Аталық шошқалардың ұшалары
Мазмұны
Кіріспе
ІІ Әдебиетке шолу
2.1 Шошқаның шығу тегі және негізгі тұқымдар
2.2 Шошқа етінің сипаттамасы
ІІІ Негізгі бөлім
3.1 Дипломдық жұмыстың әдістемесі
3.2 Алтын диірмен аграрлық корпорациясының қысқаша сипаттамасы
3.3 Қолданылған нормативттік құжаттар
3.4 Терминдер мен анықтамалар
3.5 Шошқа еті стандарттың негізгі талаптары
3.5.1 Жалпы талаптар
3.5.2 Таңбалау және орау
3.5.4 Қабылдау ережесі
3.5.5 Бақылау және сынау әдістері
3.5.6 Сақтау және тасымалдау
3.6 Жаңа стандарт жобасын халықаралық талаптарымен салыстырып сәйкестендіру
ІV Жаңа стандартын еңгізудың экономикалық тиімділігі
V Еңбек қорғау
VІ Қорытындылар мен ұсыныстар
VІІ Пайдаланған әдебиет тізімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасында нарықтық экономика қалыптасқан жағдайда еліміздің қамтамасыз етудің
Республикада азық-түлік проблемасын шешуде шошқа шаруашылығының алатын орны ерекше.
Қазіргі кезеңде Қазақстанда өндірілетін барлық еттің 13 пайызы шошқа
Шошқа еті мен майның жоғарғы тағамдық қасиеттері дүние жүзінің
Мысалы, Данияның ет балансында шошқа етінің үлесі -69, Германияда
Біріккен Ұлттар Ұйымының азық-түлік және ауылшаруашылық ұйымының деректері бойынша
Сонымен, қорыта келгенде өзінің жоғарғы өсімталдылығы, құрсақта даму кезеңінің
Қазақстанда шошқа шаруашылығымен негізінген 15 облыс айналысады. Өсірілетін 13
ІІ Әдебиетке шолу
2.1 Шошқаның шығу тегі және негізгі тұқымдар
Еуропалық тұқымдар
Ірі ақ қолтұқымды шошқа
ХІХ ғасырдың ортасында жергілікті марштық шошқаны романдық (неополитандық және
Бастапқыда азықтандыру және күту жағдайын жетілдіру әсерімен жергілікті ағылшындық
Тулей зауытындағы барлық жақсы жануарлар сол кезде әйгілі Самсон
Иосиф Тулейдің шошқаларының тобын жақсы деп танудан 34 жылдан
Ірі ақ шошқа қолтұқымның белгілері мынадай: түсі – ақ,
Ірі ақ шошқаның қол тұқымдарын қолтұқым аралық шағылыстыруға және
Беркшир қолтұқымы
Беркширлік қолтұқым да ірі ақ шошқа қолтұқымы сияқты ертеден
Ол Беркшир графтығында шығарылды, сондықтан солай аталған. Бұл шошқалар
Ежелгі беркширлік шошқаларға қарағанда осы заманғы беркширлік шошқалар ұсақтау
Беркширлік шошқа шаруашылығы көптеген елдерге айтарлықтай ықпал етті, біздің
Ландрас қолтұқымы
Ландрастық қолтұқымның тарихы 1895 жылдан басталады және дүниежүзінде әйгілі
Ағылшынның тауар өткізетін негізгі рынок талаптарына сай шошқа алу
Ландрас қолтұқымы, кейінірек дүние жүзінің көптеген басқа қолтұқымдарын жетілдіруде,
Ересек қабанның массасы – 300-400 кг, мегежіндігі – 220-230
Ландрастық қолтұқым шошқалары төлді көп береді, тез пісіп жетіледі,
Қабанның тірілей салмағы орта есеппен – 300 кг, мегежіннің
Тірілей салмағының орташа тәуліктік өсімі – 707г, 1 кг
Көп жылдық селекцияның арқасында ландрас қолтұқымы көптеген морфологиялық өзгерістерге
Кейінгі 10-12 жылда АО «Алтын - Диірмен» корпорациясының «Бекон»
Ландрас тұқымын әрі қарай жетілдіруде көңілді негізінен еттік бордақылау
Дюрок тұқымы
Тұқым АҚШ-та 1860 жылы 2 қызыл түсті тұқымды (1
Қабандар мен мегежіндерінің тірілей салмағының өсу қабілетінде айырмашылығы жоқ
Отандық шошқа тұқымдары
Осыған дейін социалистік даму жылдары деп аталып келген уақыт
Жеке шаруашылықтарда аборигендік, онша жақсы емес ұзын құлақты және
Алайда бірқатар аудандарда жергілікті шошқаларды шетелден әкелінген мәдени тұқымдардың
Елімізге әкелінген негізгі тұқымдар – ірі ақ, беркшир, ақ
