Шағын бизнес субъектілеріне салық салуды жетілдіру бағыттары
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 2
1-тарау. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің даму бағыттары және
1.1 Кәсіпкерлікті дамытудың әлеуметтік экономикалық алғы шарттары 5
1.2. Қазақстан Республикасында орта және шағын кәсіпкерлік субъектілерінің
1.3 Кәсіпкерлік қызметті салықтық реттеу мемлекеттік реттеудің
2-тарау. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметке салық
2.1.Жеке кәсіпкерлерге салық салу ерекшеліктері 20
2.2. Кәсіпкерлікпен айналысатын субъектілерден түсетін салықтық түсімдер және
З-тарау. Жеке кәсіпкерлерге салық салуды жетілдірудің бағыттары 35
Қорытынды 40
Қолданылған әдебиеттер 43
Кіріспе
Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау орта және кіші бизнестің дамуына
Мемлекет пен орта және шағын кәсіпкерліктің мақсаттары мен
Дамыған елдер тәжірибесі мен Қазақстандағы қалыптасып жатқан нарықтық
Тауарлар мен қызметті көбейтуге мүмкіндік беретін және осы
Салық жүйесі салықтық қатынастар жиынтығынан және оны реттйтін
Мемлекеттік қаржылар ұлттық табысты қайта бөлуде, қоғамдық экономикалық
Мемлекеттік бюджет түсімдерінің ең басты көзі салықтар. Өнеркәсібі
Қазіргі кездегі салықтардың маңызы мен рөл мемлекеттік органдарды
Салық арқылы реттеу әдістері салалардың бәсеклестігін ынталандыруға, капиталдың
Қазіргі кезде нарықтық экономиканың белсенді қатысушылары кәсіпкерлер, іскер
Кәсіпкерлік туралы көзқарас мыңдаған жылдар бойы өндіргіш күштің
Әлеуметтік экономикалық құбылыс ретінде кәсіпкерлік көптеген қоғамдық қатынастарды
Кәсіпкерлік қызметтің мәні өндіріс құрал-жабдықтарын шаруашылық объектісі ретінде
Сондықтан да, Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлік
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметтің
Қойылған мақсатқа жету үшін төмендегі сұрақтар қарастырылады:
1. Қазақстанда кәсіпкерлікті дамытудың әлеуметтік-экономикалық алғы шарттары;
2. Қазіргі жағдайдағы Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметтің даму
3. Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу тетігі ретіндегі салық
4. Бүгінгі күні Қазақстан Республикасында щағын және орта
5. Кәсіпкерлерден түсетін салықтық түсімдердің бюджет кірісіндегі алатын
6. Шағын бизнес субъектілеріне салық салуды жетілдіру бағыттары;
Жоғарыда аталған мәселелерді қарастыруда ең бірінші салықтық заңдық
1-тарау. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің даму бағыттары және
1.1 Кәсіпкерлікті дамытудың әлеуметтік экономикалық алғы шарттары
Кәсіпкерлік қызметке талдау жасау оның жалпы экономикалық категория
Әлеуметтік экономикалық құбылыс ретінде кәсіпкерлік көптеген қоғадық қатынастарды
Кәсіпкерлік субъектісіне экономикалық қызметке қатысушы түрлі мүшелер, алдымен
Мемлекеттік кәсіпорындар туралы ерекше айтқан жөн. Өйткені мемлекетте
Мемлекеттік (жоспарлы кездегіден өзгеше нарықтық экономикадағы роліне байлданысты),
Кәсіпкерліктің потенциалдық мүмкіндіктерінен толық бағалау үшін олардың субъектілерін
Номиналдық кәсіпкерлік қызметімен айналысу құқығы. Нарықты экономика елдерінде
Кәсіпкерліктің объектісі – адамның бергілі қызметі. Кәсіпкерліктің соңғы
Сонымен, кәсіпкерлік - жаңа мүмкіндіктерді іздеу, жаңа технологияны
