Шаруашылық серіктестіктер
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
«Бухгалтерлік есеп» пәнінен
курстық жұмыс
Тақырыбы: Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты
Жоспар
Кіріспе
1. Бухгалтерлік есептің жалпы
1.1. Шаруашылық етуші субъектілердің түрлері және олардың қызметін
1.2. Шауашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты.
1.3. Ұйымдардың есеп саясаты.
2. Туристік компаниялардағы бухгалтерлік
2.1. Туристік қызмет көрсетулер және олардың мәні.
2.2. Турбизнес кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру.
2.3. Шағын құрамы және туристік азық-түліктердің өзіндік құндарын
2.4. Туристік азық-түліктерді өткізуден түскен табыстар мен шығындар
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасының аймағында әрекет етіп тұрған барлық субъектілерге
Қазақстанның бухгалтерлік есеп стандарттарында және ол бойынша жасалған
Кәсіпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру үшін таңдап алынған
Бухгалтерлік есеп жүйесін жүргізудің жалпы қағидасы мен ережесі
Оларды жүзеге асыру барысында нақты кәсіпорынның есептік саясаты
-кәсіпорын өз мүлкімен өзімен-өзі болушылығы;
-толассыз қызметі;
-есеп саясатын пайдаланудың жүйелілігі;
-шаруашылық қызметіндегі фактілердің мерзімділік анықтылығы.
Пайдаланатын есеп саясатының басты мақсаты мен негізгі арналымы-кәсіпорынның
Ол есеп процесінің барлық тараптарын қамтуы керек: әдістемелік,
Әдістемелік аспектісі деп кәспорында өнімнің өзіндік құнын есептеу,
техникалық деп осы әдістердің синтетикалық шоттарында көрсету
ұйымдық деп осы әдістердің бухгалтерлік қызмет тұрысынан жүзеге
Шаруашылық жүргізуші субъектісі өзінің нақты жағдайына,көлеміне және қызмет
бухгалтрлік жұмысты ұйымдастыру нысандарын дербес белгілейді;
есптік саясатын қалыптастырады;
қаржылық пен өндірістік есептері бойынша қызмет ету аясын
шаруашылық операцияларына бақылау тәртібін әзірлейді,сондай-ақ бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
Субъектіде бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға,шаруашылық операцияларын орындаған кезде оның
Субъектінің құрылымдық бөлімшелерінде бухгалтерлік есепті жүзеге асыруға кәсіпорынның
Бас бухгалтерді қызметтен босатқан кезде ол жаңадан тағайындалған
Субъект активтердің,меншік капиталының,міндеттемелерінің және олармен жасалатын шаруашылық операцияларының
Бухгалтерлік қызметтің басты мақсаты субъектіні жедел басқару үшін
Осы курстық жұмысымның бөлімдері,тараулары мен тармақтары 2 бөлім
Бірінші бөлімде-ұйым шеңберінде іске асырылатын есеп саясатын
Екінші бөлімде-қазіргі кезде жиі кездесетін және өзекті мәселе
Сонымен есеп саясаты деп-ұйымдар шаруашылық қызметі өрісінің іс-тәжірибесінде
Есеп саясатының мақсаты: бухгалтерлік есеп операцияларын орындау барысында
1. Бухгалтерлік есептің жалпы мәселесін ұйымдастыру.
1.1. Шаруашылық етуші субъектілердің түрлері және олардың қызметін
Сот алдында жауап беретін және сотқа шағымдана алатын,өз
Филиалдар бұл заңды тұлғалардың тұрған жерінен тыс
Филиал да, өкілдікте заңды тұлға боп табылмайды. Заңды
Коммерциялық ұйымдар тек келесідей нысанда құрылуы
-шаруашылық серіктестіктер;
-акционерлік қоғамдар;
-өндірістік кооперативтер;
-мемлекеттік кәсіпорындар.
Коммерциялық емес ұйымдар заң актілерімен қаралған діни бірлестіктерден,
ұйымдық нысандандарынан құрылуы мүмкін.
