Материалдық емес активтердің есебі
I – бөлім. Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыру
Негізгі құралдардың есебі кәсіпорынның бухгалтериясында жүргізіледі. Олардың
Кәсіпорындарда негізгі құралдың есебін дұрыс жүргізу үшін және
Кәсіпорындардың бухгалтериясында негізгі құралдардың әрбір объектісіне типтік ведомоствалық
Түгендеу карточкалары мен кітапшалары талдамалық есептің негізгі түрі
1.1.Негізгі құралдардың жіктелуі, түгенделуі және оларды бағалау
Кез-келген өндіріс өз қызметіне құрал – жабдықтарын тартса
Осы негізгі құралдарға: жер; үйлер; ғимараттар; көп жылдық
Негізгі өндіріс құралдарына өндіріс процесіне тікелей қатысатын
Өндірістік емес негізі құрал – жабдықтар – тұтынуға
Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар жұмыс істеп тұрған,істемей
Заттық сипатына қарай негізгі құралдар мүліктік және мүліктік
Келтірілген негізгі құралдардың әрқайсынының құрамына енетіндер:
жер – субъект меншігіне сатып алған жердің көлемі
үйлер – халыққа еңбек етуге, тұруға,әлеуметтік – мәдени
ғимараттар – еңбек заттарын өзгертуге қатысы жоқ белгілі
өткізгіш тетіктер (қондырғылар) - электр, жылу немесе механикалық
машиналар мен жабдықтар –күш беретін машиналар және жабдықтар;
күш беретін машиналар және жабдықтар – жылу және
жұмыс машиналары мен жабдықтары – еңбек өнімдерін
өлшеу және реттеу приборлары, қондырғылар және лабораториялық жабдықтар
есептеу техникасы – процестерді жылдамдату және автоматтандыруға арналған
басқадай машиналар мен жабдықтар –машиналар, аппараттар және басқа
көлік құралдары – адамдар мен жүктерді тасымалдауға арналған
құрал – сайман – қол еңбегінің механикаландырылған немесе
өндірістік мүлік және соған жататын заттар - өндірістік
шаруашылық мүлік – кеңсе және шаруашылық мекемелерінің заттары
жұмысқа пайдаланылатын және өнім беретін мал – ат,
көп жылдық өсімдіктер- қолдан егілген, көп жылдық өсімдіктер(жеміс
жерді жақсартуға байланысты күрделі шығындар (ғимаратсыз) - ауыл
басқа да негізгі құралдар – кітапхана қорлары, спорт
Негізгі құрал –жабдықтардың бастапқы, ағымдағы, баланстық, сату, жою,
Бастапқы (тарихи) құны – негізгі құралды сатып алуға
Негізгі құралдардың бастапқы құны мынадай жолмен анықталады:жер учаскелері
құны негізгі құралдардың алынған ағымдағы құны бойынша анықталады,
Ағымдағы құн – бұл негізігі құралдардың белгілі бір
Баланстық құн – бұл бугалтерлік есепте және қаржылық
Сату (өткізу) құны – бірін – бірі жақсы
Жою құны- тиімді қызмет ету мерзімі біткен
Амортизацияланған құн – негізгі құралдардың бастапқы және болжанған
пайдалы кезең қызметі –бұл кезең ішінде негізгі құралдарды
нормативтік қызмет кезеңі- бұл кезең ішінде белгіленген
Негізгі құралдың есебі 12- ші «Негізгі құралдар» бөлімшесінің
Кәсіпорындарда негізгі құралдарға түгендеу жұмысын жүргізу үшін тағайындалған
1.2.Негізгі құралдар қозғалысының есебі
Субъектінің шаруашылық іс -әрекетінде бедгілеу бойынша пайдалану мақсатымен
зиянды жоюға кеткен шығындар, монтаж кезінде жабдықты бүлдіру
• физикалық немесе сапалық тозу;
• шаруашылық қызметінде пайдаланылмайтын объектілерді өткізуде;
• басқа субъектілерге негізгі құралды жарғы капиталына салым
• басқа заңды немесе жеке тұлғаларға өтеусіз беру;
• объектілерге ұзақ мерзімді (қаржыландыратын) жалға беру;
• кем шығу, табиғи апат және басқа себептер.