Демек, нақты өмірде кәсіпкерліктің объектісі - новаторлық, жаңашылдық,
Кәсіпкерлік әр кезде де белгілі бағытта ұйымдастырылады, нақты
Барынша көп табыс келтіру – кәсіпкерлік жұмыстың қозгаушы
Кәсіпкерлікке тән тағы бір сипат шаруашылық жүргізудегі тәуекелге
Шаруашылық қауіп–қатердің, тәуекелдің негізінде мүмкін болатын және
Өндіріс факторларын конбинациялауды тұрақты бақылау кәсіпкерді өне бойы
Кәсіпкерліктің мәнін толық түсіну үшін оны меншік қатынастарын
Демек, кәсіпкер мен меншік иесі арасында айтарлықтай байланыс
Кәсіпкерлік дамуының дәрежесі, немесе жетілдірілмеген болуы мүмкін. Кәсіпкерлік
Нарықтық экономика үшін күрделі «ауруға» бірден қарсы тұра
Қазіргі нарықтық шаруашылық монополияға, инфляцияға қарсы, шараларынсыз, өндірістің
Егер мемлекет ақшаны нарықтық экономикаға жібергеннен артық шығарса,
Ерте ме кеш пе экономиканың мемлекетсізденуі, оның мемлекеттің
Бұл жағдайда жекешелендірудің теориялық анықтамасын берудің маңыз
70-80 жылдарда жекешелендіру бүкіләлемдік құбылысқа айналды. 80-жылдың аяғында
Біздің жағдайымызда жекешелендірудің ерекшелігі меншіктің мемлекет қолында жоғары
Национализациялануға қарағанда жекешелендірудің ерекшелігі процесі бір сатылы акт
Ал тағы да кемінде екі сатыдан тұру керек:
Жекешелендірудің түрі көп, әрбір ел өзінің қайталанбас жекешелендіру
Ешбір елде жекешелендірудің ойдағыдай керемет тәсілі жоқ. Әрбір
Жекешелендеруді кең шеңберде тиімді және кезеңдер мен өткізу
Әр түрлі елдердің тәжірибесі көрсеткендей жоғарыда аталған шарттардың
Мысалы: Қазақстан Республикасында да жекешелендіру процесінде де қиын
Республикада мемлекет иелігінен алу мен жекешелендірудің 2 кезеңі
Жекешелендірудің 1993-1995 жылдарға арналған екі кезеңнің ұлттық бағдарламасында
Бірінші бағыт - шығын салаларды қамтиды. Онда 200
Екінші бағыт - жаппай иелендіру. Бұл жолы 500
Үшінші бағыт- аса ірі және бірегей кәсіпорындарды және
1992 жылдың орта кезеңінде Қазақстан Ресбуликасының 35 акциөнерлік
Сонымен жекешелндіру нарықтық экономикаға өтудің алғышарттарын жасай отырып,
1.2. Қазақстан Республикасында орта және шағын кәсіпкерлік субъектілерінің
Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың мемлекеттік
Жалпы шағын кәсіпкерлікті дамыту аймақтық экономиканы көтерудегі
Кесте 1
Алматы облысының шағын кәсіпкерлік субъектілерінің саны туралы мәлімет
Жылдар 2000 ж 2001 ж 2002ж 2003ж
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің саны 17587 18317 18808 34568
Оның ішінде, өндірісте 297 430 442 618 785
Алматы облыстық кәсіпкерлік, шағын және орта бизнесті дамыту
Осы кестеде келтірілген мәліметтерден байқалғандай, талдауға алынған 2000-2004
Алматы облысындағы шағын және орта кәсіпкерліктің даму барысын
Алматы облысы бойынша 2000 жылы 17587 шағын кәсіпкерлік
1-кестеде келтірілген мәліметтерден байқалып отырғанындай, облыс бойынша шағын
Өндірістегі шағын және орта бизнестің даму барысында салық,
Кесте 2.
Алматы облысы бойынша жеке кәсіпкерлікпен айналысатын тұлғалардың ішіндегі
Саны
Адам Үлесі % Адам Үлесі % Адам
А 1 2 3 4 5 6
Барлығы, соның ішінде 12509 100 11943 100 15555
А) патент негізінде 9324 74,5 8934 74,8 11933
В) тіркеу куәлігі бойынша 3185
Алматы облысы бойынша салык, комитетінің мөліметі бойынша.