1.Шаруашылық серіктестіктер.Құрылтайшылардың қосқан үлесі бөліп көрсетілген жарлық капиталы
Қазіргі кезде шаруашылық серіктестіктер толық және коммандиттік серіктестіктер
Толық серіктестік- серіктестіктің қатысушылары толық серіктестіктің мүлкі
Коммандиттік серіктестік –серіктестік міндеттемелері бойынша өзінің барлық мүлкімен
2.Қосымша және жауапкершілігі шектеулі серіктестік.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік (ЖШС ).ЖШС жарлық капиталы бір
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік. Мұндай серіктестіктің қатысушылары
3.Акционерлік қоғам - өз қызметін жүзеге асыру
Ашық акционерлік қоғам- өздерінің шығарған акциясын ашық,жеке,жабық түрде
Жабық акционерлік қоғам.Мұндай қоғамның акциялары тек қана өз
Ашық қоғамның акциялары,бағалы қағаздардың нарығына қарап бағаланады және
4.Өндірістік кооператив-бірлескен кәсіпкерлік қызмет үшін мүшелік негізінде,олар өзінің
5.Мемлекеттік кәсіпорын.Мемлекеттік кәсіпорынға жататындар:
-шаруашылықты жүргізу құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорын.Ол өз міндеттемелері
-ағымдағы басқару құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорын,Қазақстан Республикасы үкіметінің
6.Комерциялық емес ұйымдар.Оларға:мекемелер,қоғамдық бірлестіктер,қоғамдық қорлар,тұтыну кооперативтері,діни бірлестіктер,қауымдастық нысанындағы
Шаруашылық жүргізуші субъект қызметінің мақсаттарын оның меншік иесі
Мемлекеттік мүлікті басқаруға уәкілетті органдар,басқа заңды және жеке
Субъектінің құрылтайшылары бекіткен жарғы негізінде қызмет етеді.Жарғының мазмұны
Негізгі қорлар мен айналым қаражаттары,сондай-ақ субъектінің дербес балансында
Субъектінің мүлкін қалыптастырушы көзі болып мыналар саналады:құрылтайшылардың ақшалай,материалдық
1.2. Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты
Есеп саясатының әдістемелік бөлігі нақты шаруашылық ахуалынан,олардың қолдану
Кәсіп бухгалтерлік есептің келесідей ережелерін өз бетінше шешуіне
-келіп түскен негізгі құралдар объектісін бағалау-бухгалтерлік есептің №6-шы
-негізгі құралдың амортизатциясы-бухгалтерлік есептің №6-шы «Негізгі құралдардың есебінің»
-негізгі құралдарды жөндеу-жөндеу жұмысын жүргізудің кезеңдегі мен жөндеу
-материалдық емес активтердің амортизациясы-әрбір материалдық емес активтердің әрбір
-болашақ кезеңнің шығыстары-кезеңдері нақты анықталмаған жағдайда,кезең барысында ол
-алдағы шығыстар мен төлем резервтері-кәсіпорын қандай резервтерді және
-күмәнді қарыздар бойынша резервтері- кәсінорын түгендеу мәліметтерінің негізінде
-қаржылық инвестиция-кәсіпорын ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияны есепке алудың
Еншілес,тәуелді және бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестіктердің инвестициясын есептеудің
-табысты тану-№5 «Табыс» деп аталатын бухгалтерлік есеп стандартына
-тауарды сату бойынша-субъектінің сатып алушыға меншік құқығын беру;мәміле
- көрсетілген қызметі бойынша-есептік күнге жасалған мәміленің біту
-дивиденттер,пайыздар түріндегі табыстар-пайыздар активтерден алынатын нақты табыстарды ескеріп
-негізгі құралдарды жөндеу есебі.Негізгі құралды жөндеу бухгалтерлік есепте,оның
-материалдардың есебі.Өндіріске жатқызылатын материалдық ресурыстарының нақты өзіндік құнын
Іске асырылып келе жатқан бухгалтерлік есеп ережелеріне сай
ТМБ:нақтылы өзіндік құнымен,есепті бағамен,орташа өлшенген бағамен,ФИФО,ЛИФО әдістерімен,бөлшек саудадағы
ТМБ-ны өзіндік құнымен бағалау-құндылықтарды сатып алуға немесе
Орташа өлшенген баға сатуға жарайтын құндылықтардың орташа құнын
Келесі әдіс ФИФО әдісі.Бұл әдістің мағынасы-бірінші түскен ТМБ-ның
ЛИФО әдісі бойынша алғашқы сатылып алынған босалқыларды бағалау.Бұл
Бөлшек саудадағы бағамен ағалау-есептегі тауарлар бұларды сатуға дейін
Мысал: Босалқыларды бағалау әдісін төмендегі мәлеметтермен көрсетеміз.
