Бастауыш сыныпта оқытудың ақпараттық технологиясы
БАСТАУЫШ СЫНЫПТА О?ЫТУДЫ? ЖА?А ТЕХНОЛОГИЯСЫ
БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯСЫ
User
OFFICE
3
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе.................................................................................................4
І тарау. Бастауыш сыныпта оқытудың ақпараттық технологиясы
1.1. Ақпарат түсінігін енгізу мен дамыту......................................6
1.2. Оқу ақпаратын ақпараттық технология жағдайында меңгеру......................................................................................9
ІІ тарау. Оқу-тәрбие үрдісіне жаңа технологияны енгізудің маңыздылығы
2.1. Дамыта оқыту технологиясының жеке тұлғаның дамуына әсері...................................................................................................14
2.2. Бастауыш сыныптардағы оқу үрдісінде оқушылардың қызығушылығын арттырудың тиімді
ІІІ тарау. Жаңа технологиялық сабақтардағы халықтық педагогиканың маңызы...................................................................32
Қорытынды.......................................................................................42
Пайдаланылған әдебиеттер.............................................................44
Бастауыш сыныпта оқыту үрдісінде педагогикалық технологияларды қолданудың маңыздылығы
Жоспар:
Кіріспе.
І тарау. Бастауыш сыныпта оқытудың ақпараттық технологиясы.
1.1. Ақпарат түсінігін енгізу мен дамыту.
1.2. Оқу ақпаратын ақпараттық технология жағдайында меңгеру.
ІІ тарау. Оқу-тәрбие үрдісіне жаңа технологияны енгізудің маңыздылығы.
2.1. Дамыта оқыту технологиясының жеке тұлғаның дамуына әсері.
2.2. Бастауыш сыныптардағы оқу үрдісінде оқушылардың қызығушылығын арттыру тәсілдері
ІІІ тарау. Жаңа технологиялық сабақтардағы халықтық педагогиканың маңызы.
Қорытынды.
КІРІСПЕ
“ХХІ ғасырда білімін дамыта
алмаған елдің тығырыққа
тірелері анық”.
Президенттің 2005 жылғы 18 ақпан-
дағы “Қазақстан экономикалық, әлеуметтік
және саяси жедел жаңару жолында” атты
Қазақстан халқына жолдауынан.
Елбасымыздың бір ауыз сөзінің өзінде білімнің
Еліміз егемендік алғаннан бері білім беру саласында елеулі өзгерістер
Бастауыш сыныптарда оқытудың жаңа технологиялары қарастырлуда. Соның ішінде мектепте
Бастауыш мектеп – баланы оқуға үйрету мен тәрбиелеу, оның
ЗЕРТТЕУ МАҚСАТЫ:
- бастауыш мектепте оқытудың жаңа технологияларының тиімді жақтарын және
- оқытудың жаңа технологияларынан пайдаланып ХХІ ғасыр оқыту үрдісіне
ЗЕРТТЕУ БОЛЖАМЫ:
- егер мектепте оқытудың ақпараттық
- дамыта оқыту технологиясы арқылы жеке тұлғаның дамуына бағыт-бағдар
ЗЕРТТЕУ МІНДЕТІ:
- оқушылардың өзіндік танымын жетілдіріп,
І тарау. Бастауыш сыныпта оқытудың ақпараттық технологиясы
1.1.Ақпарат түсінігін енгізу мен дамыту
Қазіргі таңда ақпараттандыру үрдісі адамзат өркениетінің дамуының жаппай және
Оқытуды модельдеудің практикасы мен теориясы компьютерлік оқытудың ақпараттық және
Компьютерлік диагностика білімі мен дағдылары көмегімен оқыту әдістемесін жетілдіру;
Бүгінгі таңда мектептің орта сыныптарға информатиканы оқытудың міндеттерін кеңейтуге
Информатика негіздері мен басты түсініктерді дамыту және толық енгізу
Мысалға мынадай түсініктерді келтіруге болады: “ақпарат”, “ақпараттық процестер”, “модельдеу”,
Информатика үш түрлі ортада (әлеуметтік, әлеуметтік-техникалық, биологиялық) өтетін ақпараттық
Біздің тәжрибеміз мектептің орта сыныптарында “ақпарат” түсінігін енгізуді және
Олай болса, бастапқы курс туралы түсініктің құрылуын есепке ала
Ғылыми зерттемелердің болмауының негізгі жалпы білім беретін мектепте “ақпарат”
Бұл жәйт ақпарат түсінігін орта мектепте енгізу қажеттілігі мен
Ақпарат ұғымын қалыптастыру әдістемесі негізгі тұрғыларға сүйенеді:
- ақпарат ұғымын енгізудің және дамытудың негідемелерін және тұрғыларын
- алдында тұрған ұғымдарды алдын ала енгізудің ұстанымы;
- ақпарат ұғымын енгізудің және дамытудың контекстілік ұстанымы;
- ақпарат ұғымының негізгі астарларын бірізділікпен ашу ұстанымы;
Ақпаратпен және ақпараттық процестермен байланысы информатиканың негізгі ұғымдарға тек
Онда ғылымның әртүрлі аясында оның мәні және орны бірізділікпен
1.2.Оқу ақпаратын ақпараттық технология жағдайында меңгеру.
