Қолданылған әдебиет тізімі
Алматы Энергетика және Байланыс Институты
Радиотехника және байланыс факультеті
Әлеуметтік пәндер кафедрасы
Тілегенов Қ. БРК-07 – 02
Тақырыбы: «Шежіре – қазақ тарихының дерек
(Семестрлік жұмыс №1)
Ғылыми жетекшісі:
Аға оқытушы Мергенбаев Ә.Б.
Алматы 2007
ЖОСПАР
Кіріспе. Шежіре туралы түсінік. 3
Негізгі бөлім: 4
а) Қазақ жүздерінің қалыптасуы жайында. 4
ә) Ұлы жүз ұғымы. 6
б) Орта жүздің этникалық құрамы. 7
в) Кіші жүздің ру – тайпалары
Ұлы жүз 10
Орта жүз 15
в) Кіші жүздің ру – тайпалары
Қорытынды 21
Қолданылған әдебиет тізімі 22
Кіріспе. Шежіре туралы түсінік
Шежіре (арабша шаджарад - бұтақ, тармақ)
Шежіре шын мәнінде рудың, тайпаның, халықтың
Қазақ халқында ата шежіресі ерте кезден
Шежіре арқылы оның тегі, ата қонысы,
Қазақ үш жұртынан тұрады: өз жұрты,
Негізгі бөлім:
а) Қазақ жүздерінің қалыптасуы жайында.
«Монғолия қазақтарының ата-тек шежіресі» атты Рахметұлы
Қазақ жүздері – ХХ – ХVІ
Қазақ жүздерінің қашан, қандай жағдайларға байланысты
Айталық, Н. Гродеков Алаштың – Байшора,
Әрине, мұның бәрі тек аңыз ғана,
Шығыстанушы ғалым В.В. Вельяминов–Зернов қазақ жүздерінің
Х. М. Әділгереев пен С. А.
Қазақ жүздерінің қалыптасу себептері жайында тарихи
Академик В. В. Бартольдтың бұл пікірін
Бес томдық Қазақ ССР тарихының авторлары
Хандықтың және біртұтас халықтың қалыптасуы көшпелі
Сөйтіп, Қазақстан жерінде жүздердің құрылуы ондағы
Қазақ халқының құрамына енген көне тайпалардың
ә) Ұлы жүз ұғымы.
Жетісу өңірінде ежелгі үйсіндердің маңайына басқа
Үш жүздің басын қосып, бүкіл қазақ
Ұлы жүз жұртшылығы сан рет шетел
1848 жылы патша үкіметі Ұлы жүз
XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың
б) Орта жүздің этникалық құрамы.
Қазақ хандығы мен жүздерінің қалыптасуынан көп
Орта жүз қазақтарының қысқы тұрағы –
XVIII ғасырдың екінші жартысында, Жоңғар хандығының
XVIII ғасырдың 40 – жылдарында Орта
Патшалы Ресей тарапынан қазақ хандығын жою
1868 жылы саяси реформа бойынша Қазақстан
в) Кіші жүздің ру – тайпалары
Қазақ халқы қалыптасқаннан көп бұрын Батыс
Байұлы рулары XVIII ғасырда негізінен Кіші
Әрине, жоғарыда көрсетілген Кіші жүз қазақтарының
XVI – XVII ғасырларда Кіші жүз
Тәуке хан өлгеннен кейін Кіші жүзге
XIX ғасырдың басында Еділ мен Жайық
Үш жүзге бөлінген бүкіл қазақ халқы
Ұлы жүз
«Ұлы жүз» деген қазақ ұғымы ұзақ
Ұлы жүз ұғымы да қазақтың басқа
Бұл рулар «қазақ халқы» деген жалпы
Уақыт өте келе Моғолстанның құрамында терең
Ұлы жүз құрамына: Жалайыр, Шапырашты, Қаңлы,
Бұл жоғарыда көрсетілген тарихи оқиғалар, әсіресе,
Бұл тақырыпты түбегейлі зерттеген В. В.
Бұл мәліметтерді бағалауда В. В. Восторовтың
Ұлы жүздің рулық құрамы туралы ХІХ
ХІХ ғасырдың екінші жартысында кездесетін архивте
Ш. Уәлиханов «Қазақ тарихының Геродоты» деп
Ұлы жүз құрамы туралы Ш. Уәлихановтың
ХІХ ғасырдың аяғында орыс оқымыстысы Н.
