Қазақ хандығының тарихы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................3
І. ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ, МЕМЛЕКЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1ХV-XVI ғасырлардағы қазақ хандығын басқару механизмі мен дипломатиялық қатынасы..........................6
1.2XV-XVI ғасырлардағы қазақ даласындағы саяси-әлеуметтік ахуал.............8
ІІ. ХV-XVI ҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАНДАРЫ (ҚАСЫМ ХАН, ХАҚНАЗАР ХАН
2.1ХV-XVI ғасырдардағы қазақ ханы Қасым ханның басқару жүйесі............10
2.2 ХV-XVI ғасырдардағы қазақ ханы Хақназар ханның саяси реформасы...15
2.3 ХV-XVI ғасырдардағы қазақ ханы Есім ханның басқару
ІІІ. XV-XVI ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУ ТАРИХЫНА ҚЫСҚАША ШОЛУ
3.1 XV-XVI қазақ хандығының пайда болу тарихы жайлы
3.1. XV-XVI ғасырлардағы қазақ даласының ұлы тұлғалары, бізге жеткен
ҚОРЫТЫНДЫ.............................29
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.....................30
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: XV-XVI ғасырлар қазақ елі үшін өте маңызды
Қазақстан аумағында бұрын болған мемлекеттік құрылымдардың мұрагері, этникалық
XV ғасырдың алпысыншы жылдары Қазақ хандары қарсыластарын тықсыра отырып,
Хандықтағы жоғары билік хан қолына шоғырландырылды. Салт бойынша, хан
XV-XVI-ғ. Қазақ хандығы дәуірінде қазақ этносының материалдық және рухани
Қазак хандығынын пайда болу фактісі Жетісудын батыс белігінде әтті.
Қазақ хандығының әрмен қарайғы нығаю процесі. жер аумағының кеңеюі
Оңтүстік Қазақстан о бастан-ақ Кіндік Азияға тән - кешпелі
Қазақ даласының жағрафиялық ерекшеліктеріне сай, Шығыс Дәшті-Қыпшақ территориясында ерте
Орталык Қазакстан мен Орта Сырдария Орта жүз қазақтары үшін
Астанасы Түркістан қаласы болған Қазақ хандығы тұсында Орталық Қазақстан
Сарысу жолы өңірдің батысымен өтті. Оңтүстікте, Жібек жолының негізгі
Қазақ хандығы кезеңінің көптеген сәулеттік ескерткіштерінің арасында қазақтармен достық
Курстық жұмыстың мазмұны: Курстық жұмыста Қазақстанның XV-XVI ғасырлардағы мемлекеттік
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қортындыдан,
Курстық жұмыстың міндетері:
- XV-XVII ғасырлардағы қазақ хандығының құрылуы, билігі, заман өзгерістері
- XV-XVII ғасырларда өмір сүрген қазақтың белгілі тұлғалары (хандары,
- Жаңашылдық көзқарас ретінде қазіргі заман тарихшы-авторлардың еңбектеріне сүйене
Курстық жұмыстың зерттелу объектісі: XV-XVI ғасырлардағы қазақ хандығы.
Курстық жұмыстың зерттелу деңгейі: Тарих қашанда жаңалықтарын болашағынан күттіретін
І. ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ, МЕМЛЕКЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1ХV-XVI ғасырлардағы қазақ хандығын басқару механизмі, саяси режимі мен
Моңғол шапқыншылығынан кейін барлық қазақ рулары мен тайпалары Жетісуда
Хандықтың шекарасы батыста Жайыққа, оңтүстік – батыста Сырдың оң
Бастапқы кездерде қазақ хандығының саяси-әкімшілік және сауда экономикалық орталығы
Қазақ хандығының нығаюы және оның күшеюі мемлекеттік беделін арттырып,
Қазақ хандығының негізін қалаушы Жәнібек, Керей, Бұрындық хандар –
Қазақ хандығы алғашқыда Моғолстан мемлекетімен достық қарым-қатынас орнатып, Әбілхайыр
Қазақ хандығы Қасым хан тұсында орыс мемлекетімен дипломатиялық қатынас
Ұлы князь Василий III тұсында (1505-1533) Москва князьдығымен дипломатиялық
Қасым хан алғашқы қазақ заңы – «Қасқа жолды» жарыққа
Өзара тартыс кезінде Қасым ханның ұлы және мұрагері Мамаш
XVI ғ. – II жартысында әлсіреген хандықты біріктірерде Қасым
Ол 42 жыл биледі. Хақназар хан – таққа отырған
Ол билік құрған кезде сыртқы саясатта аса ірі тарихи
Хақназар тұсында Қазақ хандығының күшеюі Ноғай ордасындағы қазақ тайпаларын
Хақназар хан қаза болғаннан соң, оның орнына Жәдік сұлтанның
Ол билік құрған кезінде Хақназарды өлтірген Бұхар ханы Абдолла
Шығай ханның орнына отырған Тәуекел хан (1586-1598) тұсында Ресей
1583 жылы ол бұрынырақ Бұқарамен жасалған шартты бұзып, Сырдария
Одан соң хандыққа Есім хан Шығайұлы (1598-1628) билік етті.
