Шаруашылық жүргізуші субъектісінің қаржысын басқару

Мазмұны
Кіріспе
І. Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі мен шығысының теориясы.
1.1 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің мәні.
1.2 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі мен шығысының
1.3 Шаруашылық етуші субъектісінің түрлері және олардың қызметін
ІІ Шаруашылық қаржысының қорлану негіздері.
2.1 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің қаржысын басқару.
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектісінің есеп саясаты.
2.3 ІІ Бухгалтерлік бюллетені.
ІІІ Шаруашылық субъектісінің негізгі емес қызметінен түскен
3.1 Шаруашылық субъектісінің негізгі қызметтен алатын табыстар
3.2 Шаруашылық субъектісінің негізгі емес қызметінен түскен табыстарының
3.3 Шаруашылық субъектісінің табыстары мен шығыстарының есебі.
V Әдебиеттер.
Кіріспе
Шаруашылық субъектісінің кірісі мен шығыстардың табысы –
Ал, кәсіпорындар мен ұйымдардың сатқан өнемдерінің тауарларының басқа
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының болуы, жалпы мемлекеттің қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы ақша нысанында ұлғаймалы
Дамуы ұлттық шаруашылықты басқару жүйесінің маңызды экономикалық инструменті,
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының мәні
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы — бірыңғай қаржы жүйесінің
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы қаржы жүйесінің сферасы ретінде
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының болуы, жалпы мемлекеттің қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы ақша нысанында ұлғаймалы ұдайы
Шаруашылық жүргізуші субъектілср қаржысы өзіне қоғамдық -пайдалы қызметтің
Ұлттық шаруашылықтың әрбір саласы қаржысының бұл саланың техникалық-экономикалық
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы жалпы қаржылар сияқты бөлу
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бөлгіштік функциясының ерекшелігі қаражаттардың
Оның мазмұны жай және ұдайы өндіріс кезінде материалдық
Бөлу - өндіру мен тұтыну арасындағы байланыстырушы буын.
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бақылау функциясы кәсіпорын экономикасында
І Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі мен
шығысының теориясы.
Шаруашылық субъектісінің табыстары - деп Қазақстан Республикасы бухгалтерлік
Мұндай табыстарға:
- дайын бұйымдар мен тауарларды
- қызмет көрсетуден алынатын табыстар;
- дивидендтер, ролятилер
Бұл жоғарыда аталған табыстар қатарына шаруашылық субъектісіне келіп
- алдын ала аванс ретінде
- алынған несиелердің және қарыздардың
Алынған табыстар шаруашылық субъектісі қызметінің түріне және бағытына
- негізгі қызметтен алынған табыстар;
- негізгі емес қызметтен (жанама
Субъектінің негізгі қызметтен алынған табыстары мен негізгі емес
Шаруашылық субъектісінің табыстары мынадай шарттар қанағаттандырылған кезде танылады:
- табыс сомасы дұрыс бағаланған
- субъектінің экономикалық пайдаларды алу ықтималдығы болған
- субъекті сатып алушыға меншік
- мәміле бойынша нақтылы жұмсалған
Ұқсас тауарлар мен қызметтерді айырбастау кезінде мәміле бойынша
Қаржы есеп беру кезінде шаруашылық субъектісі түсініктеме жазба
а) табысты тану үшін қабылданғая есеп жүргізу саясатын,
ә) есепті кезең үшін танылған табыстардың әрбір маңызды
- тауарлар өткізу;
- қызметтер көрсету;
- пайыздар (проценттер);
