Бірінші Стюарттар кезіндегі ағылшын абсолютизмі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Халықаралық қатынастар факультеті
Халықаралық қатынастар және
Қазақстан Республикасының
сыртқы саясаты кафедрасы
Инкарбекова Диана
Ағылшын абсолютизмі
(курстық жұмыс)
ғылыми жетекші: с.ғ.к.,доц. Макашева К.Н.
Алматы 2005
Мазмұны
Кіріспе...............................................................................................................3-5
I. Ағылшын абсолютизмінің орнауы.............................................................6-16
1.1. Тюдорлардың абсолютті монархиясы...................................................6-11
1.2. Елизавета Тюдор кезіндегі абсолютизмнің шарықтау
II. Бірінші Стюарттар кезіндегі ағылшын абсолютизмі...............................17-24
Стюарттар абсолютизмінің кризисі.....................................................17-20
Абсолютті монархияның құлауы.........................................................20-24
Қорытынды.......................................................................................................25-28
Деректер мен әдебиеттер тізімі.......................................................................29
Кіріспе
Тақырып өзектілігі. XVғ. 80-жылдары – XVIIғ. 40-жылдары орын
XV ғ. бастап орын алған абсолютизм, Европаның басқа
Негізінен, абсолютті монархтердің сыртқы және ішкі саясатының
Абсолютизм дәуірінің келуі екі династияның болуымен сипатталынды
Қарастырылып отырған тақырыптың осындай өзектілігі, саяси және тәжірибелік
Осы үрдісте тақырыптың зерттеу мақсаты: ағылшын абсолютизмінің орнауының
Мұндай зерттеудің маңыздылығы барысында абсолютті монархтердің экономикалық, әлеуметтік
- Англияда абсолютизмнің пайда болуының, орнауының, даму
Тюдорлар абсолютизмінің саясатын жан-жақты зерттеу
Елизавета Тюдор кезіндегі абсолютті монархиясының шарықтауының алғышарттарын, барысын,
Абсолютизмнің арықарай дамуына негіз болған Стюарттар монархиясы кезіндегі
Ағылшын абсолютизмінің дағдарысының себебін, нәтижесін саралау
Осындай міндеттердің орындалуы курс жұмысының мақсатынының төмендегідей екі
1. Ағылшын абсолютизмінің орнауы
2. Бірінші Стюарттар кезіндегі абсолютті монархия
Курс жұмысын жазуда мынандай тарихи-талдау методологиялық принциптер басшылыққа
абсолютті монархияның орнауының алғышарттары, себептері, салдары болатындығы және
қандай да болмасын монархтың экономикалық, әлеуметтік, сыртқы саясатының
Сонымен қатар талдау тәсілін, Тюдорлармен Стюарттардың халықаралық
Зерттеу жұмысы барысында тарихи оқиғаларды сараптауда, оларға объективті
Қосымша дерек ретінде, В.И. Лениннің кітабында «патшалық монархияның
Жұмысты зерттеу барысында қолданылған әдебиеттерді Ұлыбританияда билік еткен
1) Абсолютизмнің орнауына өзінің үлесін қосқан Генрих VII,
2) Абсолютизмнің арықарай дамуына негіз болған Стюарттар монархиясының
3) Ал, абсолютті монархия кезінде екі әулиеттің билеуін
Ағылшын абсолютизмі екі тарау аумағында қарастырылады. Бірінші тарау
Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, сілтемелерден, деректер
I тарау. Ағылшын абсолютизмінің орнауы
1.1 Тюдорлардың абсолютті монархиясы
Абсолютизм - шексіз монархия, - бұл басқару формасында
Абсолютизмнің орнауы және дамуы әр мемлекетте әртүрлі болды.