Ташкент қаласы қазақ хандығына қараған соң, оны Жәнібек ханның
Екеуінің арасында билік үшін саяси күрес болды. Есім хан
Ол ел арасында Еңсегей бойлы – Ер Есім деген
Сібір хандығының халқы түркі тілдес қырық рудан құрылған және
1.2. XV-XVI ғасырлардағы қазақ даласындағы саяси-әлеуметтік ахуал
Қазақ хандығы – көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы-
Оның көшпелі және жартылай көшпелі далалық өңірінде патриархалдық –
Жүздерді кіші хандар, ұлыстарды сұлтандар, тайпаларды билер, руларды ру
Мал шаруашылығымен айналысқан қазақтар далалық өңірлерде қой, жылқы, түйе
Бұл: жаздағы жайлау, қыстағы қыстау, көктемдегі көктеу, күздегі
Көшіп-қону өрісі түрліше болды, малы көп, әсіресе түйесі
Оңтүстік Қазақстан өңірі ертеден бері егіншілік мәдениетінің бесігі болған
Сырдария Арыс, Шу, Талас өзендерінің алқабында суармалы егін шаруашылығы
Үй кәсібі мен қолөнер дамыды. Өрмек тоқу, тері илеу
Едәуір кең тараған қолөнер ұсталық еді, олар темірден тесе,
Орман тоғайлы жерлерді мекен еткен қазақтар ішінде ағашшылық қолөнері
Қазақтар көктемде 22-наурызды күн мен түннің теңелетін кезеңін «наурыз
XV-XVI ғасырларда қазақтар арасында ислам діні тарады. Алайда, ислам
ІІ. ХV-XVI ҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАНДАРЫ (ҚАСЫМ ХАН, ХАҚНАЗАР ХАН
2.1ХV-XVI ғасырдардағы қазақ ханы Қасым ханның басқару жүйесі
Негізінен, қазақ хандығының құрылуы Қазақстан территориясында XIV- XV ғ.
Қазақ хандығының құрылуы қазақ халқының тарихындағы төтенше маңызды оқиға
1456 жылы Керей мен Жәнібек ханның Әбілқайыр хан үстемдігіне
Тарихи деректемелер алғашқы қазақ хандарының хандықтың территориясын кеңейтуге, Сырдария
Қазақ хандығының саяси –экономикалық базасын ңығайту үшін Сырдария бойындағы
1.Мал жайылымдарын пайдаланудың Дешті – Қыпшақ даласында бұрыннан қалыптасқан
2.Шығыс пен Батыс арасындағы сауда керуен жолы үстінен орнаған
3.Қазақ тайпаларының басын қосып, қазақтың этникалық территориясын біріктіру. Бұлардың
Сырдария бойындағы қалалар мен Дешті – Қыпшақ даласы үшін
Әбілхайыр ханың орнына отырған мұрагер баласы Шайх Хайдар бұл
Алайда, Сырдария жағасындағы қалалар үшін Әбілхайырдың немересі Мұхаммед Шайбани
XV ғасырдың ақырында Отырар Яса (Түркестан) Орхон, Бозкент қалалары
Қазақ хандары Дешті –Қыпшақты басып алуға умтылғандардың бірінен соң
XV ғасыр мен XVІ ғасырдың арасында (1500 жыл) Мұхаммед
Қасым хан тұсындағы қазақ хандығы. Қасым ханның “Қасқа жолы
Қазақ хандығының құрылуы мен нығаюы ішкі феодалдық қырқыстар мен
Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саяси жағдайы, әсіресе Жәнібектің
Қазақ хандығының нығаюы және оның күшеюі мемлекеттің беделін арттырып,
Қазақ хандығымен дипломатиялық байланыс орнатқан алғашқы мемлекеттердің бірі ұлы
Қасым ханның ішкі саясаты: Қасым хан сыртқы саясат пен
Оның тұсында мемлекеттің ең жоғарғы заң шығарушы органы Маслихат-султандар
Ханның жанында неғұрлым беделді билер мен қауым ассоциация өкілдерінен
Құқық (право). Қасым хан өзі билік жүргізген жылдары қазақ
Бұрынғы заң-қағидаларға енгізген ережелері мынау:
1.Мүлік заңы (мал –мүлік, жер-су, қоныс дауларын шешу ережелері).