- роляти;
- дивидендтер нәтижесінде туындайтын табыстарды,
Кәсіпорындар мен ұйымдарда табыстардың есебі субъектілердің бухгалтерлік есебі
Шаруашылық етуші субъектілердің түрлері
Қазақстан Республикасының аймағында әрекет етіп тұрған барлық субъектілерге
Сот алдында жауап беретін және сотқа шағымдана алатын,
Филиалдар бұл занды тұлғалардың тұрған жерінен тыс жерде
Филиал да, өкілдік те заңды тұлға болып табылмайды.
Коммерциялық ұйымдар тек келесідей нысанда құрылуы мүмкін:
- шаруашылык серіктестіктер;
- акционерлік қоғамдар;
- өндірістік кооперативтер;
- мемлекеттік кәсіпорындар.
Коммерциялық емес ұйымдар заң актілерімен қаралған діни бірлестіктерден,
1. Шаруашылық серіктестіктер. Құрылтайшылардың (қатысушылардың) қосқан үлесі бөліп
Қазіргі кезде шаруашылық серіктестіктер толық және коммандиттік серіктестіктер
Толық серіктестік мұндай серіктестіктің қатысушылары толық серіктестіктің мүлкі
Коммандиттік серіктестік — серіктестік міндеттемелері бойынша өзінің барлық
2. Қосымша және жауапкершілігі шектеулі серіктестік. Жауапкершілігі шектеулі
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік. Мұндай серіктестіктің қатысушылары оның
3. Акционерлік қоғам — өз қызметін жүзеге
Ашық акционерлік қогам — өздерінің шығарған акциясын ашық,
Жабық акционерлік қогам. Мұндай қоғамның акциялары тек қана
Ашық қоғамның акциялары, бағалы қағаздардың нарығына қарап бағаланады
4. Өндірістік кооператив — бірлескен кәсіпкерлік қызмет
5. Мемлекеттік кәсіпорын. Мемлекеттік кәсіпорындарға жататындар:
- шаруашылыкты жүргізу құқына негізделген мемлекеттік кәсіпорын. Ол
- ағымдағы (оперативтік) баскару құқығына (қазыналық кәсіпорын)
6. Коммерциялық емес ұйымдар. Оларға: мекемелер, қоғамдық бірлестіктер,
Шаруашылық жүргізуші субъект қызметінің мақсаттарын оның меншік иесі
Мемлекеттік мүлікті басқаруға уәкілетті органдар, басқа заңды және
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын басқару
Бұл буынның қаржысын басқаруды министрліктердің, ведом-стволардың, концерндердің, ассоциациялардың,
Қоғамдық ұйымдардың қаржысын осы ұйымдардың қаржы бөлімдері мен
Министрліктер мен басқа жоғарғы органдардың қаржы бас-қармаларының аппараты
Қаржы жүйесінің бұл буынында нарық жағдайында басқару қаржы
Кәсіпорындарда қаржы менеджментінің объектілері мыналар болып табылады: жылжымайтын
Қаржы менеджменті уәждемелерге — адамдардың немесе ұжым-дардың қажеттіліктері
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы бөлімдері (службалары) кредит және
Шаруашылық серіктестіктерінде қаржыны басқаруда басқа функциялармен қатар, жоғарғы
Қаржы бөлімінің құрылымы әдетте болжамды-талдамалық, есеп-қисап, шағым, оперативтік-қаржылық
Қаржы-өтім бөлімдері бюджетпен, банктермен, жоғарғы ұйымдармен есеп айырысу
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы службаларының маңызды міндеттері мыналар
табысты немесе пайданы өсірудің жолдарын іздестіру және рентабелділікті
өндіріс, күрделі қаржылар, жаңа техниканы өндіру және басқа
мемлекеттік бюджет, банктер, жеткізушілер, жоғарғы ұйымдар алдындағы қаржылық
есеп айырысуларды ұйымдастыру;
өндірістік капитал мен күрделі жұмсалымды тиімді пайдалануға жәрдемдесу;
қаржы ресурстарын дұрыс пайдалануды бақылау, айналым қара-жаттарының сақталымдылығы
Қаржыны оперативті басқаруға банк мекемелері қатысады. Екінші деңгей
Шаруашылықты жүргізудің нарықтық негізіне көшкеннен кейін кәсіпорын басшыларының,
