Несиелердің мониторингі
НЕСИЕЛІК ОПЕРАЦИЯЛАР ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ КУРСОВАЯ
ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ
1. Несиелеуді ұйымдастыру..............................
2. Қарыз алушының несиеқабілеттілігін талдау.........
3. Несие беру және қайтару есебі.....................
4. Несие бойынша пайыздарды есептеу және алу
5. Несиелердің мониторингі...............................
6. Банктің несиелік қоржыны жіктемесі және клиенттерге
Қосымшалар...................................................
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Кәсіпорындар мен тұрғындарды несиелеу банк қызметінің дәстүрлі түріне
НЕСИЕЛЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
Қарыз алушыларға ұсынылған банктік қарыздарды көп түрлі белгілері
1. Кредиторлар бойынша:
орталықтандырылған, бюджеттік,
2. Қарыз алушылар бойынша:
- каржылық
экономиканың салалары бойынша
3. Банктік несиені қолдану
- қысқа мерзімді; ұзақ мерзімді.
4. Қолдану сипаты
5. Қамтамасыз ету түрлері және қолда
- сақтандырылған;
- қамтамасыз етілмеген: бланкті (сенімді).
6. Ұсынылған валюта бойынша: шетел
7. Үсынылған
консорциалды, дебетті сальдоны жабу несиесі (овердрафт), лизингті, ломбардты,
8. Несиелеудің объектісі бойынша:
Үзақ мерзімді несиеге мерзімі I жылдан асатын несиелер
Қалыптасқан несиелік механизм коммерциялық сипатта. Осыған байланысты сауда,
Қазіргі несиелеу жүйесіндегі ерекшеліктер олардың ресурстарға тәуелділігіне ғана
Қалыптасқан несие жүйесінің маңызды белгілері - оның несиелеу
Жаңа несиелеу жүйесі дәстүрлі жалпы және ерекше кағидаларға
Кәсіпорынды бағалау негізіне олардың жоспарлы көрсеткіште-рінің орындалуы алынған.
Өзгертулер несиені қамтамасыз ету кағидасына да әсер етті.
Несиені қайтаруды камгамасыз ету тұрғысынан әлемдік тәжірибеде кепілдеме
Қаржы-несиелік механизмінің қызмет ету тиімділігі уақытында әр түрлі
Сонымен катар банк басшысы «несиелік қоржын» ішінде ақша
«Қаражаттардың жалпы қоры» әдісіне сәйкес орналастырылуына коммерциялық банк
Қаражаттардың жалпы қоры әдісі бойынша қаражаттарды орналастырудың үшінші
Жалпы банктік несиелік операциялар екі үлкен топқа бөлінеді:
Активті несиелік операциялар - біріншіден, клиенттер мен несиелік
басталады, сонымен бірге жанама банктік несислеу, яғни алдымен
Банктегі несиелеу механизмі және несиелік жұмысты үйымдас-тыру эрбір
Сондай-ақ несиені контекорренттік шог ашу арқылы беруге болады.
Лимиттер әрбір клиент үшін саралап белгіленеді. Контокор-ренттік несие
Несиені қамтамасыз ету олардың өтелуін кепілдендірмесе де, банктің
Шаруашылық субъектілер берген кепілдіктер кепілді банкте сақталады және
Несиелік мәмілені рэсімдеу карыз алушының өтініші бойынша жасалады
. несиенің мақсаты;
берілетін несиенің жалпы сомасы;
. несиенің валютасы;
• несиені өтеу
қамтамасыз ету;
• сыйакы мөлшерлемесінің
Әрбір берілгеғі несие бойынша клиент ұсынғаи құжат мерзімді
- қарыз
егер ол заңды
- заңды түлғаның бизнес-жоспары;
несие беру кезінде бюджеттік және бюджеттік емес корларға
- басқа банктерде ашқан банктік
Егер үсынылған несие жылжымайтын мүлік түрінде кепілмен камтамасыз
- мемлекеттік тіркеуден
кепілге қойылған мүліктің
дәлелдейтіи бағалау құжаты;
егер несие
мүлкінін сатып алу бағасын бекітетін қүжат. Несиелік
Егер карыз алушы несиені құрылыс саласында қолдапатын болса,
- кепіл және кепілгерлік шарты;
кепіл берушінің немесе
Несиелеу үрдісіндегі маңызды кезең - үсынылған несиеге кет-кен
Несиені пайдалану мерзімі аяқталғаннан кейін карыз сомасы қарыз
Заңды және жеке түлғаларға несие өндіріс тиімділігін жоға-рылату,
Әрбір банктің ішкі
жеке және заңды тұлғалардың депозиттік
қаражаттың 30% көлемінде меншікті капиталмен қамтамасыз етілген, айналымдағы
2.ҚАРЫЗ АЛУШЫНЫҢ НЕСИЕ ҚАБІЛЕТТІЛІГІН ТАЛДАУ
Қарыз алушынын, несиеқабілеттілігін талдау өткен кезеңдегі статистикалық және
Жоғарыда көрсетілгендей, карыз алушы несиені алу үшін банкке
несиеленетін шаралардың жоспарланған шығындары есебінің өнімді өткізуден күтілген
- бухгалтерлік және статистикалык есептер,
- банктік тәжірибсде
Қазіргі кезде барлык банктерде арнайы уәкілетті орган құрыл-ған.
