Дербес электронды есептегіш машинаның дамуы

Дербес электронды есептегіш машинаның дамуы.

Есептеудің, оған пайдаланатын аспаптар мен құрылғылрдың тарихи өте көне заманда жатыр. Есептеу құрылғылары
пайда болмай тұрып, адамдар әр түрлі есептеуді жүргізу мүмкіндіктерін іздеді. Бұл үшін олар қол саусақтарын, тастарды,
ағаш таяқшаларды пайдаланады. Олар тастарды үйіп немесе қатарлап тізіп есептеулер жүргізді. Заттардың саны жерге
сызған сызықшалармен, ағаш таяқшаларда жасалған кертіктерімен немесе жіптерге түйілген түйіншектермен
есептеледі. Есептеу көлемінің күн санап артуы есептеулерді қалайда бір құралдың көмегімен жүргізуді талап етті. Ең
ерте заманғы және бәрімізге белгілі есептеу құралы есепшот болып табылады. Есепшоттың пайда болған уақытын осы
кезге дейін ешкім айта алмайды. Деректерге қарағанда есепшоттың жасы 2000-
5000 жылдар шамасында, ал ертегі пайда болған жері Қытай және Гре-
ция.Бұл санау құралын гректкер мен Батыс Еуропалықтар «абак» деп, қы-
тайлықтар «суанпан» жапондықтар «серобян» деп атаған. Бұл құралман есептеулер оның шұңғыл тақтада орналасқан
тастарын жылжыту арқылы жүргізілген. Тастар піл сүйегінен, түрлі түсті өрнектерден, қола металдан
жасалады.Есепшоттар бұл түрінде қайта өркендеу дәуіріне дейін пайда-
ланып келеді.Оның өзгертілген түрі осы күнге дейін қолданып келеді.
Есепшот Ресейде 16-17ғасырларда пайда болған. 17ғасырдың басында ша-
тландиялық математик Джон Непер логарифм түсінігін енгізді және өзі-
нің логарифм кестесін жариялады. Екі ғасыр бойы әр елдің оқымысты-
лары логарифм функциясының негізінде жасалған есептеу құралын же-
тілдірумен шұғылданды. Тек 1761 жылы ғана ағылшын Д.Робертсон жү-
гіртпесі бар. Навигациялық есептеулер жүргізуге арналған логарифм сыз-
ғышын жасады. Мұндай құрал жасау идеясын 1660 жылдары Иссак Ньютон ұсынған болатын. Соңғы кезде логарифм
сызғыштары иженер-
лердің бірден- бірі есептеуіш құралы болып келді бірақ электронды каль
куляторлар соңғы кезде оларды қолданудан ығыстырды. 1642 ж француз
математигі Блез Паскаль 19 жасында дүние жүзінде бірінші рет «қосу
машинасы» деген атпен белгілі, жетектер мен дөңгелектерден тұратын механикалық есептеу машинасын құрастырды.
Паскальдің машинасында
көп мәнді сандарды қосу мүмкін болды. жылы атақты неміс мате-
матигі Лейбниц Паскальдің идеясын дамытып, өзінің механикалық есеп-
теу машинасын-арифмометрді құрастырды.Дөңгеліктің орнына мұнда цифрлар жазылған цилиндір қолданылады. Бұл құрал
күрделі қосу мен алу есептеулерін жүргізуімен қатар, сандарды бөлу көбейту, тіпті квадрат
түбірін табу амалдарын да орындайтын болды. Кейін арифмометр бірне-ше рет жетілдірілді.Бұл бағытта орыс
өнертапқыштары П.Л.Чебышев пен
В.Т.Однер көп еңбек етті.Арифмометр қазір әр оқушының қолында жүретін калькулятордың негізін салды. Арифмометр мен
қарапайым каль
кулятор есептеу жұмыстарын механикаландыру құралдарының қызметін атқарады, бұларда есептеуде адамның өзі
әрекетттер тізбегін анықтап бас
қарады. Есептеуіш техникаларының қарқындап дамуы 19 ғасырдан бас-
талды. Есептеуіш техниканың дамуындағы келесі қадам алдын ала жа-
салған бағдарлама бойынша адамның қатысуынсыз есептеулер орындай-
тын құрылғылар жасау болды. Мұндай алғашқы есептеуіш автоматтың авторы ағылшын оқымыстысы. Чарлз Бэббидж еді,
сондықтан көптеген адамдар оны қазіргі « компьютердің атасы » деп атайды.
1833 жылы ол бағдарлама арқылы басқарылатын «Аналитикалық
машина» жобасын жасады. Бұл машинада қазіргі компьютерлерде бар барлық негізгі құраушылар: бастапқы сандар мен
аралық нәтижелерді сақтауға арналған жад, жадтан алынған сандар мен амалдар орындайтын арифметикалық
құрылғы, берілген бағдарлама бойынша есептеу барысын
қадағалап отыратын басқару құрылғысы деректерді енгізу мен оларды басып шығару құрылғылары болды. Бэббидждің
идеясы өз уақытынан озық еді. Оны машинасы өте күрделі құрылғы болғандықтан, ол кездегі
техникалық мүмкіндік мұны жүзеге асыра алмады. Басқару бағдарламасы