Коммерциялық банк
Мазмұны
Кіріспе.............................................................................................................. 3
Коммерциялық банктердің тартылған қаражаттарын
қалыптастырудың теориялық негіздері........................................... 6
Банктік ресурстар және олардың экономикалық
Коммерциялық банктердегі
Депозиттік саясат және оның банк
2. Коммерциялық банктің депозиттік
2005 жылғы АҚ «TEXAKABANK»-тің ресурстарына
АҚ «TEXAKABANK»-тің депозиттік
ұйымдастыру...................................................................................................49
Депозиттік сыйақы және оны қалыптастыру
3. Депозиттік операцияларды жетілдірудің негізгі
3.1 Шетел тәжірибелеріндегі депозиттерді сақтандырудың
3.2 Қазақстан республикасындағы депозиттерді сақтандыру
жүйесі...............................................................................................................73
Қорытынды..........................................................................................................85
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................................................................88
Қосымшалар........................................................................................................92 Кіріспе
Коммерциялық кәсіпорындардың бір түрі ретінде,
Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халықтың
Банктік саясаттың маңыздысы болып ресурс
Салымдар банктер үшін ең негізгі
Бұл жүйені өзара байланысты үзіліссіз
Міне, депозиттік саясаттың еліміздің экономикасына
банктік ресурстардың жіктелуі қарастырылған;
Коммерциялық банктердің депозиттік операцияларының жіктемесі
Коммерциялық банктердің депозиттік саясатының теориялық
Депозиттік нарыққа республикалық және жергілікті
Банктік жүйеде субъектінің қызметіне заңды
Дипломдық жұмыстың мақсаты – депозит
Дипломдық жұмыстың міндеті – депозиттік саясаттың
1 Депозиттік операциялар жіктелуіне байланысты сұрақтарды
2 Қазақстан Республикасындағы депозиттік нарықтың жағдайымен, сонымен
Дипломдық жұмыстың өзектілігі болып,
Зерттеу заты отандық коммерциялық банктердің депозиттік
Зерттеу объектісі «АҚ TEXAKABANK»-тің қызметтері табылады.
Дипломдық жұмыстың құрылымына
1 Коммерциялық банктердің тартылған қаражаттарын Қалыптастырудың
1.1 Банктік ресурстар және олардың
Кез – келген елдің дамуы жинақтардың
Нарықтық қатынастардың дамуымен тартылған қаражаттар
Қазіргі банктік тәжірибе салымдардың, депозиттердің
ҚР «Банктер және банктік қызметтер
Депозит (салым) – бір тұлға (депозитордың) басқа
Банктік салым – бұл салымшының белгілі
Банк қызметінің маңызы оның атқаратын
Уақытша бос ақша қаражаттарын мобилизациялау
Кәсіпорындарды , мемлекетті және халықты
Шаруашылықта төлемдерді және есеп-айырысуларды жүргізу;
Эмиссионды-құрылтайшылық функция;
Консультациялау, экономикалық және қаржылық
Уақытша бос ақша қаражаттарын мобилизациялау
Банктің операцияларының экономикалық негізін ақша
пассивтік операциялар (банкке қаражаттарды тарту
активтік операциялар (банк ресурстарын орналастыру);
активтік-пассивтік (банкпен клиенттің тапсырысы бойынша
Коммерциялық банктер басқа да шаруашылық
Банктің меншік қаражаттары дегеніміз - банкпен
Банктердің тартылған қаражаттары активті операцияларды
Банктермен тартылатын қаражаттардың құрамы әр
1-сурет. Коммерциялық банктің негізгі операциялары
Банктің меншікті қаражаттары өзінің мақсатты
2-сурет. Коммерциялық банктің меншік қаражатының құрылуы
Банктің меншікті қаражаттары бірнеше маңызды
Қорғаушы функция. Салымшылармен қаржыландырылатын (жобамен
Оперативтік функция. Банк жұмысын бастау
Реттеуші функция. Салымшылардың мүддесін қорғау
Банктің меншікті капиталы – оның
Жоғарыдағыларға қорытынды жасай кетсек, банктің
Депозиттер тартылған қаражаттардың жалғыз көзі
Қазіргі таңда орталықтанған несиенің кеңінен
Орталықтанған және банкаралық несиелердің қолайлылығы
1 – кесте. Депозиттік операциялар бойынша
көлеміне міндетті резервтеудің ықпалы
% түрінде
Нарықтық пайыздық ставка
Резервтеу нормасындағы нақты
пайыздық ставка
15
10 5
10 11,8 11,1 10,5
20 23,6 22,2 21
30 35,4 33,3 31,5
40 47,2 44,4 42
50 59 55,5 52,5
60 70,8 66,6 63
70 82,6 77,7 73,5
80 94,4 88,8 84
90 106,2 99,9 94,5
100 118 111 105
Ескерту: автормен Ұлттық банктің мәліметтері негізінде құрастырылған
Банктің депозиттік операциялары бойынша
Коммерциялық банктер резервтік талаптарды орындау
Сайып келгенде, тартылған қаражаттар банктер
Коммерциялық банктердегі депозиттер және депозиттік
операцияларды ұйымдастыру
Коммерциялық банктердің операциялары банк қаражаттары
Коммерциялық банктердің депозиттік (салымдық) операциялары
Депозиттік операция – кең ұғым, өйткені
Депозиттік операцияларды ұйымдастыру бірқатар принциптерді
Ағымдағы табыстарды алу және
Банк өтімділігінің шапшаңдығын қамтамасыз үшін
Депозиттік саясат және активтер табыстылығының
Клиенттерді тарту мақсатында банктік қызметтерді
Депозиттік шоттар табиғаты бойынша әр
Салымшылар категориясына байланысты:
заңды тұлғалардың депозиттері (кәсіпорындар,
жеке тұлғалардың депозиттері.