Алғашқы
мәліметтер саны саны бағасы
Босалқылар қалдығы 400 15 6000
Түсті (5.04.2007) 300 17 5100
Сатылды (7.04.2007) 200 -? --?
Түсті (15.04.2007) 400 13 5200
Сатылды (18.04.2007) 300 -? --?
Түсті (24.04.2007) 100 12 1200
Орташа бағамен бағалау әдісі
Босалқылар қалдығы 400x15=6000теңге
Сатып алынды 300x17+400x13+100x12=11500теңге
Сатуға жарамды тауарлар 1000 өлшем 11200 теңге
Орташа баға (11200:1000)=11,2 теңге
Соңғы қалдық 300x11,2=3360 теңге
Сатылған өнімнің өқіндік құны 11200-3360=7840 теңге
Орташа бағамен бағалау әдісін сабақтастық жолдармен көрсету
Ай-күні Түскені, теңге Сатылғаны, теңге Қалдығы, теңге
1 сәуір
5 сәуір 300x17=5100
7 сәуір
15 сәуір 400x13=5200
18 сәуір
24 сәуір
- 9960 теңге,орташа баға=9960:700=14,2
Жинағы
ФИФО әдісі
Ай-күні Түскені, теңге Сатылғаны, теңге Қалдығы, теңге
1 сәуір
5 сәуір 300x17=5100
300x17=5100
7 сәуір
100x17=1700 500х17=8500
15 сәуір 400x13=5200
400x13=5200
18 сәуір
200x13=2600 600x13=7800
24 сәуір 100x12
100х12=1200
Жинағы
ЛИФО әдісі
Ай-күні Түскені, теңге Сатылғаны,теңге Қалдығы, теңге
1 сәуір
-
400х15=6000
5 сәуір 300х17=5100
300х17=5100
7 сәуір
100х17=1700 500х15=7500
15 сәуір 400х13=5200
400х13=5200
18 сәуір
100х13=1300
24 сәуір 100х12=1200
100х13=1300
100х12=1200
Жинағы
ТМБ-ны бағалау әдістерін өзара салыстыру
Әдістер Сатылғаны,теңге Қалдығы,теңге
Орташа баға 7560 9960
Фифо 7500 9000
Лифо әдісі 7100 10000
Салыстыру нәтижесінен,біздер бағаның өсуі жағдайында ФИФО әдісін қолдануда
- басқарушы есеп.Есептің бұл түрі сыртқы пайдаланушылардың кең
-өндіріске кеткен шығындар мен өнімнің өзіндік құны калькуляциялау
Таңдап алынған әдістердің жинақ есебі шалафабрикаттық немесе шалафабрикатсыз
-үстеме шығыстарын есептеу және тарату.Кәсіпорын №7 «Тауарлы материалдық-материалдық
-мүліктер мен міндеттемелерді түгендеу.Міндетті түгендеумен қоса,құндылықтардың нақты барын
-бухгалтерлік есеп нысаны.Кәсіпорын бухгалтерлік есеп нысанын өзі таңдай
-нақты пайдаланылатын шоттар жоспары.Кәсіпорын шоттардың Бас жоспарын басшылыққа
-өндіріс ішіндегі есеп беру.Ішкі есеп беруді жүргізудің барлық
-бухгалтерлік қызметтің құрылымы мен ұйымдастырушылық нысаны.Кәсіпорын құрылымдық бөлімше
-есепті орталықтандыру деңгейі.Кәсіпорынның нақты қызметінің жағдайына байланысты есеп
-ішкі өндірістік бақылау.Кәсіпорын ішкі өндірістік бақылау жүйесінің қандай
Есеп саясатын негіздеу және талдау кезінде барынша жалпы
Есеп саясатын құрудың негізгі қағидалары мен талаптары
Атап айтқанда,есеп саясатын әзірлеген кезде кәсіпорын өз мүліктері
-шаруашлық қызметінің барлық фактілерін бухгалтерлік есепте толығымен көрсету;
-сақтық жағдайын ұстау керек,яғни бухгалтерлік есепте жоғалту мен
-шаруашылық нысанының басымдылық мазұнын,яғни шаруашылық қызметінің барлық фактілерін
-қайшылықсыз деп әрқилы есеп түрлерінен қалыптасқан мәліметтердің сәйкестігін,бухгалтерлік