Жалпы өзінің таптық мәні бойынша абсолютизм дворяндардың, помещик-жериеленушілердің
Сауданың және өнеркәсіптің дамуы, монархқа жаңа табыс көзі
Абсолютизм көптеген батыс-европалық елдерде 15ғ. пайда болды. Ал
16ғ. экспроприацияланған халықтың өрістеп келе жатқан наразылығы жоғарғы
Тек мықты король үкіметі ғана Англияның Европадағы жағдайын
Күшті король билігінің тенденциялары Эдуард IV-ші Йорк кезінен-ақ
Генрих VII-ші (1485-1509) жаңа дворяндар, буржуазияның
Генрихке біріншіден тақта өзінің позициясын нықтау және король
Сөйтіп, 1487 ж. Дублинде 11 жасар Симнельді йоркистер
1497 ж. Корнуолледе екінші көтеріліс болып өтеді. Бұл
Буржуазияның, жаңа дворяндардың көмегімен басып тастаған көтерілістер Генрих
Ереуілшіл барондарға қарсы күрес жүргізген Генрих VII-ші 1488
Барондармен күрес жүргізе отырып, король ливрейі бар феодалдық
Бұдан басқа Генрих VII-ші барондардан артиллерия ұстау құқығын
Осы кезде «Жұлдызды палата» - яғни, саяси
Сыртқы саясатта ағылшын үкіметі соғыстардан бас тартып, Франция,
Генрих VIII-ші (1509-1547ж.) таққа отырғаннан кейін өз әкесінің
Бұл жағдай 1525 ж. Павиидегі күрестегі испан королінің
1530 жылға дейін ағылшын үкіметінің ішкі саясатын кардинал
Кардинал Уолсидің салықты көбейту идеясы қауым палатасының наразылығын
20ж. Уолсидің жағдайы нашарлайды, ондағы себебі Англия
Рим папасымен байланыс үзілген соң, король шіркеулерді жауып,
Генрих VIII-ші билеген кезде саяси және конституциялық нәтижелерінің
Эдуард VI-шы 1547ж. таққа отырған кезде, ол он
Эдуард VI-шы басқарған кезде Англияда Реформация жаңа қарқынмен
Эдуард VI-шы қайтыс болған соң жаңа ақсүйектер католичка
1.2 Елизавета Тюдор кезіндегі абсолютизмнің шарықтау шегі
Мария Тюдор қайтыс болғаннан кейін, Генрих VIII-ші мен
Елизавета билегенде Англия толығымен аграрлы ел болған. Халықтың
Елизавета I-ші таққа отырғаннан соң, оның үкіметі ағылшын
Королева шіркеу істерін реттеу және республикаландыру тенденцияларын жою
XVIғ. 60ж. протестанттар-кальвинистер Англияда «пуритандар» (purus – таза)
Елизавета кезіндегі пуритандармен күрес XVI ғ. 90 ж.
Королева өзінің әкесі сияқты компитентті кеңесшілерді таңдауға шебер
Елизаветаның билігінің бірінші жылдарында оның оппозициясы әлсіз болады,
Сыртқы саясатта Елизавета Франция және Испания арасында бәсекелестікті
1568 ж. тақтан бас тартқан Мария Шотландская Англияға
1587ж. ағылшын-испан соғысы барысында елде феодалды-католиктік топтардың реакционды
80ж. ағылшын-испан соғысы жаңа фазаға өтеді. Бұл кезде
134 транспорттық кемелерден құрылған испан Армадасы 1588ж. Англияға
1588 ж. Англия испан Армадасына тойтарыс беру үшін,
Шілде айында Армада Англияға жақындап, Ла-Маншқа кіреді. Ал
Ағылшын-испан күресінде Армаданың құлауы, Испанияның теңіздегі үстемдігінің әлсіреуіне
70-80 ж.ж. қауым палатасындағы пуритандар конфликтілеріне қарамастан, үкіметпен
Өкінішке орай, 90ж. бұл жағдай өзгеріске ұшырайды. Жақсы
Жалпы Тюдорлардың берік және орталықтанған мемлекеттік аппарат құру
Бірақ Елизавета билігінің екінші жартысында сановник Роберт Сесиль
90ж. ортасынан бастап парламентте буржуазды оппозицияның королеваның монополиялық
Сонымен қатар Ирландияны қайта жаулап алу жүзеге асырылады.