2-кесте мәліметтерінен байқалғанындай, тіркеу куәлігі негізінде қызмет ететін
Кесте 3
Алматы облысы бойынша шағын және орта кәсіпкерліктегі
өндіріс көлемі
Экономикалық қызмет түрі өндіріс көлемі
200 1ж 2002ж
Сома сы үлссі% Сома сы
І
Барлығы Оның ішінде: 2751,7 100
Өнеркәсіп өндіріс 606,1 22,ОТ1 1848,9
Ауылшаруашылық өнімдерін қайта өңдеу 382,4 ^Г89
құрылыс 203,4 7,39 546.3
Көлік және байланыс 42,6 1,55
Сауда 1095,9 39.82 3109,4
конақ
Тағы басқа
Алматы облыстық кәсіпкерлік, шағын және орташі
3-ші кесте мәліметтері негізінде Алматы облысы бойынша шағын
Өнеркәсіп өндірісіндегі кәсіпкерлік
Өндірістегі шағын кәсіпкерліктегі субъектілердің алғашқы қалыптасып дамуында инвестициялық
Өнеркәсіптік құрал жабдықтарға бағытталған күрделі қаржы салымына салық
Басқа да әр түрлі салық жеңілдіктеріне байланысты шектеу
Лаффер қисығы
Мұндағы, К- салық ставкасы; У-бюджет кірісі; К.- салық
Салықтың төмендеуінің нәтижесі болып экономикалық өрлеу мен мемлекет
Осы тұста заңды бір сұрақ туады салық салудың
1.3 Кәсіпкерлік қызметті салықтық реттеу мемлекеттік реттеудің
Мемлекеттік реттеудің экономикалық қажеттігі туралы мәселенің теориялық негізін
Мемлекеттің экономиканы реттеу оның эконмикаға араласуын білдіреді. Нарықтық
Шведтік тәжірибеде дәлелдегендей аралас экономикада нарықтық және мемлекеттік
Мемлекет экономикаға нарықтық механизм кері әсер берген тұста
Қазіргі танда экономиканың реттеудің нақты анық жолы жоқ
Кейнсиандық теорияның негізін қалаушы, көрнекті ағылшын экономисті. мемлеке
Кейнсиандық тсория мемлекеттік реттеудің басты макроэкономикалық бағыттарына негізделеді.
Неоклассикалық теория еркін бәсекелестікке, экономикалық тұрақтылыққа негізделеді бұл
Бірақ бұл екі негізгі ағымның бір біріне қарама-қайшы
Неоклассикалық мектептің өкілдері (А.Маршалл, М.Уэйденбаум, А.Лаффер және т.б.)
Өз кезегінде неоклассикалық теориядан екі бағыт: ұсыныс экономикасы
Экономикалық процестердің мемлекет тарапынан реттелуі кез келген қоғамдық
Экономикалық процестердің мемлдекеттік тарапынан реттелуі кез келген қоғамдық
Жоспарлы экономикалық жағдайларында реттеу жалпылық сипат алып, дамудың
Сөйтіп тауар-ақша қатынастары мен оларға сәйкес экономикалық зандардың
Нарық қатынастары бұл үлгіні жоққа шығарады. Оның орнына
Аталған реттемелер экономиканың белгіленген бағытта дамуын үйлестіріп отыруға
Республика аймақтарының экономикалық дамуының әркелкілігі мен өндірістегі орналастыру
қаржы ресурстарының болуы;
аймақтың әлеуметтік инфорқұрылымының даму деңгейі;
аймақтарда орналасқан шаруашылық органдарының өзін-өзі қаржыландыру
Қазақстан экономикасының шикізаттық бағытта болуы жағдайындағы мемлекеттік бюджеттің
Аралас өндірістің дамытудың қажеттігінің тағы бір себебі: экономиканың
Мемлекет тарапынан және нарықтың өзін-өзі реттеуі экономикадағы ахуалға
Қаржылық реттеуде салық арқылы реттеудің маңызы зор. Нарық
Салықтық реттеу кәсіпорындар мен халықтың белсенділік көрсетуге мүдделігін
Салықтық реттеуде салықтар ставкасының мөлшері сияқты факторлардан басқа
Сондықтанда да 2001 жылдың 12 шілдесінде жаңа салық
Жаңа салық заңдылығы бойынша салық саясатының негізгі бағыттары
• салық заңдылығын орнықтыру;
• мемлекеттің фискалдық саясатын дамыту
• экономикаға шетел капиталын тарту;
• шағын бизнесті дамыту үшін
Экономиканың мемлекет арқылы реттеуде салықтық реттеудің маңызы зор.