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты.
Есеп саясатының әдістемелік бөлігі накты шаруашылық ахуалынан, олардың
Есеп саясатын негіздеу және таңдау кезінде барынша жалпы
Есеп саясатын құрудың негізгі қағидалары мен талаптары №
Атап айтқанда, есеп саясатын әзірлеген кезде кәсіпорын өз
- шаруашылық кызметінің барлык фактілерін бухгалтерлік есепте толығымен
- сақтық жағдайын ұстау керек, яғни бухгалтерлік есепте
- шаруашылық нысанының басымдылық мазмұнын, яғни шаруашылық
- қайшылықсыз деп әрқилы есеп түрлерінен қалыптасқан мәліметтердің
- ұйымдылық (рационалдық) кәсіпорынның көлемімен, оның қызмет
Аталған қағидалар мен талаптар кез келген кәсіпорынның есептік
Қазіргі уақыттағы Қазақстанның экономикасы өндірістің дамуын, нарықты аса
Баспа ісі - кітап, журнал, газет, бейнелеуші материаддар
Баспадағы бухгалтерлік есептің жүргізілу барысын қарастырғанда тікелей және
Мына мысалдар арқылы баспадағы есептін тәртібін қарастырайық.
Баспа бекітілген келісімшарттың негізінде «Салық салу туралы» кітапшаны
Жұмыстың жоспарлы калькуляциясын жасаймыз:
1) материалдар
2) еңбекақы
3) еңбекақыдан аудару
4) негізгі құралдың тозуы
5) басқадай (коммуналдық қызмет көрсету)
6) рентабельділігі (пайдалылығы) 25%
1. Баспа бөлімінде баспаханалық бөлімге тапсырылатын материал дайындалды
1.1. Материал өндіріске босатылды. Редакциялауға мәтінді шығару
901 Негізгі өндірістің «материалдары» шот дебеті
201 «Шикізат және материалдар» шот кредиті
1.2. Баспа бөліміндегі қызметкерлерге еңбекақы есептелді:
902 «Өндіріс жұмысшыларына еңбекақы» шот дебеті
681 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу» шот кредиті
1.3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 15.03.1999 г.
681 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу» шот дебеті
686 «Жинақтаушы зейнетақы қоры бойынша есеп айырысу» шот
1.4. «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті
681 «Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу» шот дебеті
639 «Жеке табыс салығы» шот кредиті
01.04.1999 жылдан бастап жинақтаушы зейнетақы қорына Еңбекақы қорынан
1.5. Баспа бөлімінің Еңбекақы қорынан аударым жүзеге асырыдды.
903 «Еңбекақыдан аудару» шот дебеті
635 «Әлеуметтік салық» шот кредиті
1.6. Өндірістік тәсілмен баспа бөлімінің негізгі құралдар амортизациясы
132 «Тапсырысты құрылғыдағы (передаточных устройств) машиналар мен жабдықтың
Бір мезгілде бір элементті үстеме
935 «Негізгі құралдың тозуы және материалдық емес активтердің
Айдың аяғында үстеме шығындар негізгі өңдірістің шығынына қосылады.
904 «Үстеме шығындар» шот дебеті
930 «Үстеме шығындар» шот кредиті
Баспа бөліміндегі өнімнің өзіндік құнын есептеу үшін негізгі
901 «Материаддар», 902 «Өндіріс жұмысшыларының еңбекақысы», 903 «Еңбек-ақыдан
Шығынға баспа бөлімі әкелген баспахана цехының шығыны қосылады.
900/1 «Негізгі өндіріс» шот кредиті, қосалқы шот «Баспа
Негізгі қызметтен алынатын табыстар есебі
Шаруашылық субъектісінің негізгі қызметтен алатын табыстар есебі -
701-шот- "Дайын өнімді (жұмысты, қызметті) сатудан түскен табыс";
702-шот- "Сатылып алынған тауарларды сатудан түскен табыс";
703- шот- "Құрылыс-монтаж, жобалау-іздестіру, геологиялық барлау, ғылыми-іздестіру және
704-шот- "Көлік ұйымдарының жүктер мен жолаушыларды тасымалдау жөніндегі
705-шот- "Жалға байланысты алынған табыс";
706-шот- "Байланыс ұйымдарының қызметінен түскен табыс";