II. тарау. Бірінші Стюарттар кезіндегі ағылшын абсолютизмі.
2.1. Стюарттар абсолютті монархиясының кризисі
Ағылшын абсолютизмінің кризисі XVI ғ. 90 ж. Елизавета
Елизавета қайтыс болғаннан кейін корона Яков VI Шотландскийге
Екі дінге де сенушілер Елизаветаның компромисстік саясатына қарсы
Ол Европаның абсолюттік монархтарына қызыға қарап, Англияда да
Ағылшын абсолютизмінің кризисінің ең анық байқалған кезі –
Парламент Яков ұсынған Англияның Шотландияға бірігу және корольдіктер
Яков жалпы таққа отырғаннан кейін абстрактылы абсолютті монархиясының
Англияның үстем етуші таптары және парламент
1618ж. Германияда Протестанттық уния және Католиктік лига арасында
Яковтың және Карлдың басқару тарихы – биліктің кризисінің
Осындай төрт негізгі мәселе абсолютизмнің әлсіреуінің негізгі себептері
Яковтың қаржы саясатының да өзіндік ерекшеліктері бар: яғни
1621 ж. монополияның 700 түрі болған. Ол кезде
Ағылшын абсолютизмі өзінің кризистік фазасына түскеннен кейін, абсолюттің
Яков монархияны құдай билігі ретінде көріп, біріншіден ол
2.2 Абсолютті монархияның құлауы
Карл I-ші 1625 ж. таққа отырған соң, әкесінің
Сонымен қатар пуритандармен де қақтығысады. Бұл ағылшын шіркеуіне
Корольдің жақын кеңесшісі граф Стаффорд басында парламенттік оппозицияның
XVII ғ. 20ж. аяғында елдің экономикалық жағдайы тұрақсыз
Жалпы Карлдың сыртқы саясаты ешбір корольден ерекшеленбейтін.
Осының барлығы ағылшын флотына кері әсерін тигізді. Егер
Англияға Тюдорлардан 1534 ж. құрылған ағылшын шіркеуі
Екінші периодта Карл жалғыз өзі шексіз билік жүргізді.
Енді парламент мүшелері барлығы абсолютистік режимді тоқтатуға келісіп,
Парламент және роялистер өздерін Англияның конституциялық еркіндігі үшін
XVII ғ. 40 ж. Англия әлі де абсолютисті
Капитализмнің дамуы мемлекеттердің саяси жағдайында да байқалды.
Буржуазияның және буржуазияланған дворяндардың байюы олардын мүдделерін қанағаттандыруға
Әлеуметтік-экономикалық дамулармен қоса пуританизмде кеңейе бастаған. Ал король
Корольдің күші әлсіз болғандықтан, әрбір қате істелінген іс
Қорытынды
1485 ж.-1625ж. дейін созылған ағылшын абсолютизмінің негізгі ерекшелігі
Бірінші абсолютті монарх Генрих VII-ші болады. Ол өзін
Күшті король билігінің тенденциялары Эдуард IV-ші Йорк кезінен-ақ
XVI ғ. ағылшын государьларының француздармен салыстыра алатын бюрократиялық
Тюдорлар Англиясы өте ауыр кезеңді бастан өткізді. Бірақ
Ағылшын абсолютизмінің дағдарысы XVI ғ. 90 ж. Елизавета
Абсолютті монархия феодалды мемлекет сипатында бірінші орында
саясаты бағыттап, теңіз саудасы және колонизацияның алғышарттары қалыптастырады.
Яков жалпы таққа отырғаннан кейін абстрактылы абсолютті монархиясының
Яков кезінде абсолютті монархияның әлсіреуінің негізгі себептері келесі
XVII ғ. бірінші оң жылдығында Англияда буржуазды революцияның
Қорытындылай келе, абсолютті монархтердің сыртқы және ішкі саясатының
XVII ғ. бірінші жартысында парламентпен король арасындағы
Өнеркәсіптің, сауданың, ұлттық мәдениеттің, қарқынды дамуы елді революциялық
Лавровский В.М. Сборник документов по истории АБР 17в.
Ленин В.И. Государство и революция// Полное собрание сочинений.Сочин.,
Сапрыкин. Англия в эпоху абсолютизма. –М.,1984. –Б.200.
Штокмар В.В. Экономическая политика Английского абсолютизма в эпоху
Сказкин С.Д. Буржуазная революция 17в. в Англии. Страны
Черняк Е.Б. Секретная дипломатия Великобритании. –М.,1975. –Б.367.
Кузнецов Е.В. Англия 15-17 в.в. Проблема генезиса капитализма.
Мортон А.Л. История Англии. –М.,1950. –Б.445.