Негізгі құрал объектілерін өтеусіз беру туралы шешім шаруашылық
1.3.Негізгі құралдардың амортизациясы мен тозу есебі.
Негізгі құрал өндіріс процесіне қатысуымен , жылдар мерзімінің
көрінісін білдіреді.№6- шы «Негізгі құралдардың есебі» бухгалтерлік есеп
құнын бірқалыпты (түзу сызықты) жолмен есептен шығару;
құнын орындалған жұмыстың көлеміне пропорциональды (немесе пара-пар) етіп
жеделдетіп есептен шығару;
қалдығын азайту жолымен есептен шығару;
құнын сандардың жиынтығы бойынша (кумулятитік әдіс) есептен
Негізгі құралдардың түрлері бойынша амортизацияны есептеудің әрқилы
Негізгі құралдың құны бойынша амортизацияны бірқалыпты (түзу сызықты)
Бұл тәсілде амортизациялық соманы аудару үшін:
қызмет етудің пайдалы мерзімі. Бұл кезде пайдалануға берілген
Қазақстан Республикасының салық заңдылықтарының белгіленген амортизациялқ нормасының шегінде
Төменде негізгі құралдардың амортизациясы (тозуын) бірқалыпты (түзу
Негізгі құралдардың амортизациясын (тозуын) бірқалыпты әдіс бойынша есептеу
Мерзімі Бастапқы құн Амортизацияның жылдық сомасы Жинақталған тозу
Сатып алынған мерзімі:
ші жылдың аяғында
ші жылдың аяғында
ші жылдың аяғында
ші жылдың аяғында
ші жылдың аяғында
100 000
100 000
100 000
100 000
100 000
18 000
18 000
18 000
18 000
18 000
18 000
36 000
54 000
72 000
90 000
82 000
64 000
46 000
28 000
10 000
Негізгі құралды пайдалану барысында бірқалыпты табыс алынатын болып
Амортизацияны (тозудың) орындаған жұмыстардың көлеміне Прпорционалды түрде есептесу
Негізгі құралдардың амортизациясын (тозуын) өндірістік тәсіл бойынша
Мерзімі Бастапқы құн Екі еселенген амортизацияның жылдық сомасы
Сатып алынған мерзімі
1-ші жылдың аяғында
2-ші жылдың аяғында
3-ші жылдың аяғында
4-ші жылдың аяғында
5-ші жылдың аяғында
100 000
100 000
100 000
100 000
100 000
40% 100000=40000
40% 60000=24000
40% 36000=14400
40% 21600=8640
2960
40000
64000
78400
87040
90000
3333
5333
6533
7253
7500
Бұл кестеде жылдық амортизация сомасы мен орындалған жұмыстың
Амортизацияны (тозуды) есептеудің жеделдетілген әдістері - бұл әдіс
Кумулятивтік әдіс – латын тілінен аударғанда -өсу, жинау
Жыл сайын амортизациялау нормасы: бөлімінде жылдар санының
1.4.Негізгі құралдарды жалдау операцияларының есебі
Үй, ғимарат, машина, жабдық және транспорт құралдары түріндегі
жал мерзімі жалданатын мүлікті пайдалы қолдану мерзімінің кемінде
ең аз шамадағы жол төлемін дисконтталған құны жалға
жалдау мерзімі соңында активтің қалдық құны жал шарты
жалға алынатын активтерге меншіктілік құқығы ауысқанда жалға алушы
Осы шарттарға сәйкес келмейтін жалдаудың қай – қайсысы
Жалға алушы болып табылатын шаруашылық жүргізуші субъект ағымдағы
Қаржылық жалға тапсырылатын дүние – мүлік құны бухгалтерлік
Жалға алушы бухгалтерлік балансында (қаржыландыратын жал) жалға алынған
Қаржылық лизинг – жалға берушінің (лизинг берушінің) белгілі
Лизинг көбіне үш немесе одан да көп жақтың
1.Жалға алынған мүлікке байланысты:
таза лизинг шарты – мүлік бойынша қызмет етудің
толық лизинг шарты – лизинг алушы өзіне техникалық
ішінара лизинг шарты кезінде – лизинг берушіге мүлікке