707- шот- "Сақтандыру компанияларының қызметінен түскен табыс";
708-шот - "Инвестициялық қызметтен түскен табыс" және
709-шот- "Басқалары" -деп аталады.
Жалпы бұл аталған шоттар субъектінің негізгі қызметінен алған
701-шотта өнім өндіруші ендірістік шаруашылық субъектісінің өздері өндірген
702-шотта шаруашылық субъектісінің сатып алған тауарларын сатудан алған
703-шотта субъектінің құрылыс-монтаж, жобалау-іздестіру, геологиялық барлау, ғылыми-іздестіру және
704-шотта субъектінің жүктер мен жолаушыларды тасымалдаудан алған табыстарының
705-шотта жалгерлік қызметпен айналысатын субъектінің өз меншігіндегі активтерін
706-шотта субъектінің басқа жеке және заңды тұлғаларға көрсеткен
707-шотта шаруашылық субъектінің жеке және заңды тұлғаларды сақтандыруы
708-шотта шаруашылық субъектінің басқа кәсіпорындар мен ұйымдарға салған
709-шотта субъектінің жоғарыда аталған қызметтерден басқа негізгі қызметінен
Бұл пассивті шоттар, сондықтан шаруашылық субъектісінің жоғарыда аталған
Шаруашылық субъектінің негізгі емес қызметінен түскен табыстарының есебін
Кәсіпорындар мен ұйымдардың негізгі емес қызметінен түскен табыстары
Шаруашылық субъектісікің табыстары мен шығындарының есебі
№
Операциялардың мазмұны
шоттар
дебет кредит
1 2 3 4
Негізгі қызметтен алынатын табыстар
1 Келісілген құны бойынша сатылған өнімдер (көрсетілген қызметтер)
431,432,441,
451,452,662 701
2 Сату үшін сатылып
431,432,441,
451,452,662 702
3 Шаруашылық субъектісінің негізгі қызметі
431,432,441,
451,452,662 703
4 Субъектінің жолаушылар мен жүктерді тасымалдау бойынша
431,432,441,
451,452,662 704
5 Негізгі құралдарын жалға
431,432,441,
451,452,662 705 1
6 Шаруашылық субъектісінің басқа заңды және жеке тұлғаларға
431,432,441,
451,452,662 706
7 Занды және жеке тұлғаларды сақтандыруы барысында
8 Басқа заңды тұлғаларға салған инвестициялары бойынша,
431,432,441,
451,452 708
9 Есепті кезеннің табысына жататын алдыңғы уақыттарда алынған
10 "Негізгі қызметтен алынатын табыстар" бөлімшесінің
Әдебиеттер тізімі
Қ.Қ. Ілиясов, С.Құлпыбаев «Қаржы».
Қ.Белгібаева., С.Мұханбетов. «Қаржы және бухгалтерлік стандарт бойынша
Р.Қалығұлова., Н.Ғұмар. «Банктегі бухгалтерлік есеп беру» -
Күлімжанов К.К. «Бухгалтерлік есеп принциптері» Алматы, 2003 ж.
Салина. «Принципы бухгалтерского учета» Алматы 2003 ж.
Әбдіманапова Ә. «Бухгалтерлік есеп теориясы және принциптері» Алматы
Талпахова Ж.С. «Бухгалтерский учет» Караганда 2004.
Бабаев Ю.А. «Бухгалтерлік есеп теориясы» Москва 1999.
Любушкина Н.П. «Теория бухгалтерского учета» Москва 2004.
Штиллер М.В, Сейлова М.М. «Принципы бухгалтерского учета» Практикум
Әбдіхалықов Т.Ә. «Аудит және бухгалтерлік есеп» Алматы 2000.
Соколов Я.В. «Бухгалтерлік есеп туралы түсініктер және тарихы»
Назарова «Бухгалтерлік есеп».
Қ.К. Кеулімжанов, З.Н.Әжібаева, Н.А. Құдайбергенов, А.Ә.Жантаева.
В.К.Радостовец, Т.Ғ.Ғабдулин, В.В. Радостовец, О.И.Шмидт. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп».

Ұқсас жұмыстар

Шаруашылық жүргізуші субъектісінің кірісі мен шығысының теориясы

Шаруашылық жүргізуші субъектілердің сыныптамасы

Қаржы жұмыстарының әдістері

Меншікті капиталдың құрылу негіздері және басқарылу әдістері

Қаржы менеджменті

Кәсіпорынның қаржысын тиімді пайдалануды талдау

Қаржылық бақылаудың функциялары

Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын басқару туралы

Қаржыны басқару және қаржы менеджменті