Бірінші бөлімде қарыз алушы кәсіпорын туралы ақпарат қам-тылады.
кәсіпорынның қаржылық
анықтау;
меншік және
ланудың тиімділігін зерделеу.
20-819Қаржылық-шаруашылық кызметті
шаруашылық субъектінің каржылық және экономикалық жағдайына алдын ала
карыз алушы кэсіпорынның
кұрылтайшылық құжаттарды және банктік деректемелерді тексеру;
бухгалтерлік есепті және құжаттауды кешендік тексеру; есеп
кәсіпорынның каржылық жағдайы оңтайлы еместігін көрсе-тетін баланстық есеп
- несиелеу қызметкерлері баланс активіндегі «ақшалай кара-жаттар есебі
Келесі кезең қарыз алушы кәсіпорынның каржылык-шаруашы-лық қызметіне динамикалық
Міндеттемелерді қамтамасыз ету жағдайында (қайтарылмаған аккредитив; кепіл, несие
Несие алушының каржылық жағдайын талдаумен қатар эле-менттер бойынша
Қаржылық шаруашылық кызметті элементтері бойынша талдау-дың принципті сәті
Қарыз алушының каржылык жағдайын және несиемен қамта-масыз етілуін
материалдық қорлардың козғалысы;
талданатын кезеңдегі клиенттің валюталык шоты, есеп айы-
рысу шотындағы ақша каражатының козғалысы;
- өнімнің өзіндік қүны;
- пайда;
- айналмалы және негізгі капиталдардың
Ақша каражаты қозғалысының негізі карыз алушының ақша каражаты
Өзіндік қүн бөлімінде жүкқұжат шығындарын талдау өте ма-ңызды.
Несие алушының қаржылық жағдайын аныктауда баланс өтім-ділігі маңызды
Баланстық активтер мен пассивтер бөлімін салыстыру жолымен алынған
Клиенттің баланс өтімділігін бағалау үшін маңызды акпаратты баланстың
Қарыз алушының барлык айналым активтері өтімділік дәрежесіне карай
I класс - тез таратылатын активтер;
- II класс - өтімді активтер.
Қарыз алушының несиекабілеттілігін бағалау кезінде мынадай үш негізгі
Өтімділік коэффициенті - қарыз алушының ақша қаражатын қарызды
Қарыз алушының несиеқабілеттілігін бағалаудың келесі негізгі көрсеткіші -
Өтімділік пен жабу коэффициенттері арасында тікелей байла-ныс бар.
Меншік айналым каражатын жоғарылатудың негізгі және тұрақты көзі
Екінші белім - жобаның қысқаша сипаттамасы мынадай бап-тарды
тілігі, жобаны жүзеге асыру үшін қажетті лицензия және
Үшінші бөлімде - жобаның қаржылық бағасына бірлік өнімнің
Тертінші бөлім - қаражаттың қайтарылуын қамтамасыз ету. Кепілге
Бесінші бөлімде - тәуекелді талдау келтірілген. Мынадай тәуекел
Валюталық тәуекелді бағалау кезінде келесі сұрақтарға жауап алу
Компанияның шетел валютасында активтері немесе міндет-темелері
Компанияның шетел валютасында деноминацияланған тауар-ды экспортқа шығару мүмкіндігі
Нарықтағы позиция: монополия,
Дайын өнімді түтынушылардың төлемқабілетсіздігі; Шикізатпен қамтамасыз етілмеуі.