Экономикалық мазмұны бойынша:
Салымшылар категориясын есепке ала отырып;
Қайтарып алу формасы бойынша;
Сақтаудағы қаражаттарды қолдану тәртібі бойынша.
Қаражаттарды алу формасы бойынша:
мерзімді депозиттер;
талап еткенге дейінгі депозиттер;
халықтың жинақ салымдары.
Депозиттердің жіктелуін қайтарып алу формасы
Батыс банктерінің тәжірибесінде депозиттерді қайтарып
«Тығыз қажет ақша», үлкен ықтималдықпен
Сенімсіз депозиттер, салынған қаражаттар көлемінің
Тұрақты қаражаттар, (негізгі депозиттер) қайтарып
Қазақстан банктеріне оралатын болсақ,
Талап еткенге дейінгі салымдар негізінен
ЛОРО 3 айға дейін Мерзімді
3-6 айға дейін қосымша салым-дар салынатын мерзімді
Контокоррент 6- 9 айға дейін Шартты
Овердрафт
Ұсынушыға
НОСТРО 9 – 12 айға дейін Талап еткенге дейінгі
12 айдан жоғары Ағымдағы шотта
3-сурет. Коммерциялық банктерден депозиттерді қайтарып
бойынша жіктелуі
Талап еткенге дейінгі депозиттер бойынша
Талап еткенге дейінгі депозиттердің
Талап еткенге дейінгі депозиттердің - иелері
Ақшаны салу және алу ешбір
Шот иесі банкке шотты қолданғаны
Банк талап еткенге дейінгі шоттардағы
Банк талап еткенге дейінгі депозиттер
Талап еткенге дейінгі шоттардағы қаражаттардың
Көптеген коммерциялық банктерде талап еткенге
Сонымен қатар есеп айырысу шоты-бұл
Банктер үшін маңыздылығы бойынша екінші
Мерзімді депозиттер - бұл банктерге белгілі-бір
Бірақ бұл жағдайда клиенттің салым
Мерзімді депозиттер негізінен мерзімдеріне байланысты
айға дейінгі депозиттер;
айдан 6 айға дейінгі депозиттер;
6 айдан 9 айға дейінгі депозиттер;
9 айдан 12 айға дейінгі депозиттер;
12 айдан жоғары мерзімдегі депозиттер.
Клиент үшін мерзімді депозиттік шоттың
Мерзімді депозиттердің екі формасы бар:
мерзімі бекітілген мерзімді салым;
алдын ала алуы ескертілетін мерзімді
Мерзімді салымдарды-банк басқаруына белгілі-бір
Алдын-ала алуы ескертілетін салымдар бойынша
Егер салымшы салым сомасын
Мерзімді салымдар бойынша пайыз ставкасын
Мерзімді депозиттерді тарту арқылы банк
Әлемдік банктік тәжірибеде мерзімді
Халықтың жинақ салымдары салым
мерзімді;
қосымша жарна салуға рұқсат етілген
шартты;
ұсынушыға;
талап еткенге дейінгі;
ағымдағы шотқа және басқалары.
Олар толық сомада немесе бөліктеп
Банктер үшін жинақ салымдарының артықшылықтары
Осы сұрақты қарастыруда келесі фактті
Депозиттік сертификаттың екі артықшылығы
Салымшылардың категориясына байланысты сертификаттарды депозиттік
шығару әдісі бойынша:
бір жолғы ретте шығарылатын
сериялық ретпен шығарылатын
құжаттау әдісі бойынша:
атаулы
ұсынушыға
Депозиттік сертификаттардың айналыс мерзімі (сертификатты
Сертификат иесі сертификат бойынша талап
Сонымен көрсетілген теориялық ақпараттарға сүйене
Банк өз клиентерінен тартқан қаражаттарын
Мерзімді депозиттер тартылған ресурстардың тұрақты
Клиентпен салымға қаражатты тарту кезінде
Келісім шартта клиент келісім мерзімі
Салым бойынша операцияны құжаттау үшін:
Салым қолма-қол түрде тек жеке
Заңды тұлғалардан депозиттік шотқа жарнаны
Салымды жабу кезінде клиент
Депозиттік операцияларды басқару бойынша
табыс әкелмейтін қарыз және тартылған
активтік операцияларды дамыту және клиенттер
«арзан» ресурстарды тартудың есебінен пайданы
Қазіргі экономикалық жағдай банктерді
Банктер және басқа қаржылық ұйымдардың
Сонымен банк клиенттер үшін бәсекелестікте
Жоғарыда айтылып кеткендей банктің
Депозиттік саясат және оның банк
қалыптастырудағы рөлі
Депозиттік саясат ең біріншіден
экономикалық мақсатқа лайықтылығы;
бәсеке қабілеттілігі;
ішкі қайшылықсыздылығы.
Экономикалық мақсатқа лайықтылығы ретінде халықтан
Салым бойынша ставкалар жүйесі нарық
Депозиттік саясаттың ішкі қайшылықсыздығын бірнеше
Коммерциялық банктердің депозиттік саясатының маңызын
Коммерциялық банктердің депозиттік саясатының
Коммерциялық банктің депозиттік саясатын құрудың
Депозиттік саясаттың жалпы принциптері ретінде
Депозиттік саясаттың ерекше принциптеріне банк
Депозиттер бойынша банктің пайызды төлеуі
Банк өтімділігін анықтаудың маңызды
Коммерциялық банктің депозиттік саясатын
4-сурет. Коммерциялық банктің депозиттік саясатының
және обьектілерінің құрамы
Көрсетіліп кеткен принциптерді сақтау банкке
Дипломдық жұмыстың теориялық бөлімінің
5-сурет. Коммерциялық банктің депозиттік саясатын қалыптастыру
принциптері
Сонымен қатар осы шекаралардың жіктелуі
Депозит нарығындағы ұсыныс пен сұранысқа
ҚРҰБ-нің нормативтерінің және банк
Депозиттік субьектілердің қатынастарына байланысты (ішкі
Депозиттік қатынастардың мерзіміне байланысты (уақытша
Географиялық принциптерге байланысты (территориялық шекара);
Тартылған қаражаттардың құрылымы және көлеміне
Шекаралардың жіктелуі келесі суретте жинақталып көрсетілген.