Осы тұқымдарды пайдалана отырып 20-шы жылдардан бастап ғалымдар отандық
Украиндық ақ далалық тұқым
Біздің елімізде жасалған екінші тұқым – украиндық ақ далалық
Осындай жұмыс нәтижесінде академик М.Ф. Иванов біздің елімізде тұқым
Жергілікті мегежіндер мен мәдени тұқым өндіруші будандардың алғашқы ұрпақтарының
Жақсы будан малдың екінші ұрпағының тұқым қуалаушылығын туыстық шағылыстыру
Тұқымды одан әрі жетілдіру үшін тектес емес топта пайда
Қажетті сапаны қалыптастыру үшін мақсатты түрде іріктеу;
Жас малды белгілі аймаққа тән толыққұнды азық мөлшерімен қамтамасыз
М.И. Иванов селекция барысында дене бітімінің мықтылығына, өсу және
Қазіргі уақытта украиндық ақ дала тұқымы ең көп тараған
Шошқаның бұл түрін көбінесе Украинаның оңтүстігінде өсіреді. Молдавияда, Орта
Украиналық ақ дала тұқымын одан әрі жетілдіру – оның
Миргородтық тұқым
Украинада ұзақ селекция барысында жергілікті украиндық қара ала шошқаларды
Бұл тұқыммен жұмыс тіпті ХІХ ғасырда Полтава губерниясының, Миргород
Қазіргі уақытта гендік құрылымы бойынша бұл тұқым 2 жүйе
Қара ала шошқалардың дене бітімі әдетте мықты, етті-майлылығы жағынан
Сібірлік солтүстік тұқым
Сібір шошқаларын ірі ақ тұқыммен қарапайым будандастыру және инбридингті
Бұл алдын-ала жасалған әдіс және жақсы жоспарланған жүйе бойынша
Сібірлік солтүстік тұқым 1942 жылы бекітілген.
Шошқаның бұл тұқымы ақ түсті, етті-майлы бағытта, өнімді, дене
Брейтовтық тұқым
Бұл тұқым Ярославль облысында шыққан. Мұнда ХХ ғасырдың барысында
Брейтовтық шошқалар ірі болып келеді (ересек қабандарының тірілей салмағы
Уржумдық тұқым
Бұл тұқым Киров облысында жергілікті шошқаларды ірі ақ тұқымның
Уржум тұқымының шошқалары ірі, ересек қабандарының тірілей салмағы –
Мегежіндер өнімділігі жоғары – 12 торай, сүттілігі 71-4кг. Жас
Муром тұқымы
Муром шаруашылықтарында және Владимир облысының, оған жақын аудандарында өсірілетін
Бұл шошқалар өнімділігі жағынан етті-майлы. Олардың денесі ұзын емес,
2.2 Шошқа етінің сипаттамасы
Халықты етпен қамтамасыз ету мәселесін шешу барысында мал шаруашылығының
Шошңа еті мен майы тағамдық құнарлығы мен дәмдік қасиеттерімен
Шошқа еті мен майыныңжоғары тағамдық қасиеті дүниежүзінің көптеген елдеріне
Шошқаны сойған кезде, оның майы мен етінің басқа терісі,
Жоғарыда айтылған дүниежүзілік ет өндірісінің құрылымында шошқа еті қазіргі
Дүниежүзінде шошқа етін өндіру 2000-2004 жылдар аралығында орташа есеппен
Дүниежүзін тұтас қарағанда біздің елімізде шошқа етін өндіру біркелкі
Соңғы уақытта шошқа етінің еншісіне Қазақстанда өндірілетін еттің 13%
Солтүстік Америкада -36%, бірлік Шығыста және Африка елдерінде әдет
Қазіргі шошқа етін өндіру технологиясының негізгі кешендерінде етті тоқтаусыз
Өндірістік негізде шошқа етін өндірудегі ең басты мәселе, шошқаларды
ІІІ Негізгі бөлім
3.1 Дипломдық жұмыстың әдістемесі
3.2 ЖШС «Алтын диірмен» корпорациясының сипаттамасы
Алтын диірмен Алматы қаласындағы акционерлік өнеркәсіптік корпорациясы. Ұн, нан,
Кәсіпорынның шошқа шаруашылығы «Жалқамыс» елді мекенінде орналасқан. Мұнда Ландрас,
Шошқа етін өндіру технологиясының негізгі кешендерінде етті тоқтаусыз өндіру
«Алтын Диірмен» корпорациясының 54 мың басқа есептелінген кешенінде 20-25
3.3 Қолданылған нормативттік құжаттар
ГОСТ 18236-85 Шошқа етінің қайнатылған өнімдері. Техникалық шарттар.
ГОСТ 18256-85 Шошқа етінің қақтала пісірілген өнімдері. Техникалық шарттар.