2.Қаржыландыру түрі бойынша:
қауырт – бір рет жалға алу;
жаңартылатын (револьверлік) бір мерзім өткен соң шарт
3.Мәмілеге қатысушылар құрамына байланысты:
тікелей лизинг – мүлікті дайындаушы немесе иесі оны
жанама лизинг – мүлікті тапсыру үшінші тұлға арқылы
көп жақтар қатысатын лизинг (жеке – жеке бөлінетін
4.Мүлік өтелім дәрежесіне байланысты:
толық немесе толық өтеуге жуық болса – лизингтік
түгел өтелмейтін лизинг – шарттың іс - әрекет
5.Өтелімдік тұрғысынан қарағанда:
қаржылық лизинг;
шұғыл (оперативті) лизинг;
6.Нарық секторына қарай:
ішкі;
сыртқы;
Жалға берілген немесе жалға алынған негізгі құралдар өздерінің
қысқа мерзімді жалдағы негізгі құралдар;
орта мерзімді жалдағы негізгі құралдар;
ұзақ мерзімді жалдағы негізгі құралдар;
Кәсіпорындарда негізгі құралдарды қысқа мерзімге жалға алу немесе
II – бөлім.Материалдық емес активтердің есебі
Материалдық емес активтер – бұл өндірісте ұзақ мерзім
2.1.Материалдық емес активтердің жіктелуі және оларды бағалау
Материалдық емес активтерге:лицензиялық келісімдер, компьютерлік бағдарламамен қамтамасыз етулер,ұйымдастыру
Материалдық емес активтердің жоғарыда аталып өткен түрлерінің бірі
Материалдық емсе активтердің “Бағдарламамен қамтамасыз ету”деп аталатын түрі
“Ұйымдастыру шығындарына” – кәсіпорынды жаңадан ашу, құру кезінде
“Патент” деп аталатын материалдық емес актив жеке адамның
Материалдық емес активтердің “Гудвилл” деп аталатын түрін кейде
Материалдық емес активтер мынадай жағдайда есепте тіркеледі:
субъектінің осы активке тікелей байланысты болашақта күтілетін
актив құнын күмәнсіз сеніммен анықтауға болса;
материалдық емес активтерді тану сәтінде олардың бастапқы
Материалдық емес активтердің бастапқы құны оларды сатып алу
тозу, сұраныс және басқа да экономикалық факторлар оның
келешекте бәсекелестіктердің және басқа да суъектілердің әрекеті(іс-қимылы) материалдық
материалдық емес активтердің кейбір түрлерінің қызмет ету
заңды, реттеуші, келісімді жағдайларын ескеріп, олардың максимальды
жаңарту немесе ұзарту жағдайлары келсе, онда оның топшыланған
Материалдық емес активтердің пайдалы қызмет ету мерзімін субъектінің
2.2.Материалдық емес активтер қозғалысының есебі
Материалдық емес активтердің арналымы бойынша пайдалануға дайындық кезеңінен
Кәсіпорындарда материалдық емес активтерді пайдалану барысында олардың құнының
Материалдық емес активтердің жою құны өте сирек кездеседі,
Материалдық емес активтерді есептен шығарған кезде, мына төмендегідей
Кіріспе
Қандай курстық жұмыс болмасын, оның маңызы мен мақсаты,
Бухгалтерлік есепте негізгі құралдар деп, өндіріс үрдісінде ұзақ
Кәсіпорында материалдық емес активтер басқа заңды немесе жеке
Сонымен қатар жұмысымның барысында практикалық іс – тәжірибе
Қорытынды
Өз жұмысымды қорытындылай келе, мынаны айтқым келеді:жалпы жұмыс
III – бөлім.ЖШС “Сауда – көлік компаниясының” айайналымында
ЖШС “Сауда – көлік компаниясының” (“ТТК – Шиелі”)
РУ – 6, Ш.Есенов көшесі №2
РНН 330800212191
Р/счет №200467495,Қызылорда филиалының АҚ “ТұранӘлемБанкінде” ашылған.
