Банктің резервтік капиталы
ЖОСПАР
1. МАҚСАТТАРЫ, САПАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ ЖӘНЕ РҰҚСАТ
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУ ЭЛЕМЕНТТЕРІ ЖӘНЕ
2.1 Қаржылық жағдай туралы есеп беру
2.2. Қаржылық нәтиже туралы есеп беру
2.3. Ақша қозғалысы туралы есеп беру
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 15
Қосымшалар 16
1. МАҚСАТТАРЫ, САПАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ ЖӘНЕ РҰҚСАТ
Банктің қаржылық есептілігі - пайдаланушыға бухгалтерлік
Қаржылық есеп беруге дайындық қаржылық есеп
Қаржы есебі келесі қағидалар арқылы жүргізіледі:
есептеу әдісі - операциялардың және
қызметтің үздіксіздігіне рұқсат ету, компания әрекетін
Қаржылық есептің негізгі мяқсаты - тиімді
нақты және әлуетті инвесторлар мен кредиторларға
нақты және әлуетті инвесторлар мен кредиторларға
банктің ресурстары, міндеттемелері,
Қаржылық есеп - шын мәнісінде шаруашылық
Айқындылық - есеп берушілік ұғымының алғышарты
Айқындылық пен есеп беру туралы он
Бүгінгі танда ұлттық үкіметтер және Орталық
Айқындылық пен есеп берудің қажеттілігі ұйымдардың
Айқыңдылық және есеп беру өзара байланысты.
Бірақ айқындылық пен есеп беру басты
Айта кететін жайт, айқындылық пен құпиялылық
Ақпараттар ағынының ұлғаюына байланысты кейінгі кезде
Пайдалылықтың басты көрсеткіші маңыздылығы болып табылады.
Пайдалы, тиімді, ашық және сенімді ақпарат
- ашықтылық;
- сенімділік;
- салыстырмалық;
- түсініктілік.
Ақпараттың ашықтылығы бухгалтерлік есеп берудің жақсы
Сенімділік. Ақпараттарда материалдық қателіктер мен болжамдар
Салыстырмалылық. Қаржылық есептілікте ұсынылған көрсеткіштер, әр
Түсініктілік. Ақпараттар пайдаланушы үшін әрдайым түсінікті
Берілген ақпараттардың толықтығына шектеу бар. Бұл
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП БЕРУ ЭЛЕМЕНТТЕРІ ЖӘНЕ
Қаржылық есеп беру (отчетность) банктің қаржылық
активтер - бұл жасалған әрекет нәтижесінде
міндеттемелер - компанияның
капитал - міндеттемелерді орындағаннан кейінгі активтер.
Қаржылық есептің
табыстар - активтердің түсуі немесе ұлғаюы
шығындар - активтерді есептен шығару немесе
Қаржылық есеп берудің кез келген элементі
Қаржылық есеп беру элементін бағалау келесі
сатып алудың нақты құны;
қайта қалпына келтіру құны;
сатудың мүмкін бағасы;
дисконтталған құн.
Капитал тұжырымдамасы
таза активтің синонимі больш табылатын қаржылық
операциялық әлуетке қатысы
Банктерде басқа
банктің бухгалтерлік балансы;
табыстар мен шығындар туралы есеп беру;
ақша қозғалысы туралы есеп беру;
меншік капиталының өзгерісі туралы есеп беру;
есеп саясаты және түсініктеме хаттар туралы
Айта кететін жайт, банктер басқа шаруашылық
табысты және шығысты мойындау әдісі;
сатуға арналған, сатуға жарамды және өтеуге
нәтижесінде активтер мен баланстық есеп беру
банктік қызмет шығындарын анықтау үшін негіз;
жалпы банктік тәуекелге және осындай шығындарды
негізгі құралдарды, шетел валюталарын, бағалы қағаздарды
басқа да материалдық активтерді шығындарға жатқызу
Қаржылық есепте көрсетілген мәліметтердің дұрыстығына Директорлар
Қаржылық есептің халықаралық стандартына сай оған
- есеп беруші
- банктің өзінің
- есеп беру
- есеп беру
- нақтылық деңгейі.
