Бизнес - жоспардың қаржылық тарауын талдау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ
“Экономика және менеджмент” факультетi
Бибігүл
Дипломдық жұмыс
Тақырыбы: Нарық жағдайындағы бизнес-жоспар
Мамандығы: “Экономика”
Мамандануы: “ ”
Қорғауға жiберiлдi
Кафедра меңгерушiсi
Э.ғ.к., доцент
________ Қалдыбаев Е.К.
Алматы 2005 ж.
МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ 2
1-ТАРАУ. БИЗНЕС-ЖОСПАР: КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ЖОСПАРЛАУ 6
1.1 Нарық жағдайында бизнес-жоспар құру қажеттілігі және оның маңызы
1.2 Бизнес-жоспардың құрылымы 10
1.3 Қазіргі таңдағы бизнес-жоспарлау концепциялары 16
2-ТАРАУ. БИЗНЕС-ЖОСПАРДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АСПЕКТІСІН ТАЛДАУ 21
2.1 Қаржылық жоспарлау – кәсіпорынның қаржылық ресурстарын басқару құралы
2.2 Кәсiпорынның қаржылық жағдайын бағалау және болжау әдiстемесi 25
2.3 Бизнес-жоспардың қаржылық тарауын талдау 31
3-ТАРАУ. СҮТ ӨНІМДЕРІ ӨНДІРІСІН КЕҢЕЙТУ ЖОБАСЫНЫҢ МЫСАЛЫНДА БИЗНЕС-ЖОСПАР ҚҰРУ
ҚОРЫТЫНДЫ 62
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 65
КIРIСПЕ
Әрбiр кәсiпкер өз қызметiн бастамай тұрып болашақта қажет болатын
Нарықтық экономика жағдайында бизнес-жоспарлау- бұл кәсiпкерлiктiң барлық түрлерiнде қолданылатын
Нарықтық экономика жетекшiлерге өте үлкен талаптар қояды. Бұл бәсекенiң
Кез-келген типтегi идеялар мен жобалардың жүзеге асырылу дәрежесiн арттырудың
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, көптеген компаниялар сыртқы факторларлың әсерiн дұрыс
Әдетте бизнес-жоспар жобаның жүзеге асыру мүмкiндiгi әбден зерттелгеннен кейiн,
Бизнес-жоспар оған қызығушылық танытқан тұлғаға iстiң дәл мәнiсi жайлы,
Дағдарыстық экономика жағдайында кез-келген кәсiпкер қарыз құралдарын тарту қажеттiлiгімен
Ресурстар алға қойылған мақсатқа бағытталған және мейлiнше тиiмдi пайдаланылған
Сонымен, бизнес-жоспарлаудың қазiргi нарық жағдайында компаниялар қызметiн табысты жүзеге
Дипломдық жұмыстың алға қойған мақсаты- бизнес-жоспардың, әсiресе оның қаржылық
Зерттеу объектiсi ретiнде “Жiгер” жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгiнiң сүт өнiмдерiн
Алға қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн мынадай мiндеттер қойылды:
Бизнес-жоспарлаудың компания бизнесiнiң табыстылығы үшiн маңызын айқындау;
Бизнес-жоспардың құрылымын зерттеу;
Қаржылық жоспарлаудың негiзгi әдiстерi мен тәсiлдерiн қарастыру;
Нақты кәсiпорын мысалында бизнес-жоспарды құру арқылы бизнес-жоспардың iс жүзiнде
1-ТАРАУ. БИЗНЕС-ЖОСПАР: КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ЖОСПАРЛАУ
1.1 Нарық жағдайында бизнес-жоспар құру қажеттілігі және оның маңызы
Бизнес-жоспар инвестицияны негіздейтін қорытынды құжаттардың бірі, ол жоспарланған өнім
Бизнес-жоспар интеллектуалдық меншік объектісі, коммерциялық құпия пәні болып табылады