БИК 192101308
Телефон: 91 – 31 – 34,91 – 32
1978 жылы Шиелі қыстағына Красногорскіден бірнеше адамнан тұратын
№4 көлік шарушылығы өзінің құрылу барысында, РУ –
2007 жылдың бірінші кварталынан бастап №4 көлік шарушылығы:ЖШС
3.1. ЖШС “Сауда – көлік компаниясының” техникалық –
ЖШС “Сауда – көлік компаниясының” негізгі қызмет түрінің
жолаушыларды тасымалдау және жүк тасымалдау;
көліктерге техникалық жөндеу қызметін көрсету;
жүк көтергіш механизмдер қызметі;
жер асты жұмыстары;
теміржол қызметін көрсету;
тауарлы – материалдық қорларды қабылдау, сақтау және жеткізу
Автокөлік қызметтері – автобустық қызметтер, шаруашылық, арнайы парктер
Қабылданған жүк серіктестіктің жұмысшыларымен складта түсіріліп, сақталады және
2007 жылдың жұмыс барысында серіктестік мынадай қызмет түрлерін
тауарлы – материалдық қорларды қабылдау, сақтау және тапсырыс
автобустық парктің қызметтері – 24455 маш/час, шарушылық парк
транспорттық жүктер көлемі – 4841000 тонна/км;
3.2. ЖШС “Сауда – көлік компаниясындағы” айналымнан тыс
№4 көлік шарушылығы бөлімдеріндегі негізгі құралдардың тозу есебі
Негізгі құралдар аты Келген күні Бастапқы құны Жылдық
Норма %
1.Автобус “Таджикистан – 3” 01.04.20007 42208 10 4221
2.Автомобиль
УАЗ - 3154 01.05.2007 57863 11,1 6423
3.Автомобиль
МАЗ - 64220 04.07.2007 290358 10 29036
4.Автомобиль
ЗИЛ – ММЗ – 4 10.08.2007 40698
5.Автокран
СМК – 7 на шоссе 01.09.2007 302184 15
6.ЗИЛ – 433362
фургон 05.10.2007 3504385 0,4 12966
Әдебиеттер:
1.Н.П.Кондраков.Бухгалтерский учет – Москва,1996
2.Қ.К.Кеулімжаев.Шоттар корреспонденциясы – Алматы,2002
3.М.И.Кутер.Бухгалтерский учет:основы и теории – Москва,2000
4.Қ.К.Кеулімжаев, З.Н.Әжібаева, Н.А.Құдайбергенова, А.А.Жантаева. Қаржылық есеп – Алматы,2001
5.А.Н.Кузминский.Бухгалтерлік есеп теориясы – Астана,2003
6.В.К.Радостовец, В.В,Радостовец, О.Н.Шмидт. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп – Алматы,2004
7.В.И.Подольский.Бухгалтерский учет ан предприятии – Алматы,2000
8.С.Р.Тоқсанбай.Толық экономикалық орысша – қазақша сөздік – Алматы,2007
9.Т.А.Тасмағанбетов, А.Ш.Омаров, Б.А.Әлібеков, О.Рабатов, Н.Э.Байболтаева, В.К.Радостовец.Қаржы есебі –
10.Б.Е.Укашев, З.Н.Әжібаева.Бухгалтерлік есеп теориясы – Алматы,2005
11.Г.Мюллер, Х.Гернон, Г.Мшик.Учет:международная перспектива – Москва,2001
12.Ә.Ә.Әбдіманапов.Бухгалтерлік есеп теориясы және принциптері – Алматы,2006
13.Д.О.Абленов.Основы бухгалтерии – Алматы,2003
14.В.Д.Андреев.Бухгалтерский учет – Москва,1999
15.Қ.К.Кеулімжаев, Н.А.Құдайбергенов.Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері – Алматы,
Жоспар
Кіріспе.....................................................................................................................3
I – бөлім.Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыру.................................4-20
1.1.Негізгі құралдардың жіктелуі,түгенделуі және оларды бағалау.