Салықтық реттеу кәсіпорындар мен халықтың экономикалық белсенділігін арттыруға
Салықтық реттеу - осы категорияның атқаратын функциялары арқылы
Фискалдық функция мемлекеттік бюджеттің кірісінің құру ролін салықтар
Реттеушілік фукнциясы салықтың элементтерін реттеу тұтқасы ретінде қолдану
2-тарау. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметке салық
2.1.Жеке кәсіпкерлерге салық салу ерекшеліктері
Нарықтық қатынастар жүйесі, кәсіпкерлікті дамытуға жағдай жасайтын және
Орта және кіші кәсіпкерлікті дамыту мәселесі бүгінгі күні
Дамушы елдерде шағын және орта бизнесті дамыту мемлекеттін
Кәсіпкерлікті дамытудың алғашқы іргетасы ең алдымен кооперативтер құру
Кейінірек, қайтадан "Кооперация туралы" заң жаңаланып, өнделіп қайтадан
Алдыңғы тараулардан байқап отырғанымыздай, кәсіпкерлер саны уақыт оте
Жеке кәсіпкерлік- бұл өз атынан өзіндік тәуекелділікпен және
Сипатына байланысты адамдардың іс-әрекетінің негізгі екі типі бар:
Жоғарыда көріп отырғанымыздай, кәсіпкерлік қызметпен айналысатын субъектілер саны,
Арнаулы салық режимін қолдана отырып мемлекет кәсіпкерлік қызметтің
Енді оған толығырақ тоқталатын болсақ, өтпелі ксзеңді басынан
Салық салу объектісі болып, салық төлеушілердің ҚР территориясы
Салық салудың оңайлатылған жағдайын қолданушыларда міндетті түрде төмендегі
• орналасқан жері бойынша
• бекітілген үлгіде өтініші болуы
• лицензиялауға жататын қызметті жүзеге
• мемлекеттік тіркеуге байланысты
• банктегі шоты туралы
• сондай-ақ басқа да бюджетпен
Сондай-ақ, кіші бизнес субъектілері төменде көрсетілген салық төлеу
1. Жалпыға бірдей белгіленген тәртіп;
2. Біржолғы талон негізіндегі АСР;
3. Патент негізіндегі АСР;
4. Оңайлатылған декларация негізіндегі АСР.
Бұлардың әрқайсысына жеке жеке анықтама беретін болсақ, бір
Патент арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және
Тіркелген жиынтық салық салу тәртібімен салық төлеушілер бірыңғай
төмендегі кестеде атап көрсетуімізге болады.
+ •
Тағы да көңіл бөлетін басты мәселелердің бірі, салықты
Тоқсандық табысы Ставкасы
2000,0 мың теңгеге дейін қоса алғанда Табыс
2000,0 мың теңгеден жоғары-3000,0 мың теңгені қоса
3000,0 мың теңгеден жоғары 110,0 мың
Ал, салынады.
заңды тұлғалардың
Тоқсандық табысы Ставкасы
2000,0 мың теңгеге дейін қоса алғанда Табыс
2000,0 мың теңгеден жоғары- 4500,0 мың теңгені қоса
4500,0 мың теңгеден жоғары-6500,0 мың теңгені қоса
6500,0 мың теңгеден жоғары 345,0 мың
Егер, есепті кезеңнің қорытындысы бойынша жалдамалы қызметкерлердің орташа
Табыстың шекті мөлшері асып кеткен жағдайда, салық сомаларын
Қазақстан Республикасында сонымен қатар ауыл шаруашылығын дамытудың маңызы
Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін
1) осы арнаулы
2) осы арнаулы
3) осы арнаулы салық режимін қолданылатын
4) Қазақстан Республикасының Үкімет белгілеген қажеттілік нормативтері
5) Қазақстан Республикасының Үкімет белгіленген қажеттілік нормативтері шегінде
1. Қосылған құн салығын төлеушілер
2. Арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге
Жер учаскесін бағалау құны бірыңғай жер салығын есептеу
Бірыңғай жер салығын төлеу учаскесі орналасқан жер бойынша