ГОСТ 18255-85 Шошқа етінің қақтала қайнатылған өнімдері. Техникалық
ГОСТ 17482-85 Шошқа етінің пісірілген және қуырылған өнімдері.
ГОСТ 7597-55 Шошқа еті. Саудаға сату үшін жіліктеп
ГОСТ 12513-67 Экспортқа арналған жарты ұшадағы мұздатылған шошқа еті.
ГОСТ Р 50454-92 (ИСО 3822-79) Ет және ет өнімдері.
ГОСТ Р 50455-92 (ИСО 3565-75) Ет және ет өнімдері.
ГОСТ Р 50474-93 Тамақ өнімдері. Ішек таяқшасы тобына жататын
ГОСТ Р 50480-93 Тамақ өнімдері. Salmonella туысты бактерияларды
ГОСТ Р 51301-99 Тамақ өнімдері және азық-түлік шикізаттары. Улы
ГОСТ Р 51446-99 (ИСО 7218-96) Микробиология. Тамақ өнімдері.
ГОСТ Р 51447-99 (ИСО 3100-1-91) Ет және ет
ГОСТ Р 51448-99 (ИСО 3100-2-88) Ет және ет өнімдері.
ГОСТ Р 51766-2001 Ет және ет өнімдері. Мышьякты анықтаудың
ГОСТ Р 51921-2002 Тамақ өнімдері. Listeria monocytogenes бактерияларын табу
ЕЭК/ООН Шошқа етінің ұшалары мен бөлшектерінінің стандарты, 1997 ж.
ҚР СТ 1010-2002 Тамақ өнімдері. Тұтынушыға арналған ақпарат. Жалпы
ГОСТ 1341-97 Өсімдік жарғағы. Техникалық шарттар.
ГОСТ 427-75 Өлшейтін металл сызғыштар. Техникалық шарттар.
ГОСТ 1760-86 Жарғақ астылық. Техникалық шарттар.
ГОСТ 6309-93 Мақта және синтетикалық тігетін
ГОСТ 7269-79 Ет. Сынамалар сұрыптаудың әдістері мен тазалығын анықтаудың
ГОСТ 7730-89 Целлюлозды қабық. Техникалық шарттар.
ГОСТ 10131-93 Тамақ өнеркәсібі, ауыл шаруашылық өнімдеріне, сіріңке
ГОСТ 10354-82 Полиэтилен қабығы. Техникалық шарттар
ГОСТ 10444.15-93 Тамақ өнімдері. Мезофильді аэробты және факультативті анаэробты
ГОСТ 11354-93 Тамақ өнеркәсібі, ауыл шаруашылық өнімдеріне арналған көпайналымды
ГОСТ 13513-86 Ет және сүт кәсіпорны өнімдеріне арналған
ГОСТ 14192-96 Жүкті таңбалау.
ГОСТ 19496-93 Ет. Гистологиялық зерттеу тәсілі.
ГОСТ 21237-75 Ет. Бактериологиялық зерттеу тәсілі.
ГОСТ 23392-78 Ет. Жас еттіліктің химиялық және микроскопиялық
ГОСТ 26668-85 Тамақ және дәм өнімдері. Микробиологиялық талдау
ГОСТ 26669-85 Тамақ және дәм өнімдері. Микробиологиялық талдау үшін
ГОСТ 26670-91 Тамақ және дәм өнімдері. Микроағзаларды өсіру әдістері.
ГОСТ 26927-86 Шикізат пен тамақ өнімдері. Сынапты анықтау әдістері.
ГОСТ 26929-85 Шикізат пен тамақ өнімдері. Сынама дайындау. Улы
құрамын анықтау үшін минералдау.
ГОСТ 26930-86 Шикізат пен тамақ өнімдері. Мышьякты анықтаудың тәсілдері.
ГОСТ 26931-86 Шикізат пен тамақ өнімдері. Мысты анықтаудың тәсілдері.
ГОСТ 26932-86 Шикізат пен тамақ өнімдері. Қорғасынды анықтаудың тәсілдері.
ГОСТ 26933-86 Шикізат пен тамақ өнімдері. Кадмийді анықтаудың тәсілдері
ГОСТ 28498-90 Сұйықты шыны термометрлер
ГОСТ 29329-92 Статикалық өлшеуге арналған таразылар. Жалпы техникалық талаптар.
ГОСТ 30178-96 Шикізат пен тамақ өнімдері. Улы элементтер құрамын
ГОСТ 30518-97/ГОСТ Р 50474-93 Тамақ өнімдері. Ішек таяқшасы тобының
ГОСТ 30519-97/ГОСТ Р 50480-93 Тамақ өнімдері. Salmonella туысты
ГОСТ 30538-97 Шикізат пен тамақ өнімдері. Улы элементтер
ГОСТ 16594-85 Шошқа етінің шикілей қақталған өнімдері.
