысалы, 1947 жылғы Италия Республикасының Конституциясының 117 бабына
Жалпы мемлекеттік заңдармен провинциялардың, қауымдардың және өзге жергілікті
Облыстарға қаржылық автономия кепілдік беріледі, бірақ тұлғалардың және
123-бапқа сәйкес, әрбір облыстың жарғысы (статут) болады, ол
Оьлыстардың, өз кезегінде, децентрализацияланған құрылымы болады. Конституцияның 128
Децентрализацияланған құрылым децентрализацияланған федерация субъектілері де болады. Мысалы,
өзінің органикалық заңын жасауға және өңдеуге;
өзінің Префектісін, Вице-префектісін және муниципалды депутаттарын сайлауға;
салықтарды белгілеуге және алуға, округтарды құруға және қысқартуға,
Салыстырмалы децентрализацияланған унитарлы мемлекеттер болып, онда жоғарғы территориялық
Мысалы, 1991 жылғы Болгария Республикасының Конституциясының 2-б.
Орталықтандырылған унитарлы мемлекеттер – бұл, жергілікті автономиясы мүлдем
Қорытындылай келе мынаны ескеру қажет, демократиялық мемлекеттерде саяси-әкімшілік
Мысалы, 1992 жылғы Саксония Еркін Мемлекетінің 88-бабына сәйкес
3. Мемлекеттік құрылымның федеративті нысаны
Федерацияның түсінігі, белгілері, міндеттері және
құрылу принциптері
Федерация термині латынның «федераре» сөзінен шығады және «біріктіру»,
Федеративті мемлекеттердің территориясының бсым бөлігін федерация субъектілері алады
Федерация, өздерінің ортақ мүдделерін жүзеге асыру үшін мемлекетік
Федеративті мемлекеттер кейде одақтар деп аталады және бұл
Федерализм - унитаризмге қарағанда, мемлекетті ұйымдастырудың біршама
Федерализмді басқаруды ұйымдастырудың басымырырақ жүйесі екіндігі жөнінде бірқатар
Мұнымен қоса федерация – бұл жалпы Конституциясымен, жалпы
Хаффманның пікірі бойынша, федерализм – бұл, аймақтық әртүрлілікті
Менім пікірімше, Хаффманның беретін анықтамасы дәл емес, бұл
Кез келген федеративті жүйе, оның айрықша ерекшеліктері мен
Федеративті жүйенің құрылуының, қызмет етуінің бірқатар негізге қойылатын
федерацияға мемлекеттердің және мемлекеттік құрылымдардың бірігуінің еріктілігі;
территориясының үлкендігіне, халық санына, экономикалық жағдайына және т.б.
федерация субъектілерінің және азаматтардың арасындағы өзара қатынастарда пікір
конституцилық және заңдылық принцип, - бұл федерация мен
Кез-келген федеративті жүйенің қызметі конституция мен ағымдағы заңдардың
Федерализмді, оның ортақ тектік қырлары мен ерекшеліктері тұрғысынан
Федерализм бір қырлы емес, көп қырлы құбылыс, тек
Динамикалық құбылыс ретіндегі федерализм туралы сөз болған ретте,
Мысалы, соғыс жылдарында немесе әлеуметтік тоқырау кезеңдерінде, елдің
Федерализм бес негізгі мақсаттарды көздейді. Олардың ішінде:
«тастық пен әр түрлілікті қолдану»,
Орталық үкіаметтің тираниясынан қорғау,
тұрғындардың биліктің бірнеше деңгейлеріндегі саяси процестерге қатысу үшін
аймақтық бәсекелестік арқылы өндіріс тиімділігін арттыру үшін жағдайларды
Мақсатардың ішінде бастысы - әр түрлі ұлтта мен
Федеративті мемлекеттердің көпшілігіне тән, ортақ жақтарын ажыроатуға болады:
Федерация территориясы оның жекелеген субъектілерінің территорияларынан тұрады: штаттардың,
Одақтық мемлекетте жоғарғы заң шығарушы, атқарушы және сот
Федерация субъектілері өзінің жеке конституциясын қабылдау құқығын иеленеді,
Федерацияның көпшілігінде ортақ одақтық азаматтық пен федералды бірліктердің
Федералды мемлекеттік құрылым кезінде парламентте федерация мүшелерінің мүдделерін
Федерацияларда негізгі жалпы мемлекеттік сыртқы саяси қызметті одақтық
Мемлекеттік құрылымның федералды жүйесін Америка Құрама Штаттары
«Тепе теңдік және тежемелілік» механизімінің» нақты көрінісі биліктің
1787 жылы Конституцияның қабылдануымен АҚШ конфедерациядан федеративті мемлекетке
Конституция бойынша штаттардың және орталықтың жүргізетін мәселелерінің барлығы
Федерацияның қарауына қаржылар мен салық салу, сыртқы саясат
Федерацияның түрлері
Федерацияның екі түрі болады: ұлттық және территориялық. Ұлттық
Территориялық принципке негізделген федерациялар біршама тұрақты, берік болады
Сонымен, территориялық, сондай-ақ ұлттық федерацияның белгілерін ажыратуға болады.