Төлеудің бірінші мерзімінде бірыңғай жер салығын төлеушілер ағымдағы
Жер учаскелерін жалға берген (алған) кезде
1. Шаруа қожалығы жер учаскесін
Жалға алушының пайдалану кезеңі жер учаскесін жалға алған
Бұл орайда жер учаскесін жалға беруден алынған (алынуға
2. Шаруа қожалығы бірыңғай жер салығын төлеуші
Жер учаскесін жалға беруден алынған табыс бойынша шаруа
1. Бірыңғай жер салығын төлеушілер жыл сайын ағымдағы
2. Бірыңғай жер салығын төлеуші осы арнаулы салық
1) ағымдағы салық кезеңі үшін бірыңғай жер салығы
2) нотариат немесе селолық атқарушы органдар куәландырған жер
Жер пайдалану құқығына актісі болмаған жағдайда бірыңғай жер
3) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган берген
4) әлеуметтік салық сомаларын есептеу үшін қажетті
3. Осы арнаулы салық режимін таңдап алған жаңадан
• Таратылған немесе қайта ұйымдастырылған кезде бірыңғай
• Бірыңғай жер салығы төлеушілер шаруа қожалығының
Бірыңғай жер салығын төлеушілер бірыңғай жер салығы бойынша
1) әлеуметтік салық бойынша декларация;
2) төлем көзінде ұсталатын жеке табыс салығы
3) жинақтаушы зейнетақы қорларына
4) жер бетіндегі көздерден
Жоғарыда түсінік беріп өткен кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлері
Қазақстан Республикасында салықтар және басқа да толемдер Қазақстан
Қазақстан Республикасындағы салық зандары және бюджетке төленетін басқа
Қазақстан Республикасының салықтары және бюджетке төленетін басқа да
Қазақстан Республикасында салынатын салық және бюджетке төленетін басқа
Арнаулы салық режимін қолданатын жеке кәсіпкерлер арнаулы салық
Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде төленген жеке табыс
Жеке табыс салығы бойынша декларация тапсырушы салық төлеушілер
2.2. Кәсіпкерлікпен айналысатын субъектілерден түсетін салықтық түсімдер және
Жоғарыда қарастырып өткеніміздей, Алматы облысы бойынша шағын және
Сонымен бірге жоғарыдағы, кәсіпкерлік қызметтің дамуын жан-жақты қарастырған
Енді, соңғы жылғы Алматы облысы бойынша кәсіпкерлік қызметтің
Кесте 5 Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің өсу серпіні 2003-2004жж.*
Шағын кәсіпкерлік субъектілері,
оның ішінде 2003 жыл 2004 жыл
Тіркелгендері 51680 56961
Нақты қызмет жасайтындар 48562
* Алматы облыстық СК мәліметтері бойынша
Кестеден байқап отырғанымыздай, былтырғы жылмен салыстырғанда кәсіпкерлік субъектілерінің
Сонымен қатар, 5-кестеде келтірілген субъектілердің ішінде бюджетпен есеп
Кесте 6
Алматы облысы бойынша шағын кәсіпкерлікпен айналысатын субъектілер саны,
Шағын кәсіпкерлік субъектілері Субъектілер саны Жалпы
Жалпыға ортақ тәртіппен қызметін жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлер
Оңайлатылған декларация негізінде қызметін жүзеге асыратындар 6229
Патент негізінде бюджетпен есеп айырысатын жеке кәсіпкерлер
Біржолғы талон негізіде жұмыс жасайтындар 522
Шаруа қожалықтары 34354 60,0
ШКС — заңды тұлғалар 5382 9,0
* Алматы облыстық СК мәліметтерінен
Кестедегі мәліметтерді диаграммадан анықтап көруге болады
(1-сурет). Кесте мен диаграммадан байқағанысмыздай облыстағы кәсіпкерлікпен айналысатын
Бюджетпен есеп айырысу түрлеріне байланысты шагын кәсіпкерлік субъектілерінің
*6-кесте негізінде жасалган.