2.Қылмыс заңы (кісі өлімі, ел шабу, мал ұрлау, ұрлық
3.Әскери заң (қосын құру, аламан міндеті, қара қазан, тұлпар
4.Елшілік жоралары (шешендік, әдептілік, халықаралық қатынастардағы сыпайлық, сөйлеу мәнері).
5.Жұртшылық заңы (шүлен тарту, ас-той, мерекелер мен жиындардағы ережелер,
Қасым ханның қазақ хандығын күшейту, қазақ тайпаларын және қазақтардың
Сонымен, Қасым хан тұсында қазақ хандығы саяси экономикалық жағынан
2.2 ХV-XVI ғасырдардағы қазақ ханы Хақназар ханның саяси реформалары
Қазақ хандығының қайта дәуірлеуі . Хақназар хан (1538-1580 жж).
Қазақ хандығын нығайтуға және күшейтуге қажырлы қайрат жұмсаған Қасым
Өзара қырқысу кезінде Қасым ханның мұрагері Мамаш көп ұзамай
Тахир хан әскери – саяси істеріне олақ, дипломатиялық дарыны
Ішкі саясатта халыққа рақымсыз қаталдық істеу, сыртқы саясатта дос
Тахир хан қазақ хандығының барлық жеріне түгел билік жүргізе
1533 жылы Тахир хан қайтыс болғаннан соң, қазақ хандығына
Сөйтіп, Қасым хан қайтыс болған соң қазақ хандығына туылған
Хақназар (Ақназар) хан. Қасым ханнан кейінгі бүліктердің салдарынан әлсіреген
Хақназар хан таққа отырған соң хандық үкіметтің билігін нығайтуға
Ноғай ордасындағы феодалдық топтардың күресін пайдалана отырып, Хақназар ноғай
XVI ғасырдың ортасында ауыр дағдарысқа ұшыраған Ноғай ордасы ішкі
Ноғай ордасының ыдырауы, оған қарасты қазақ тайпалары мен олардың
Сонымен, Хақназар хан тұсында соғыс қимылдары тоқтап, бейбітшілік орнады,
Моңғол шапқыншылығынан кейін барлық қазақ рулары мен тайпалары Жетісуда
Хандықтың шекарасы батыста Жайыққа, оңтүстік – батыста Сырдың оң
Бастапқы кездерде қазақ хандығының саяси-әкімшілік және сауда экономикалық орталығы
Қазақ хандығының нығаюы және оның күшеюі мемлекеттік беделін арттырып,
Қазақ хандығының негізін қалаушы Жәнібек, Керей, Бұрындық хандар –
Қазақ хандығы алғашқыда Моғолстан мемлекетімен достық қарым-қатынас орнатып, Әбілхайыр
Қазақ хандығы Қасым хан тұсында орыс мемлекетімен дипломатиялық қатынас
Ұлы князь Василий III тұсында (1505-1533) Москва князьдығымен дипломатиялық
Қасым хан алғашқы қазақ заңы – «Қасқа жолды» жарыққа
Өзара тартыс кезінде Қасым ханның ұлы және мұрагері Мамаш
XVI ғ. – II жартысында әлсіреген хандықты біріктірерде Қасым
Ол 42 жыл биледі. Хақназар хан – таққа отырған
Ол билік құрған кезде сыртқы саясатта аса ірі тарихи
Хақназар тұсында Қазақ хандығының күшеюі Ноғай ордасындағы қазақ тайпаларын
Хақназар хан қаза болғаннан соң, оның орнына Жәдік сұлтанның
Ол билік құрған кезінде Хақназарды өлтірген Бұхар ханы Абдолла
Шығай ханның орнына отырған Тәуекел хан (1586-1598) тұсында Ресей
1583 жылы ол бұрынырақ Бұқарамен жасалған шартты бұзып, Сырдария
2.3 ХV-XVI ғасырдардағы қазақ ханы Есім ханның басқару
Одан соң хандыққа Есім хан Шығайұлы (1598-1628) билік етті.