Оқытудың ақпараттық технологиясының оқу процесінің барлық құраушыларына мәнді әсері
Оқу процесі мен ұйымдастыру құрылымына ақпараттық технологияларды интеграциялау арқылы
Ақпараттық технологиялар жағдайындағы оқыту үрдісі жеке тұлға теориясына сүйенеді.
Сонымен қатар, ақпараттық технология тек жеке даралықты қарастырмайды, ол
Оқу ақпаратын ақпараттық технология жағдайында меңгерумен байланысты оқу әрекетінің
1) эмпирикалық әрекет қабылдау кезеңі ретінде:
- монитор экранындағы фонына назар аудару;
- фондағы жекеленген объектілерге зейін аудару;
- нақты жағдаятты және айрықшаланған объектілерді суреттеу;
- нақты жағдаяттарды кешенді бейнелеу;
2) жағдаятты тануға бағытталған эвристикалық әрекет ретінде:
- нақтылықты абстракты ойлау;
- модельді түрлендіру алгоритмін іздеу;
3) модеоьді түрлендіру мен жаңа білім алуға бағытталған репродуктивтік
- таңдалған алгоритм бойынша моделді түрлендіру;
- таныс модель жасау, түрлендіру нәтижесін интерпретациялау;
- берілген есептің шешуін бағалау;
4) дағдыны қалыптастыруға арналған практикалық әрекет:
- дағдыны таныс жағдайда қолдану;
- таныс емес жағдайда дағды қалыптастыру.
Осы кезеңдер бойынша бастауыш сынып оқушыларының оқу әрекеті қалыптасып,
Мектептегі оқыту процесіне ақпараттық технологияны енгізу
- оқу процесінің тиімділігін үнемі арттырмайды,
- рационалды пайдаланбайды,
- оның ролін кітап бетін аударуға ғана саяды,
- төменгі сынып оқушыларының ақыл-ой дамуын қадағаламай, есте сақтау,
- оқытуға ойындық сипат беріп, оқу материалын меңгеруін кемітеді.
дейтін секілді қарсылықтар кездеседі.
Бұл жаңа оқыту технологияларын қабылдамай, дәстүрлі әдістемені бұзбауға тырысатын
Компьютер мұғалімге техникалық және технологиялық жағынан көмек беріп, оқушымен
1) компьютер оқушы қатесіне оперативті реакция көрсете отырып, оның
2) Компьютер оқушыға өз темпінде, өз ритмінде жұмыстануға мүмкіндік
3) Мұғалім сыныптағы оқушылардың жағдайын толық көріп, әрбір оқушының
Сонымен,компьютер педагогикалық қарым-қатынасты күшейтеді.
ІІ тарау. Оқу-тәрбие үрдісіне жаңа технологияны енгізудің маңыздылығы
2.1. Дамыта оқыту технологиясының жеке тұлғаның дамуына әсері
Адам психикасын дамытудағы ең қажетті құрылым – оқыту болса,
1) Оқытуды даму концепциясы Ж.Пиаже, З.Фрейд, Д.Дьюидің пікірлерінше: Бала
2) Дамыта оқыту концепциясында бала оқу арқылы дамиды. ХХ
Физиологиялық дамуда бала бойының өсуі, бұлшық еттің дамуы, салмақтың
Ал психикасы туралы не дер едік? Оның қаншалықты дамығандығын
Қазіргі кездегі дамыта оқыту технологиясы балаға өз бетінше ойлана
Тұлға жақын даму аймағына өтуде өзекті даму аймағындағы білімдерін
1) “Теория”- өзін-өзі жетілдірудің теориялық негізін ұғыну. Бұл мектеп
2) “Практика”- өзін өзі жетілдіруді іс жүзіне асыра білу.
