Психологиялық адаптация
ЖОСПАР:
І. КІРІСПЕ
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
Адаптация деңгейлері және жеке тұлғаның адаптациясы
Әлеуметтік адаптация мәселесі
Сәбилердің қоршаған ортаға адаатациялану процестері
Мектеп жасындағы балалардың мектепке
Тұлғаның бейімделу факторларын ғылыми тұрғыда қарастыру
ІІІ . ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
АДАПТАЦИЯ (ADAPTATION) – бұл организмнің немесе
Адаптация теориясы (лат. Adaptatio бейімделу, икемделу) — ең
Қазіргі таңдағы психологияда қолданылатын «адаптация»
Адаптацияға жалпы сипаттама. Адаптация және
Адаптация мәселелері. Адаптацияны олар екі
Қалыпты жағдай ретінде, яғни индивидтің
Процесс ретінде, яғни бұл тепе- теңдіктің
Бихеовиоризмді көрсетушілердің (психологияның бағыты, бұл бағыттағылар
Психикалық адаптацияны бағытталған өзін – өзі
а) индивидумның қоршаған ортамен әрдайым қарым
б)психикалық және физикалық сипаттамалардың
Психологиялық адаптацияны меңгеру барысында эмоционалды
Әсерлерге жауап реакциясы ( алаңдаушылық кезеңі
максималды тиімді адаптация ( ресистенттілік кезеңі–
адаптациялық процестің бұзылуы ( азу кезеңі). Кең
Стрестік факторлардың бірі эмоционалды қиындықтар
Психологиялық стресстің негізгі белгілері:
Стресс – қоршаған орта мен ағзада
Стресс – қарапайым мотвациялық күйнге қарағанда,
Қалыпты адаптациялық реакция жетіспеуінен, стресстік
Стресстің пайда болуына қауіпті жағдайлар
Кез келген «адам – қоршаған орта»
Белгісіз қауіпті сезіну;
Диффузды қауіптілікті сезіну және қауіпті
Белгісіз алаңдаушылық;
Психикалық стресстің едәуір тез
ІІ Негізгі бөлім
Адаптация деңгейлері және жеке тұлға
Адаптация адам өміріндегі елеулі орындарға
Адаптацияның деңгейлері:
Психофизиологиялық адаптация;
Социалды адаптация;
Психологиялық адаптация;
ПСИХОФИЗИОЛОГИялық адаптация
Бұл ағзадағы физиологиялық реакциялардың жиынтығы. Адаптацияның
ПСИХОЛОГИялық АДАПТАЦИЯ
Бұл қасиет қоршаған ортаның әртүрлі
Адаптацияның барлық деңгейлері бір уақытта
Қадағалау (adjustment) екіжақты(двояко) деп анықтама беріледі.(
Тұлғаның талаптары мен қоршаған ортаның
Психологиялық адаптация процесінде белсенді түрде
Аллопластикалық адаптация – Сыртқы ортаның өзгерістері
Аутопластикалық адаптация – Жеке тұлғаның құрылымының
Жалпы және ситуациялық жағдайлар адаптациясы
Психологиялық адаптация – бұл процесс адамның
Осыған орай адамның өмірінің
психологиялық адаптацияларының негізгі түрлері:
Жеке тұлғаның әлеуметтік психологиялық адаптациясы;
Жеке тұлғаның профессионалды – психологиясының адаптациясы
Жеке тұлғаның экологиялық адаптациясы;
Сонымен қатар, интегралды және жүйелі психологиялық
Жеке тұлғаның адаптациясының түрлері.Жеке тұлғаның
Психологиялық адаптация – бұл көп деңгейлi және
Жеке тұлғаның психологиялық адаптациясы -
Қоршаған ортаның әлеуметтік параметрлері;
Қоршаған ортаның әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктері
Мазмұны, шарттар, қаржылар және басқа
Психологиялық адаптация – бұл процесс жеке
Осығын орай психологиялық адаптация – бұл
Адаптация барысында жеке тұлғада қоршаған
Тұлғаның ішкі жан дүниесінің жайлылығы
Тұлғаның психологиялық жабдықталғандығының күйi және бейiмделген, өмiрдiң үйреншiктi
Осыған орай, адамның мақсатқа бағытталған
Адаптация, үйреншікті тенденция
Тенденция, адаптациялы, өзгеріп тұратын, жеке тұлғаға
Тұлғаның адапация дәрежесінің нәтижесі адаптацияның процессі
Ішкі
Сыртқы
Аралас
Этникалық адаптация – этникалық топтардың әлеуметті
Тұлғаның ішкі адаптациясы ортаның қайта
Сыртқы( үйреншікті) жеке тұлға адаптациясы ішкі өзгерістердің
Тұлғаның аралас адаптациясына көбіне қайта
Қайта адаптациялау – бұл жеке тұлғаның
Қайта адаптациялау процесі түбегейлі жаңғыртумен
Реадаптация – бұл процесс адамның бұрынғы
Жеке тұлға реадаптациялауды қажет
Әлеуметтік психология адаптациясы
Адамдар психолоиясы мен мінез құлық зерттеуде, ғалымдар бір жағынан
Психологияның тағы бір маңызды зерттеу саласы әлеуметтік психологиялық бейімделу
Бұл адаптация түрі (немесе бұл
Әлеуметтік адаптация қоршаған ортада болған
Девиантты – Нормаға сай тәртіптерді бұзу
Патологиялық – психиканың функционалды ауытқуы арқылы
Әлеуметтік психологиялық бейімделу әртүрлі топтарда, оның ішінде жанұяда, мектепте
Әлеуметтік психологиялық бейімделу пәні 50-60 жылдарды бірнеше зерттеу пәніне
Ол 3 бағытқа ие болады.