Қазіргі нарықтық қатынастардың дамуы жағдайындағы экономикалық жағдай кәсіпорындарға ішкі
Бизнестің табысты дамуының шешуші элементі – сауатты басқару және
Жоспарлау – болашақта, белгілі бір уақыт мерзімінде болатын оқиғалардың
Бизнес-жоспар коммерциялық кәсіпорынның барлық негізгі аспектілерін қамтитын құжат, ол
Сонымен, бизнес-жоспар – бұл бизнестегі қол жеткізуді көздеген мақсаттың
Жақсы құрылған бизнес-жоспар - жоспарланған іс-әрекеттердің схемасы. Ол бизнестің
Бизнес-жоспарды құру өнерін меңгеру бүгінде келесі себептерге байланысты қажет:
Экономикаға қазір кәсіпкерлердің жаңа ұрпағы келіп жатыр, олардың көпшілігі
Шаруашылық проблемалар үнемі өзгеріп тұрады және тәжірибелі жетекшілердің алдында
Инвестиция алу және экономиканы көтеру үшін инвесторларға жоспарлардың өміршеңдігін
Бизнес-жоспардың мақсаты – кәсіпорын басқармасына келесі негізгі міндеттерді шешуге
болашақ өткізу нарығының сыйымдылығын және даму перспективасын айқындау;
осы нарыққа қажетті өнімді өндіруге қажетті шығындарды бағалау және
өнімді өткізу алдында кездесуі мүмкін кедергілерді алдын ала айқындау;
өндіріс көлемінің көтерілуі мен құлдырауын анықтауға мүмкіндік беретін бақылау
Бизнес-жоспар – қазіргі нарықтық экономикада кәсіпкерлік көлеміне, қызмет ету
Батыс елдермен салыстырғанда Қазақстандағы іскерлік жоспарлаудың бірқатар ерекшелігі бар.
Бизнес-жоспардың қажеттілігін дәлелдейтін бірнеше аргумент:
1. Бизнес-жоспар құру арқылы бизнесменге басты назарды айналысқалы отырған
2. Бизнес-жоспар жаңа кәсіпкерлік идеяны нақты бағалауға көмектеседі. Егер
3. Бизнес-жоспар істі жүргізуге көмектесетін құрал болып табылады. Кәсіпорынды
4. Бизнес-жоспар фирманың бизнес-идеяларын фирмадан тыс тұлғаларға жеткізеді, бұл
Инвесторлар, банкирлер, потенциалдық серіктестер келесі деректерді білгісі келеді:
Сізге қанша ақша қажет?
Ол сізге қашан қажет болады?
Қаражат сізге не үшін қажет?
Оны сіз қайтара аласыз ба және қашан қайтарып бере
Сіздің жоспарыңыз осы сұрақтарға жауап бере алуы керек.
5. Бизнес-жоспар құру арқылы жүзеге асырылған істер жоспарсыз оқиғаларға
1.2 Бизнес-жоспардың құрылымы
Бизнес-жоспардың құрылымы оның мазмұнының ұқсастығына қарамастан ол әр елде,
Жобаның қысқаша сипаттамасы (мақсаттар мен бизнес стратегиясын анықтау ).
Жобаның алғышарттары және идеясы;
Нарықты талдау және маркетинг концепциясы (баға белгiлеу стратегиясы). Нарықтағы
Жобаның орналасуы, құрылыс учаскесi және қоршаған орта;
Техникалық жобалау және технология. Жобаның базалық технологиясы;
Өндiрiстi ұйымдастыру және басқару. Өндiрiстiк процесс. Өндiрiс көлемi. Өнiмнiң
Қаржылық жоспар және инвестиция тиiмдiлiгiн бағалау. Қаржылық бағалау негiзi
Жобаның ел экологиясына және экономикасына тигiзетiн әсерiн анықтау.
Ендi осы тараулардың әрқайсысына қысқаша түсiнiктеме берiейiк.
Жобаның қысқаша сипаттамасы.
