Баянауыл саябағы
Жоспар
Кіріспе
І. Мемлекеттік ұлттық парктер……………………........................................….3
ІІ. Баянауыл ұлттық мемлекеттік табиғи паркі..............................4
2.1 Географиясы......................................................6
2.2 Баянауылдың қайталанбас жомарттығы мен сұлулығы............................8
2.3 Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің гидрологиясы...............12
2.4 Климаты. Туризм…………………………………………………..…...…17
2.5 Парктің көз тартар жерлері………………………………………….........18
2.6 Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің жануарлар әлемі……..19
2.7 Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің өсімдіктер дүниесі….. 21
Қорытынды және ұсыныстар………………………………………………..22
Пайдаланылған әдебиеттер………………………………………….………..23
І. Кіріспе
Ұлттық саябақтар елімізде қорғалатын ландшафтылардың жаңа түрі. Олар әлі
1. Баянауыл саябағы
Ол 1985 жылы Павлодар облысындағы Баянауыл
2. Іле-Алатау саябағы
Еліміздің көрікті жерлерінің бірі Алматы облысында орналасқан Іле-Алатау
3. Қарқаралы саябағы
Қарқаралы мемлекеттік ұлттық табиғат бағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998
4. Алтын Емел саябағы
«Алтынемел» ұлттық табиғи саябағы – Алматы облысының Кербулақ ауданының
5. Көкшетау саябағы
«Көкшетау» ұлттық табиғи саябағы 1996 жылдын сәуірінде Қазақстан Республикасы
ІІ. Баянауыл ұлттық мемлекеттік табиғи паркі
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркі – Павлодар облысының оңтүстік-шығысында
Баянауыл ұлттық мемлекеттік табиғи паркі 1985 жылы ҚССР Министрліг
Қазақстанның бірінші ұлттық паркі болып табылады. Баянауыл тау сілемінің
Аудан орталығы орналасқан тұста 50 000 га жер паркке
Баянауыл – халық аңыздары мен түрлі хикаялар мекені.Қол бастаған
Ұлттық парктің аумағы үш орманшылығына бөлінген.
Баянауыл орманшылығы — 19 188 га,
Жасыбай орманшылығы — 22 904 га,
Далба орманшылығы — 8 596 га.
Кенейтілген парк аумағы — 17 764,8 га
Баянауыл паркінің орналасқан жері
1-сурет
2.1 Географиясы
Парктің аумағы Қазақтың ұсақ шоқылары шегінде орналасқан, ол жоғарғы
Парк аумағында үш ірі тұщы сулы көл -
Ең ірі көл — Сабындыкөл (тура аудармасы — «мыльное
Ең мөлдір және көлемі бойынша екінші көл — Жасыбай
Торайғыр көлемі жағынан үшінші және теңіз деңгейінен барынша жоғары
"Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркі" мемлекеттік мекемесінің кейбір мәселелері
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 27 желтоқсандағы N 1305
"Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының 2006 жылғы
1. Павлодар облысы Баянауыл ауданының босалқы жер санатынан жалпы
2. Осы қаулының 1-тармағында көрсетілген жер учаскелері босалқы жер
3. Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігі Қазақстан Республикасы
4. Павлодар облысының әкімдігі қолданыстағы заңнамаға сәйкес осы аймақтың
5. Мекеменің жер пайдалануындағы жалпы алаңы 50688 гектар жер
6. "Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың тізбесін
көрсетілген қаулымен бекітілген Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи
"Павлодар облысы" деген бөлімдегі реттік нөмірі 77-жолдың 3-бағанында "50688"
7. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
2007 жылғы 27 желтоқсандағы
№ 1305 қаулысына
қосымша
2.2 Баянауылдың қайталанбас жомарттығы мен сұлулығы
Баянауыл ауданының атауын жиі қазақтың тамаша Джульеттасымен байланыстырады. Тағдыры
Баянауыл Мемлекеттік Ұлттық паркінің алғашқы әсер қалдыратын көрінісі —
Мұнда ерекше қайың да өмір сүреді. Ондай ешқайда жоқ,
Сәнді де қарапайым қайыңның сұлулығымен қатар күздігүні қызыл келбеті
Ал мәрмәр тау-құздар ше, олардың сұлулығы өзіндік ерекшелігімен тіпті
Павлодар облысының Алексеевка ауылынан Баянауыл аудан орталығына бар болғаны
Бетінде мыңжылдықтар бұрын болған жайттар бейнеленген жартастарды көргенде толғанбайтын
Мұнда белгілі ірі зерттеуші П.Драверт жартастағы жазуларды ашып қана
1926 жылы Драверт өресі биік Атбасынан қашық емес Жасыбай
Өткен уақыт... Заманауи ғалымдардың бірқатары, соның ішінде белгілі профессор
Ұлттық парктің тарихи уақыты адамдардың есінде сақталған. Халқының бостандығы
Аңыз-әңгімелердің ерекше, мүмкін басты бұлағын аңызға айналған Баянсұлуға қатыстырып