6-сурет. Коммерциялық банктің депозиттік саясатының шекарасы
Банктің депозиттік саясатын жалпы банктік
Банктің осы көпқырлы депозиттік саясатын
Депозиттік операцияларды жүргізу процесінде банктік
Банк өтімділігінің қажетті деңгейін ұстау;
Депозиттік операциялардың субьектілерінің диверсификациясын
Депозиттік операциялар мен қарыз беру
Депозиттік шоттардағы бос қаражаттарды
Тұрақты пайыздық саясатты жүргізу;
Тартылған қаражаттар бойынша пайыздық
Клиенттерге қызмет көрсетудің мәдениеттілігін
Осы жерде коммерциялық банктердің
7-сурет. Коммерциялық банктің депозиттік саясатын
Әр түрлі депозит түрлерінің жағдайына
Қалыптасқан тәжірибені талдау көрсетіп отырғандай
Субьективтік проблемаларға келесілер жатады:
Қазақстан ресрубликасындағы коммерциялық банктердің капиталдық
Банк басшылығының клиенттердің құралдарын тартуға
Жоғары және орта менеджмент сапасы
Қазақстандық банктердің көпшілігінде ғылыми негізделген
Депозиттік процесті ұйымдастырудағы кемшіліктер: банкте
Обьективті факторлар қатарында келесілер бар:
Коммерциялық банктерге мемлекеттік органдардың
Макроэкономиканың ықпалы, әлемдік қаржылық нарықтардың
Банктер арасындағы бәсеке;
Қазақстанның ақша және қаржы нарығының
Қазақстанда банктік салымдарды қорғау және
Жоғарыда айтылып кеткендерге сәйкес
Несиелік ұйымдардың тұрақтылығын қамтамасыз ету
Коммерциялық банктің пайыздық саясатының
Салымдар бойынша қабылдауға болатын пайыз
Тартылған ресурстар бойынша пайыздық ставка
Инфляция жағдайында ресурстардың реалды құнын
Банктің жалпы шығындарының көлеміндегі
Салымдар бойынша пайыздық ставканы несие
ҚРҰБ-нің пайыздарды есептеу тәртібі туралы
Пайыздарды есептеуде пайыздық ставка мөлшері
Пайыздарды есептеу келесі тәсілдердің бірі
Қарапайым пайыздар;
Күрделі пайыздар;
Тұрақты пайыздық ставкамен;
Қалқымалы пайыздық ставкамен.
Сонымен қатар, қаражаттардың салымда нақты
Пайда алуға ықпал ету немесе
Депозиттер және ссудалық операциялар
Депозиттік операциялар және ссуда
Баланстың өтімділігін қолдау;
Пайыздық тәуекелділікті минималдау.
Бұл сұрақты қорытындылай келе пайыздық
Коммерциялық банктің депозиттік операцияларының талдауы
2005 жылғы «АҚ TEXAKABANK»-тің ресурстарына
Банк Қазақстан Республикасының заңына сәйкес
1997 жылы банк AMERICAN EXPRESS SERVICES
Өз қызметінде «TEXAKABANK» АҚ-мы орта
«TEXAKABANK» АҚ-ның кең клиенттер торабы
2001 жылдан бастап «TEXAKABANK» АҚ-мы MoneyGram
жүйесі арқылы ақша аудару бойынша
Клиенттерге олардың банкпен операцияларына қатысты
Банк көрсетілетін қызмет спектрін, соның
Банк банкаралық нарықтарда, мемлекеттік
«TEXAKABANK» АҚ-ы жұмысының маңызды және
Перспективті қызмет түрлерінің бірі болып
Қазіргі уақытта «TEXAKABANK» АҚ-ы бірқатар
«TEXAKABANK» АҚ-ның екі аймақтық филиалы
Табыстар мен шығыстар.
«TEXAKABANK» АҚ-ның операциялық табыстары соңғы
Пайыздық табыс 2005 жылдың бірінші
2003 жылы жалпы пайыздық табыс
Пайыздық емес табыстар негізінде
Таза операциялық табыс 2002 жылы 144,3
«TEXAKABANK» АҚ-ның жалпы шығындары 2002 жылы
2002 жылдың 1 шілдесінде «TEXAKABANK» АҚ-
2002 жылы ғимарат құрылысының капиталды
Активтер.
Баланс мәліметтері бойынша «TEXAKABANK» АҚ-ның
2003 жылы активтің барлық баптары
2004 жылы табысты активтер 2003 жылмен
«TEXAKABANK» АҚ- ның мәліметтері бойынша
Ссудалық портфель.
