Бейнелеу өнері
Жоспар:
Кіріспе:..............................3-5бет
1 ТАРАУДЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Эстетикалық тәрбие.
1.1 Эстетикалық тәрбиенің мәні мен міндеттері.........6-11бет
1.2 Оқушыларды эстетикалық тәрбиеге баулу.........12-16бет
1.3 Күнделікті өмірдегі адамның жеке басының қалыптасуы.........17-18бет
2 ТАРАУДЫҢ ТАҚЫРЫБЫ : Жастардың эстетикалық тәрбиесін дамыту.
2.1 Эстетикалық тәрбие беру-жасөспірімдердің мәдени құзыреттілігін қалыптастыру............................19-23бет
2.2 Жастардың эстетикалық тәрбиесін дамыту.........24-28ет
2.3 Көркем және эстетикалық тәрбие беру................29-30бет
Қорытынды:............................31-32бет
Пайдаланған әдебиеттер тізімі............33бет
Кіріспе.
Зерттеудің өзектілігі:
Адамның өнердегі, өмірдегі әсемдікпен сұлулықты танып,
Эстетикалық тәрбие, тәлімнің тиімділігін арттыруда әдіснамалық
-3-
өзінде екені рас, сонымен қатар
ақиқат шындықты тануда, тұлғаның соған
Эстетиалық тәрбие беруде мұғалім оқушы
Зерттеудің мақсаты: Оқушыларға эстетикалық тәрбие берудің
Зерттеудің міндеті:Жеке адамның эстетикалық мәдениетін дамыту.
өнер және әдебиет салаларында балалардың қабілетін , ынтасын және
бейнелеу өнері (кескіндеме, графика, мүсін ) көркемөнер шығармашылығы (көркем
эстетикалық құралдарды пайдалануға дағдыландыру;
әсемдікке үлесін қосуға тәрбиелеу.
Зерттеудің болжамы:Егер біз эстетикалық тәрбие арқылы жастарды түрткі беріп
Зерттеудің әдісі:Эстетикалық тәрбиенің әдістері: а) эстетикалық нанымын қалыптастыратын әдістер;
-4-
әдістері.
Зерттеудің құрылымы: Зерттеу жұмысы кіріспеден , екі тараудан, қорытындыдан
Кіріспе бөлігінде зерттеу мәселесінің көкейкестілігі мен маңызы негізделген,
Зерттеу базасы: Жамбыл гуманитарлық-техникалық университет
-5-
1.1 Эстетикалық тәрбиенің мәні мен міндеті.
Адамдардың эстетикалық сезімдері олардың өмірінде
Қазіргі кезде эстетикалық көз қарастарды
Адам өмірінде эстетикалық көз- қарас
Еңбек әсемдігін қабылдауды үйретіп, қоғамдық
Өнерде шоғырланған адамдардың шындыққа эстетикалық
Сонымен оқушылардың эстетикалық көзқарасын тәрбиелеу
-6-
үйлесімді дамытудың жалпы жүйесінде ең
Кең ой өрістілік сөйлеу іс-әрекетінің
Әсемдікке тәрбиелеудің оқушыны жан – жақты
Әсемдіктің адам үшін зор тартымды
Баланың эстетикалық көзқарасын тәрбиелеу әсемдіктің
Эстетикалық көзқарасты тәрбиелеудің негізгі құралы-өнер.
Мектеп оқушыны әсемдік өмірден,адамдар қылықтарынан,еңбек іс-әрекетін,еңбек нәтижесін көруді
-7-
іскерлігін тәрбиелейді.
Сонымен эстетикалық тәрбие табиғаттағы, өнердегі,
Эстетикалық тәрбиенің өзіне тән міндеттері
Эстетикалық ұғымды,байымдауды, баға беруді қалыптастыру-эстетикалық
Көркемдікке және сұлулыққа баға беру
Эстетикалық танымның дамуы көбінесе өнер
Қазіргі жағдайда біздің қоғамдық
-8-
ұсқынсыздықтан қорғауы қажет.