3) “Әдістеме”- ғылыми негізін жасауда өзін өзі дамыта оқытудың
Осы үш бөлікті бір жүйеге келтіріп, мектептерде өзін жетілдіру
Бұл оқыту барысында мұғалім ұстанымы: дос, көп нәрсені білетін,
Оқушы ұстанымы: өзі анықтап, еркін, өз қалауы бойынша іс-әрекет
Қазіргі кезде осы бағыт бойынша Қазақстан мектептерінде “Өзіндік таным”
Бастауыш сыныпта “өзіндік танымды” қалыптастыру барысында оқушыларды қызықтырып өзінің
Н 9-4
Ы 2+7
С 3+4
Д 10-6
А 6+4
0 6-6
7 10 5 4 9 0
Бұнда өрнектердің мәнін тауып, соңына жазады. Ал өрнектердің мәні
Бұндай тапсырмалар оқушылардың математикалық дағдылары ғана емес, қазақ
Оқушы бойында өзіндік танымды қалыптастыруда тек жеке курстар ғана
Қорыта келгенде, дамыта оқыту арқылы оқушылардың, өзіндік танымын жетілдірсек,
2.2. Бастауыш сыныптардағы оқу үрдісінде оқушылардың қызығушылығын арттыру тәсілдері
Бүгін Қазақстан жаңа принциптерге негізделген егемен мемлекет құруда. Үкіметіміз
Еліміздің Президенті “2030 жылға қарай Қазақстан Орталық Азия барысына
Ал, өз ұрпағының жауапты да жігерлі болып, өресі биік
Бала тумысынан өзгермейтін қабілетпен дүниеге келмейді. Бала ой-өрісінің дамуы
7 жасар бала өзінің өміріндегі ең бірінші оқу жылының
Сонымен қатар, тәрбиелеу мен білім берудің мақсаттары қоғамның қажеттіліктеріне
Атап көрсетілген білім беру тек қана оқуға, білім алуға
Білім алуға және оқуға деген мотивацияның қалыптасудағы педагогикалық жағдайлардың
Ертеден келе жатқан белгілі теориялардың бірін Абрахм Мэслоу ұсынған.
Ал, АҚШ-та Эд Лок және оның әріптестері мақсаттардың теориясына
А.Л.Леонтьев те қажеттіліктердің дамуының психологиялық механизмін ашуға тырысты. Оның
Балаларда мотивациялық саланың қалыптасудағы жіктелудің дамуы және ерекшеліктерін шешуге,
Қазіргі қоғам жеке тұлғаның білімді белсенді, шығармашылық тұрғыдан алуының
Дамыған қоғамда баланың мектепке дейінгі тәрбиесіне көп көңіл бөлінеді.
Бір-екі жасқа дейін сәби үнемі ата-ана назарында болса, осы
Ата-аналар, тәрбиешілер балаға сүйіспеншілікке негізделген тәртіпті үйретіп, өзгелердің құқығына
Бұл – “Тәй-тәй” бағдарламасының алғы шарттарының бірі. Баланы көзқарасын
Балаға қателік жасаудың қалыпты нәрсе екенін ұғындырып, қате жіберуден
Біз, бала тәрбиесіне жауапты мамандар, баланы алдымен танып, содан
Баланың оқу-тәрбие үрдісі негізінде дамыту мәселесі – бұл көп
Психологиялық-педагогикалық бағыттағы әдебиеттерге, теориялық материалдарға сүйенсек, баланың жалпы дамуы
1. Биологиялық фактор;
2. Әлеуметтік немесе қоршаған орта;
3. Тәрбие, яғни оқу-тәрбие үрдісі.