Тревельян Дж. Маколей. Социальная история Англии. –М.,1959. –Б.582.
Большая Советская энциклопедия –М.,1949. –Б. 31.
Ленин В.И. Соч., - т.VII. –Б.322.
Большая Советская энциклопедия –М.,1949. –Б. 32.
Мортон А.Л. История Англии. -1950. –Б.154.
Англия при Тюдорах// http.://www.google.kz
Англия и Уэльс// http.:// www.krugosvet.ru
Черняк Е.Б. Тайны Англии: заговоры, интриги, мистификации. -1996.
Тревельян Дж. Маколей. Социальная история Англии. -1959. –Б113.
Англия и Уэльс// http.:// www.krugosvet.ru
Англия при Тюдорах// http.://www.google.kz
Штокмар В.В. История Англии в средние века. -2003.
Мортон А.Л. История Англии. – 1950. –Б.156.
Матвеев В.А. Страсть власти и власть страсти: История
Кузнецов Е.Б. Англия 15-17 в.в.: Проблема генезиса капитализма.
Сапрыкин. Англия в эпоху абсолютизма. -1984. –Б. 32.
Матвеев В.А. Страсть власти и власть страсти: История
Тревельян Дж. Маколей. Социальная история Англии. -1959. –Б.12.
Англия при первых Стюартах// http.:// www.krugosvet.ru
Мортон А.Л. История Англии. – 1950. –Б.158.
Тревельян Дж. Маколей. История Англии от Чосера до
Мортон А.Л. История Англии. – 1950. –Б.159.
Англия при первых Стюартах// http.:// www.krugosvet.ru
Кривогуз И.М., Юровская Е.Е. Новая история стран Европы
Савин А.Н. Лекции по истории АБР. -2000. –Б.58.
Тревельян Дж. Маколей. Социальная история Англии. -1959. –Б.225.
Лавровский В.М. Углубление кризиса абсолютизма в правление Карла
Лавровский В.М. Петиция о праве, 7 июня 1628
Матвеев В.А. Страсть власти и власть страсти: История
Сказкин С.Д. Буржуазная революция 17 в. в Англии.
Стюарты и борьба за свободу// http.://www.google.kz
Сказкин С.Д. Буржуазная революция 17 в. в Англии.
Сказкин С.Д. Буржуазная революция 17 в. в Англии.
Лавровский В.М. Обвинение против короля, 20 января 1649
Пайдаланған деректер мен әдебиеттер тізімі
Деректер:
Лавровский В.М.Петиция о праве, 7 июня 1628 г.,
Ленин В.И. Государство и революция // Полное собрание
Әдебиеттер:
Савин.А.Н. Лекции по истории АБР. –М.,2000. -536с Адо
Большая Советская энциклопедия –М.,1949. –550б.
Кривогуз И.М., Юровская В.Н. Новая история стран Европы
Кузнецов Е.В. Англия 15-17 в.в. Проблема генезиса капитализма.
Мортон А.Л. История Англии. –М.,1950. -445б.
Сапрыкин. Англия в эпоху абсолютизма. –М.,1984. -200б.
Сказкин С.Д. Буржуазная революция 17в. в Англии. Страны
Тревельян Дж. Маколей. История Англии от Чосера до
Тревельян Дж. Маколей. Социальная история Англии. –М.,1959. -582б.
Черняк Е.Б. Тайны Англии: заговоры, интриги, мистификации. –М.,1996.
Черняк Е.Б. Секретная дипломатия Великобритании. –М.,1975. -367б.
Штокмар В.В. История Англии в средние века. -С-П.,2003.
Штокмар В.В. Экономическая политика Английского абсолютизма в эпоху
www.krugosvet.ru
www.google.rz
30
Кейінгі орта ғасырлардағы Англия
Ағылшын абсолютизмі
Ағылшын абсолютизмінің орнауы
Батыс Eуропа елдерінде капиталистік қатынастардың пайда болуы
ХҮІІғ. басындағы Англияның әлеуметтік-экономикалық дамуы
Ұлы Морав мемлекеті
Ағылшын революциялық аграрлық заңдары
Ағылшын буржуазиялық революциясы туралы
Кейінгі орта ғасырдағы испан абсолютизмінің саясаты
XVII ғ Ағылшын буржуазиялық революция