Балаларды эстетикалық белсенділікке тәрбиелей отырып,
Баланың эстетикалық мәдениеті және белсенділігі
Эстетикалық тәрбиенің маңызды міндеті -
Эстетикалық тәрбиенің негізгі құралдары -
Белгілі орыс суретшілері П.А.Федовтың,В.Г.Перовтың, И.Е.Реппиннің,
М.Горкий, Н.А.Островский, А.А.Фадеев, М.А.Шолохов, М.Әуезов,
Сонымен өнер мен әдебиет шындықты
Әдемілікті сезуде, эстетикалық көзқарастарды қалыптастыруда
-9-
зор эстетикалық қамқорлық. Әдемілікті сезуде,
көзқарастарды қалыптастыруда табиғат зор роль
Мектеп оқушыларының эстетикалық түсініктері, олардың
Жемісті еңбектен қанағаттануы, көңілдің жай
Оқушылардың оқу еңбегіне талғампаздық қатынасын
Бақылау және балармен әңгіме олардың
Көп жағдайда оқушылар тәртібінің дұрыстығына
Оқушылардың эстетикалық санасының және шындыққа
Оқушыларға берілетін эстетикалық тәрбиенің
-10-
Демек, эстетикалық тәрбие берудің міндеті
адамгершілік тәрбиесі мен бірлікте шешіледі.
-11-
1.2 Оқушыларды эстетикалық тәрбиеге баулу
Қазіргі таңда бастауыш мектепте оқыту барысындағы мәселелердің бірі-оқушылардың эстетикалық
Мектеп мұғалімдері бастауыш сыныптарда эстетикалық тәрбиені кітап оқу, ән
Оқушы өзін қоршаған ортадан әсемдікті сезінуі, оны бағалай білуге
Оқушылардың көркем білімге талпынуын арттырып, қиялын шарықтатып, бойын
Өскелең ұрпаққа эстетикалық тәрбие беруде бастауыш мектептегі бейнелеу өнері
Балаларды әсемдікті сезініп, түсініп, қадірлей білуге баулу бейнелеу өнері
бейнелеу өнер пәні арқылы оқушыларды әдемілікке әсемдікке деген сезімдерін
- бейнелеу өнері пәні арқылы эстетикалық тәрбие берудің тиімді
-12-
- бастауыш мектеп кезеңінде эстетикалық тәрбиені ұйымдастыру деңгейін анықтау;
- оқушылардың көркем өнерге деген қызығушылығының шығармашылықпен ұщтасуына көмектесу;
- бейнелеу өнері пәні бойынша бастауыш мектеп оқытушылары эстетикалық
Бастауыш мектепте бейнелеу өнері сабағында эстетикалық тәрбие беруде оқушылармен
Эстетикалық тәрбие біздің байқауымызда дүние жүзілік және ұлттық мәдениет
Эстетикалық тәрбие мәселелері көптеген ғалымдар еңбектерінде жан-жақты қамтылған. Оның
Эстетикалық имандылық, адамгершілік тәрбиесін қалыптастыруда ұлттық тәлім-тәрбие дәстүрлерін пайдалану
Кейінгі кездері бейнелеу өнері пәні құралдары арқылы эстетикалық тәрбиеге
Сонымен бастауыш мектепте оқыту барысында кезек күтірмейтін мәселенің бірі:
-13-
отырып, қиял – сезімін шарықтату болып табылады.