Территориялық федерацияны сипаттайтын белгілер:
Территориялық федерацияны құратын мемлекеттік құрылымдар, егеменді құрылымдар болып
Территориялық федерация субъектілері халықаралық қатынастарда тікелей өкілдік ету
Территориялық федерацияларда конституциялық заңнама одақтан бір жақты
Территориялық федерацияларда қарулы күштерді басқаруды федералды органдар жүзеге
Территориялық федерацияның мысалы ретінде АҚШ, Мексика және Германия
Ал енді, біршама күрделі мемлкеттік құрылым ретінде сипатталатын,
Ұлттық федерация келесі негізгі белгілермен сипатталады:
Мұндай федерацияның субъектілері болып, бір бірінен, тұрғындардың ұлттық
Ұлттық федерация оның субъектілерің еріктілік принципіне сәйкес біріктіріледі.
Ұлттық федерация үлкен және кіші ұлттардың егемендігін, олардың
Ұлттық федерацияның Жоғарғы мемлкеттік органдары федерация субъектілерінің өкілдерінен
Ұлттық федерацияның маңызды ерекшеліктері болып оның субъектілерінің құқықтық
Қазіргі таңда ұлттық федерация болып Индия санадары.
Территориялық және ұлттық федерациялар арсындағы негізгі айырмашылық олардың
Бірқатар зерттеушілер федералды құрылымның аралас типін ажыратады, мұндай
Федеративті құрылым көп жағайларда таза территориялық паринципке негізделеді
Кезінде бізде федерализмнің “марксистік-лениндік” концепциясы үстемдік еткен болатын,
Бірқатар конституциялар жаңа субъектілерді қабылдау немесе барыларын қайта
1992 жылғы Югославия Одақтық Республикасының Конституциясының 2-ші бабы,
Федеративті мемлекеттердің құрамына субъектілермен қатар, федерация субъектілері болып
Субъектілер болып табылмайтын, федерацияның құрамдас бөліктерінің өз конституциялары
Федерация да және оның субъектілері де мемлекеттілік
федерацияның айрықша өкілеттіктері;
субъектілердің айрықша өкілеттіктері;
федерация мен субъектілердің бірлескен өкілеттіктері;
аталған элементтердің біреуімен де қамтылмаған қалған өкілеттіктер.
Конституция федерацияның айрықша өкілеттіктерін белгілейді, ал қалған
Қарауларына жататын мәселелерді бөліп анықтаудың келесі әдісі кезінде,
4. Мемлекеттік құрылымның конфедеративті нысаны
4.1. Конфедерацияның түсінігі, белгілері және ерекшеліктері
Конфедерация – бұл конфедерацияны құратын мемлекеттердің, өздерінің тәуелсіздігін
Егемендігін толық көлемде сақтайтын мемлекетер одағының нысаны ретінде
АҚШ: Тәуелсіздік алған сәттен бастап американ штаттары де-факто
Швейцария:Швейцария конфедерациясының тағдыры да ұқсас болған. Ол одақтық
Солтүстік америкалық, швейцариялық және т.б. конфедерация тарихының тәжрибесінде,
Конфедерацияның құрылуының шарттық нысаны. Конфедерацияның көп бөлігі тиісті
Конфедерациядан шығудың еркіндігі (сецессия). Сецессия әрекеттері бүлік ретінде
Конфедерация егемендікті иеленбейді, егемендік оның құрамына кіретін мемлекеттерге
Конфедерацияның қарауына берілетін мәселелердің шегі көп емес. Бұл
Конфедерацияда мемлекеттік органдардың барлығы емес, тек шарттық актілер
Конфедерацияның өкілді органдарында делегаттар территориялық бөліктерді немесе бір
Конфедерацияда үнемі әрекет ететін мемлекеттік органдар биліктік өкілеттіктерді
Конфедерация субъектілеріне нулификация құқығы тиесілі, яғни одақтық билік
Конфедерация бюджеті конфедерация субъектілерінің ерікті жарналары негізінде қалыптасады.