Баянауыл тау бөктерінде серуендеу үлкен ғанибет. Асфальттан он метрдей
Өзінің мәңгі жасыл сұлулық шатырымен жасалған Қызыл арша сауырағаш,
Ландшафт пен Баянауыл өсімдік пен жануарлар дүниесінің осындай бақытты
2.3 Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің гидрологиясы
Гидрографиялық торабы Баянауыл тауларының сол түстік –шығыс, солтүстік-батыс беткейлерінен,
Сабындыкөл көлі Баянауыл селосында, Ақбет пен Нияз тауларын екіге
Жасыбай көлі Ақбет пен Өгелең шыңдары арасындағы жазық тәрізді
Торайғыр көлі Баянауыл тауларының солтүстік жағалауында орналасқан. Су жиналымының
Су жиналымының таулы, неғұрлым активті бөлігі тік, көбінесе жартасты
Біржанкөл көлі Баянауыл селосынан 24 км де Жаманаула мекеніңен
Сарықамыс көлі ағынсыз, Жасыбай көлінен батысқа қарай 11,5км жерде
Құмдыкөл көлі Біржанкөл ауылынан 5км қашықтықта (Баянауыл тауларының солтүстік
Ұлттық парк аумағында 20 шақты бұлақтар мне уақытша су
Шетеспе өзені (Еспе) Баянауыл тауларының оңтүстік-батыс беткейінде ағын түзеді,
Негізгі салалары: атаусыз, (оң жағасы 27км, ұзындығы 4км); атауы
Аты жоқ өзен (Шетеспеден солтүстікке қарай) бастауын Баянауыл тауларының
Тілеубұлақ өзені (қорғау зонасында орналасқан және ҚР 2005 жылдан
Кенді өзені – Ащысу өзенінің саласы. Бастауын Баянауыл тауларының
Рыбный ключ (Шорманның сазы) бұлағы Сабындыкөл көлінің негізгі сукөзі
2-сурет
4-сурет 5-сурет
2.4 Климаты
Баянауыл таулары Азиаттық материктің ортасында орналасқан, сондықтан климаты континенттік
Шілдедегі орташа температурасы 14,6 °С, ең жоғарғысы 32,6 °С
Жергілікті жер үшін қатты континенттік климат тиесілі, Баянауылда Павлодар
Туризм
Орталық және Солтүстік Қазақстанның жақын маңындағы қалаларының туристері
Паркте шомылуды, тауларда серуендеуді, шыңдарға өрмелеуді, тау велосипедтерімен жүруді
(6-сурет) Жасыбай көлінің жағалауындағы демалыс орны
2.5 Парктің көз тартар жерлері
Туристерді Баянауылда көп ғасырлар бойы желмен және сумен мүжілгендігі
Бұндағы көз тартар жер — «қиелі үңгір». Сенімдер
(6-сурет)
2.6 Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің жануарлар әлемі
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің
7-сурет
Ландшафтардың біркелкі болуына және өсімдіктер қауымдастығының кедейлігіне, ұлттық парк
Ұлттық парк фауналық алуантүрлігінің ең көп таралғандары құстар болып
Ұлттық парк ихтеофаунасы 3 тұқымдасқа, және 3 отрядқа жататын
С.Торайғыров атындағы ПМУ-нің есептік мәліметтері бойынша жәндіктердің 87 түрі
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің, кластерлі учаскелерінде құстың Қызыл
8-сурет
9-сурет
10-сурет
2.7 Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің өсімдіктер дүниесі
Горчаковскийдің мәліметтері бойынша Баянауыл МҰТП-де 441 жоғары тамырлы өсімдіктер
Тамырлы өсімдіктерден басқа, Баянауыл МҰТП аумағында бореалды мүктердің тұтас
Баянауыл тауларын дала зонасында, құрғақ көк шұнақ - боз-бетеге
Баянауыл ұлттық паркінің флорасы күрделі, негізінен солтүстік, бореалды өсімдіктерден
Баянауыл орман белдеу зонасының үлесіне 40% тиісті және олар
Біздің зерттеулер көрсеткендей, Баянауыл паркі аумағында өсетін өсімдіктер түрлерінің
25 түр (5,1%) бұталардың тіршілікті түрлеріне, ағаштардан 11 түр
11-сурет
12-сурет
Көп жылдық дәрілік өсімдік-жалбыз
Қорытынды және ұсыныстар
Қорытындылай келсек баянауыл саябағы ерекше керемет табиғат көріністерімен бай.
Менің ойымша демалыс орындарында қоқыс жәшіктерін орнату қажет деп
Баянауыл паркінің табиғат көріністері
14-сурет
15-сурет
17-сурет
Пайдаланылған әдебиеттер:
Қазақстанньң физикалық географиясы, Алматы: Атамұра, 2008. ISBN 9965-34-809-Х
“Егемен Қазақстан” Республикалық газеті" ААҚ, 2006
Интернет желісі
«Қазақстан Республикасының қорықтары мен саябақтары» Атамұра, 2000 ж.
Парктің көз тартар жерлері
Ерекше қорғалатын табиғи аймақтардағы экотуризмнің даму мүмкіндіктері
Табиғат қорғаудың негіздері
Қазақстанның ерекше қорғалатын аймақтары
Табиғат қорғаудың негіздері туралы
Баянауыл өлкесінің тарихи-мәдени ескерткіштері
Қазақстанның ерекше қорғалатын аймағының жалпы сипаттамасы
Баянауыл табиғи ұлттық саябағы
Туған жердің табиғи байлығы
ҰЛТТЫҚ САЯБАҚТЫҢ ТАБИҒАТ ЖАҒДАЙЛАРЫНЫҢ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДАҒЫ МҮМКІНШІЛІКТЕРІ