Балалардың эстетикалық тәрбиесінің маңызды бөлігі көркемдікке тәрбиелеу ісінде көптеген
Оқушы эстетикалық жағынан дамып, жетілуі үшін тәрбиені өте ерте,
Қалай болмасын әрбір адам өнердің игілікті күшін бала кезден
Эстетикалық тәрбие дегеніміз – бұл-әсемдік, сұлулық, пәктік қасиеттер музыка,
Бейнелеу өнерінің барлық түрлері графика, живопись, мүсін, сәндік –
Қоршаған ортамен таныстыру арқылы оқушылардың эстетикалық талғамын қалыптастыру бейнелеу
Әсемдіктің таптырмас бұлағының бірі – табиғат. Ол эстетикалық сезімнің,
Табиғат үйлесімділігінің, әсемдіктің, мәңгілік жаңарудың, әлемдік заңдылықтары әртүрлі болу,
Табиғатқа топ серуен жасаған кезде балалардың оның сұлулығын эстетикалық
Үлбіреген түрлі түсті гүл, көк –жасыл орман –
Егер оқушылар табиғатты қорғауға атсалысатын болса, табиғаттың
-14-
эстетикалық ықпалы да айтарлықтай арта түседі.
Міне, сондықтан да балардың табиғатты қорғау әрекеттеріне (күнделік жүргізуде,
Табиғатқа, қоршаған ортаға эстетикалық қатынасты тәрбиелеу үшін дүнижүзілік және
Бастауыш мектеп оқушыларын табиғатқа серуендеуге шығарғанда, оларға әр қилы
Табиғат – біздің өміріміздің сәні. Ол бізді мол шаттыққа
Оқушылардың эстетикалық талғамын жетілдіре, бекіте түсу үшін сабақ барысында
Негізінде эстетикалық тәрбие экологиялық тәрбиемен тығыз байланысты, өйткені экологиялық
Өмірді, оның қоғамдық тәрбиелік мәнін жан –жақты түсіну үшін
Қазақ халқы ерте заманнан – ақ сұлулық пен әсемдікті
Өнер қашанда қамқорлықты, оған асқан жауапкершілікпен,
-15-
жанашырлықпен қарауды қажет етеді. Әсіресе, бастауыш мектепте
бейнелеу өнері жүйелі оқыту жайы, оған жастай баулап тәрбиелеу
Халық шеберлері ою - өрнек салу тәсілін белгілі –
Бейнелеу өнері –ерте заманда пайда болып, барлық дәуірде өмір
Сурет салуды үйрету әдістемесінде натюрморт кез –келген ыдыс –аяқтан
Бір жағынан натюрморт қозғалмайды. Сол себептен натюрмортты асықпай отырып
Бейнелеу өнері сабағында тапсырманы түсіндірген кезде бейнеленіп отырған объектінің
Қорыта келгенде бейнелеу өнері сабағында оқушыларға эстетикалық тәрбие беруде
- 16-
1.3 Күнделікті өмірдегі адамның жеке басының эстетикасы.
Жеке адамның жалпы мәдениеті
Оқушылардың жалпы мәдениеті, яғни эстетикалық
Қатынас эстетикасы. Үйелменде ата – аналармен,
Үй – жағдай эстетикасы. Әрбір үйелмен
Оқушылардың үй-жағдайын өзгертуге беайланысты жұмыстарға
Киім-кешек эстетикасы.Адамның сыртқы көрінісі,киімі, жүріс-тұрысы,оның
Артық сәндеу түрлі формаларға,түстерге еліктеу
-17-
әпермейді. Сырт киімді,аяқ киімді,шашты баптауды
талабына, жас ерекшелігіне сәйкес таңдап
Манера,жест-бұл әрбір адамның өзін білу
А.С.Макаренко М.Гор ький атындағы калонияда
Атақты франсуз жазушысы, ағартушы – филлософ
Жеке адамның сыртқы мәдениеті мен
Сонымен оқушы жастардың эстетикалық танымын,
Дүние мүліктерінің өз орнында әдемі,
Адамның сыртқы көрінісі, киімі, жүріс-тұрысы оның
Мінез – құлық эстетикасы - оқушылардың
сонымен қатар оны эстетикада
-18-
2.1 Эстетикалық тәрбие беру – жасөспірімдердің мәдени құзыреттілігін қалыптастыру.
Ұстаз үшін ұрпақ тәрбиесіне жауапкершіліктен маңызды міндет жоқ.