Баланың жалпы дамуы
Биологиялық фактор
Оқу-тәрбие үрдісі Әлеуметтік н\е қоршаған орта
Қабілеті
жоғары
(белсенді)
қоғам
Қабілеті төмен
Туғаннан дені сау баланың белгілі дәрежеде дамитыны сөзсіз. Алайда
Қазақ зиялыларының бірі ағартушы ғалым А.Байтұрсынұлы кезінде өз бетіндік
Бастауыш мектепте өз бетімен жұмысты тиімді ұйымдастыруға жол ашатын
Бастауыш сыныптарды оқу үрдісінде оқушылардың қызығушылығын арттыру арқылы дамыта
Бағдарлама көрнекті психологтар Жан Пиаженің, Эрик Эриксонның, Лев Выготскийдің
1. Басты іс-әрекеттер;
А) білім беру ісіне отбасын, қоғамды тарту;
Ә) балаларды тәрбиелеу мен оқытудағы демократиялық қағидаларды қолдау;
Б) баланың табиғи қабілетін ашу;
В) баланың жеке басының ерекшеліктерін ескере отырып, оқыту және
2. Бағдарламаның балаға ұсынатын мүмкіндігі;
А) іс-әрекеттерді таңдау мүмкіндігі;
Ә) зерттеу ісімен шұғылдану;
Б) мәселені қою және шеше білу;
В) іскер және тапқыр болу;
3. Отбасының оқу-тәрбие ісіне қатысуы;
А) ата-ана өз балаларына үлгі бола алады;
Ә) бала белсенділігі артады;
Б) ата-ана оқу-тәрбие ісіне араласуы арқылы мұғалім жұмысының күрделілігін
Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұрыс ой түйіп,
Мектептерден өз өміріне өзгеріс енгізе алатын, өз бетінше өмір
“Тәй-тәй” бағдарламасының белсенділік орталықтары үшін жұмыс түрлеріне қатысты материалдарды
- Логикалық дамытушы ойындармен берілген тапсырмалар, өз бетімен жұмыс
- Берілген тапсырманы түрлендіру бағытындағы жұмыс түрлері;
- Өз ойынан еркін тақырыпқа құрастыруға берілген әдеби шығамашылық
Басты назар аударатын мәселе – оқушылардң ауызша, жазбаша тілдерінің
“Тәй-тәй” бағдарламасы 6-12 жас аралығындағы балаларға арналған. Бұл бағдарламамен
1. Ата-анамен тығыз байланыста жұмыс істеу, бағдарлама негізін ата-аналарға
2. Оқушылардың білімі мен біліктілігіне қойылатын талаптардың негізгі, басты
Мұғалім күнделікті оқу бағдарламасы арқылы балалардың оқуға ынтасын арттыру
Күнделікті оқу бағдарламасындағы оқу материалдарын игерту мақсатында сын тұрғысынан
“Тәй-тәй” бағдарламасының болашағы зор. Бұл бағдарлама бойынша жұмыс істеуге
ІІІ тарау. Жаңа технологиялық сабақтардағы халықтық педагогиканың маңызы.
Ұлт мектебінің мақсаты, оның міндеттері мен қызметінің өзгеруіне байланысты
Осы деңгейде бұрынғымен салыстырғанда қазақ мектебіне тән мынадай ерекшеліктер
- жалпы адамзаттың мәдени мұрасын әрбір ұлттың, халықтың тарихи,
- республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының факторларын ескертудің іс жүзіндегі маңыздылығы;
- ұлттық мемлекеттік және ұлтаралы тілдерге үйретудің қажеттілігі.
Бүгінгі талапқа сай халықтық әдет-ғұрыпты, салт-дәстүрді, ұлттық қадір-қасиетті қайта
Білім мазмұнын қалыптастырудың бірінші кезеңінде, яғни оның теориялық деңгейінде
Білім мазмұнын қалыптастырудың пәндік деңгейінде ұлттық тәрбиенің, мәдениеттің негіздері
Қазақ халқының өзіне тән ауыз әдебиеті, ұлттық өнері мен
Оқу мазмұнын қалыптастырудың үшінші кезеңі оқу материалдар деңгейі болады.
- әр пәннің төл оқулығын дайындау барысында, оған кіретін
- мектептің негізгі мақсаты – көрегенді, өнегелі жастарды тәрбиелеу
- барлық пәннің мазмұнын ашатын оқу материалдарында халықтың салт-санасының,
Мысалы, бастауыш мектепте бейнелеу өнері пәнінде қазақ халқының ою-өрнектерін
Осы тұрғыдан қарағанда оқытудың мазмұндық жақтарының бірлестігін ескере келе
- еңбек пәнін оқытудың әдістемесін дайындау барысында қазақ баласының
- оқулықтан басқа қосымша оқу-әдістемелік құралдарға барынша баланың ұлттық
- осылардың ішінен қазіргі уақыттың талабына сай келетін дәстүрлерді,
Көшпелі халқымыз өздері жасаған заттарды қастерлеп жұртқа тастамай, өздерімен
Техникалармен жақсы жабдықталған фабрикалар мен кәсіпшілік кілем тоқып, кітап
“Ата-дәстүрінің озығы бар, тозығы бар” демекші, бүгінгі күннің талабына
Адамның жеке тұлға болып қалыптасуындағы бүкіл болмысының ұйытқысы, мәйегі
Педагогикалық үрдісте орын алып отырған өзекті мәселелерді тиімді жолмен
Қазақстан Республикасының білім стандарттары мен тұжырымдамаларының жарық көруі, осыған
Педагогтік мамандар дайындайтын жоғары оқу орындарында болашақ мұғалімдердің теориялық
Республикада бастауыш мектептердің төл оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешенмен қамтамасыз
Бастауыш сыныпта білім берудің көппәнділігі, тәрбие жүйесінің ерекшеліктері, оқушылардың
Біз, бала тәрбиесіне жауапты мамандар, баланы алдымен танып, содан
Қазіргі жаңа педагогикалық ойлауға орай оқыту мен тәрбие үрдісінде
қоюда. Бүгінгі таңда әрбір білім мекемесінің, әрбір педагогикалық ұжымның
Ғылым - әлемді танудың көзі болса, негізі – білім.