«TEXAKABANK» АҚ- ның несиелік портфелі
2002 жылдың бірінші жартысында салалар бойынша
«TEXAKABANK» АҚ-ның несие саясатының басым
2005 жылдың 1 қаңтарында стандартты несиенің
2005 жылы қозғалмайтын мүлікпен қамтамасыз етілмеген
Қозғалмайтын мүлікпен қамтылған несиелер
2-кесте. «TEXAKABANK» АҚ-ның ссудалық портфелінің сапасы туралы
Ссуда типі 2003 жыл 2004 жыл 2005 жыл 02.07.02
Мың теңге % Мың теңге % Мың теңге
Стандартты 380 507 83,7 807 400 69,2 1 246
Субстандартты 73 248 16,1 314 823 26,9 283 858
Қанағаттанарсыз 851 0,2 45 914 3,9 – –
Күмәнді жоғары тәуекелімен – – – –
Үмітсіз – – – – 5 805 0,4
Барлығы 454 606 100 1 168 137 100 1
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
Ссудалық портфельдегі субстандарттық, қанағаттандырылмаған және
3-кесте. «TEXAKABANK» АҚ-ның ссуда бойынша қалыптасқан
провизияларының мәліметтері
Ссуда типі 2003 жыл 2004 жыл 2005 жыл 01.07.02
Мың теңге % Мың теңге % Мың теңге %
Стандартты – – – – – – – –
Субстандартты 6 477 96,8 16 094 58,4 14 193
Қанағаттанарсыз 213 3,2 11 479 41,6 – – –
Күмәнді жоғары тәуекелімен – – – –
Үмітсіз – – – – 5 805 29,0 677
Барлығы 6 690 100 27 573 100 19
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
Несиелер жеделдігін талдау нәтижесі мәліметтері
Пассивтер.
«TEXAKABANK» АҚ-ның міндеттемелері 2003 жылы 2002 жылмен
4-кесте. «TEXAKABANK» АҚ- ның жүзеге асыру мерзімі
активтері мен пассивтерінің құрылымы 2003
1-30 күн 31-60 күн 61-90 күн 91-180 күн
Активтер 958 979 14 152 6 548 408 280
Валюта 216 047 – – – – – –
Ұлттық банктегі депозиттік шот 178 767 – – –
Басқа банктердегі депозиттік шот 400 469 – – –
Банк портфеліндегі БҚ 117 200 – – – –
Несиелер 26 529 6 895 4 039 399
Басқалары 19 967 7 257 2 509 8
Міндеттемелер 1 982 311 78 621 43 235
Депозиттер 1 849 003 78 621 43 235
Басқалары 133 308 – – – – – 430
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
Жинақтау депозиттері бойынша орташа
Меншікті капитал. Ұлттық банк әдістемесіне
Қаржыландыру көздері.
Клиенттерді қаржыландырудың негізгі көздері болып
5-кесте. «TEXAKABANK» АҚ-ның қаржыландыру көздерінің құрылымы
Көздері 01.01.02 01.01.03 01.01.04 01.07.02
Мың теңге % Мың теңге % Мың теңге %
Талап еткенге де-йінгі депозиттер 876 039 77,9 1 101
Мерзімді депозиттер 248 252 22,1 391 715 26,2 744
Жинақ депозиттері 0 0 2 045 0,1 106 742
Барлығы 1 124 291 100 1 495 109
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
«TEXAKABANK» АҚ-мы мен Petroleum International, Inc (АҚШ,
Меншікті капиталдың 2004 ж 113,5 млн тг
«АҚ TEXAKABANK»–та депозиттік операцияларды ұйымдастыру
Банктердің ресурстық базасының құрылуының негізгі
6-кесте. 2003-2004 жылдардағы
Депозиттік база
2004 2003
kzт ооо
Үлесі,
% kzт ооо Үлесі, %
Клиенттердің ағымдық шоттары
Клиенттердің талап еткенге дейінгі депозиттері
Клиенттердің қысқа мерзімді депозиттері
Клиенттердің ұзақ мерзімді депозиттері
Клиенттердің шартты салымдары
Арнайы салымдар
Кепіл-депозиттері
Барлығы
309 928
791 630
2 216 792
51 431
105 262
133 014
5 812 108 37,9
5,3
13,6
38,1
0,9
1,8
2,4
100,0 1 178 077
271 905
1 396 582
446 414
0
22 386
38 484
3 353 848 35,1
8,1
-
41,6
13,3
0,0
0,7
1,2
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
Талап еткенге дейінгі депозиттер 2002
Кестеден көріп отырғанымыздай, 2003 жылы
8-сурет. Депозиттік базаның өсу динамикасы
Депозиттер категориясы, валюта түрі
7-кесте. Депозиттер категориясы, валюта түрі
міндеттемелердің құрылымының өзгеру көрсеткіштері
Депозиттік база
2004
kzт ооо
ставка,
орташа
% kzт ооо
ставка,
орташа
%
Жеке тұлғалардың депозиттері
Талап еткенге дейінгі (соның ішінде арнайы)
KZT
USD
EUR
RR
Қысқа мерзімді (1 жылдан аз)
KZT
USD
EUR
Ұзақ мерзімді (1 жылдан жоғары)
KZT
EUR
422 512
26 767
386 088
9 657
618 687
6 484
605 520
6 683
2 187 262
30 644
2 151 765
4 853
-
-
2,0
2,0
-
10,0
6,6
4,6
13,3
8,7
6,5
-
290 487
10 200
275 280
4 968
39
1 118 045
117
1 117 928
-
446 414
-
446 414
-
-
-
-
-
-
7,7
-
-
-
9,0
-
Заңды тұлғалардың депозиттері
Талап еткенге дейінгі (соның ішінде арнайы)
KZT
USD
Қысқа мерзімді (1 жылдан аз)