Конфедерация субъектілері адамдардың, тауарлардың, қызметтердің және капиалдардың қозғалысына
Әдетте конфедерацияларда біріңғай ақша айналысы болмайды.
Әскери құрамалар конфедерация субъектілерімен құрылады, және олардың конфедерация
Конфедерацияда одақтық азаматтық жоқ.
Мемлекеттік құрылымның конфедеративтік нысаны егеменді унитарлық немесе федеративтік
Уақыт өте конфедерация кең таралған құбылыс ретінде болатындығы
4.2. Мемлекетаралық және одақтық құрылымдар
Мен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мысалында мемлекетаралық құрылымдарды
Сонымен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы – бұл Белоруссиямен, Украинамен
Біршама тығыз өзара әрекеттестік мысалы ретінде және одақтық
Одақтық мемлекеттің қарауына мыналар жатқызылғын:
біріңғай экономикалық кеңістікті құру;
біріңғай валюталық, салықтық және баға саясаты;
біріккен көлік және энергетикалық жүйе;
қарулы күштерді техникалық қамсыздандыру жүйесі;
Одақтық мемлекеттің бюджеті және меншігін басқару және т.б.
Одақ халықаралық құқық қабілеттігін иеленіп қана қоймайды, сондай-ақ
Одақтың бұл міндеттерін шешу үшін қатысушы мемлекеттер тиісті
Жоғарғы орган болып Жоғарғы Мемлекеттік кеңес саналады, ол
Одақтың өкілді органы Одақтық мемлекеттің Парламенті саналады, және
Қорытындылай келе конфедерация белгілері Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығында да
Қорытынды
Мемлекеттік құрылым нысаны келелі мәселелері туралы менімен жүргізілген
1. Таза түрде нақты унитарлық, федеративтік немесе конфедеративтік
2. Мемлекеттік құрылым нысанын таңдау көптеген факторлармен байланысты
Колонниалды жүйенің құлауы нәтижесінде, дүние жүзінің саяси картасында
3. Унитарлық мемлекеттік қөұрылым нысаны – дәстүрлі болып
4. Федерацияның мемлекеттік құрылым нысаны ретіндегі маңызы өте
5. Конфедерация - әр түрлі мемлекеттер арасында интеграциялық
Қәзіргі мемлекет -қоғамдағы әмбебап саяси ұйым, әлеуметтік кереғарлыққа
Басқаша айтқанда, басқару тұрпаты – мемлекеттегі жоғары егемендік
Тақырыптың мазмұның талқылау кезінде басқару тұрпының жеке түрлерін
Мемлекет нысаны тек элементтерден ғана құралмайды, дәстүрлі үш
Көп жағдайда мемлекеттік нысан мемлекеттің әлеуметтік мазмұнына немесе
Басқаларына қараған біршама аз таралған, мемлекеттік құрылымның маңызды
Конфедераия кейде мемлекеттердің федерацияны құруға жылжу жолынды аралық
Отандық және шетелдік заң әдебиеттерінде мемлекеттік құрылым нысаны
конфедерация жағдайларында оның субъектілері өзінің толық егемендігін сақтайды,
2. Мемлекеттік құрылым нысанын таңдау көптеген факторлармен байланысты
Колонниалды жүйенің құлауы нәтижесінде, дүние жүзінің саяси картасында
3. Унитарлық мемлекеттік қөұрылым нысаны – дәстүрлі болып
4. Федерацияның мемлекеттік құрылым нысаны ретіндегі маңызы өте
5. Конфедерация - әр түрлі мемлекеттер арасында интеграциялық
Пайдаланылған әдибиеттер тізімі
Мемлекет және құқық теориясы. Жоламанов. А.: 2001 жыл
Гумплович Л. Общее учение о государстве. СПб., 1910.
Котляровский С.А. Власть и право. Проблемы правового государства.
Кистяковский Ф. Лекции по общему государственному праву. М.,
Чиркин В.В. Модели современного федерализма: сравнительный анализ //
Modern Concept of Confederation. Santorini, 22-25 September. 1994
Проблемы теории государства и права. Марченко . М.,
Чистяков О.И. Станоление Российской Федерации. М., 1966.
Федерация в зарубежных странах / Отв. Ред. Д.А.