3.4 Терминдер мен анықтамалар
Сойыс малы - союға арналған ауыл шаруашылық немесе өндірістік
Сойылған жануардың тамаққа пайдаланатын өнімі - сойылған жануарды өңдеудің
Еттің ингредиенті - тамақ өнімінің рецептура құрамына кіретін сойыс
Ет өнімі - рецептурасында ет ингредиентінің салмақ үлесі
Құрамында ет бар өнім - рецептурасында өсімдік, жануар текті
Етті өсімдіктекті өнім - рецептурасында ет ингредиенттерінің салмақ үлесі
Өсімдік етті өнім - рецептурасында ет ингредиенттерінің салмақ үлесі
Ет өнімінің аналогы - органолептикалық көрсеткіштрі бойынша ет өніміне
Бірінші санаттағы ет өнімі - рецептурасында бұлшықет ұлпасының салмақ
Екінші санаттағы ет өнімі - рецептурасында бұлшықет ұлпасының салмақ
Үшінші санаттағы ет (етқұрамдас) өнімі - рецептурасында бұлшықет ұлпасының
Төртінші санаттағы ет (етқұрамдас) өнімі - рецептурасында бұлшықет ұлпасының
Бесінші санаттағы ет (етқұрамдас) өнімі - рецептурасында бұлшықет ұлпасының
Ет – бұлшық ет, май, дәнекер және сүйек ұлпаларының
Сүйексіз ет - бұлшықет, дәнекер және май ұлпаларынан тұратын
Еттелген ет - бұлшықет, май, дәнекер ұлпалары табиғи қатынаста
Тарамдалған ет - бұлшықет, май, дәнекер ұлпалары белгілі бір
Тримминг - еттен қосылған өнімдеріне шикізат дайындау үшін ірі
Шошқа еті- жынысы мен жасына байланыссыз тірі салмағы 80
Торай еті - жынысы мен жасына байланыссыз тірі салмағы
Жас қабан еті - тірі салмағы 70 кг-ға дейін
Ұша - сойғаннан кейін терісі алынып, қаны толық ағызылып,
Жартылай ұша - ұшаның омыртқа жотасының бойымен екіге бөліп
Ширек ұша - жартылай ұшаның берілген тәртіп бойынша көлденеңінен
Жілік - ұшаның, жартылай, ширек ұшаның берілген тәртіп бойынша
Жас ет (балғын ет)- тікелей сойғаннан кейін, ұшаны немесе
Суыған ет - тікелей сойғаннан кейін, ұшаны немесе жартылай
Салқындатылған ет- бұлшықеттерінің қабатында температурасы 0 ден 40С дейін
Сәл мұздатылған ет - бұлшықеттерінің 1 см қабатында минус
Мұздатылған ет - бұлшықеттерінің қабатында минус 100С-ден жоғары емес
Терең мұздатылған ет - бұлшықеттерінің қабатында минус 180С-ден жоғары
Ет ақуызы - белгілі бір мөлшер мен қалыпта қалыптандырылған
Ерітілген ет - Бұлшықет қабатында минус 10С төмен
Шартты жарамды ет - жылу немесе мұздатып өңдеу тәсілімен
Механикалық өңделген ет - бұлшықет, май, дәнекер ұлпаларын сүйектен
3.5 Шошқа еті стандарттың негізгі талаптары
3.5.1 Жалпы талаптар
Шошқа және оларды өңдеуден алынған шошқа еті осы стандарттың
1 Кесте – Шошқалардың сортқа
Сорт
Сорттардың сипаттамасы
Тірі салмағы, кг Терісінің қалыңдығын есептемегенде, 6-7- төс омыртқаларының
Бірінші-экстра Шошқаның төлдері (жас мегежіндер мен жас қабандар).
Екінші Шошқаның төлдері (жас мегежіндер мен жас қабандар).Шошқалар
20-дан 70- ке дейін 1,0-ден 3,0-ге дейін
1,0 және одан жоғары
Үшінші
Шошқаның төлдері (жас мегежіндер мен жас қабандар). 130-ға
Төртінші
Қабандар
Мегежіндер 130-дан жоғары,
Шексіз 1,0 және одан жоғары
1,0 және одан жоғары
Бесінші
Жас торайлар. Терісі ақ немесе сәл қызғылттау, ісіксіз,бөртпесіз,қанталаусыз және
Алтыншы Жас қабандар
70-тен көп емес 1,0 және жоғары
Тірі салмақ дегеніміз шошқаның нақты тірі салмағынан, қалыптасқан нысанда
Шошқаны белгіленген тәртіпте бекітілген қолданыстағы ветеринарлық және санитарлық және
Шошқалардан алынған еттің саны мен сапасы бойынша қабылдауда, жеке
2 – Кесте Шошқа
Сорт
Сорттардың сипаттамасы
Ұшаның балғынды күйіндегі салмағы, кг Терісінің қалыңдығын есептемегенде,
Бірінші-экстра Шошқаның төлдерінің ұшасы (мегежін мен қабаншалар). Бұшықет ұлпасы
Екінші Шошқаның төлдерінің ұшасы (мегежін мен қабаншалар).