2.1 Қаржылық жағдай туралы есеп беру
Ол бухгалтерлер жасайтын орталық есеп берудің
Экономикалық ресурстар = Пайда болу көздері
Экономикалық ресурстар бұл - активтер, ал
Активтер = Меншікті капитал + Міндеттеме
Батыс ғалымдарының тұжырымдарына сәйкес кез келген
1. Ол келешекте ақшаның өсуіне тікелей
2. Оның арқасында шаруашылық бірлігі пайда
3. Пайда алуға немесе оған бақылау
Егер осы міндеттемелердің біреуі болмаса, онда
Міндеттеменің де үш сипаттамасы
1. Кредиторлық қарыз белгілі бір оқиға
2. Бұл кредиттік қарызға шаруашылық бірлігінің
3. Міндеттеменің пайда болуына әсер еткен
Егер осы сипаттамалардың біреуі жоқ болса,
Екінші сипаттама несиелік қарызды этика, мораль,
Несиелік қарыздың үшінші маңызды белгісі -
Банктің баланстық есеп беруінде активтер бабы
Банктің баланстық есеп берулері немесе мерзімі
2.2. Қаржылық нәтиже туралы есеп беру
Бұл есеп беру банк қызметтерін талдауға
Табыс - банктің жиынтық міндеттемесінің өсуіне
Шығын - бұл банктің жиынтық міндеттемесінің
Пайда, табыс және шығыс - экономикалық
Кейбір жағдайларда бухгалтерлік есептің ережелері табыс
Сондай-ақ пайыздық табыс пен пайыздық шығын
Кезең ішіндегі табыс пен шығын туралы
2.3. Ақша қозғалысы туралы есеп беру
Таяу уақытқа дейін ақша қозғалысы туралы
Бірақ кейінгі кезде шетелдерде айтарлықтай белгілі
Ақша қозғалысы туралы есеп беру -
3-сурет. Банктің операциялық, инвестициялық және қаржылық
Ақша ағыны туралы ақпараттарды пайдалану көмектеседі:
кәсіпорынның ақша қаражатын табу мүмкіндігі мен
банктің таза активтегі
әр түрлі
Операциялық қызмет - қаржылық және инвестициялық
Инвестициялық қызмет - ақша эквивалентіне қосылмаган
Қаржылық қызмет - нәтижесінде меншікті капиталдың
Қаржылық және инвестициялық қызметпен байланысты ақылы
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп беруді
Тура әдіс түсімдердің негізгі түрлерін ашу
Жанама әдіс табыстар мен шығындар туралы
Сол сияқты жанама әдісті қолданғанда операциялық
Тікелей және жанама әдісті қолдану арқылы
Осы есеп беруде әрекет етуші мөлшерді
Инвестициялық және қаржылық қызметтердегі ақша қозғалысы
Нетто негізінде қаржылық мекемелердің келесі қызмет
қабылданған және белгілі өтеу мерзімінде өтелген
басқа қаржылық мекемелерден депозиттерді алу және
клиенттердің ақшалай
Шетел валютасындағы операциялардан шығатын ақша қаража-тының
Осы бөлімдер сипатына байланысты төтенше жағдаймен
Ал алынған және төленген пайыздар мен
Сондай-ақ операциялық қызмет нәтижесінде ақша қаражатының
Табыс және басқа да салықтарды төлеу
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Міржақыпова С.Т. Банктегі бухгалтерлік есеп. Алматы.