Кесте мен соның
Алматы облысында шағын кәсіпкерлік субъектілері түрлерінің барлық түрлеріне
Содан кейінгі орында, оңайлатылған декларация негізінде және патент
Сонымен, 01.01.2005 жылғы жағдай бойынша Алматы облысында жалпы
Ал, былтырғы жылғы мәлімет бойынша, жалпы тіркелген кәсіпкерлердің
Кесте 7
Шағын бизнес субъектілері салықтарының бюджеттік түсімегі алатын орны
2005 жылғы қаңтар айында тіркелген кәсіпкерлік субъектілерінің ішіндегі
Кесте 8 Арнаулы салық режимін қолданатын заңды түлгалардан
Барлық Оның ішінде Салықтық Оның
Заңцы тұлғалар тіркелге ндері нақты қызмет
дары салықтардағы үлесі (%-бен)
Шағын кәсіпкерлікпен 5382
аиналысатын
тұлғалар барлығы, оның ішінде
Ауыл
өншін өндіруші
Оңайлатылған 421 380 97148,4 3,5
декларация негізінде
қызметін жүзеге асыратындар
Жалпыға ортақ 4784 4784 1862116,0 67,8
тәртіппен қызметін
жүзеге асырушылар
Жалпы тіркелген шағын бизнес субъектілерінің ішіндегі заңды тұлғалардың
оңайлатылған режим бойынша қызметін жүзеге асыратын салық төлеушілер
Патент негізінде қызметін жүзеге аысратын ауыл шаруашылығы өнімін
Жалпыға бірдей тәртіппен қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғалар
Жоғарыда келтірілген кестедегі мәліметтерден көріп отырғанымыздай, қызметін жалпыға
Енді, жеке кәсіпкерлікпен айналысатын тұлғалардың жай—күйіне келетін болсақ,
Бірыңғай жер салығының негізінде қызметін жүзеге асыратын және
Патент негізінде қызметін жүзеге асыратын жеке тұлғалардың тіркелгені
Оңайлатылған декларация негізінде қызметін жүзеге асыратын 6229, нақты
Базарларда жылына 90 күннен артық қызметін жүзеге асыратын
Кесте 9
Жеке кәсіпкерлерден түсетін салықтык түсімдердің шағын бизнестен алынатын
Барлық Оның ішінде Салық Оның барлық
Жеке кәсіпкерлері тіркел гендері нақты қызмет атқаратын дары
түсімдер (мың теңге) кәсіпкерліктен түсетін салықтардағы үлесі (%-бен)
Барлық шағын бизнеспен 51579 49236 664436,6 24,1
аиналысатын жеке кәсіпкерлер, оның ішінде
Бірыңғай жер салығы бойынша бюджетпен есеп 34354
айырысатын шаруа қожалықтары
Оңайлатылған декларация 6229 5869 253392,9 9,2
непзщде қызметін жүзеге асыратындар
Патент негізінде қызметін жүзеге асырушылар 9202 8926
Бір жолғы талон негізінде қызметін жүзеге асыруылар
Жалпыға ортақ тортіппен 1272 692 126920,6 4,6
қызметш жүзеге асырушылар
9-кестеден көріп отырғанымыздай, жеке кәсіпкерлердің ішінде саны жағынан
Алдыңғы, яғни 2005 жылғы қаңтар айымен салыстырғандағы шағын
Шағын бизнес субъектілерінен түскен салықтық түсімдер,
2003-2004жж. (млн.тг.) Сурет 2
01.01.2005ж. бойынша 3274 нақты жұмыс жасайтын заңца тұлғалардан
Сонымен бірге, үстіміздегі жылдың басында шаруа қожалықтарын қоспағанда
Келесі, шаруа қожалықтарына келетін болсақ, осы жылдың басындағы
Осылайша 2003 жылмен салыстырғанда 2004 жылда барлық шағын
Салықтық түсімдердің төмендеуіне салықтық түсімдердің басым бөлігін құрайтын
Оның себептері сол, біріншіден нақты жұмыс жасайтын заңды
Сондай-ақ, 2003 жылы Алматы облысы бойынша жүргізілген салықтық
Сонымен бірге, шағын кәсіпкерліктен түскен салықтық түсімдердің азаюына
Аталған субъектілер бойынша салықтық түсімдердің дер кезінде және
Дгенемнен, салық қызметі органдары тарапынан бақылауды мүлдем тоқтатуға
екі жағдайда салық объектілері төмендетіліп көрсетілгендіктен оларға
11 субъектіде фискалды жадысы бар бақылау-касса машинасын
Сонымен қатар СК қызметкерлерімен бір жолғы талондарды тарату