Натан Р.П., Хоффман Э.П. Современный федерализм: сравнительные перспективы
Лысенко В.Н. Основные черты и тенденции развития федеральных
Tushenet M. Comparative Constitutional Federalizm. Europe and America,
Топорин Б.Н. Конституционная реформа – путь к
Wheare K. Federal Government. N.Y., 1963. P.10.
Forsyth M. Towards a New Concept of
Теория государства и права. Отв. ред. Марченко В.
«Конституции зарубежных государств»: учебное пособие, под. Ред. В.В.
Натан Р., Хафман Э. Современный федерализм: сравнительные перспективы
Юридический энциклопедический словарь. М., 1984 ж. 394 б.
Elazar D.J. Exploring Federalizm. Tuskaloossa, Ala., 1987. P.
Хропанюк В.Н. Теория государства и права. С. 119-120
Конституционное право зарубежных стран. Общая часть. Под ред.
Клименко С.В., Чичерин А.Л., Основы государства и
Макарычев А.А. Федерализм и регионализм: европейские традиции, российские
Конституционное право зарубежных стран. Учебник. Под. Ред. В.Е.Чиркин,
А.Е. Козлов. Конституционное право. М., 2001 ж. 226
Мишин А.А. Бабашев Г.А. Государственное право буржуазных и
Алексеев С.С. Государство и право. М. 1996 ж.
Юридическая энциклопедия. Москва, 1998.
Конституционное права зарубежных стран. М, 1996.
История политических и правовых учении. М, 1996.
Теория государства и права. М, 2002.
Барнашов A.M. Теория разделения власти. Томск, 1988.
Словарь иностранных слов. М, 1987.
Филиппов СВ. Судебная система США. М, 1980.
Саясаттану негіздері. Алматы,1997.
К.С. Гаджиев. Введение в политическую науку. М,.1997.
Саясаттануға кіріспе. Бірінші бөлім. Алматы,1994.
Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері. Алматы, 2003
Лысенко В.Н. Основные черты и тенденции развития федеральных
Доклад
Саламатсызщдарма құрметті комиссия мүшелері. Менім бүгінгі дипломдық жұмысым
Өзімнің дипломдық жұмысымда мемлекеттік құрылым нысандарының: унитарлық, федеративтік
Мемлекеттік құрылым мәселесі көп уақыт бойы, және қазіргі
Мемлекеттік құрылым нысандарының келелі мәселелерін көптеген зерттеушілер айналысқан
Мемлекеттік құрылым нысаны – бұл мемлекеттің іштей құрамдас
Қазіргі заманғы заң және саяси әдебиеттерде мемлекеттік құрылымның
Негізгі мемлекеттік құрылым нысандарының арасында біршама қарапайым және
Отандық және шетелдік әдебиеттерде оны зерттеуге үлкен мән
Барлық зерттеушілер мынаны белгілейді: унитарлық мемлекет – бұл
қазіргі уақытта әлемде мемлекеттік құрылымның біршама күрделі және
Отандық зерттеушілер мына мән-жайға назар аударатын: «дүние жүзі
Басқаларына қараған біршама аз таралған, мемлекеттік құрылымның маңызды
Конфедераия кейде мемлекеттердің федерацияны құруға жылжу жолынды аралық
Отандық және шетелдік заң әдебиеттерінде мемлекеттік құрылым нысаны
конфедерация жағдайларында оның субъектілері өзінің толық егемендігін сақтайды,
2. Мемлекеттік құрылым нысанын таңдау көптеген факторлармен байланысты
Колонниалды жүйенің құлауы нәтижесінде, дүние жүзінің саяси картасында
3. Унитарлық мемлекеттік қөұрылым нысаны – дәстүрлі болып
4. Федерацияның мемлекеттік құрылым нысаны ретіндегі маңызы өте
5. Конфедерация - әр түрлі мемлекеттер арасында интеграциялық
64
Қазақстан - тәуелсіз, унитарлық мемлекет
Мемлекеттік құрылым нысанының келелі мәселелері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУМАҚТЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ
Мемлекеттің құрылымдық нысаны мемлекет нысаны ретінде
Мемлекетті басқарудың унитарлы нысаны
Мемлекет нысаны ұғымы
Мемлекетің құрылым нысаны
Мемлекеттік нысандар
Қазақстан Республикасы – президенттік басқару нысанындағы унитарлық (біртұтас) мемлекет
Мемлекет нысанының түсінігі. Мемлекет нысаны түрлері