Теория бухгалтерского учета. Э.С.Хендриксен. М., 1999
Қосымшалар
1 Қосымша
№1 форма
СТН нөмірі
ОКПО коды
МФО нөмірі
Корр.шот нөмірі
Бас банк орналасқан жер
ЖЫЛДЫҚ БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНС
__________________________________________________________________
(банк атауы)
200__ жыл
мың.тг
АКТИВТЕР Символ Жыл басында Жыл соңында
1 2 3 4
І. Қолма-қол валюта, оның ішінде:
Ұлттық валюта – теңге
Шетел валютасы
ІІ. Қазақстан Республикасы Ұлттық банкіндегі салымдар
ІІІ. Басқа банктердегі салымдар
IV. Бағалы қағаздар
V. Тазартылған асыл металдар
VI. Несиелер мен лизингтер
VII. Басқа заңды тұлғалар капиталына инвестиция
VIII. Өтелмеген акцепт бойынша клиенттердің міндеттемесі
IX. Негізгі құралдар (амортизацияны есептемегенде)
X. Материалдық емес активтер (амортизацияны есептемегенде)
XI. Басқа да активтер
ХІІ. Минус: жіктелген активтер мен дебиторлық
011
012
020
030
040
050
060
070
080
090
100
120
130
БАРЛЫҚ АКТИВ І+ІІ+ІІІ+ІV
+V+VI +VII+VIII+IX+X+XI+XII
1-қосымшаның соңы
МІНДЕТТЕМЕЛЕР Символ Жыл басында Жыл соңында
1 2 3 4
І. Салымдар, оның ішінде:
Талап етілгенге дейінгі салымдар
Жинақ салымдар
Мерзімді салымдар
ІІ. Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің алдындағы
ІІІ. Басқа банктер мен ұйымдар алдындағы
ІV. Банктің бағалы қағаздары
V. Халықаралық қаржы ұйымдары алдындағы қарыз
VI. Өтелмеген акцептер бойынша банк міндеттемелері
VII. Басқа да қарызға аулар
VIII. Басқа да міндеттемелер 200
201
202
203
210
220
230
240
250
260
270
БАРЛЫҚ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
(I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII)
КАПИТАЛ Символ Жыл басында Жыл соңында
1 2 3 4
ІХ. Жарғылық акционерлік капитал (сатып алған
Х. Қосымша капитал
ХІ. Банктің резервтік капиталы
ХІІ. Негізгі құралдарды қайта бағалау бойынша
ХІІІ. Қайта бағалау өкімінде қалған өткен
ХІV. Банк өкімінде қалған өткен жылдық
ХV.Бөлінбеген таза табыс (жабылмаған зиян)
XVI. Азшылық үлесі
300
310
320
330
340
350
360
370
БАРЛЫҚ КАПИТАЛ
(IX+X+XI+XII+XIII+XIV+XV+XVI)
БАРЛЫҚ ПАССИВ:
2-қосымша
1 Қосымша
№2 форма
СТН нөмірі
ОКПО коды
МФО нөмірі
Корр.шот нөмірі
Бас банк орналасқан жер
ТАБЫСТАР МЕН ШЫҒЫСТАР ТУРАЛЫ ЕСЕП БЕРУ
__________________________________________________________________
(банк атауы)
200__ жыл
мың.тг
Символ 1999 жыл 2000 жыл
1 2 3 4
І. СЫЙАҚЫ (МҮДДЕ)
Басқа банктердегі депозиттер бойынша сыйақы (мудде)
Облигациялар мен басқа да бағалы қағаздар
Бағалы қағаздар қайта сатып алу шартымен
Банкке ұмынылған несиелер бойынша сыйақы (мүдде)
Заңды тұлғаларға (банктен басқа) ұсынылған несиелер
Жеке тұлғаларға ұсынылған несиелер бойынша сыйақы
Сыйақы (мүдде) алумен байланысты басқа да