Бұл шежіреде Адам Атадан бастап, Әбілқайырға
Осы мәліметтер негізінде В. В. Востров
Н. Аристов Ұлы жүз рулары мен
Академик В. В. Радлов өзінің «Сібір
Бұл тізбектк Қаңлы, Сарыүйсін, Шапырашты, Шанышқалымен
М. Венюков, А. Краснов, Н. Гродеков,
ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың
ХХ ғасырдың басында осындай экспедициясының бірі
Ұлы жүз қазақтары негізінен Қапал, Жаркент
Сонымен, Қапал уезінде Ұлы жүздің Жалайыр
Бұл басылымға енген қазақ тұрғындарының құрамы
Осы кітапты түзуде әр түрлі әдебиеттер
Кеңес кезеңінде 20 – жылдардың басында,
Бұл еңбекте біз Ұлы жүзге қатысты
М. Тынышбаев әдеби деректер көзі мен
Сонымен, Ұлы жүз құрамына кіретін 11
Орта жүз
Орта жүз – Арғын, Найман, Керей,
Орта жүз қазақтарының рулық–тайпалық құрамы туралы
Бөгенбай батырдың айтуына қарағанда (1731 жылғы
Орта жүз қазақтарының рулық–тайпалық құрамының толық
«Орта ордада, - деп жазған А.
Ал Орта ордадағы он бір рудан
Орта ордада Қыпшақ тоғыз рудан тұрады,
Кіші ордадағы жеті ру сияқты, Орта
Бұдан әрі А. И. Тевкелев былай
Көріп отырғанымыздай, А. И. Тевкелев өз
А. И. Тевкелевтің мәліметтеріне арғын –
А.И. Тевкелев келтірген басқа тайпалардың рулық
А.И. Тевкелев тайпалар арасына олардың санына
Кезінде ХІХ ғасыр мен ХХ ғасырдың
Осы құнды еңбектерге зор мән бере
Өзіміз жинаған қазақ шежірелерін революцияға дейінгі
Алайда, қазақтың әрбір рулық тегінен аңызға
Рулық – тайпалық құрылымының жоғары буындарындағы
Әдетте, халық есінде сақталған тарихи тұлғалар,
Мұхаммед Хайдардың «Тарих – и Рашиди»
Бір аңыз бойынша Алаша хан түркі
Бұл аңыздармен қатар: сұлтан Ахмет «Алаша
в) Кіші жүздің ру – тайпалары
Кіші жүздің рулық құрамы туралы алғашқы
Нақ осы жерде А. И. Тевкелев
Кіші жүздің рулық құрамы туралы келесі
П. И. Рычков өзінің басқа бір
Егер Тевкелевтен біз Кіші жүздің барлық
П.И. Рычковпен салыстырғанда А. Левшиннің мәліметтері
Бұдан әрі ол ру бірлестіктері мыналардан
Н.А. Аристов та өз еңбегінде А.
Шынына келгенде, А.И. Тевкелев, А. Левшин,
Тарихи әдебиетте Кіш жүз рулары көпшілігінің
Қорытынды
Шежіренің қоғамдағы орны ерекше. Мұнда тарихымыздың
Шежіре ендеше ұлттың руға, тайпаға, арысқа,
«Қазақ, Ахмет Байтұрсынов айтқандай, қуғыншы халық».
Ахмет Байтұрсынов ұлт намысы екі адамның,
Шежірелер қазақта, мұңғылда, алты алашта хандар
Кеңес өкіметі тұсында тарих зерттеушілеріміз ақиқатты
Қолданылған әдебиет тізімі
Х. Арғынбаев, М. Мұқанов, В. Востров.
М. Б. Ақынжанов «Қазақтың тегі туралы»
М. Кани «Қазақтың көне тарихы».
М. С. Мұқанов «Қазақ жерінің тарихы».
2
Жұмысқа керек материалдар
«Ғылыми зерттеулердің методологиясы» пәнінен дәрістердің қысқаша курсы
Элджернонға арналған гүл романындағы кейіпкер бейнесінің ерекшелігі
Беттердің рет саны
«МАКРОЭКОНОМИКА» ПӘНІ КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Сабақтан тыс жұмыс түрлері
Датчиктердің түрлері, құрылысы, қолдану аясы
Магистрлік диссертацияның өзектілігі
Миссионерлік әдебиеттің қазақша аудармаларының тілі
Ақпараттық жүйелер ұғымы