Әбу Насыр әл – Фараби «Тәрбиесіз қолға білім салма»деген
Біз әр адамның адамгершілікті тұлғалық мәнін жан - жақты
Эстетикалық тәрбие адамның жан - жақты даму факторының бірі
Балалардың эстетикалық сезімі мен ұғымын,көркемдік шығармашылық қабілетін үздіксіз дамыту
Эстетикалық тәрбие - тұлғада әсемдік сезімін дамытады.Адам әсемдікті сезінуден
Табиғатқа,әдебиетке,театрға,музыкаға,поэзияға,көркем сурет және т.б. өнерге деген сүйіспеншілік адамның жан
Әсемдік тәрбиесіне байланысты оқушылар эстетика теориясы білімдерін меңгеруге тиіс.
-19-
әлеуметтік қарым - қатынасын қалыптастырып отырады.
Тәрбие процесінде эстетикалық білім дамыту шаралары – бұл конкурс,викторина
Тәрбие ісін ұйымдастырғанда эстетикалық қабылдаудың психикалық заңдылықтарын ескеру керек,
Эстетикалық қабылдаудың маңызды тұсы – шындықты бейнелеумен бірге жүретін
Эстетикалық тәрбиенің көптүрлі құралдары көркемдік жұмыстарда көрінеді.Тәрбиенің эстетикалық
Бастауыш сынып оқушыларына төңіректегі әлеммен таныстыруды,олар үшін белгілі де
Экскурциялар кезінде балалар осы сұрақтарға жауап табады. Сөйтіп, олар
Баланың байқағыштығын, көз алдына елестету қабілетін, сезімдерін дамытуға табиғаттың
Балалардың эстетикалық сезімі мен ұғымын,көркемдік шығармашылық қабілетін үздіксіз дамыту
Тәрбиеші педагог баланың намысына тимей, қиялын ұштап,
-20-
айналадағы болып жатқан құбылысты барынша түсіне білуге
ұмтылдыруы тиіс. Қыдыру, саяхат жасау, серуендеуге шығу жұмыстарын ұйымдастырғанда
Эстетикалық тәрбиенің құралы болып табылатын өнердің көп салаларының ішінде
Музыка – адамзаттың тілмен айтып жеткізе алмайтын ұшқыр қиялы,
Халық музыкасының асқан шеберлері - әнші, күйші, жыршы, жырау,
Эстетикалық тәрбиенің келесі бір құралы- ол халықтың қол өнері
-21-
болып табылады.
Зергерлік өнер ерте заманнан келе жаткан әрі халыққа көп
Зергерлік өнердің туындылары жауға айбар, жақынға мақтаныш,аруға ажар,жігітке жігер
Халық педагогикасында әсемдік тәрбиесін үлкендердің ата аналардың жеке
Міне , осындай сәби көзін ашып,жарық дүниені сезіп,тіршілікке қол
Балаға өзін қоршаған дүниені өнер арқылы танытудың бірден бір
Адамдар бейнелеу өнерімен қоғамның алғашқы даму сатыларында-ақ шұғылданған. Олар
-22-
Бүгінгі қазақ мектептерінің алдындағы міндет оқушылардың сана-
сезімін оятып, тәрбиелеп, қалыптастырып тіл, дін, тәрбие, ұлттық салт-дәстүр,үлгі-өнегені
-23-
2.2 Жастардың эстетикалық тәрбиесін дамыту.