әлеуметтік психолгия пәні-«психикалық массалық құбылыс ретінде»
әлеуметтік психологиялық бейімделу тұлға. Оның ішінде топтағы тұлға, тұлға
Әлеуметтік психологиялық бейімделу пәні- жоғарғы екі көз қарстың сиентезі-массалық
Әлеуметтік адаптацияны қобалжудың болмауы арқылы
Әлеуметтік – психологиялық адаптация
Бұл процесс тұлғаның проблемалық жағдаяттарды
Әлеуметтік ортаның жан-жақтылығына және оның
Әлеуметтік – психологиялық ортаның , яғни психологиялық
Профессионалды, оқыту – ізденістік және басқа да
Экологиялық қоршаған ортамен өзара қарым-қатынас жасау;
Зерттейтін мәселенің толық схемасын әр ғалымдар әр түрлі ұсынған.
Б.Д. Парыгин бойынша әлеуметік психология
1. тұлғалық әлеуметтік психологиялық бейімделу
2. қарым қатынас пен қауымдастық психологиясы
3. әлеуметтік қарым қатынас
4. рухани іс әрекет формасы
В.Н.Мясищев бойынша әлеуметтік психологиялық бейімделу келесіні зерттейді:
1. топтағы адамдардың өзара әсер ету салдарынан психикалық іс
2. топ, группа ерекшелігі
3. қоғам процестерінің психикалық жағы
Көптген зерттеушілер әлеуметтік психологиялық бейімделуде де басқа дисциплиналардың да
Осылай американ зерттеушісі О..Клайнберг әлеуметтік психологиялық бейімделу мәселелері
Әлеуметтік психологиялық бейімделу мәселелері антикалық философияда –Платон, Аристотельқазір кезең
Әлеуметтік психологиялық бейімделу жеке ғылымға айналу мәселесін қарастырғанда ең
әлеуметтік психологиялық бейімделу мәселелерді шешу үшін
Тұлға аралық қатынастар. Іс-әрекет жіне қарым-қатынас процесіндегі адамдар арасындағы
Адамдар арасындағы психологиялық қатынастарды ресми және ресми емес деп
Сонымен қатар ісккерлік және тұлғалық қатынастар болады. Іскерлік қатынастар
Адамдардың қарым –қатынасы мен өзара әсер ету құрылымында негізгі
Эмоционалды компонент әртүрлі эмоционалды күйлерде және субъективті есеп беру
Когнитивті компонент барлық психиклақ процестерді, соның ішінде сыртқы ортамен
Мәлеметтерді әртүрлі қабылдау бірнеше себептерге байланысты. Солардың ішінде маңыздысы
Барьер түрі:
1. Фонетикалық-әртүрлі тілдегі диалектикалық сөйлеу,тілдегі кемістік немесе дикция, тілдің
2. Семантикалық барьер-сөз мәнінің ерекшеліктері(сөз жаргондары-әртүрлі ортаға өзіне тән
3. Стилистикалық барьер-коммуникатор тілінің стилі жағдайға сәйкес келмеген кезде
4. Логикалық барьер-коммуникатор ұсынған логикалық тұжырымдары өте күрделі болғанда
Денотат-ол сөздің мағанысын білдіретін тұжырым, анықтама.