1.2.Негізгі құралдар қозғалысының есебі.
1.3.Негізгі құралдардың амортизациясы мен тозу есебі.
1.4.Негізгі құралдарды жалдау операцияларының есебі.
II – бөлім.Материалдық емес активтердің есебі......................................21-27
2.1.Материалдық емес активтердің жіктелуі және оларды бағалау.
2.2.Материалдық емес активтер қозғалысының есебі
III – бөлім.ЖШС “Сауда – көлік компаниясының” айналымында
3.1.ЖШС “Сауда – көлік компаниясының” техникалық – экономикалық
3.2.ЖШС “Сауда – көлік компаниясындағы” айналымнан тыс активтер
Қорытынды..........................................................................................................32
Әдебиеттер............................................................................................................33
Қосымша бланкілер.......................................................................................34-40
Қазақстан Республикасы Білім жіне Ғылым министрлігі
Қызылорда Гуманитарлық Заң колледжі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Құрылыстағы дайын өнім және оны сату есепті
Орындаған: Эб 9-15 оқу тобының студенті Махамбетияров Бақытжан
Қабылдаған: Бекжанова Тоты Қалжанқызы
Қызылорда,2008
Материалдық емес активтер
1.Кәсіпорындардан бөлінбейтін активтер
Жеке тұлғадан бөлінбейтін активтер
Кәсіпорыннан да, жеке тұлғадан да бөліп қарауға болатын
1.1.Оқыған персоналдар
1.2.Клиенттер
1.3.Аймақ деңгейінің имиджі
1.4.Аймақтың орналасу артықшылығы
1.5.Жарнама саласындағы жетістіктер
1.6.Бастапқы қиыншылықтарды артқа тастау
2.1.Менеджерлердің жеке тұлға ретінде іскерлік әлемдегі репутациясы
2.2.Менеджерлердің жеке ождандық және іскерлік қасиеті
2.3.Ұйымдағы жеке тұлғаның өз персоналдарымен қарым – қатынасы
2.4.Басқа да...........
3.1.Фирмалық маркілер мен белгілер (знаки)
3.2.Лицензиялық келісімдер мен патенттер
3.3.Сатуға, жалдауға жасалған контрактілер
3.4.Жаңа технология
ноу – хау
3.5.Жерді және суды пайдалануға берілетін құқық
ГУДВИЛЛ
Материалдық емес активтердің есебі
Кәсіпорындағы материалдық емес активтер есебі, істен шығару себептері және құжаттарын дайындау
Кәсіпорын қызметіндегі, бухгалтерлік есептегі материалдық емес активтердің алатын орны
Материалдық емес активтердің есебі туралы
Кәсіпорынның материалдық емес активтер есебін және аудитін ұйымдастыру теориясын және тәжірибесін зерттеу және осының негізінде оны жетілдіру бойынша ұсыныстар жасау
Материалдық емес активтердің қолда бары мен қозғалысының есебі
Материалдық емес активтердің қозғалысының есебі
Материалды емес активтер есебі
Материалдық емес активтердің бағалануы
Материалдық емес активтер. Материалдық емес активтердің келіп түсуі есебі