-ұйымдылық кәсіпорынның көлемімен,оның қызмет масштабына лайықты келетін есепті
Аталған қағидалар мен талаптар кез келген кәсіпорынның есептік
1.3.Ұйымдардың есеп саясаты
Бұл тараудың мақсаты:
-есеп саясатының мақсаты мен мәнін,мазмұнын ашу;
-қаржылық қорытынды есепті пайдаланылушыларға ұйымдардың есеп саясатын қосымша
-бухгалтерлік есеп тәжірибесінде қолданылатын және ұйымдардың есеп жүргізу
-есеп саясатының қандай мақсаттарға және не үшін қалыптасатындығын
-есеп саясатын қалыптастырудың тәжірибедегі құрылымы мен қолдану бағытын
Есеп саясатының мәні мен мақсаты
Қазақстандық бухалтерлік есеп тәжірибесіне «есеп саясаты» термині кезіндегі
Кейіннен Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 17 қаңтар 2003
Есеп саясаты ұғымы екі жағдайда; бірінші- мемелекттік және
Есеп саясаты деп қандай мазмұнды түсінеміз?
Халықаралық қаржылық есеп стандартында (ХҚЕС) есеп саясаты; «Қаржылық
Қазақстандық 30 «Қаржылық қорытынды есеп тапсыру» жөніндегі стандарттың
Ары қарай осы стандарттың 19-шы бабында: «Ұйымдарда бухгалтерлік
Осы заманғы нарықтық экономика жағдайында шаруашылық операцияларының түрлері
Елімізде көптеген типтегі ұйымдардың әр қайсысы әр түрлі
Ұйымдар өздерінің есеп саясатын қалыптастыру барысында тәжірибиедегі есеп
Сонымен есеп саясаты деп-ұйымдар шаруашылық қызметі өрісінің іс-тәжәрибесінде
Сондықтан әрбір ұйымда бухгалтерлік есеп пен қорытынды есеп
Жоғарыда қойылған талаптарға сай есеп саясатының мазмұны мен
Есеп саясатының мазмұны белгіленген жағдайда ұйым әкімшілігінің басқару
Есеп саясатын жасау мен қалыптастыру барысында есеп әдісіндегі
Мүліктік жекелеу;
Үздіксіздік;
Сенімділік;
Шындық;
Бейтараптық;
Байқаушылық;
Шаруашылық фактілерінің толықтылық принцптері жатады.
Есеп саясатының мазмұнды сапалық дәрежесі қаржылық қорытынды
Есеп саясатының өзгеріске түсу жағдайлары
Есеп саясатының мазмұны мына төмендегі жағдайларда:
ұйымның стратегиялық бағыты;
мұның қайта құрылуы;
қызмет бағытының өзгеріске түсуіне байланысты қайта қаралуы мүмкін.
Сонымен қатар қаржы салымшы инвесторлардың тұжырымды талабына
сәйкес есеп саясаты жүйесіне қосымшалар
Ресми түрде ұйымдардың есеп саясаты
өзгертіледі.
- Қазақстан Республикасы заң актілерінің
нормативтік актілердің, әдістемелік нұсқау –ережелердің өзгеріске
-Қазақстан Республикасы бухгалтерлік есеп жүйесіндегі
-заңды тұлғалардың қайта құралуына ;
-меншік иесі мен жаңа бағыт
-активтер, меншікті капитал, міндеттемелер, шаруашылық факторларының
Сонымен қатар ұйымдар қызметіне жаңа
Есеп саясатын өзгерту процесі жөніндегі шешім есепті жыл
Есеп саясаты ұзақ мерзімге арналып
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бекіткен «Қаржылық
пен бухгалтерлік баланс тапсыру мазмұнын қосымша түсіндіруге арналған
ақпаратты- түсіндірме хат деп атайды.