Салалық тәуекел қарыз алушы жұмыс істейтін саланың жалпы
Кепілді қамтамасыз ету сенімділігі және жеткіліктілік тәуекелі былай
- шартсыздық;
нарық өтімділігі және сатылу ықтималдылығы бағалау кұны-нан төмен
- бүзылу тәуекелі және кепіл
- мүліктің табиғи жойылуы, ұрлану
- өндеу тәуекелі (жер
Сонымен, соңғы алтыншы белім - түйін, жалпылама ақпарат
- жобаның жалпы
- жоба бойынша
Сараптама жүргізу қажеттілігі туындағанда штаттан тыс сарап-шыларды тарта
3. НЕСИЕ БЕРУ ҚАЙТАРУ ЕСЕБІ
Несие бөлу туралы несиелік комитеттің шешімі негізінде несие
Несиелік келісім, кепіл келісімі және баска да кұжаттар
Клиенттердіц несиелік шотын ашу және жабу ішкі бухгал-терияның
несиелік немесе арнайы несиелік шоттан
бенефициар төлем кұжаттары бенефициар мекенжайына төле-неді (төлем тек
қарыз алушының есеп айырысу шотына несие сомасын аудару;
қарыз алушының жазбаша көрсетілген шотына
- басқа да жолдармен.
Қызмет көрсетіп отырған банк клиенттерге несие берген кезде
Дт 1411, 1417 «Клиенттерге берілген қысқа мерзімді және
Кт 1001 «Кассадағы колма-қол акша»
2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» Мерзімді
Дт 1411 «Клиенттерге берілген қысқа мерзімді карыздар»
1417 «Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар» Кт 1050
Дт1411, 1417 «Клиеиттерге берілген қысқа және үзақ мерзімді
Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталык кысқа
2858 «Банктің шетел
пеимвлік имерсіци>иісір... w ою
Сонымен бір уақытта теңгемен:
Дт 1859 «Шетел
2859 «Шетел валютасының
Кт ІООІ «Кассадағы қолма-кол ақша»
2203 «Клиенттердің агымдағы есепшоттары» 1050 «Банктің корреспонденттік есепшоттары».
Дт ЮОІ «Кассадағы қолма-қол ақша»
2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
14]7 «Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар». Шетел валютасында
2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» 1050 «Банктердің корреспонденттік шоттары»
Бір уақытта теңгемен берілген:
Дт 1859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы кұны
2859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы кұны (валюталық
Кт 1411 «Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар»
1417 «Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар». Клиент
Дт 1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен
Кт 1411 «Клиенттерге берілген кыска мерзімді қарыздар»
1417 «Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар». Болашакта клиснт
2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Егер клиенттің қаржылық жағдайы
Дт 1427 «Банк карыздары
Кт 1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі
Тосқауыл қойылған қарыз
Клиенттің тоскауыл қойылған берешегі қайтарылған кезде:
Дт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша»
2203 «Клиенттердің агымдағы есепшоттары» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен
4.НЕСИЕ БОЙЫНША ПАЙЫЗДАРДЫ ЕСЕПТЕУ ЖӘНЕ АЛУ ЕСЕБІ
.
Несиелеу принципінің бірі - төлемділігі болып табылады, яғни
Банктік пайыздың деңгейі мынадай бірқатар факторларға байланысты:
несиелік қаражатқа деген сүраныс пен ұсыныстың қатынасы. Қандай
несиелік капиталдың өзіндік қүны (яғни тартылған
— қарыз алушының
— камтамасыз ету
— несиенің мақсаты.