Салық комитетінде, сонымен бірге шағын кәсіпкерлік субъектілерімен салық
З-тарау. Жеке кәсіпкерлерге салық салуды жетілдірудің бағыттары
Шағын бизнестің қасиеті - нарық қеңістігін қеңейту мақсатында
Қазіргі кезде, зерттеу нәтижелері керсеткендей өндірістің экономиканың барлық
Бірақ осындай жетістіктерге қарамастан, сәйкесінше аса жоғары емес
Мұндай жағдайда кәсіпкерлерге өндірістік-шаруашылық қызметтерін тиімді түрде жүзеге
Осыған қоса, қазіргі кезде мемлекет тарапынан қорғау мен
Қазақстанда 2003 жылдан бастап 9 айға шағын кәсіпкерлік
Шағын бизнес саласындағы заңнаманың келелі мәселелерін шешу Алматыда
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі, Бас прокуратура, Индустрия және
Қайта қаржыландыру ставкасы төмендетілді. Қазақстаннның Ұлттық Банкі 2002
Қаржы ресурстарының басым бөлігінің мемлекет қарамағына өтуі кәсіпорындарының
Ал, мемлекеттік бюджеттің негізгі кіріс көзі салықтар екені
Салық ставкаларын ауытқыту арқылы өндірістегі шағын және орта
Енді салық жеңілдіктерін тиімді де икемді салықтық реттеу
Экономиканы реттеу барысында
ғылыми-зерттеу, тәжірбиелік-конструкторлық жұмыстарының өркендеуіне жағдай жасау;
робототехника, биотехнология, электроника тәрізді ғылымды көп қажет
инвестиция барысын реттеу.
Салық жеңілдіктерінің салық төлеуден толық немесе жартылай босату,
Өндірістегі шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау барысында салық
Қазақстанда кәсіпкер тұлғалардың қайырымдылық қорларына көрсеткен көмектері салық
Салық төлеу тәртібі мен мерзімі салық салу жүйесінің
10 күн мерзім ішінде, барлық есепті жылдан кейігі
1) есептелген табыс салығының сомасын банк мекемесі арқылы
1) табыс алушы жеке тұлғаның талап етуі бойынша,
2) салық жылы аяқталған соң 30 күн ішінде
3) Толем көзінен салық ұсталмаған жағдайда
Зерттеу барысында біздің байқағанымыз, салықтық реттеу құралдарының ықпалының
Сонымен, экономиканы салықтық реттеу барысында, оның соңынан туындайтын
4-кестеде Алматы облысы бойынша шағын және орта бизнесіндегі
Салықтың көмегімен мемлекет нақты түрде белгілі бір салаларда
Экономикалық зерттеулер институтының келтірген мониторингтік зерттеулер бойынша салық
Кесте 10
Салалар бойынша кәсіпорындардың төлейтін салықтарының саны, % есебімен*.
Сала Төленетін салық саны
3-тен аз 3-тен 5-ке дейін 6-дан 8-ге дейін
Барлық мекемелер 9.8 52.0 29.2 8.9
Кәсіпорын 2.1 47.9 34.0 16.0
Ауыл шаруашылығы 36.4 42.3 15.2 6.1
Сауда 8.3 56.4 27.8 7.5
Қызмет көрсету 9.4 51.3 31.6 7.7
*Экономикалық зерттеулер институты сандық мәліметтерінен
Бірақ салық ауыртпалығының деңгейін тек сандық қана көрсеткіш
Республикадағы өнеркәсіп өндірісінің шикізат өндіру бағытында басым дамығандығы,
Қорытынды
Салық салу бойынша жүз пайыздық тиімділікке жету дамыған
Жоғарыда айтылып кеткендерді ескере отырып, шағын және орта
Қазақстан Республикасында салық салу ерекшеліктері кәсіпкерлікті қолдау мсн
Осыған байланысты салық салумен байланысты проблемалар өзекті және
Ескі салық кодексі бойынша қызмет еткен салымдар мен
Айта кету керек шағын және орта кәсіпорындардың дамуы
Осының барлығы нарықтық экономика дамуының басты мәселесі болып
Шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы Қазақстан Республикасы экономикасының
Сондықтан батыс елдерінің нарықтық экономикасы сияқты, мемлекет тарапынан
Жергілікті жерлерде мемлекеттік қолдау тиімді. Неге десек жергілікті
Шағын және орта бизнесте инвестициялық жобаны несиелеу үшін
• құқықтық қамтамасыз ету.