ІІ. СЫЙАҚЫ (МҮДДЕ) ТӨЛЕУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР
Заңды тұлғаның (банктен басқа) депозиттері бойынша
Жеке тұлғаның (тұрғындардың) депозиттері бойынша төленген
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкітің несиелері бойынша
Банкаралық несиелер мен депозиттер бойынша төленген
Қазақстан Республикасы Үкіметінің несиелері бойынша төленетін
Банктік операциялардың бөлек түрлерін жүзеге асыратын
Сыйақы (мүдде) төлеумен байланысты басқа да
ІІІ. СЫЙАҚЫ (МҮДДЕ) (І-ІІ) АЛУМЕН
IV. СЫЙАҚЫ (МҮДДЕ) АЛУМЕН БАЙЛАНССЫЗ ТАБЫСТАР
Акционерлік капитал акциясы және басқа да
Қызмет көрсету, төлемдерді аудару және коммиссиялық
Қаржылық операциядан түсетін табыс (залал)
Қайта бағалаудан түсетін табыс (залал)
Қайта бағалаудан түсетін табыс (залал)
Сыйақы (мүдде) алумен байланссыз басқа да
V. СЫЙАҚЫ
Банк қызметкерлеріне төленетін шығыстар
Жалақы
Жәрдемақы
Жалақы қорынан төленетін салықтар
Банк қызметкеріне төленетін басқа да шығыстар
Кеңсені және жабдықтарды ұстау шығындары
Сот шығындары
Сыйақы (мүдде) төлеумен байланыссыз басқа да
VI. РЕЗЕРВКЕ ЕСЕПТЕГЕНГЕ ДЕЙІНГІ ТАЗА ОПЕРАЦИЯЛЫҚ
VII. СЫНЫПТАЛҒАН АКТИВТЕР МЕН ШАРТТЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
VIII. РЕЗЕРВКЕ ЕСЕПТЕГЕННЕН КЕЙІНГІ ТАЗА ОПЕРАЦИЯЛЫҚ
IX. АКТИВТЕРДІ САТУДАН АЛЫНҒАН
Бағалы қағаздарды сатудан алынған түсіи/шығыс
Несиелерді сатудан алынған түсіи/шығыс
Басқа да активтерді сатудан алынған түсім/шығыс
Шетел валютасының таза позициясы бойынша түсім/шығыс
X. БОЛЖАНБАҒАН БАПТАР
Болжанбаған табыс
Болжанбаған зиян
XI. САЛЫҚТЫ ТӨЛЕНГЕНГЕ ДЕЙІНГІ ТАБЫС (ЗИЯН)
ХІІ. САЛЫҚ ТӨЛЕМДЕРІ
ХІІІ. ТАЗА ТАБЫС (ЗИЯН) (ХІ-ХІІ)
ХIV. АЗШЫЛЫҚ ҮЛЕСІ
XV. АЗШЫЛЫҚ ҮЛЕСІН (ХІІІ-ХІV) ЕСЕПТЕМЕГЕНДЕГІ ТАЗА
100
110
120
130
140
150
160
170
200
210
220
230
240
250
260
270
300
400
410
420
430
440
450
500
510
511
512
513
514
520
530
540
600
601
666
700
710
720
730
740
800
810
820
900
901
999
1001
1002
3 Қосымша
№3 нысан
СТН нөмірі
ОКПО коды
МФО нөмірі
Корр.шот нөмірі
Бас банк орналасқан жер
АҚША ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ ЕСЕП БЕРУ
__________________________________________________________________
(банктің толық атауы)
200__ жыл
мың.тг
Көрсеткіштер Символ Алдыңғы жылға Соңғы жылға
1 2 3 4 5
1. Таза табыс 101
Түзету енгізу:
1.1. Қамтамасыз ету үшін бөлінген қаражат
(+)
1.2. Амортизациялық аударымдар
(+)
1.3. Сыйақы (мүдде) алумен байланысты есептелген
(-)
1.4. Сыйақы (мүдде) алумен байланысты есептелген
(+)
1.5. Басқа да есептелген табыстардан есептелген
(-)
1.6. Таза табыспен байланысты ақша қозғалысының
(-)
2. Операциялық (банктік) қызмет
2.1. Мемлекеттік бағалы қағаздар қоржынындағы өзгерістер
(-)