Банктік песиенің пайыздык мелшерлемесі деңгсйіне әсер ететін тағы
Жоғарыда айтылғандардан мынадай корытынды алуға болады: банктік несие
Несиені беру кезінде тұракты немесе қалқымалы пайыз бекі-тілуі
Банктің несиелік комитетінің шешім бойынша пайыздык мөл-шерлеме мөлшері,
Несиелік келісімшартта қарастырылған мерзімде және мөлшерде пайыздар аударылады,
Егср несие
бойынша:
Дт 1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
Кт 4411, 4417 «Клиенттерге берілген қысқа, ұзақ мерзімді
Егер несие шетел валютасымен берілген жағдайда, пайыздық аудару
Дт 1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа
2858 «Банктің шетел
Бір уақытта теңге түрінде:
Дт 1859 «Шетел валютасының теңгемен керсетілген қарсы қүны
2859 «Шетел валютасьтның теңгемен керсетілген қарсы кұны
Кт 4411, 4417 «Клиенттерге берілген қысқа,
2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Егер келісімшартта сәйкес пайызды ай сайын төлесе, онда
2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Kt 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа
2858 «Банктің шетел
Бір уақытта теңгемен берілсе былай жазылады: Дт
2859 «Шетел валютасының
Кт 4411, 4417 «Клиенттерге берілген қысқа, ұзак мерзімді
Кешіктірілген пайыз сомасына:
Дт 1741 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
Кт 1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
Клиенттердің кешіктірілген қарыздары бойынша аудару кезінде:
Дт 1741 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
Кт 4424 «Банктің қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен
5. НЕСИЕЛЕРДІҢ МОНИТОРИНГІ
1999 жылдың 16 тамызынан бастап ҚРҰБ №276 қаулысымен
Несиелік мониторинг - несиені берген мезеттен бастал өтел-уін
Ағымдағы несиелер бойынша мониторинг несиелерді өтеу киындықтарын және
үлттық заңдылықтар мен нарықтық конъюнктураның мүмкін болатын өзгерістерін
- жүйелі
- қарыз алушының
- ең маңызды
қарыз алушының қайта есептеу кезінде табылған қателіктері
мен проблемаларын анықтау;
проблемаларды шешудің жолдарын табу.
Мониторинг жүргізіліп жатқанда несие алушының өзінің немесе серіктестерінің
• үсгіртін мониторинг - қарыз
• терең
Ай сайынғы үстіртін мониторинг тәртіп бойынша барлық қарыз
Жүргізілген талдаулар каржылық көрсеткіштер және солармен байланысты барлық
Несиенің максаты бойынша пайдаланылмағаны туралы дәлел табылган жагдайда
6.БАНКТІҢ НЕСИЕЛІК ҚОРЖЫНЫ ЖІКТЕМЕСІ ЖӘНЕ КЛИЕНТТЕРГЕ ҰСЫНЫЛҒАН НЕСИЕ
Барлық берілген несие банктің Активтер, шартты міндеттемелер мен
Банктерден берілетін несиелер қарыз алушының несие бойынша төлемді
I дәрежелі күмәнді,
Стандартты несие - қайтару мерзімі жетпеген және оның
/ жэне II дэрежелі кумэнді несиеге мынадай несиелер
III дәрежелі күмэнді несиеге - негізгі қарызды
30-60 күнге дейін және кем дегенде 1 per
IV дэрежелі күмэнді несиелерге -
Егер келесі негіздердің бірі болса, онда несие үмітсіз
негізгі қарызды немесе сыйақыны қайтару
Төмендегі кестеде көрсетілген өлшемдер бойынша несие жоғарыда көрсетілген
10. Занды жэне жеке тұлғаларға ұсынылатын несиелер
« »
Банк
Мын тсңгс
Жіктемеге сәйкес несиелер тобы Негізгі қарыздың жиынтық сомасы
1 2 3 4 5 6 7
1. Стандартты
0
2. Күмонді
1) I дорежелі кү-монді - төлемді
5
2) II дорежелі
10
3) III дәрежелі кү-мәнді - толемді
20
10 кесте жалғасы
1 2 3 4
4) IV дәрежелі кү-мәнді - телемді кідіртсе немесе
25
5) V дережелі күмәнді
50
3. Үмітсіз
100
Барлығы
Терағасы Бас бухгалтер Орындаушы Телефон:
Mop орны
Жіктеуде банк тиісінше өзінің несиелік қоржынын бакылауды жүзеге
Қарыз алушы езінің міндеттемелерін келісімшарт бойынша орындамаған жағдайда
Алғашқы сауда Жылжымайтын мүлік орталығы немесе банктің сараптама
Алғашқы баға алдын ала келісілген кадам бойынша ең
Нарықтық сүранысты ескере отырып комиссия коэффициент мөлшерін бекітеді.