терісімен – 47 - 88
терісіз – 43-79 1,0-ден 3,0-ге дейін
1,0-ден 3,0-ге дейін
Шошқалардың ұшасы терісімен – 14 - 47
терісіз – 12 - 45
1,0 және одан жоғары
1,0 және одан жоғары
Үшінші
Шошқаның төлдерінің ұшасы (мегежін мен қабаншалар). терісімен – 88-ге
терісіз–79 дейін 3,0-ден жоғары
Төртінші
Аталық шошқалардың ұшалары
Мегежіндердің ұшалары терісімен – 14 - 47
терісіз – 12 -
шектеусіз 1,0 және одан жоғары
1,0 және одан жоғары
1,0 және одан жоғары
Бесінші
Емізулі торайлардың ұшалары. Терісі ақ немесе сәл қызғылттау, ісіксіз,
Алтыншы Аталық шошқалардың ұшалары Терісімен – 47-ден жоғары 1,0
Ақ түсті, жұмсақ консистенциялы, сулы (PSE), (сойғаннан кейін бір
Термикалық күйіне байланысты шошқа етін мына топтарға бөледі.
- жас ет - тікелей сойғаннан кейін, ұшаны немесе
- суыған ет - тікелей сойғаннан кейін, ұшаны немесе
- салқындатылған ет - бұлшықеттерінің қабатында температурасы
- сәл мұздатылған ет - бұлшықеттерінің 1 см
- мұздатылған ет - бұлшықеттерінің қабатында минус 80С-ден жоғары
Жеке саудада және қоғамдық тамақтану желісінде сатуға рұқсат берілетін
- ветеринарлық (сопақша қалыпты) және тауарлық (қоңдылық сорты)
- бірінші-экстра сорттағы шошқа еті, терісімен;
- екінші және үшінші сорттағы шошқа еті, терісімен және
- бесінші сорттағы шошқа еті, терісімен.
Экстра-бірінші, екінші, үшінші, төртінші сорттағы шошқа етін ұзынша жарты
Шошқалардың ұшалары омыртқа жотасының ортасынан бөлінеді, қандай да бір
Шошқаның ұшалары мен жарты ұшаларын (бесінші сорттан басқа) бассыз,
Бесінші сорттағы шошқа етін бүтін ұша түрінде, басымен, аяғымен,
Жеке сауда мен қоғамдық тамақтану желісінде сатуға арналған шошқаның
Органолептикалық көрсетіштері бойынша шошқа еті балғын (жас ет), бөгде
Шошқаның ұшалары мен жарты ұшаларында қылтан мен ішкі мүшелердің
Ұрылу мен көгеруден тазартулар, жарты және ширек ұшаның бетінің
Мұздатылған және сәл мұздатылған шошқа ұшаларында қар мен
Экспортқа шығаруға рұқсат етілмейді:
а) бір реттен артық мұздатылған;
б) шығарған күннен бастап тоңазытқышта екі айдан астам уақыт
в) майы сарғайып немесе тоңдалып кеткен шошқа еті;
г) қабанның еті;
Ветеринарлық тұрғыда қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша шошқа еті ет және
Микробиологиялық көрсеткіштер бойынша, құрамындағы улы элементтер, пестицидтер, антибиотиктер, гормональды
Сатуға рұқсат етілмейтін бірақ өнеркәсіптік өңдеуге тамаққа жіберілетін шошқа
- майы сарғайып кеткен;
- төртінші сорттағы;
- алтыншы сорттағы;
- омыртқа жотасы бойынша дұрыс емес бөлінген (омыртқалары бүтін
- бір реттен артық мұздатылған.
Шошқа етін шығару үшін арнайыландырылған және жеке шаруашылықтарда агрономиялық,
3.5.3 Таңбалау және орау
Шошқаны қалыптасқан тәртіпте бекітілген нормативті құжаттарға сай таңбалайды және.