«Туғанда бізде жоқ, өсе келе бізге керек болатын қасиеттердің
Эстетикалық мәдениет – рухани мәдениеттің маңызды бір саласы ретінде
Эстетикалық мәдениеттің құрылымы көпжақты болып келеді. Яғни, тұлғаның эстетикалық
Ең алдымен, онда келесі аспектілер бөлініп қаралуы мүмкін:
а) адамдардың эстетикалық санасы (жеке тұлғаның ақиқат дүниені эстетикалық
ә) іс-әрекет түрлеріндегі эстетикалық жағдайы (оқуда, еңбекте, тұрмыста, қарым-қатынаста,
б) эстетикалық тәрбиесі (отбасында, мектепте, жоғары оқу орнында, адамдардың
Сондай-ақ материалдық өндірісті эстетикалық тұрғыдан ұйымдстыруға сай «техника эстетикасы»,
Тұлғаның эстетикалық даму деңгейінде эстетикалық көзқарастар, мұраттар, бағалау қандай
Мәдени-тәрбие жұмыстары және эстетикалық тәрбие жалпы
-24-
қоғамдағы идеологиялық жұмыстың барлық жүйесімен байланыста болып, қоғамның мәдени
Сондықтан, эстетикалық тәрбие тұлғаның жан-жақты үйлесімді дамуына алғы шарттар
Бізге мәлім болғандай, ақиқат дүниені эстетикалық тұрғыдан меңгеру өнер
Ары қарай, эстетикалық мәдениет студенттердің оқуы, еңбек, шығармашылық жағдайында
Эстетикалық мәдениеттің ерекшелігін сипаттауда академик А.Е.Егоров оның тағы да
Эстетикалық мәдениеттің белгілі бір деңгейін меңгерген адам, тек оның
Бүгінде адамдардың эстетикалық қажеттілігін қалыптастыруда, көбінесе бұқаралық ақпарат құралдары
-25-
Ол үшін, студент жастармен жан-жақты тәрбие жұмысында өте қажет
Студенттердің эстетикалық мәдениетін қалыптасуына айрықша белсенді ықпал ететін, оның
Эстетикалық теорияға қатысты білімдерге: өнердің тарихы, білімдер немесе дәстүрлер
Жастардың әлеуметтік-пайдалы әрекеттерінің түрінде, негізінен олардың эстетикалық мәдениетін қалыптастыру
Жастарды болашақ мамандыққа дайындау барысында, олар эстетиканың негіздерін және
Бұл бағытта жоғары оқу орындарындағы қоғамдық негіздегі пәндер: мәдениеттану,
Болашақ маманның эстетикалық мәдениетінің қалыптасуының негізгі және бастапқы ұйымдастыру
Эстетикалық тәрбиеде студенттердің белсенділігін арттыру бірінші кезектегі міндеттерге кірмейді,
-26-
өміріндегі эстетикалық аспектілерді саналы түрде ұғынуы – негізгі буын
Эстетикалық тәрбие, ең ақырында, студенттердің әлеуметтік жағдайына, оның жан-жақты
Жоғары мектептегі эстетикалық тәрбиенің жалпы мақсаты – болашақ маманның
Эстетикалық мәдениетті қалыптастыру көпшілік мәдени-тәрбиелік және эстетикалық тәрбие жұмыстарының
Студент жастардың эстетикалық тәрбиесі – біздің қоғамның негізгі бір
Эстетикалық сезім адам баласы туғаннан бірге пайда болмаған, керісінше
Жастардың эстетикалық тәрбиесі жоғары оқу орындарында өз жалғасын табады.
-27-
Айта кеткен жөн, жоғарыда баяндалған эстетикалық мәдениетті жүзеге асыру
негіз болып, сонымен бірге оның жүйесіне қызмет етеді.
Эстетикалық мәдениет – педагогикалық өзекті мәселе.