Түсіндірме хат тәуекелшілік пен кейбір
Егер қаржылық және бухгалтерлік қорытынды есеп жүйелерін дайындап
2. Туристік компаниялардағы бухгалтерлік есептің ерекшеліктері.
2.1.Туристік қымет көрсетулер және олардың мәні.
Қазіргі жағдайда туризмның дамуы қарқын алып келеді.Ол туристік
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында туристік нарық мына бағыттарда
-келу туизмі-Қазақстанға келген шетелдіктерге қызмет көрсетуге бағытталған;
-кету туризмі-Қазақстан Республмикасы азаматтарының алыс-жақын шетелдерге сапарын ұйымдастыру;
-шоп-туризімі-«желқайықтармен» қызмет ету;
-ішкі туризм-ел ішінде отандық туристермен жұмыс;
-әлеуметтік-мемлекеттің әлеуметтік мұқтаждықтарға бөлетін қаражатынан демеу көрсетілетін саяхат;
-өздігінше-туристердің өз беттерінше ұйымдастыратын,жылжудың белсенді тәсілдерін пайдаланатын сапары.
Бұған қоса,туристік бизнестің өзінің ерекше терминологиясы бар:
-турист-уақытша 24 сағаттан 6 айға дейін қатар келетін
-туристік индустрия-қонақүйлер мен басқа да орналастыру құралдарының,көлік құралдарының,қоғамдық
-тур-туристерді орналастыру,жүктерін тасу,тамақтандыру бойынша қызмет көрсетудің,экскурциялық қызмет көрсетудің,сондай-ақ
-туристік азық-түлік-туристерге өткізуге арналған тура құқық;
-туристік азық-түліктің жылжуы-туристік азық-түлікті өткізуге бағытталған шаралар кешені;
-туроператорлық қызмет-заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпкердің лицензиясының негізінде
-туристік жолдама-туристік азық-түлікті тапсыру фактісін растайтын құжат;
-туристік кепілхат-тур құрамына кіретін қызмет көрсетуге туристің құқын
-туристік кәсіпорын-туристік азық-түлікті өндіру және өткізу бойынша бір
2.2. Турбизнес кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру
«Қазақстан Республикасында туристік қызмет туралы» заң бойынша Қазақстан
Туроператорлар мен турагенттер лицензияны алу үшін азаматтық-құқық сақтандыру
Туристік бизнестегі субъектілердің қалыптасқан шаруашылық жүргізу жағдайында бухгалтерлік
Активтер мен тапсырмалардың жағдайы туралы мәліметтерді уақытылы алу.
Туризм-Қазақстан Республикасы азаматының уақытша кетуі,шетелдік азаматтардың және тұрақты
Туристік бизнестегі бухгалтерлік есептің жүргізу тәртібі ҚР Конституциясында,ҚР
Негізгі принциптер (есептеу және үздіксіз қызмет);
Ақпаратардың сапалы сипаттамалары(түсініктілігі,орындылығы, сенімділігі және салыстырылуы).
Бұған қоса олар БЕС 30 «Қаржылық есеп белулердің
Есептік саясатта мыналар қарастырылуы керек: туристік бизнестегі олардың
Есептік саясатты субъект басшысы бекітеді.Қазақстан Республикасы «Бухгалтерлік есеп
Бас бухгалтер субъктінің жалпы бухгалтерлік есебін жүргізеді, заң
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есептің жалпы әдістемелік басшылығын Бухгалтерлік
2.3.Шығын құрамы және туристік азық-түліктердің өзіндік құндарын
Туристік азық-түліктердің өзіндік құнына қосатын шығын құрамы БЕС
Туристік азық-түліктердің өндірістік құнына тікелеи және жанамаға бөлінген
Тікелей шығындар –бұл туристік азық-түліктердің өзіндік құнына тікелей
Жанама шығындар- бұл туристік азық-түліктердің өзіндік құнына оның
Туристік азық-түліктерді өндіру шығындарын тапсыру экономикалық мазмұнына және
а) экономикалық элементтермен:
● материалдық шығындар;
● еңбекақы шығындары;
● аударым;
● құралдардың тозуы;
● басқадай шығындар,
ә) шығын баптары бойынша:
● материалдар;
● еңбекақы;
● аудрым;
● үстеме шығындар.