Әрбір шошқаның сатуға және өнеркәсіптік өңдеуге арналған ұшасы мен
Залалсыздандыруды қажет ететін шошқа етіне оның пайдалану бағытын көрсететін,
Шошқа етіне тауарлық белгіні, тек мемлекеттік ветеринарлық қызметтің
Шошқа етінің сортын белгілейді:
- бірінші-экстра - диаметрі 40 мм дөңгелек
- екінші – қабырғаларының ұзындығы 40 мм төртбұрышты
- үшінші – диаметрлері D1 -50мм және
- төртінші - қабырғаларының ұзындығы
- бесінші - диаметрі 40 мм, таңбаның ішінде
- алтыншы - қабырғаларының ұзындығы 20 және
- сапа сорттары бойынша стандарттың талабына сай емес шошқа
- шошқа ұшалары мен жарты ұшаларын жауырын бөлігінде сапасына
PSE және DFD белгілері бар шошқа етіне таңбаның
Буып түйілген шошқа етінің ұшасы мен жарты ұшасының көліктік
Шошқаның ұшасы мен жарты ұшасын ораусыз шығара береді.
Ескерту. Шошқаның ұшалары мен жарты ұшаларын тұтынушы мен дайындаушы
Торайлардың ұшаларын ГОСТ 10131 және ГОСТ 11354 бойынша ағаштан
Ыдыс таза, құрғақ, бөгде иіссіз және шошқа етін кірлену
Шошқа етін жіберген кезде, көліктік таңбалауды ГОСТ 14192 бойынша
3.5.4 Қабылдау ережесі
Союға арналған шошқаларды партиямен қабылдайды. Партия деп бір көлікпен
Шошқаларды тірі салмағы бойынша қабылдау кезінде партиядағы барлық шошқаларды
Шошқаларды қабылдауға, қалыптасқан нысанда бекітілген, қолданыстағы нормативті құжаттардың талабына
Шошқа етін ұшалардың саны мен сапасы бойынша партиямен қабылдайды.
Шошқа етін жергілікті жерде сату, өндіріс орындарында өнеркәсіптік өңдеу
Дайындаушы өнімнің қауіпсіздігі мен сапасының осы стандарттың талабына сай
Шошқа етін қабылдау осы стандарттың бекіткен талабы мен көрсеткіштері
Шошқа етінің температурасын өлшеу үшін партияның әр жерінен төрт
Микробиологиялық көрсеткіштері мен қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша: улы элементтер, антибиотиктер,
Қанағатсызданарлық нәтиже алған жағдайда сол партиядан екі еселенген сынама
Қайталама сынақтың нәтижелері бүкіл партияға таралады.
3.5.5 Бақылау және сынау әдістері
Шошқа етінің қай сортқа жататынын осы стандарттың талаптарына сәйкес
Шошқаның белгілі бір сортқа жататындығы, жас шамасына қарай, тірі
Салмағын анықтау
Шошқалардың нақты тірі салмағын статикалық өлшеуге арналған
Сонымен өлшемелі салмақ:
- жеке өлшеген кезде – өлшеуінің ең жоғарғы шегінің
- топпен өлшеген кезде - өлшеуінің ең жоғарғы шегінің
Ұшалардың нақты салмағын статикалық өлшеуге арналған ГОСТ 29329, платформалық,
Сонымен өлшемелі салмақ:
- жеке өлшеген кезде – өлшеуінің ең жоғарғы шегінің
- топпен өлшеген кезде - өлшеуінің ең жоғарғы шегінің
Шошқалардың жасын шаруашылықтардың ере жүретін құжаттарындағы мәліметтері бойынша анықтайды.
Шошқалардың майының қалыңдығын ұстап көріп немесе өлшеуіш құралдармен, ал
Температураны анықтау
Аспап. Өлшеу диапазоны минус 300C-ден 1200C-ге дейін, бөліну деңгейі
Сынақты жүргізу
Жас еттің, суыған, салқындатылған, мұздатылған шошқа етінің температурасын санбөлігіндегі
Сәл мұздатылған шошқа етінің мұздату процесі біткен кезде, сан
Өлшеудің нәтижесі ретінде шошқа етінің өлшеп алынған температураларының орташа
Сынамаларды сұрыптау мен сынаққа дайындауды ГОСТ 7269, ГОСТ Р
Органолептикалық көрсеткіштерді анықтау – ГОСТ 7269 бойынша.
Еттің балғындылығына күмән туған жағдайда, сынамаларды сұрыптау мен сынаққа
Микробиологиялық көрсеткіштерді анықтау - ГОСТ 10444.15, ГОСТ 21237,
Улы заттардың құрамын анықтау:
сынап - ГОСТ 26926 [9];
мышьяк- ГОСТ 26930, ГОСТ 30538, ГОСТ Р 51766, ГОСТ
қорғасын - ГОСТ 26932, ГОСТ 30178, ГОСТ 30538, ГОСТ
кадмий - ГОСТ 26933, ГОСТ 30178, ГОСТ 30538,
рН мәнін анықтау ГОСТ 26188 бойынша жасалады.