• қаржылық қамтамасыз ету
• салықтық қамтамасыз ету
• кадрлық және инфрақұрылымдық
Ұсынылып отырған салық салу механизмдері мемлекетке және салық
Міне осыдан салық салу механизіміне жүйелі келу, біздің
Республикада қазіргі уақытта шаруашылық субъектілер үшін берілетін салық
Несие проценттерін қайтару мерзімін шағын және орта кәсіпорындарын
Оларды ішкі кредит ресурстары немесе сыртқы заем арқылы
Сондықтан салықтық құралдар басқа да мемлекеттік реттеу құралдарымен
Қорыта келгенде кәсіпкерліктің кез-келген нысанының дамуында салық механизмінің
Кәсіпкер салық жүйесіне бірнеше рет енгізілетін өзгерістер мен
Зерттеу барысында қалыптасқан пікірлерге тоқталатын болсақ:
жеке тұлғалардың табысынан алынатын салықты алғашқы 2-3 жылда
аванстық төлемдер жасау барысында кәсіпкер тұлғаға 1-2 ай
төлем көзінен салық салынатын салықтар табыстарға жинақтаушы зейнетақы
Шағын бизнес субъектілерінің жиынтық салығы кәсіпорынның жылдық жиынтық
Бүгінгі күнде орта бизнес субъектілерінің мониторнгін ұйымдастыру қажеттілігі
Дамыған елдерде белсенді жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар, өз
Жеке кәсіпкерлерге қосылған құн салығын салған кезде, аталған
Республикамызда егер өндірістік кәсіпорындардың, шағын және орта кәсіпкерліктің
Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақстан республикасының Кодексі "Салық
2. Закон Республика Казахстан
3. Закон Республики Казахстан "Об индивидуальном предпринемтельстве", 19.0б.1997г.
4. Қазақстан Республикасы Президентінің "Шаруашылық серіктестік
5. Гражданский кодекс республики Казахстан, 27.12.1994г.
6. Қазақстан Республикасы Президентінің "Өндірістік кооператив туралы"
7. Қазақстан республикасының "Салық және бюджетке
8. Указ Президента республики Казахстан, имеющий силу Закона
9. Современный экономический словарь. Под.ред.
10. Чипурин М.М., Киселева Е. А. Курс экономической
11. Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и
12. Налоги. Под ред. Д.Г. Черника // М.
13. Курс экономики. Под ред. Б,А- Райзбергд //
14. Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы // Алматы,
15. Смит А. Исследование о природе и
16. Құланбай Э. Шағын бизнес
17. Идрисова Э.К. Қазақстандағы салық және салық
18. Ермекбаева Б. Ж. Салық салу
19. Черник Д.Г. Налоги в рыночной эконоомике
20. Кенесов Б. Американский бизнес требует перемен
21. Юткина Т.Ф. Налоги и налогооблажение. //
22. Бухгалтерлік бюллетень №49 (258) желтоқсан 2003
23. Алипов А. Механизм налогооблажения малого и среднего
24. Томпиев М.К."Малое предпринимательства и ее проблемы" Алматы,
25. Ваксян И.М. "Эффективные методы и
26. Туржанов. С. О состоянии малого бизнеса г.Алматы
27. Туржанов С.А. большие проблемы малого бизнеса// Налоговый
28. Дауранов И., Рудецких
29. Байниетова
30. Байнеева Б. Современные состояние и
31. Алматы облыстық кәсіпкерлік, шағын және орта бизнесті
32. Алматы облыстық СК 1-Н, 2-Н 2003-2004жж. есебі.
2
Шағын бизнес субъектілеріне салық салуды жетілдіру бағыттары
Шағын бизнес субъектілерінің қызметіне салық салу
Орта және кіші бизнес субъектілерінің дамуын мемлекеттік қолдауды жүзеге асырудың салықтық аспектлері
Кәсіпкерлік қызметке салық салу мәселелері
Кәсіпкерліктің экономикалық табиғаты мен маңыздылығы
Шағын бизнес субъектілеріне салық салу режимі
Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау мен қорғау
Мемлекет пен шаруашылық жүргізуші субъектілердің мүдделері
Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау мен дамыту туралы
Жеке тұлғалардың кірістеріне салық салу ставкалары