Ташкент қаласы қазақ хандығына қараған соң, оны Жәнібек ханның
Екеуінің арасында билік үшін саяси күрес болды. Есім хан
Ол ел арасында Еңсегей бойлы – Ер Есім деген
Сібір хандығының халқы түркі тілдес қырық рудан құрылған және
1628 жылы Есім хан қайтыс болғаннан кейін орнына Жәңгір
Оның тұсында ойрат-жоңғарларының көсемі батыр Хұнтайшының күшейген кезі еді.
«Қазақ- ойрат қарулы күресінің тууына мынадай жағдайлар себеп болған
Біріншіден көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан екі жақтың билеушілері үшін
Екіншіден Жоңғар феодалдары Сырдария бойындағы сауда орталықтарын басып алғысы
ІІІ. XV-XVI ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУ ТАРИХЫНА ҚЫСҚАША ШОЛУ
3.1 XV-XVI қазақ хандығының пайда болу тарихы жайлы
Тарих ғылымында ХIХ ғасырдың 60-шы жылдарынан берi Қазақ хандығының
Мұхаммед Хайдар Дулати."Тарих-и-Рашиди". "Тұран" баспасы, Алматы. 2003. Бұл кiтаптың
"Арғы тегiмiз – Көк Түрiк, одан да әрiрек барсақ
Осыған ең алдымен зер салғандар Алаштың ардақтылары екен. Солардың
1923 жылы Ташкент қаласынан жарық көрген "Сана" журналында "Түрiк-моңғол
1983 жылы жарық көрген "Қазақ ССР тарихы" атты 5
Қазақ ССР энциклопедиясы, Қазақ Ұлттық энциклопедиясы, сондай-ақ Оңтүстiк Қазақстан
1983 жылы "Қазақ ССР тарихы" кiтабы 5 том болып
Мемлекеттiк сыйлықтың иегерi Қойшығара Салғараұлы "Хандар кестесi" кiтабында 1456
"Қазақстан" мемлекеттiк телеарнасы 1456 жыл – Керей мен Жәнiбекке
Аса көрнектi ғалым Ақселеу Сейдiмбек 1456 жылды Қазақ хандығының
Қытай ғалымы, ұлы мемлекеттiң барлық архивiн сүзiп шыққан ханзулық
"ХV ғасырдың 60-жылдарында өзбек хандығына Әбiлқайыр билiк жүргiзген кезде
Әрине, бұл айтылғандардан басқа ғылым докторы, профессор, Қаныш Сәтпаев
"1456-57 жылдары Әбiлқайыр хан Сығанақ маңында Өз (Iз) Темiр
Шу бойына көшiн алып өткен қасиеттi жерде "Таңбалы тас"
Мiне, дәл осы араға, жақпар тасқа Керей мен Жәнiбек
Қазақша мәтiнi былай: "Қыпшақ, алшын, арғын, қаракесек, үйсiн, табын
Араб әрпiмен жазылған. Тапқан А.И.Шренк пен Х.Бекхожин. Олар оны
Осы ақпаратты академик Әлкей Марғұланның шығармаларынан алып қарадық. "Тамғалы
3.2XV-XVI ғасырлардағы қазақ даласының ұлы тұлғалары мен бізге жеткен
Керей хан (туған жылы белгісіз, XV ғасырдың 70-жылдарының басында
XV ғасырдың 50-жылдарға дейінгі тарихи мәліметтерінде Керей хан туралы
Жәнібек хан (1478 – 1480 жылдары билік құрған).