2.2. Басқа да бағалы қағаздар
(-)
2.3. Банктер ұсынған мерзімді депозиттер мен
(-)
2.4. Клиенттерге берілген несиелер
(-)
2.5. Басқа да талаптар
(-)
2.6. “Лоро” корреспонденттік шоттар
(+)
2.7. Банктен алынған мерзімді депозиттер мен
(+)
2.8. Клиентерден қабылданған депозиттер
(+)
2.9. Басқа да міндеттемелер
(+)
2.10. Операциялық (банктік қызметпен байланысты ақша
3. Инвестициялық қызмет
3.1. Басқа заңды тұлғалардың акциялары
(-)
3.2. Бағынышты борышқа жұмсалған инвестиция
(-)
3.3. Негізгі құралдармен басқа да материалдық
3.4. Инвестициялық қызметпен байланысты ақша қозғалысының
4. Қаржылық қызмет
4.1. Жарғылық капиталдағы өзгеріс
(+)
4.2. Сатып алынған меншікті акциялар
(-)
4.3. Қосымша капиталдағы өзгеріс
(+)
4.4. Бағынышты борыштағы өзгеріс
(+)
4.5. Акциялар бойынша дивидендтерді төлеу
(-)
4.6. Айналысқа шығарылған басқа да бағалы
(+)
4.7. Қаржылық қызметпен байланысты ақша қозғалысының
5. Ақшаның таза көбеюі (азаюы) нәтижемі
6. Ақша қозғалысына байланыссыз операциялар 500
6.1. Банк резервтері 601
(+)
6.2. Құрылған резерв (мәжбүрлі шығын) бойынша
(-)
6.3. Амортизация 603
(-)
6.4. Сыйақы алумен байланысты есептелген табыстағы
(+)
6.5. Сыйақы алумен байланысты есептелген шығыстағы
(-)
6.6. Басқа да есептелген табыстар 606
(-)
6.7. Басқа да есептелген шығыстар 607
(+)
6.8. Өткен жылғы бөлінбеген табыс (жабылмаған
(+)
7. Ақша қозғалысына байланыссыз операциялардың нәтижесі
8. Барлығы (500 жол + 600
9. Жыл басына ақша қалдығы
10. Жыл соңына ақша қалдығы
11. Ақша қозғалысы 1000
Теория бухгалтерского учета. Э.С.Хендриксен. М., 1999
Қызмет түрі
Операциялық қызмет
Инвестициялық қызмет
Қаржылық қызмет
мемлекеттік бағалы қағаздар;
басқа да бағалы қағаздар;
банктер ұсынған депозиттер және несиелер;
клиенттерге несие;
басқа да талаптар;
«Лоро» корреспонденттік шоты;
мерзімдік депозиттер және алынған несиелер;
клиенттердің депозиттері;
басқа да міндеттемелер.
еншілес компанияларға инвестиция;
қауымдастырылған компанияларға инвестиция;
бағынышты борыш бойынша инвестиция;
негізгі құралдар және басқа да қаржылық
жарғылық капиталдағы өзгерістер;
сатып алынған жеке акциялар;
қосымша капитал;
акция бойынша сатып алынған дивиденд;
басқа да бағалы қағаздарды шығару
Капиталдар туралы
Меншiкті капитал туралы
Банктің мешікті капиталы
Банктің жеке капиталын қалыптастыру және оның қаржылық тұрақтылығын қамтамсыз ету
Банктің меншікті капиталының қаражаттар есебі
Коммерциялық банк операциялары
Банк капиталының жеткіліктілігі және оны бағалау
Банктің меншікті капиталы және оның атқаратын қызметі
Коммерциялық банктердің қызметін ұйымдастыру және банк ресурстарының қалыптасуы
Банктің меншікті капиталының көздері мен қызметі