3.5.6 Сақтау және тасымалдау
Союға арналған шошқалар көліктің барлық түрімен, сол көлік түріне
Шошқаларды ара қашықтығы 20 км артық емес жерге айдап
Шошқа еті көліктің барлық түрімен, сол көлік түріне қолданылатын
Шошқаның етін етті сақтаудың қалыптасқан нысанда бекітілген ережелеріне сай
Шошқа етінің суыған, салқындатылған, сәл мұздатылған, мұздатылған күйінде сақталу
Кесте – Сақтау камераларындағы ауаның параметрлері
Шошқа етінің термикалық күйінің түрі.
Сақтау камераларындағы ауаның параметрлері Тасымалдауды қосқанда сақтау мерзімінің шегі,
Температура, 0C Салыстырмалы ылғалдылығы, %
Салқындатылған
(ілулі) 0 – ден минус 1- ге дейін
85
12 тәулік
Сәл мұздатылған
минус 2-ден минус 3-ке дейін
90
20 тәулік
Мұздатылған
минус 12
минус 18
минус 20
минус 25 95
95
95
95 3 ай
6 ай
7 ай
12 ай
3.6 Жаңа стандарт жобасын халықаралық талаптарымен салыстырып сәйкестендіру
Аталған стандартты құрастыру өте актуалды болып табылады.
Біріншіден, мемлекеттердің мемлекетке бөлінуінен, кәсіпорындардың акционерлерінен, жеке мемлекеттердің құрылуына
Екіншіден, өндірістерге жаңа технологиялық ұрдістер, құрал-жабдықтар, ассортимент енгізілді, және
Қазіргі қолданылатын МЕМ СТ техникалық талаптарында шошққа ұшасына және
Осыған байланысты осы талаптар бар жаңа нормативтік құжат талап,
Қазіргі МЕМСТ 12513-67 стандарты, ЕЭК БҰҰ стандарттары мен Ресей
Жоғары айтылғандардың негізінде, сонымен қатар Техникалық Реттеу туралы заң,
ІV Жаңа стандартын еңгізудың экономикалық тиімділігі
Үйлестіру процесіне 400 мың теңге қаржы жұмсалады. Бұл сомманы
Құжаттарды жинау
Үйлестіруге керекті құжаттарды талдау
Үйлестірілетін параметрлердің экспертизасы
Сынау әдістерін корреляциялау
Эксперт қорытындысын құру
Стандарттың бірінші редакциясын дайындау
1-ші редакция пікіріне аздап жіберу
Пікір қорытындысын жинау
Қиысудағы шығындар
2-ші редакцияны әзірлеу
2-ші редакция пікіріне аздап жіберу
2-ші редакция қиысуындағы шығындар
Барлық ескертпелерді есептеу
ҚР СТ 1.2 және 1.5-2000 сеспке ала отырып
Түсіндірме қағазды құру
Стандартты екі тілге аудару
Мемстандарт комиссиясына көрсету
НТК-да стандартты қорғау
Стандартты екі тілде, екі экземплярда көрсету 10 000
10 000
40 000
35 000
20 000
30 000
20 000
15 000
20 000
30 000
20 000
20 000
15 000
25 000
10 000
35 000
15 000
15 000
15 000
V Еңбек қорғау
Қазақстан Республикасының Еңбек қорғау туралы заңы меншік түріне қарамай
Бұл қызмет Қазақстан Республикасында қолданылатын заңды және басқа да
1. «Алтын Диірмен» зауытының еңбек қорғау қызметінің негізгі типтік
1.1 Өндірістегі еңбек қорғау қызметі өндірістің ұйымдастырушылық заңды формалары
1.2 Еңбек қорғау қызметінің жұмыстары Қазақстан Республикасының «Еңбек қорғау
1.3 Еңбек қорғау қызметінің басқармалық жұмысына жоғарғы білімді, жұмыс
1.4 Еңбек қорғау қызметі өндіріс жабылғаннан кейін жабылады.
2 Еңбек қорғау қызметінің міндеті.
Еңбек қорғау қызметінің негізгі міндеттері:
2.1 Өндірістік қызметкерлер өміріне қауіпсіз жағдай және комплексінің әлеуметтік
2.2 Өндірістегі жұмысшылардың ҚР-ның Еңбек қорғау туралы заңын сақтау
Еңбек қорғау туралы заң белгіленген міндеттермен сәйкес:
өндірістегі еңбек қорғау жүйесін өндірісіне еңгізу және оны қамтамассыз
өндірістегі қауіпсіз еңбек ету жұмыстарын аудандық еңбек қорғау профсоюзымен
өндірістегі еңбек қауіпсіздігі бойынша тұрақты қызмет ететін комиссияның жұмысын
еңбек жағдайы бойынша жұмыс орындарының аттестатаудан өткізуін басқарады;
сүтпен, сабынмен, жуылатын және зиянсыздандыратын заттарымен жұмыс істейтін қызметкерлердің
қауіпсіздік жұмыс әдісі бойынша жұмысшыларды оқытудың сапасы мен мезгілдігін,
өндірістегі еңбек қорғау сұрақтарын стандарттармен, ережелермен актілерді көрсетілген құжаттар
өндірісте болған төтенше жағдайларға тергеу жүргізеді. Тергеу материалдары аудандағы
3. Еңбек қорғау қызметінің құқығы.