1456 жылы Дешті-Қыпшақта шайбанид Әбілқайыр билікті қолына алған соң,
Қазақ халқының тіршілік-тұрмысында қолөнер кәсібі үлкен маңызды орын алды.
Бұл кезде оңтүстік Қазақстан қалаларының, Орта Азиямен, Шығыс Түркістанмен,
Сығанақ пен Сауранның, Ясы мен Отырардың архитектуралық комплекстері, Жәнібек
Ұлан байтақ кең далада мал бағып, күндерін табиғат құшағында
XVI-XVII ғасырларда қазақтар арасында ислам діні кеңінен тарады. Оны
XV-XVI ғасырларда қазақ халқының арасында тақырыбы мен жанры жағынан
Мұхаммед Хайдар Дулати Ташкентте дүниеге келіп, Үндістандағы Кашмир
Шалкиіз Тіленшіұлы (). Шалкиіз жырау Батыс Қазақстанда дүниеге
Доспамбет (1490 – 1523) Азау қаласында дүниеге келіп,
Қазтуған Сүйінішұлы . Қазтуған Сүйінішұлының туған, қайтыс болған жылдары
Қазақтың батырлар жыры мысалы: Қобыланды, Алпамыс, Ер Тарғын, Ер
Халық арасында ана тіліндегі жазба әдебиет діни және тарихи
“Тарихи-и Рашиди” – Орта Азия мен Қазақстанның XIV ғ.
Ол еңбекті жазған Мұхаммед Хайдар Дулати (1499-1551) тарихшы, әдебиетші.
“Жамих ат-тауарих” (Жылнамалар жинағы) – ерте кездегі қазақ тілінде
XI ғ. Орта Азия мен Қазақстан территориясында өмір сүрген
Әсіресе XIII ғ. мен XVI ғ. арасындағы қазақ жерінде
Қазақ қоныстанған жерлердің жағдайы, ондағы қалалар, қазақ хандығы мен
“Жамих ат-тауарих” кітабынің жазушысы Қадрғали Қосынұлы Жалайыр (1530-1605) Сырдария
Ол қазақ хандығының орда-сарайында ханның ақылшысы және ханзада- лардың
XV-XVII ғасырдағы қалалар. XV ғасырдың бірінші жартысы - XVI
XVІ-XVI ғасырлар – Қазақстанда 70 мыңдай қала халқы болған.
Сығанақ – Шығыс Дешті-Қыпшақ үшін «сауда аймағы», Қасым хандығының
Отырар – Оңтүстік Қазақстан жеріндегі ірі сауда-өнеркәсіп орталығы. XVI
Сауран – XVI ғасырдағы мұнаралы, биік қамал қабырғалы, терең
Сайрам – мықты бекініс, ірі сауда-өнеркәсіп орталығы. Мәуереннахрдан Түркістан
Созақ – ірі бекініс, сауда және өнеркәсіп орталығы. Қазақ
Йасы (Түркістан XIV ғ.) — XVII ғ. екінші жартысында
XV-XVI ғасырларда тұрғызылған көне ескерткіштер арасынан Қызылкеніш сарайын ерекше
Қызылкеніш сарайына археологиялық казба 1985 ж. басталды. Оны Қазақстан
Ескерткіштін бұдан кейінгі зерттелуін 1986-1987 ж. Қарағанды Мемлекеттік университетінін
Зерттеу барысында негізгі сарай 3 жеке кұрылысымен толық аршылып.
Қазбадан кейін, тамбуры бар. 4 бөлмеден тұратын негізгі сарай
Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, ескерткіш өте қыска уакыт өмір сүрген.