Туристік азық-түліктерді өндірудің шығын есебіне 8010 «Негізгі өндіріс»,
БЕС 7 «Тауарлы-материалдық қор есебі» және оған әдістемелік
1) туристік субъектілерді туристік азық-түлікті қалыптастыратын жұмысшы күшімен
2) аударым;
3) көлік шығындары:тасымалдап қызмет көрсетулер;
4) туристік фирмалардың асырау,қызмет ету және басқару
5) жаңа туристік азық-түлікті әзірлеу және игеру
6) турды жүзеге асырубойынша қызмет көрсеткені үшін
7) контрагенттерге комиссиялық сыяақы;
8) басқадай шығындар мен төлемдер.
Еңбекақы бойынша есеп айырысу есебі. Еңбекақы шығыны нормалан-
Туристік субъектілер еңбекақының формасын, жүйесін және мқлшерін ҚРЗ
Туристік субъектілерді жұмысшы күшімен қамтамасыз ету шығыны мына
8012 «Өндіріс жұмысшыларына еңбекақы» шот дебеті
4230 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу» шот кредиті
Аударым (әлеуметтік салық)Қазақстан Республикасы азаматтарының, сондай-ақ шетелдік
Еңбекақы қорынан аудару(әлеуметтік салық) сомасына бухгалтерлік есепте мына
8013,8033,8043 «Еңбекақыдан аудару» шоттар дебеті
3150 «Әлеуметтік салық» шот кредиті.
Қазақстан Республикасында жинақтаушы зейнетақы қорына зейнетақы жарнасын төлеу
Мұнда мына жазулар жазылады:
4230 «Еңбекақы бойынша қызметкерімен есеп айырысу» шот дебеті
3220 «Жинақтаушы зейнетақы қоры бойынша есеп айырлысу» шот
Негізгі құралдар амортизациясына байланысты шығындар туристік фирмалардағы есептік
7210 «Жалпы және әкімшілік шығындар», 7110 «Өнімді өткізу
2421-2428 «Негізгі құралдардың тозыуы» шот кредиті
Жалпы шарушылықтың шығындарына келсек, туристік азық-түліктердің өзндік құнындағы
●Көлік шығындары:тасымалдаушының қызмет көрсетулері мұнда мынандай жазу жүзеге
а) алынған жол құжаттарының сомасына
8048 «Басқадай үстеме шығындар»шот дебеті
4110 «Төленуге тиісті шоттар», 4170 «Басқадай кредиторлық берешек»
ә) жол құжаттарының төлемақысы:
4110 «Төленуге тиісті шоттар» шот дебеті
1060 «Ағымдық шоттағы ақша»,1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі
● Туристік фирманың асырау,қызмет ету және басқару шығындары.
Материалдық шығындар:
7440 «Жалпы және әкімшілік шығындар» шот дебеті
1310-1315,1317 «Материалдар» шоттар кредеті
2.Басқарушы қызметкерге еңбекақы есептеледі:
7440 «Жалпы және әкімшілік шығындары» шот дебеті
4230 «Еңбкақы бойынша қызметкерлермен есеп айрысу» шот кредеті
3.Басқарушы қызметкердің еңбекақы қорына аудару сомасына:
7440 «Жалпы және әкімшілік шығындары» шот дебеті
3150 «Әлеуметтік салық» шот кредеті
4. Жарнама және туристік азық-түліктерді нарықта жылжыту шығындары:
7110 «Тауарларды өткізу шығындары» шот дебеті
3310 «Төленуге тиісті шоттар» шот кредиті.
● Турды жүзеге асыруға қызмет көрсеткені үшін басқа
Туристерді орналастыруға қызмет көрсетулер-қонақ үйлермен,пансионаттармен,санаторийлармен,демалыс үйлермен және т.б.