Адамзаттың ежелгі арманы – бақытты өмір. Мұның мағынасы кең
Адам өмірінің рухани саласының бірі – эстетикалық тәрбиенің атқаратын
Ал адамның өмірге эстетикалық көзқарасы оның өмірі мен қызметінің
-28-
2.3 Көркем және эстетикалық тәрбие беру
Көркем және эстетикалық тәрбие беру бөлімінде балалардың шығармашылық дарынын
Көркем және эстетикалық тәрбие беру бөлімінде «Атамұра» ұлт аспаптар
Хореография – би өнері, ол адамның ішкі жан дүниесін
Балалардың ұшқыр қиялындағы ойларын қолмен шебер іске асыратын қолөнер
-29-
«Аспаздық және тұрмыс эстетикасы» (жет.Ысхакова Г.А.). Негізгі бағыты
үйірме мүшелеріне аспаздықтың қыр-сырын үйретіп, ас дайындаудың сан түрін
Бейнелеу, сурет салуды үйрететін «Кескіндеме» үйірмесі (жет.Наурыз Н.) болашақ
Мұнда 12 жастан жоғары балалар домбыра, балалайка, қобыз, гитара
-30-
Қорытынды:
Эстетикалық тәрбие болмыстағы және өнердегі
Адамдардың эстетикалық сезімдері олардың
Ең бастысы – адамгершілік сезімді, жеке
Материалистік эстетика – эстетикалық тәрбиенің методологиялық
Ал тәрбиенің теориясы болса, эстетикалық сезімнің ,
Эстетикалық тәрбиенің мақсаты – жеке адамның
-Эстетикалық қабылдау:
-Эстетикалық сезім.
-Эстетикалық талғам.
Эстетикалық қабылдау деп - әсемдікті қабылдау
Сезім байлығы адамның рухани өмірін
-31-
әсемдікті көре біліп, одан ләззатт ала
Эстетикалық талғам - әсемдікті дұрыс
Эстетикалық мұрат дегеніміз - адамдардың көксеп
Эстетикалық сезімдері бойынша, мұрат талғамдарды
Оқушылардың эстетикалық тәрбиесі оқу – тәрбие
-32-
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Ұзақбаева С.А. Балаларға эстетикалық тәрбие берудегі халық дәстүрі.
2. Құрманалина Ш.Х., Мұқанова Б.Ж., Ғалымова Ә.У., Ильясова Р.К.
4.Әбиев Ж.Ә.,Бабаев С.Б.,Құдиярова А.М. Педагогика:оқу құралы.Жалпы редакциясын басқарған Құдиярова
6. Дюсембинова Р.К. Музыкально - эстетическое воспитание школьников
7. Мұсаева С.А., Бегалиев Т.Б.Жас ерекшелік педагогикасы. «Фолиант»
8. З.Әбілова “Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру”. -Алматы, 1986ж.
9. К.Қожахметова, С.Ұзақбаева “Эстетикалық тәрбие берудің ұлттық негіздері”.- Алматы,
10. С.Қалиев, Қ.Жарықбаев “Білім – тәрбиесі”. -Алматы, 1995ж.
11. Бастауыш мектеп 1998 ж. № 10-11 (21-23) бет.
12.Ұзақбаева С.А.Эстетикалық және экономикалық тәрбие негіздері. 13-лекция. –Алматы, 1991ж.
13.Әлібеков Ш. Жалпы білім беретін орта мектеп, эстетика пәні
14.Байжігітов Б., Ибраева М. Эстетикалық оқу тәрбие жүйесі мәселелері.
15.Ұзақбаува С.А. Тамыры терең тәрбие. –Алматы, 1995ж.
16.Бастауыш мектеп 2006ж. № 10 (20-21)бет.
ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТӘРБИЕ
Анықтама
Методология
Мақсаты
Міндеттері
Оқу процесіндегі эстетикалық тәрбие
Сыныптан тыс тәрбие процесіндегі эстетикалық тәрбие
Музыка сабақтары
Бейнелеу өнері
Халықтық эстетикалық тәрбие жүйесі
Салт-дәстүр
Ұлттық өнер
Адамның жеке басының эстетикасы
Бейнелеу өнері
Қазақ өнерінің тарихы
Бейнелеу өнері мұғалімінің кәсіби дайындық моделі
Болашақ бейнелеу өнері мұғалімдерін өнер пәнін оқытуға дайындау
Мектепте бейнелеу өнері пәнін оқыту
Бейнелеу өнерінің пейзаж жанрының жасалу барысы
Табиғат көріністерін бейнелеуге оқушыларды үйретудің тиімді әдістері
Көркемдік білім туралы түсінік
Натюрморт бейнелеу өнерінің ерекше жанры
Болашақ бейнелеу өнері мұғалімдерін мектепте графиканы оқытуға даярлау