KZT
USD
Ұзақ мерзімді (1 жылдан жоғары)
KZT
USD
2 196 729
1 731 952
439 539
305 957
268 471
37 486
-
80 961
38 130
42 831
-
-
3,0
10,0
9,7
-
-
-
9,5
1 181 881
830 579
331 530
317 021
106 945
210 076
-
-
-
-
-
-
-
-
10,6
8,9
-
-
-
-
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
Халық салымдарын тарту
2004 жылы банктің ресурстық базасы
Салымшылардың қызығушылығын арттыру мақсатында
9-сурет. 2005 жылдың 1 қаңтарындағы пассивтер
Жалпы, 2005 жылы депозиттік нарықтың
Жыл ағымында долларлану деңгейінің
8 -кесте. 2003-2004 жылдарындығы депозиттік базаның
Депозиттік база
2005 2004
kzт ооо
Үлесі,
% kzт ооо Үлесі, %
Клиенттердің ағымдық шоттары
Клиенттердің талап еткенге дейінгі депозиттері
Клиенттердің қысқа мерзімді депозиттері
Клиенттердің ұзақ мерзімді депозиттері
Есептелінген сыйақы
Барлығы
439 012
1 776 172
2 759 636
68 184
6 933 492 27,3
6,3
25,6
39,8
1,0
100 2 204 051
2 373 485
924 644
2 373 485
58 489
5 871 274 37,5
5,3
15,8
40,4
1,0
100
Ескерту – «Техакабанк»-тің есеп беру мәліметтері негізінде құрастырылған
Кестеден көріп тұрғанымыздай тартылған қаражаттар
10-сурет. Міндеттемелердің өсу динамикасы (млрд тг)
Жоғарыда айтылып кеткендей, 2004 жылы банк
2.3. Депозиттік сыйақы және оны
Депозиттік саясаттың маңызды тұтқасы болып,
Шетелдік экономистер пайыздың мынандай маңызды
Шетелдік банктік тәжірибеде пайыздық ставканың
Қазақстандық банктердің банктік тәжірибесінде пайыздық
Банктік тәжірибеде депозиттер бойынша пайыздық
Несие – қаржылық институттар арасындағы қысқа
Бағалы қағаздар нарығының ставкалары - әртүрлі
банктің және басқа қаржылық институттардың
Депозиттер бойынша пайыз тұрақты және
Банктік қызметтер нарығындағы сұраныс пен
Пайыздық ставканың деңгейіне әсер ететін
Негізінен қаржы нарықтарында әртүрлі
депозиттік операциялар банктік пайданы алуға
ұйымдастыру процесінде депозиттік операциялар
банктік операцияларды жүзеге асырған кезде
депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде банк
банк ұсынатын қызметтердің дамуын және
Депозиттер бойынша пайызды бекітуге бірқатар
Сыртқыларға:
елдің орталық банкі анықтайтын пайыздық
резервтеудің нормасы;
ақпараттың деңгейі;
банктік қызмет нарығындағы сұраныс
әлемдік қаржы нарықтарындағы пайыздық ставкалардың
Ішкілерге:
операцияның мазмұны, яғни депозиттің түрі,
клиенттің сипаттамасы және т.б.
Депозиттік операциялар экономикалық мазмұны бойынша
Мерзімді депозиттер (әсіресе, ақшалай нарықтық
Мерзімді депозиттер, депозиттік сертификаттар және
Банк басқармасы алдында депозит бойынша
Шығындарды анықтауға негізделген әдістер:
«Шығындар + пайда» әдісі. Осы әдіске
Әр депозит бойынша
«Шығын + пайда» әдісі бойынша бағабелгілеу
Банк қаражаттарының әр көзі бойынша
Үстеме шығындардың әр ставкасын банкке
Банк қаражаттарының орташа құнын анықтау
Депозиттерге пайыздық ставканы шекті шығындар
Бұл жерде депозит бағасын анықтау
Шекті шығындар – жиынтық шығындардың өзгеруі.
Шекті шығындар нормасы ‗
Қосымша тартылған қаражаттар.
Нарыққа өтуді қамтамасыз ету үшін
Жеке салымшылар үшін тарифтік ставкалардың
Қатаң бәсеке, депозиттер бойынша комиссиондық
Шот бойынша жүргізілетін операциялар саны,
Белгілі – бір мерзім бойынша шоттың
Салым орнатылатын мерзім (ай, жыл
Клиент, қызметтері үшін комиссиондық алымдардың
Жоғары табысы бар клиенттерді тартуға
Көптеген банктер, әсіресе ірі қалалардағы
Клиенттерге ұсынылатын қызметтер санының негізінде
Бағабелгілеудің көп факторлы әдісі банктің
Депозиттер пайызының өзгеруі несие мен
Қолданылған әдістер пайыздық ставкалардың
3. Депозиттік операцияларды жетілдірудің негізгі
3.1 Шетел тәжірибелеріндегі депозиттерді
Депозиттерді қорғау жүйесі коммерциялық банктерді
Осылайша депозиттерді бұқаралық қайтарып алудан
Банктерге орналастырылған депозиттер мен салымдардың
Олар, ұлттық банктік жүйе құрылымына,
Тікелей көрсетілмеген кепілдік мемлекеттің банктік
Тікелей көрсетілмеген кепілдік жүйесінің сипаттамалары:
Банкке салынған қаражаттардың сақталуы бойынша
Төлеу лимиттары және өтем ақы
Толық өтемақы қорларының болмауы.