3.1 Еңбек қорғау сұрақтары бойынша өндірістен материалдарды алуға, еңбек
3.2 Өндірістегі құрылғыларды, көліктерді жекеленген орындарда, егер олар адам
3.3 Өндірістегі қызметтік, тұрмыстық жайды қайта қайта тексеруге, еңбек
«Алтын Диірмен» корпорациясындағы мастерлерінің, цех басшыларының еңбек қорғаудағы міндеттері
«Алтын Диірмен» корпорациясы қызметкерлерінің міндеті:
1 Өздеріне берілген жұмысты қауіпсіз түрде
2 Улы заттарды сақтауды, тасмалдауды, қолдануды
3 Қауіпсіздік техникасы бойынша ережелерді, нұсқауларды, жарлықтарды сақтауды қамтамасыз
VІ Қорытындылар мен ұсыныстар
Қорыта келгенде менің дипломдық жұмысымның негізгі мақсаты халықаралық талаптармен
Сәйкестендіру кезінде шошқа етінің сапасында маңызды рөл атқаратын жоғарғы
Осыған орай осы стандартты халықаралық ЕЭК БҰҰ стандартымен үйлестіріп
Ол «Терминдер мен анықтамалар» бөлімі және жалпы талаптарға келгенде
Менің ұсыныстарым:
1. Халықаралық стандарт талаптарының дәрежесіне сай болу үшін мемлекеттік
2. Тұтынушылардың ойынан шығу.
3. Халықаралық стандартты еңгізу, сол стандарттардағы әдістерді қолдану.
VІІ Пайдаланған әдебиет тізімі
Вайн Л.И. «Экономические проблемы научно-технического прогрессса в свиноводстве» Кишинев.
«Промышленное производство мяса свиней» М. Колос, 1974г.
«Типовые нормы обслуживания свиней на откорме для механизированных ферм»
Танатаров А.Б., Атабайулы А., Танатаров М.А. «Шошқа шаруашылығы». Алматы.
Алданин М.Д. «Экономическая эффективность промышленного свиноводства» Алматы. «Кайнар» 1974г.
Бренцис К.К. «Экономика и организация производства бекона» М.Колос. 1979г.
Воронов П. «Метрологически еосновы планирования технологии непрерывно-поточного производства свинины
Ежков О.А. «Вопросы экономики и организации свиноводства в спецуиализированных
Жуковский Е.П., Сорокина Г.Б. «Производство свинины». М.Россельхозиздат., 1974г.
Камбаров Ю.И., Барбашин А.И. «Экономическая эффективность производства свинины в
Макаркин А.П. «Эффективность свиноводства . Прблемы и решения». М.
Пастухов А.К. «Произвоодство свинины на промышленной основе». М. Россельхозиздат.,
Повышенная эффективность производства свинины. Сборник научных трудов. Харьков. 1985г.
Попов Д.П. «Экономическая эффективность совершенствования технологии производства свинины на
Мосолов В.П., Кряжнов Е.В., Волощик П.Д., Гриненко А.И. «Прмышленное
Гильман З.Д. «Свиноводство». 1978г.
Рост и мясные качяества свиней. М. «Колос». 1972г.
Сенько И.П. «Эффективность промышленного производства свинины». Минск, 1981г.
Панченко Н.С., Ли В.А. «Интенсивное свиноводство». Алматы. «Кайнар», 1971г.
Кожевников В.М. «Свиноводство». М. 1974г.
Ладан П.Е. «Свиноводство». М. 1978г.
Промышленное производство мяса свиней. Перевод Скоркина Н.М., М. «Колос»,
Сафронов Ф.Ф. «Промышленное производство свинины». Алматы. «Кайнар», 1984г.
Степанов В.И., Михайлов Н.В. «Свиноводство и технология производства свинины».
Овсий И.К. «Новый вид свинокопченностей». 1958г.
45
Республикада азық - түлік проблемасын шешуде шошқа шаруашылығының алатын орны
Эхинококк құрттарының иттерде таралуы
Ірі қара финнозы
Малдың тірілей салмағы мен қоңдылығы
Жабайы шошқалар
Мал шикізат өнімдері
Экспорт және импорт кезінде жануарларға, жануартекті өнім мен шикізатқа қойылатын ветеринарлық-санитарлық талаптар
Малдың ұшасын тексеру
Шошқалардың биологиялық ерекшеліктері
Шошқалардың гигиенасы