Коннотация-эмоциялық қатынасты білдіретін, ассоцияция сезімдер, сөздер. Сөз денотатын және
Әлеуметтік перцепцияның 4 функциясы бар:
өзін өзі тануы
қарым қатынас паттерін тану
өзара түсінісиік жағдайындағы бірлескен іс әрекет
эмоционалдық қатынастардың іске асырылуы
Әлеуметтік психологиялық бейімделуны қарастыруда 2 мәселеге көңіл аудару қажет,
Психологиялық адаптация қазіргі таңда өте
Адаптация – бұл процесс қоршаған ортаға
Психологиялық адаптация барысында қоршаған ортаның
Дезадаптация – адаптацияның қандай да бір
Биологиялық дәрежеде психологиялық адаптация
Темперамент, инстинкт, эмиоция, интеллектуалдық қабілеттерді
Психологиялық адаптация кезінде әлеуметтік буфер
Психологиялық адаптация кезеңіндегі ең маңызды
Психологиялық адаптация – бұл ұғым адамның
Тұлғаның іс-әрекетін түзетудің қажеттілігінің себебі: оның
Социализация – бұл процесс тұлғаның нақты
Тұлға әлеуметтенген болса да, дезадаптацияланған
Тұлға қоршаған ортаға бейімделуіне байланысты
Әлеуметтік көнгіштік - бұл әлеуметтік ортаның
активизация барысында және психологиялық адаптациялық
Сәбилердің қоршаған ортаға адаптациялану процестері
Сәбилер де бейімделу машақатын басынан кешеді . Кейде бала
Егер ересектеу балалар жағдайдың өзгергенін мінез-құлқымен білдірсе, сәбилердің ұйқысы
Егер баланың мазасы кетсе, ашуланшақтықтың медициналық себептері бар ма,
Асырап алушы отбасына туа салысымен алынған бөбек бір жерде
Туғанына 6 айдан 9 айға дейінгі балалар өз адамын
Уильяменің айтуына қарағанда, 9 айдан кейін асырауға берілген бала
Баланың орын ауыстырғанды қабылдауын ата-аналар екінші күні-ақ байқауы мүмкін,
Сәбилер өз көңіл-күйін сөзбен жеткізе алмайтын болғандықтан ата-аналар оны
Асырап алушы ата-аналар алдыңғы отбасында баланың қалай тамақтандырылғаны, жуындырғана,
Осындай бір сындарлы сәтте оларға баланың жағдайы қалай деген
Мектеп жасындағы балалардың мектепке бейімделуі
Кез келген қоршаған ортаға бейімделу
Мектепте адаптацияланудың көптеген түрлері кездеседі.
Баланың мектепке адаптациялана алмауының негізгі
Баланы мектепке даярламауы;
Әлеуметті – педагогикалық қадағаламау;
Ұзақ мерзімді және ауқымды депривация( фрустрация)
Дислексия және дисграфия
Қозғалудың бұзылуы
Эмоциялық өзгерістер
Күнделікті сәтсіздіктерінің әсері, құрбы – құрдастарымен
Әр жас кезеңінің адамның тұлғалық қалыптасуында алатын өэіндік орны
Балалық шақтан есею кезеңінен өту кезіндегі дағдарыс жасөспірімнің қоршаған
Мұндай кезде бала әртістер мен спорт шеберлерің кейіпкерлер мен
О.Кро бұл кезеңді ішкі және сыртқы қарым-қатынастарға бейімделе алмаушылық
Дағдарыстың психологиялық ауыткушылықтары әртүрлі және ол мынадай формаларда керініс
өзін өзгенің орнына қою немесе еліктеу әрекетіңдегі ауытқушылық, оның
голымсыздык сеэімнің пэйдә болуы, көніл-куйінің тусіңкілігі,
өзіне-өзі қол жумсау ойынын пайда болуы.
Есейген жасөспірім өзінің бала емес екенін сезініп, биологиялык сыйымдылықтың
Қорытынды
Адаптациялық процесстердің арқасында адам қоршаған
Біздің мамандығымыз, яғни «Бастауыш білім беру
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.Автор,. баспа, қала, жыл, бет
Библиографический список
Выготский Л. С. Педагогическая психология / под ред. В.
Гилемханова Э. Н. Специфика адаптационных взаимодействий в системе «личность
Тарасов А. С. Образовательная среда: понятие, структура, типология //
ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ АДАПТАЦИЯСЫ
Негізгі түрлері
Интегралды( жүйелі) түрлері
Әлеуметтік
Әлеуметтік – психологиялық
Профессионалды- ықпалдылық
Экологиялық
Профессионалды
Отбасылық-техникалық
Жеке тұлғалық қызығушылық
Және басқалары
Жеке тұлғаның әлеуметтік психологиялық адаптациясы
Әскери қызметкелердің әлеуметтік психологиялық адаптациясын қамтамасыз ету жолдары
Тұлғаның нарықтық қатынастарға бейімделуінің психологиялық ерекшеліктері
Нарық жағдайындағы тұлғаның өзіндік бағалау ерекшеліктерін теориялық талдау, эксперименттік зерттеу
Стресс және адаптация
Бейімделу алдындағы кезең
Стресс. Стресс кезіндегі физиологиялық процестер
Биологиялық адаптация
Жеке тұлғаның дамуында қарым-қатынастың рөлі
Қылмыстық жазасын өтеп шықан тұлғалардың бостандықтағы өмір жағдайларына бейімделуінің мәселелері