Операторлар туралы жалпы түсінік
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ............................................................................................................................3
1 ТУРБО ПАСКАЛЬ ТІЛІНІҢ ТҮСІНІКТЕРІМЕН
1.1 Операторлар туралы жалпы түсінік.........................................................................5
1.2 Есепте қолданылған операторлар.......................................................... ..............11
2 ІС – ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
2.1 Бағдарламаның орындалуы. .................................................................................15
2.2 Бағдарламаның листингі........................................................................................17
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Бағдарламалау жазу кезінде Паскаль бағдарламалау тілін қолданамыз.
20 ғасырдың 50 жылдары алғашқы бағдарламалау тілдері Фортран
Бағдарламалау тілдерінің ішінде ең үлкен орын алатын Алгол
Алгол бағдарламалау тілдерінің көптеген түрлері қолдануға берілді.
60-70 –ші жылдарда Н. Вирт ойлап шығарған Паскаль
Паскаль тілі бұрын құрылған бағдарламалау тілдерінен маңызды ерекшелігі
Курстық жобаның негізгі мақсаты
Жобаның мақсатын жүзеге асыру
Турбо Паскаль тілі жалпы
Операторлар туралы жалпы түсінік
Есепте қолданылатын операторларды қолдану.
Курстық жобаның өзектілігі Турбо
Курстық жоба кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан,
Бірінші бөлімде операторлар туралы жалпы
Екінші бөлімде бағдарламаның орындалуы
Қорытындыда курстық жобаны дайындау үрдісінде
1 ТУРБО ПАСКАЛЬ ТІЛІНІҢ ТҮСІНІКТЕРІМЕН
1.1 Операторлар туралы жалпы түсінік
Стандартты тұрақтылар мен айнымалылар:
CONST-бағдарламада тұрактылар өз түрімен (ашық) немесе атауы
Егер тұрақтылар атауы арқылы берілсе, оны бағдарламаның тұрақтылар
Бейнелеу түрі: CONST тұрақты атауы= мәні
Мысалы const n= 28;
Бір бөлімде бірнеше тұрақты болады, біақ олар “;”
Мысалы, const
K= 23, (*бүтін тип*)
B= 1,8E-3; (*нақты тип*)
S= ’R’;;(*символдық тип*)
L= TRUE; (*логиқалық тип*)
Айнымалылар
VAR-бағдарламада пайдаланатын кез келген айнымалы, бағдарламаның айнымалары бөлігінде
Жазылу түрі : VAR айнымалы атауы: тип;
Мысалы VAR K: INTEGER (*K-айнымалысының типі бүтін*) Бір
Мысалы,
A: INTEGER; (*A-бүтін типтегі айнымалы*)
S: REAL;
Егер бірнеше айнымалының типтері бірдей болса, онда оларды
Мысалы,
VAR
M, N: INTEGER; (*типі бүтін*)
K, L: REAL; (K, L*типі нақты*)
немесе VAR K, L: INTEGER
Сонымен, айнымалы дегеніміз атау берілген әртүрлі мән
МЕНШІКТЕУ ОПЕРАТОРЫ
Меншіктеу операторы барлық бағдарламалау тілінде пайдаланатын негізгі оператор
Меншіктеу операторынвң жалпы жазылу түрі
R=: M.
Мұнда: R-айнымалы атауы, «:=» меншіктеу белгісі, M-арифметикалық өрнек.
Бұл оператор екі міндет атқарады.
Айнымалының белгілі мәндері бойынша М-арифметикалық өрнегінің мәнін
Есептелген мән R атауына меншіктеледі (жазылады), яғни мән
Меншіктеу операторы тек арифметикалық өрнектер үшін ғана
Символдық мән әрқашан апостроф (“ ’ ”) ішінде
Меншіктеу операторы пайдаланғанда айнымалы атауының типі мен қабылдайтын
VAR A, B, C, D: REAL;
………………….
A: = (BC);
……………………
Себебі, мұнда оң жағындағы өрнек логикалық типте, ал
ҚҰРАМДАС ОПЕРАТОР
Бірннеше операторларды бір операторға біріктіргенде шыққан
BEGIN
1-оператор;
2-оператор;
......................
n-1- оператор;
n- опратор
END.