Тікелей көрсетілмеген кепілдік схемасы банктік
Аргентина және Жаңа Зеландия депозиттерді
Өз кезегінде жағымды көрсетілген
Мемлекеттік меншік және мемлекеттік басқаруда
Мемлекет басқаратын және жартылай банктермен
Мемлекетпен және банкпен бірігіп басқарылатын,
Депозиттік институттар бірін-бірі сақтандыратын, жекеменшікпен
Көрсетілген кепілдіктер жүйесі сақтандырылған депозиттерді
Сақтандыру формасын бекіту ұлттық экономиканың
Шетелдік тәжірибеде төлеу лимиттері әрбір
Бірақ статистикалық және математикалық әдістер
Аргентинада банктер төлейтін сыйақының мөлшері
Қаржыландыру схемасының екі түрі бар:
Қаржыландырылатын схемада банктер сыйақыны немесе
Европада 1994 жылы 30 мамырда Европалық
Барлық Скандинавия елдерінде депозиттерді сақтандырудың
Финляндияда 1998 жылы салымдарды кепілдендірудің
Норвегияның банктік депозиттерді сақтандыру жүйесі
Испанияда 3 жеке қор қызмет
Францияда банктер салымын кепілдендіру жүйесі
3.2 Қазақстан республикасындағы депозиттерді
жүйесі
1999 жылғы мамырда Қазақстан қаржыгерлерінің бірінші Конгресінде республика Президенті
Қорды құрудың мәні әуелбастан айқын
Және бұл жүйені салымшылардың ақшасын сақтауға деген
Салымдарға кепілдік беретін Қордың бірінші
Қазіргі кезде Сағындыкова М.О. турғын үй
Салымдарға кепілдік
Қазіргі кезде ол «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің
Бүгінгі күнде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі атынан
Оның басшылығымен Қорда принципті түрде жаңа
2003 жылғы сәуірде салымдарға кепілдік берудін Қазақстанның
Жүйені құрған және оған екінші деңгейдегі
Жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) міндетті ұжымдық кепілдік беру (сақтандыру)
ТІЗІЛІМІ
1.«ТұранӘлемБанкі» АҚ
2.«БанкЦентрКредит» АҚ
3.«Қазақстан Халық Жинақ Банкі» АҚ
4.«АТФБанкі» АҚ
5.«AБН АМРО Банк Қазақстан»ЕАБ» ЖАҚ
6.«Темірбанк» АҚ
7.«Демир Қазақстан Банк» ААҚ
8.«Казкоммерцбанк» АҚ
9.«Нұрбанк» АҚ
10.«Каспий Банкі» АҚ
11.«Ситибанк Қазақстан» АҚ
12.«Нефтебанк» АҚ
13.«HSBC Банк Қазақстан» АҚ ЕБ
14.«Еуразиялық банк» АҚ
15.«Цеснабанк» АҚ
16.«Альянс Банк» АҚ
17.«Альфа-Банк» ЕБ АҚ
18.«Валют-Транзит Банк» АҚ
19.«TEXAKABANK» АҚ
20.«Наурыз Банк Қазақстан» АҚ
21.«ТАИБ Қазақ Банкі» ЕБ ЖАҚ
22.«Бірлескен банк «ЛАРИБА-БАНК» АҚ
23.«Сенім-Банк» АҚ
24.«Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ
25.«Заман-Банк» АҚ
26.«Қазақстанның Индустриалды Банкі» АҚ
27.«Қазақстан-Зираат Халықаралық Банкі» ЖАҚ
28.«Еншілік банк «Қазақстандағы Қытай Банкі» ЖАҚ
29.«Данабанк» АҚ
30.«Алаш-Банк» ЖАҚ
31.«Алматы қаласындағы Қытай сауда-өнеркәсіптік банкі» ЖАҚ
32.«Казинвестбанк» АҚ
33.«Алматы» Халықаралық Банкі» АҚ
34.«Пакістан Ұлттық банкісінің» Қазақстандағы еншілес банкі ЖАҚ
Қордың құрылымы:
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) кепілдік беру (сақтандыру) Қоры»
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) кепілдік беру (сақтандыру) Қоры»
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) кепілдік беру (сақтандыру) Қоры»
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) кепілдік беру (сақтандыру) Қоры»
Қордың Директорлар Кеңесінің құрамы:
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің төрт өкілі.
2. Қазақстан қаржыгерлері Ассоциациясының төрағасы.
3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің өкілі.
4. Қордың Бас Директоры.
Қордың қызметіне күнделікті басшылықты Бас Директор жүзеге асырады.
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру (сақтандыру) қоры»
мерзімді салымдар (депозиттер) бойынша теңгемен:
6 айға дейін қоса алғанда - 6 % жылдағы;
12 айға дейін қоса алғанда - 9 % жылдағы;
36 айға дейін қоса алғанда - 10 % жылдағы;
36 айдан жоғары - 11 % жылдағы;
мерзімді салымдар (депозиттер) бойынша шетел валютасымен:
6 айға дейін қоса алғанда - 4 % жылдағы;
12 айға дейін қоса алғанда - 5 % жылдағы;
36 айға дейін қоса алғанда – 6,5 % жылдағы;
36 айдан жоғары - 7,5 % жылдағы.
“Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) кепілдік беру (сақтандыру) қоры”
теңгемен мерзімді салымдар (депозиттер) бойынша:
6 айға дейін қоса алғанда – жылдық 7%;
12 айға дейін қоса алғанда – жылдық 10%;
36 айға дейін қоса алғанда – жылдық 11%;
36 айдан жоғары – жылдық 12%.
шетел валютасындағы мерзімді салымдар (депозиттер) бойынша:
6 айға дейін қоса алғанда – жылдық 4,5%;
12 айға дейін қоса алғанда – жылдық 5,5%;
36 айға дейін қоса алғанда – жылдық 7%;
36 айдан жоғары – жылдық 8%.
«Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) кепілдік беру (сақтандыру) Қоры»
Депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қатысушы банктермен өзара іс қимылды
Ақыл қосатын Кеңес Қорға ұсыныстар, кепілдемелер береді, ақыл қосады,
Жеке тұлғаларға міндетті ұжымдық кепілдік берудің (сақтандырудың) объектісі;
Жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) міндетті ұжымдық кепілдік берудің (сақтандырудың)
1) мерзімді, шартты, талап ету бойынша салымдары;
2) ағымдағы есеп шоттардағы ақша қалдығы;
3) карт-шоттағы ақша қалдықтары қатысушы банктің міндеттемелері болып
Теңгедегі және шетел валютасындағы мынадай салымдарды қайтару бойынша қатысушы
1 қатысушы банктің, басшы қызметкерлерінің, олардың жақын туысқандары мен
2 әрбір салым (депозит) бойынша мөлшері рыноктық бағам бойынша
Салым (депозит) бойынша өтемақы төлеудің тәртібі мен талаптары
3. Қор салымшыға салым (депозит) бойынша осы салым (депозит)
Қатысушы банкті Депозиттерге кепілдік беру жүйесінен шыққан күнге дейін
4. Қор салымшыға (депозиторға) кепілдік берілетін сома көлемінде, бірақ
5. Қатысушы банкте салымшы (депозитор) түрлері және валютасы бойынша
6. Салымшы (депозитор) бірнеше қатысушы банкте салым (депозит) ашқан
7. Салым (депозит) бойынша өтемақы салым (депозит) қандай валютада
Салымшы (депозитор) салымдар (депозиттер), оның ішінде әр түрлі валютада
8. Салым (депозит) бойынша өтемақы төлеуді Қор Қазақстан Республикасы
9. Қор қатысушы банктің мәжбүрлеп таратылатыны туралы соттың шешімі
Осы тармақта көрсетілген ақпаратты салымшы (депозитор)
10.Осы Ереженің 11-тармағында көрсетілген хабарландыру шыққан күннен бастап үш
Салымшының (депозитордың) өтініші негізінде, егер салымшының (депозитордың) өтінішін орындауға
11. Үш ай өткеннен кейін салымшы (депозитор) салым (депозит)
12. Агент банк салымшы (депозитор) ұсынған құжаттар мазмұнының еріксіз
Қорда сыйақы төлеу үшін салымдар (депозиттер) бойынша өтемақы үшін
13. Салым (депозит) бойынша өтемақы төлеу салымшының жеке басын
14. Салымшыға (депозиторға) салымдар (депозиттер) бойынша өтемақы толық көлемде
15. Қатысушы банк салымшыға (депозиторға) қатынасы бойынша кредитор немесе
Қатысушы банк пен оның салымшыларының(депозиторларының) өзара қарым-қатынасы
16. Қатысушы банк:
1) өзінің міндетті ұжымдық кепілдік беру (сақтандыру) жүйесіне қатысуы
2)салымшыларға (депозиторларға) кепілдік беру және олар бойынша өтемақы төлемдерінің
3) салымшы қосымша сома енгізген не мерзімді және шартты
17. Қатысушы банк салымшысы (депозиторы):
1) қатысушы банктен салымдарға (депозиттерге) кепілдік беру тәртібі және
2) қатысушы банктің салымдарды (депозиттерді) қайтару бойынша міндеттемелерін орындамаған
3) осы Ережеде белгіленген тәртіпте және талаптарда салымдар (депозиттер)
Депозиттердi сақтандыру мәселесiнiң оппоненттерi аз емес, олар қаржылық жүйенi
Кепілдік беру жүйесінің маңызды міндеті оның халықтың салымдарын өтеу
Депозиттердi қорғау жүйесiнде тәртiптеушi сипатының болуы және осы тұрғыда
Банк жүйесiн реструктуризациялау және қадағалау сапасын арттыру бойынша тиiстi
Қорытынды
Пассивтік операциялар коммерциялық банктерде активтік операцияларға
Сонымен қатар депозиттер сияқты, банктік
Осы мақсаттар үшін коммерциялық банктер
Диплом жұмысында коммерциялық банктердің ресурстарды
Жұмысты жазу барысында еліміздің және
Диплом жұмысында жүргізілген зерттеулердің қорытындысы
Диплом жұмысының зерттеу обьектісінің қызметіне
Жұмыста қазіргі уақытта Қазақстандық банктердің
Депозиттік саясаттың теориялық негіздерін зерттеу
Сонымен, депозиттік базаны нығайту және ресурстық
әр түрлі деңгейдегі халықтың табыстарын негізге
Жинақ сертификаттарын шығаруды игеру.
Халық мерзімді салымдарын мерзімінен бұрын
Орналастырылған салымдар бойынша пайызды, инфляциялық шығындарды
Клиенттер үшін жаңа қызметті енгізу – телемаркетинг қызметін.
Банктің жарнамалық қызметін жүргізу.
Және де коммерциялық банктер үшін банктік салымдарды
Осылайша, диплом жұмысын жазу барысында
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Заңдар және қаулылар
1. Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы
2. «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы»
3. Закон Республики Казахстан от 5 марта
4. Закон Республики Казахстан от 5 марта 1997 года
5. Постановление Правительства РК от 30 июля 2002
Тұрақты басылымдар
Андрианова Л. Международный фьючерсный рынок. Коридор высокого напряжения. //
На фондовом рынке Казахстана появились первые корпоративные облигации. //
“Секреты успешно функционирующих РЦБ в мире” // Ценные бумаги
П.Миркин Я.М. “Рынок ценных бумаг в Казахстане: анализ
Сейткалиев Е.А. Особенности становления РЦБ в РК // Аль-Пари
Попов Н.В. Состояние рынка еврооблигаций // Русский фокус аналитический
Авилкин Е.А. Двухвековая история чека // Ценные бумаги №2
Бюллетень агентства по статистике РК за 2004 г.
Отчет о деятельности TEXAKABANK за 2003 г.
Отчет о деятельности TEXAKABANK за 2004 г.