Археологиялық қазба барысында табылған оймышты ағаш әшекейі Монғолияның ламаистік
Ескерткіште адамдар өте қысқа мерзім тұрған. Түрлі себептерге байланысты
Келтірілген ойларды сәл қорытар болсақ, Қызылкеніш сарайы ламаистік монастырь
Сонымен XVI ғасырда Орталық Қазакстан экономикалык жағынан біртұтас, этникалық
Қызылкеніш сарайы Қарағанды қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 260 км жерде,
Сарай Қызылкеніш сайында, өзеннің оң жағалауында орын тепкен. Ертеден
Қызылкеніш сарайы өзінін архитектуралық стилі жағынан (2 қабат, балкон,
ҚОРЫТЫНДЫ
XV ғасырдың 60-жылдары өмірге келген Қазақ хандығы
Қазақ тарихында белгілі бір ру-тайпаның қоғамның басқа бөлігінен түрлі
Деректі материалдар Өзбек ұлысынан біраз жұрттың жаңа пайда
Қара халықтың билеуші топтарының Жәнібек пен Керейге ондай ұсыныспен
Бұл ретте, ең алдымен, қазақ елінің шығыс жағындағы көршісі
1452 жылы Есен тайшының жасағы Моғолстанга басып кіріп,
Жәнібек пен Керей сұлтандардың Жетісуға келіп орын тебуін сол
Әрине, енді ғана шаңырақ көтерген хандық өмірінде ру -тайпалық
Тарихшы Қадырғали бидің шежіресі бойынша, "Алаш мыңы" одағының қалыптасқан
XVI ғасырдың алғашқы онжылдығы Қазақ хандығы үшін Мұхаммед Шайбани
1511 жылы хандық тақтан кеткен Бұрындық ханның орнына
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Абусейтова М.Х. Казахское ханство во второй половине XVI-века. Алматы,
Сәрсенғалиева, С. ХҮ-ХҮІІІ ғасырдағы Қазақ хандығының қоғамдық құрылысы// Қазақстан
Сұлтанов, Тұрсын. Қазақ мемлекеттілігінің құрылуы. Қазақ хандығының тарихы.- Алматы:Мектеп,
Алтын Орда: Қазақ хандығы (І бөлім) : X-XV ғасырлар
Дәуірбаева, Н. XV ғасырдағы қазақ хандығының саяси жағдайы]// ҚазҰУ-нің
Жұмаханов, Т. Қасым хан: [Тарихнама]//Таң-шолпан.-
Кәрібаев, Б. Б. Қасым хан: [Тарих, тұлға, уақыт]
Жұмаханов, Тілеухан. Қасым хан : тарихи баян / ред.
Әбсадықов, Алмас.Қасым ханның қасқа жолы, Есім ханның ескі жолы,
Ақтаев, Сарбас. Ханзаданың қасіреті. -Алматы: Жібек жолы, 1999.- 160
Егенбердиев, Ә. "Есім ханның ескі жолы" : [Қазақстан тарихы]//
Кәрібаев, Б. Қазақ хандығының құрылуы:
Бектүреев, Ы. Қазақ хандығының құрылуы: [Тарих сабағының әдістемелік
Кәрібаев, Б. Б. Қазақ хандығы құрылуының мәселелері: [Ежелгі және
Әлсатов, Тұрсын Мұхамерұлы. Қазақ хандығы тұсындағы педагогикалық ойлардың дамуы(ХV-XVIIIғғ.):
Жаппасов, Ж.Е. XVI-XVI ғғ. қазақ
Қапарова, Ж.К.XV-XVII ғасырлардағы қазақ хандығы : Тарих сабағының
Салғараұлы, Қ. Қазақ хандығының хандары: [Таным]// Жас өркен -
31
Қазақ хандығының тарихы
М.Х.Дулатидің Тарих и Рашиди еңбегін Қазақстан тарихы курсында қолдану әдісі
Қазақ хандығының нығаю жолдары
ХҮ- ХҮІ ҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ
Қазақ хандығының құрылуының өзіндік ерекшелігі туралы
Қазақ хандығының құрылуы жайындағы жазба деректер
Қазақ хандығының құрылуы және оның маңызы
Қазақ хандығының қалыптасуы
Қазақ хандығы құрылуының алғышарттары
Қазақ хандығының құрылу қарсаңындағы әлеуметтік-саяси қатынастарды, этникалық алғышарттарды зерттеу