а) тұрғын үшін
8015 «Басқадай тікелей шығындар» шот дебеті
4110 «Төлеуге тиісті шоттар» шот кредиті
ә) орналастыру және тұрғызу бойынша көрсеткен қызметі үшін
4110 «Төлеуге тиісті шоттар» шот дебеті
4110 «Төленуге тиісті шоттар» шот дебеті
1060 «Ағымдық шоттағы ақша»,1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі
●Жаңа туристік азық-түліктерді дайындау және игеру шығындарына менеджерлерге
а)жүзеге асырылған шығындар сомасына:
1620 «Басқадай алдағы кезең шығындары» шот дебеті
4110 «Төлеуге тиісті щоттар» шот кредеті
ә)ептептеу принцптеріне сәйкес алдағы кезеңдерге жолдаманы өткізу шығындары
8015 «Басқадай тікелей шығындар» шот дебеті
1620 «Басқадай алдағы кезең шығындары» шот кредиті.
●Мыналарды жүзеге асырған контрагенттерге коммиссиялық сыйақы:
а)туристік азық-түліктерді сату:
8015 «Басқадай тікелей шығындар» шот дебеті
3390 «Басқадай кредиторлық берешек» шот кредиті
ә)комиссия келісімшарты бойынша сыйақы төлеу:
3390 «Басқадай кредиторлық берешек» шот дебеті
4110 «Төленуге тиісті шоттар» шот дебеті
1060 «Ағымдық шоттағы ақша»,1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі
●Басқадай шығындар мен төлемдер.
Визалық қызмет көрсету-туристік фирмалар әдетте туристік азақ-түліктердің құнын
а)туристердіен консульдық алымды өндіріп алу сомасына:
1010 «Касадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар»
3390 «Басқадай кредиторлық берешек» шот кредиті
ә) консульдық алымды төлеуге курьерге аванс беруде:
2150 «Есеп беретін адамдармен есеп айырысу» шот дебеті
1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар» шот
б) аванстық есеп берудің негізінде:
3390 «Басқадай кредиторлық берешек» шот дебеті
2150 «Есеп беретін адамдармен есеп айырысу» шот кредиті
● Ерікті сақтандыру бойынша қызмет көрсетулер агенттері туристік
Агенттік келісім-жеке немесе заңды тұлғаның біреудің атынан орындағаны
∙ туристерден өндіріп алған сақтандыру сыйлықақы сомасына:
1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар» шот
3390 «Басқадай кредиторлық берешек» шот кредиті
∙ туристерден өндіріп алған сақтандыру сыйлықақы сомасына:
6010 «Дайын өнімдерді сатудан алынатын табыатар» шот
∙ сақтандыру кампанясы төлеген белешектер сомасына:
3390 «Басқадай кредиттолық берешек» шот дебеті
1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар» шот
2.4.Туристік азық-түліктерді өткізуден түскен табыстар мен шығындар есебі
22.02.02 ж. №296-II «Қазақстан Республикасында туристік қызмет туралы»
Туристік азық-түліктің сатылу құнын дұрыс есептеу үшін мына
Туристік азық-түліктер сатылу бағасының есеп айырысуы:
1.Туристік азық-түліктердің құны
2.Туристік компаниялардың шығыны (7110,7210)
3.Жоспарлы рентабельділік-10%
4.Үстеме
Үстемелер деңгейі-18%
5.Туристік азық-түліктерді өткізу бойынша салық салынатын айналым
2608000
6.Салық салынатын айналымдағы ҚҚС
7.Сату көлемі
Туристік жолдамаларды өткізуде мына бухгалтерлік жазулар жүзеге асырылады:
а) туристік азық-түліктердің өзіндік құны есептен шығарылады:
7010 «Сатылған дайын өнімдердің өзіндік құны» шотдебеті
8010 «Негізгі өндіріс» шот кредиті
ә)сатып алушыға шотты ұсынғанда:
1210 «Алынуға тиісті шоттар» шот дебиті
6010 «Дайын өнімдерді сатудан алынатын табыстар» шот кредиті
2608000,
б) ҚҚС сомасына:
1210 «Алынуға тиісті шоттар» шот дебиті
3130 «ҚҚС» шот кредиті
в) сатып алушыдан төлемдер кеп түсті:
1040 «Ағымдық шоттағы ақша»,1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі
1210 «Алынуға тиісті шоттар» шот кредиті
Қолма-қол есеп айырысумен туристік жолдамаларды өткізуде:
а) сатудан түскен түсім сомасына:
1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар» шот
6010 «Дайын өнімдерді сатудан алынатын табыстар» шот кредиті
2608000,
ә) ҚҚС сомасына:
1010 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар»
3130 «ҚҚС» шот кредиті
б) бюджетке аударылған ҚҚС сомасына:
3130 «ҚҚС» шот дебеті
1040 «Ағымдық шоттағы ақша» шот кредиті
Есептік кезеңнің соңында:
а) қорытынды табысты кеміту шығындары есептен шығарылады:
5520 «Жиынтық табыс» шот дебеті
7010 «Сатылған дайын өнімдердің өзіндік құны» шот
2208000,
ә) жиынтық табысты көбейтетін табыс есептен шығарылады:
7010 «Дайын өнімдерді сатудан алынатын табыстар» шот дебеті
5520«Жиынтық табыс» шот кредиті
б) қорытынды табыста кемітудің шығындары есептен шығарылады:
5520 «Жиынтық табыс» шот дебеті
7440 «Жалпы және әкімшілік шығындары», 7110 «Тауарларды сату
в) корпоративтік табыс салығы есептеледі-30%:
7710 «Корпоративтік табыс салығы бойыншы шығындар» шот дебеті
3110 «Төлеуге ағымдағы корпоративтік табыс салығы» шот кредиті
66000,
г) жиынтық табысты кемітуге табыс салығы бойынша шығындар
5520 «Жиынтық табыс» шот дебеті
7710 «Жиынтық табыс бойынша шығындар» шот кредиті
ғ) таза табыс анықталып, есептен шығарылды:
5520 «Жиынтық табыс» шот дебеті
5410 «Бөлінбеген табыс» шот кридиті
Қорытынды
Қорыта келгенде қазіргі таңда шаруашылық жүргізуші субъектілерінің есеп
Есеп саясаты бухгалтерлік есеп жүйесіне тән қойылған талаптар
Осы кезеңдегі нарықтық қатынастар,меншіктік экономика және кәсіпкерлік процестің
Бухгалтерлік есептің ең негізгі функциясы сенімді жасалған қорытынды
-мазмұны мен мәніне қарай есеп саясаты тәжірибеде қандай
-есеп саясатын қалыптастыруда әр түрлі варианттардың іске асырылуын
Есеп саясатының сапалы және оңтайлы әдістерін таңдап алып,тәжірибеде
Кәсіпорынның есеп саясаты сол кәсіпорнда қолданылатын бухгалтерлік есеп
Кәсіпорнның есеп саясаты осы ұйымның құрылған уақытында дайындалады.Оны
-Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп қаржылық есеп беру туралы
-бухгалтерлік есеп бойынша нормативтік актілердің өзгеруі салдары;
-жаңа бухгалтерлік есеп стандартына көшуге байланысты және
Мұндай шаралар іске асырылған жағдайда ұйымдар қызметінің нәтижесін,бұлардың
Пайдаланылған әдебиеттер:
«Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» В.К. Радостовец,
Т.Ғ. Ғабдуллин, В.В. Радостовец, О.И. Шмидт.
Алматы 2002 ж
«Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп»
В.Л Назарова
Экономика 2005 ж
«Бухгалтерлік есеп теориясы және тәжірибесі» Б.С. Мырзалиев,
А.А. Сәтмырзаев, Р.С. Әбдішүкіров
Алматы 2008 ж
«Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері»
Қ.К. Кеулімжаев, Н.А. Құдайбергенов
Алматы 2006 ж
«Бухгалтерлік есеп» С.Б. Баймұханов,Ә.Ж.Баланов
«Бухгалтер» Н.Қ. Қабылова, Ш.А. Доспалинова, Е.Н. Оразалинов
Астана 2007 ж
Шаруашылық серіктестіктер
Шаруашылық серіктестік түсінігі
Шаруашылық серіктестіктер корпоративтік құқық субъектісі ретінде
Кәсіпкерлік іс
Заңды тұлғаларды қайта құру және мемлекеттік тіркеу.
Заңды тұлға туралы ақпарат
Кәсіпорынның тиімділігін жоғарлату жолдары
Шаруашылық серіктестіктегі қатынастардың ерекшеліктері
Кәсіпкерліктің мәні, дамуы
Ресей мен шет елдегі бизнестің ұйымдастырушылық-құқықтық нышандарының жүйесі