дамыту және өзін-өзі іске асыруына қолайлы жағдай туғызатын негізгі
Жаңа технология – ол әртүрлі деңгейлікте оқытуға мүмкіндік берудің
Еліміз егемендік алып қоғамдық өмірдің барлық салаларында жүріп жатқан
Бастауыш мектептің маңызы мен қызметі оның үзіліссіз білім беру
Педагогикалық технология бастауыш сатыда оқушының эмпирикалық (көрнекі бейнелі және
Ұғымдар жүйесінде ойлаудың барлық түрлері қамтылатындықтан, білім мазмұндағы эмпирикалық
Білім мазмұнын, оның құрылымын анықтауда дамыта отырып оқытудың осы
Бастауыш сатыдағы оқытудың мақсаты мен білім мазмұнының мынадай құрамы
- дүние туралы (көркем, мифтік, т.б. түсініктермен байытылған дүниенің
- оқушыда қалыптасуы тиіс әрекет түрлері (ойын, оқу, еңбек,
- дүниені танып білудің әдіс-тәсілдері (логикалық, ғылыми) туралы білім,
Бастауыш сатыдағы оқу-тәрбие жұмысын бөліп-жарып қарау мүмкін емес. Бастауыш
Егер әрбір орынбасар өз жұмысын ғылыми негідеп, теориялық тұрғыда
Қорытынды
Бүгінгі таңда мемлекетіміз үшін де, ата-аналар үшін де жас
Қазіргі кезде әлемдік экономика жаңа сапалық деңгейге – білімге
Алайда осы орайда ақпарат легінің артуы және оның одан
Әлемнің көптеген алдыңғы қатарлы елдерінің білім беру жүйесі осындай
Педагогикалық теорияда тәрбиенің мақсаты мен міндетін ойлап табуға болмайды.
Ең алдымен, жалпы адамның мектептегі білім алу кезеңі және
Қорыта айтқанда, бастауыш сынып оқу-тәрбие процесіне оқытудың жаңа технологиясын
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Педагогикалық ізденіс. Құрастырушы И.Н.Баженова, Алматы, Рауан, 1990 ж.
2. Ж.Б.Қоянбаев, Р.М.Қоянбаев, Педагогика, Астана, 1998 ж.
3. Мектеп журналы. № 8/23/ Тамыз, 2005
4. Педагогика журналы. № 3/2/ 2005 ж.
5. Бастауыш мектеп журналы. №2,5,6, 2005 ж.
6. А.Ж.Жораев. Тәрбиелік сағаттарды өту. Ташкент, 1998 ж.
7. А.Қалдыбекова. Педагогика теориясы. Ташкент, 2001 ж.
8. Бодина Е. Воспитание школьников.//Классный руководитель,
5-6/1966,2/1997.
9. Аникеева Н.П. Психологический климат в коллективе. –
10. ӘбенбаевС.Ш. Тәрбие теориясы мен әдістемесі. –А.:2004.
Бастауыш сыныпта дүниетануды оқыту әдістемесі
Бастауыш сыныпта ақпаратты оқыту әдістемесін тәжірибеде қолдану
Бастауыш сыныпта математика сабақтарында оқушылардың білім деңгейін арттырудағы мұғалімнің іс-әрекеттері
Сабақты өткізу әдістемесі оқыту
Бастауыш сыныпта информатиканы оқытудың әдістемесі
Математика сабағында бастауыш сынып оқушыларына информатиканы проблемалық оқыту
Бастауыш мектептегі математика сабағында жаңа технологияларды қолдану
Ақпараттық технологияларды қолдану
Бастауыш сыныпта оқыту технологиялары арқылы балалардың шығармашылықтарын қалыптастыру
Бастауыш сыныптарында қазақ тілін оқытуда жаңа технологияларды пайдалану жолдары