Отчет Национальной комиссии по ценным бумагам за 2003 г
Кітаптар
Алехин Б.И. Рынок ценных бумаг. Введение в фондовые операции.
Бейсембетов И.К., Жаркынбаев Е.С., Иванов М.И. Фондовый рынок Республики
Берзон Н.И. и др. Фондовый рынок. - М.: Вита-Пресс,
Бригхем Ю., Гапенски Л., Финансовый менеджмент. Полный курс: Пер.
Ковалев В.В. Финансовый анализ. Управление капиталом. Выбор инвестиций. Анализ
Коуз Р. Фирма, рынок и право. - М., 2003.
Курс рыночной экономики. Под ред. Г.И.Рузавина. М., 2000 г..
Курс экономической теории / Под ред. М.Н. Чепурина, Е.А.Киселевой:
Леонтьев В. Экономическое эссе, М., 2002.
Макконелл К., Брю С. Экономикс. М., 2001.
Максимова В.Ф. Микроэкономика. М., 2002.
Мамыров Н.К. и др. Микроэкономика. Алматы: Экономика, 2000 г.
Международные экономические отношения. Учебное пособие / Под ред. .
Микроэкономика. Учебник под ред. Е.Б.Яковлевой. М., 1999.
Мостовая Е.Б. Основы экономической теории. Курса лекций. Москва-Новосибирск, 1998.
Мэнкью Макроэкономика. М., 1997.
Назарбаев Н.А. На-пороге XXI века. - Алматы: Онер, 1997.
Нуреев P.M. Основы экономической теории. Микроэкономика. М., 1999.
Общая экономическая теория. Политэкономия / Под ред. В.И. Видяпина,
Рубцов В.В. Зарубежные фондовые рынки: инструменты, структура, механизм функционирования.
Рынок ценных бумаг / Под ред. В.А.Галанова, А.И.Басова, —
Сокальский Б. Фондовая биржа: как котируются ценные бумаги. -
Тьюзл Р., Брэдли Э., Тьюзл Т. Фондовый рынок —
Фельдман А.А. Вексельное обращения. -М.: Инфра-М, 1998.
“Финансы и статистика”, С-Пб 1997.
Фондовый портфель. Книга эмитента, инвестора, акционера. / Под ред.
Шарп У., Александер Г., Бейли Дж. Инвестиции: Пер. с
Штиллих О. Фондовая биржа и биржевые операции. - М.,
Интернет жүйесіндегі сайттар
www. Nationalbank.kz
www. Texakabank.kz
www. Kdif. kz
18
65
Коммерциялық банктің операциялары
Пассивтік операциялар
Клиенттің қаражатта-рын қызмет көрсету арқылы тарту
Клиенттің қаражатта-рын қызмет көрсет-пей тарту
Басқа көздерден қара-жаттарды тарту.
Активтік операциялар:
өндірістік, сауда және басқа да кәсіпорын-дарды несиелеу.
Халыққа қарыз беру
Валютамен, бағалы металмен және қағаздармен операциялар
Активті пассивті (делдалдық) операциялар:
Клиент тапсырысы бо-йынша есеп-айырысу операциялары.
Клиенттерге кассалық қызмет көрсету
Банктің бөлінбеген табысы
Резервтік капитал
Жарғылық капитал
Банктің меншік қаражаттары
Салық салынған-ға дейінгі табыс-тан құралады
Ақша қаражат-тары және мате-риалдық ак-тивтер негізінде қалыптасады
Арнайы
қорлар
Салық салынғаннан кейінгі табыстан
Депозиттер
Мерзімді депозиттер
Жинақ
депозиттері
Талап еткенге дейінгі депозиттер
Коммерциялық банктің депозиттік саясаты
Депозиттік саясаттың обьектілері
Депозиттік саясаттың субьектілері
Тартылған қаражаттар
Депозиттер.
МБК.
Векселдер.
Сертификат
Коммерциялық банк
Мемлекеттік мекемелер:
Ұлтық банк.
Салық және жинақ Министрлігі
Банк клиенттері:
Заңды тұлғалар.
Жеке тұлғалар.
Банктің қосымша қызметтері (комплекстік қызмет көрсету)
Коммерциялық банктің депозиттік саясатын қалыптастырудың
Жалпы принциптер
Ерекше принциптері
Шығынның үйлесімді деңгейін қамтамасыз ету принципі
Ғылыми негіз принципі.
Тиімділік және нәтижелілік принципі
Банк операциясының қауіпсіздігінің принципі
Сенімділікті қамтамасыз ету принципі
Кешенді жол принціпі
Депозиттік саясат элементе-
рінің біріңғайлы-лық принципі
Сандық шекарасы
Ішкі шекара
Сыртқы шекара
Уақытша шекара
Географиялық шекара
Әкімшілік шекарасы
Сапалық шекаралары
Экономикалық шекаралары
Депозиттік саясаттың шекаралары
Жүргізіліп отырылған депозиттік саясаттың міндеттерін анықтау.
Сәйкес бөлімшелерді бөлу және банк
Ресурстарды тартудың қажетті процедураларын дайындау
Депозиттік операцияларды жүзеге асыру процесін
Коммерциялық банк
Қазақстан банк жүйесінің ағымдағы жағдайы
Казақстан Республикасындағы банк жүйесі туралы
Банкінің атқаратын функциясы және мәні
Банк жүйесін ақша-несие реттеу құралдары
Коммерциялық банкте депозиттік саясаттың қалыптасуы
Темірбанк АҚ − ның 2007, 2008 және 2009 жылдарындағы баланс активтерінің құрастырылу көздерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау
Банктің активтері мен пассивтері
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері
Қазақстан Республикасының банк жүйесiнің қалыптасуы мен дамуы