Бұл жағдайда BEGIN (басы), END (соңы)
Құрамдас оператор бүтін бір оператор қызметін атқарады, сондықтан
BEGIN-нің соңына, END-нің алдындағы операторға нүктелі үтір ”;”
BEGIN
BEGIN
A-операторы;
B-операторы;
C-операторы;
D-операторы;
END;
BEGIN
K-операторы;
L-операторы;
M-операторы;
END;
E-операторы;
BEGIN
R-операторы;
S-операторы
END
END.
Құрамда операторларға шартты көшу, таңдау және қайталау
ШАРТТЫ КӨШУ ОПЕРАТОРЫ
Таңдауы бар процестерді ұйымдастыру үшін шартты оператор пайдаланады.
егер шарт IF (иф) шарт
онда I-серия ELSE (елс)
әйтпесе II-серия
бітті.
Жалпы түрде бұл оператордың жазылуы:
IF шарт (логикалық оператор)
ELSE 2- оператор
Мұндағы 1 және 2 операторлардың қарапайым немесе
Егер IF сөзінен кейін жазылатын шарт сақталса (ақиқат
IF сөзінен соң жазылатын шартты жазу үшін Паскаль
Бір мезгілде бір емес, бірнеше шартты, яғни құрама
Кей жағдайларда шартты операторды басқаша былайда жазады:
IF- логикалық өрнек
THEN 1- оператор
ELSE 2- оператор
Бұл жазу операторлар бір жолға сыймай қалған
Шартты операторда құрама команданы (операторды ) пайдалануға
IF логикалық өрнек THEN
BEGIN
1-оператор;
2-оператор;
......................
n-1- оператор;
n- опратор
END.
ELSE
BEGIN
1-оператор;
2-оператор;
......................
n-1- оператор;
n- оператор
END.
Мысал.
Шешуі
Program E;
Var x, y: real;
begin
readln (x);
for xa [imax] then imax:= i;
if a [i] 0 then inc (count);
writeln ('colishestvo polojitelnih:'.count);
end.
program index_max_elem;
const n= 10;
var
a: array [1..n] of integer;
i: integer;
imax: integer;
begin
writeln (' ',n,'елементін ендір');
for i:= 1 to n do read (a
imax:= 1;
for i:= 2 to n do
if a [i]>a [imax] then imax:= i;
writeln (массив элементінің нөмері:',imax);
writeln (масив злементі:', a [imax]);
end.
Қорытынды
«Turbo Pascal тілінің түсініктерімен жұмыс жасау »
Менің ойымша, компьютерлік графикада Турбо Паскаль программасы—
Курстық жұмысты жазу барысында мен, Турбо Паскаль бағдарламасы
Курстық жұмысымды ұсына отырып жақсы деген бағаға тапсырам
4. Қолданған әдебиет
1. Т. А. Павловская «ПАСКАЛЬ»
2.Халкова К. З «ПАСКАЛЬ ТІЛІНДЕГІ БАҒДАРЛАМАЛАУ»
3.Тойқанов Ғ. Ш «ПАСКАЛЬ ТІЛІНДЕГІ БАҒДАРЛАМАЛАУ»-Алматы Дәнекер.
24
imax=1
a[i]>a[imax]
imax=1
a[i]>a[imax]
i=n
imin =1
imax =1
a [i]:3
i=n
a (1.3.-5.1.-2.1.-1.3.8.4)
N=10
a,i,n
басы
соңы
count
Inc (count)
a[i]
>0
I =
iend
const= 0
ibig iend
iend= imin
iend= imax
max >min
ibeg= imin
ibeg= imax
max a[imax]
i=n
соңы
imax =1
соңы
басы
y=2*x*x*x
y=x+2
x>0
Ендіру х
Шығар х
a[i]:
i=n
n
A[1..n], I, imax
N=10
басы
ТУРБО ПАСКАЛЬ ТІЛІНІҢ ТҮСІНІКТЕРІМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУ
Turbo Pascal тілінің операторлары
Turbo Pascal программасының негізгі түсініктері
Паскаль тілінің алғашқы түсініктері
Паскаль тілінде алгоритмдеу
Бос оператор
Түйіндес оператор
Алгоритмдеу, қасиеттері, негізгі құрылымдары. Паскаль бағдарламалау ортасы
Құрыдымдық типтер.жиындар
Объектілі бағдарланған программалау