Мәжбүрлі шығындар күру кезінде келесі корреспонденттік шоттар кұрылады:
Дт 5455 «Клиенттерге берілген карыздар және қаржы лизингі
Кт 1465 «Банктің несиелік қызметіне байланысты шығындарды жабуга
Аныкталған мерзімнен кейін оқшауланған қарызын өтемесе, ол мәжбүрлі
Дт 1465 «Банктің несиелік қызметіне байланысты шығындарды жабуға
Кт 1427 «Банк қарыздары
берешегі».
Бір мезгілде «Әр түрлі құндылықтар және құжаттар» баланстан
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Қазақстан Республикасы Президентінің
2. Қазақстан Республикасы
3. Қазақстан
4. Қазақстан
5. Қазақстан
6. Қазақстан
7. Қазақстан
8. 23
9. 23
10. Қазақстан Республикасы ¥лттық
11. 15 қыркүйек
12. 15 кыркүйек
13. 5 желтоқсан 1998 жылы
14. 23 мамыр
15. 23 желтоқсан 1998 жылғы
16. 3 шілде
17. 14 маусым 2000
18. 7 желтоқсан
20. ҚР екінші деңгейлі банктерінің жаңа
21. Қазақстан Республикасының
22. 20 сәуір 2000
23. 15 қараша
24. 15 қараша
25. 23 мамыр
26. 24 сәуір
27. 26 желтоқсан
28. 29 тамыз 1997 ж. «Екінші
29. 21 сәуір
30. Қазақстан Республикасы банктерінің құжаттамалық аккредитивтермен
31. 11 ақпан
32. «Қазақстан Республикасында төлем карточкаларын шығару
33. 25 қараша
34. 5 қараша
35. 13 қазан 2000 ж. №395
36. Қаржылық лизингтің
37. Абрамов М.А., Александрова Л.С. Финансы, денежное
38. Адекенов Т. Банки и фондовый
39. Андросов A.M.
40. Андросов А. Бухгалтерский
41. Андросов A.M.
42. Анесянц С.А. Основы функционирования рынка
43. Асхауер Г. Введение в банковское
44. Ачкасов А.Н. «Активные операции коммерческих
45. Бабичева Ю.А. Банковское дело. -
46. Банковское дело: Справочное пособие /
47. Баринов В.Т.
48. Брейли P., Майерс С. Принципы корпоративных
49. Бухвальд Б. «Техника банковского дела». -М.:,
50. Дробозина Л.А. Финансы. Денежное
51. Ефимова Л.Г.
52. Емчиков В.К. Учет и операционная
53. Жуков Е.Ф. Банки и банковские
54. Козлова Е.П., Галанина Е.Н. Бухгалтерский учет
- М.: Финансы и статистика, 1996.
55. Колесников В.И., Кроливецкая Л.П.
56. Лаврушин О.А. Банковское дело.-М: Финансы и
57. Макеев А.В., Савенков В.Н.
58. Маркова О.М., Сахарова
59. Мэтьюс М.Р., Перера М.Х.Б. Теория
60. Мюллер Г.,
- М.: Финансы и статистика, 1996.
61. Нидлз Б.,
- М.: Финансы и статистика, 1996.
62. Носкова И.Я. Международные валютно-кредитные отношения.
3
Коммерциялық банктердің несие саясаты туралы
Коммерциялық банктердегі несие саясатына талдау жүргізу (АҚ «БТА» банк тәжірибесінде)
Коммерциялық банктердің несиелік тәуекелдерді басқару бойынша жұмысын ұйымдарстыру
Коммерциялық банктердің несиелік операциялардың теориясының аспектілері
Несие шарты қарыз алушының қаржылық жағдайын ұстап тұру немесе жақсарту
Банктік тәуекелдердің экономикалық мазмұны
Қаржылық институтарға берілетін несиелер
«Банктердің несиелік тәуекелдерін басқару (Алматы қ. «ЦентрКредит Банкі» АҚ мысалында)»
Несиені қайтаруға ынталандыру
Қарыз алушы туралы ақпарат