Бұл тарауда жобаны ұсынып отырған компания туралы, оның құрылтайшылары,
Қажеттi ақша құралдарына деген қажеттiлiктi 2 бағанға бөлiп көрсеткен
Жобаның алғышарттары және идеясы.
Бұл тарауда ұсынылып отырған жобаны жүзеге асыру үшiн қажеттi
Мақсат дегенiмiз-белгiлi бiр уақыт аралығында қол жеткiзудi көздеп отырған
Компанияның бизнес-жоба алдында қойған мақсаттары оның қол жеткiзудi көздеп
өнiм өткiзу көлемiн белгiлi бiр нақты деңгейге жеткiзу;
өнiмнiң бiр бiрлiгiне шаққандағы шығындарды нақты бiр шамаға төмендету;
өнiмнiң сапасын белгiлi бiр нақты деңгейге көтеру;
белгiлi бiр нақты мөлшерде таза пайда мөлшерiн алу;
компанияның нарықтағы үлесiн белгiлi бiр нақты процентке арттыру.
Осы тарауда сондай-ақ, өндiрiлетiн өнiм ассортиментi, жобаның жүзеге асырылатын
Нарықты талдау және маркетинг концепциясы.
Бұл тарау потенциалдық инвесторларға компанияның нарықтағы жағдайды жақсы бiлетiндiгiн
Маркетинг жоспары фирма қызметiн iшкi ұймдастыру үшiн, сондай-ақ серiктестер
Бизнес-жоспардың бұл тарауы болашақ серiктестермен өзара арақатынастар негiзiн қалыптастырады,
Бұл тарауда, сондай-ақ компанияның қолданатын баға белгiлеу стратегиясы, нарықтың
Компания бұл тарауда потенциалдық инвесторларға өзiнiң нарықтағы алатын үлесiн
Жобаның орналасуы, құрылыс учаскесi және қоршаған орта.
Бұл тарауда жобаны жүзеге асыру үшiн жердi таңдау туралы
Техникалық жобалау және технология.
Бұл тарауда жоба шеңберiнде қарастырылған ұсынылып отырған товар немесе
Таңдап алынған құралдардың техникалық сипаттамасы, оларды өндiрушiлер туралы, құрал-жабдықтың
Өндiрiстi ұйымдастыру және басқару.
Ұйымдастырушылық жоспар және менеджмент-бұл фирманың iскерлiк кестесi, қызметiнiң хұқықтық
Iскерлiк кесте- бизнес-жоспардың қажеттi бөлiгi. Мұнда өнiмдi өндiру, нарықты
Басқару құрылымын қалыптастыруда мынаны есте ұстаған жөн: ұйымдастырушылық құрылымды
Сондай-ақ, бұл тарауда өндiрiс процесiн ұйымдастыру ерекшелiктерi,
Қаржылық жоспар және инвестиция тиiмдiлiгiн бағалау. Қаржылық бағалау негiзi
Қаржылық жоспарлаудың негiзгi мiндетi ағымдық және ұзақ мерзiмдi сипаттағы
Қаржылық жоспарлаудың объектiлерi болып мыналар табылады: өнiмдi өткiзуден түскен
Жылдық қаржылық жоспардың табыс бөлiгiнде жоспарланған пайда,
Кез-келген экономикалық есептеулер нәтижесi компанияны қоршаған ортадағы көптеген факторлардың
8. Жобаның ел экологиясына және экономикасына тигiзетiн әсерiн анықтау.
Сондай-ақ, жобаның қоршаған ортаға әкелетiн салдары көрсетiледi. Егер өндiрiстiң
1.3 Қазіргі таңдағы бизнес-жоспарлау концепциялары
Бизнес-жоспарлау процесін ұйымдастырудың “оптималдық конструкцияға негізделген” жаңа концепциясын
Кәсіпорын табысын анықтайтын барлық факторлар классикалық түрде 2-ге бөлінеді:
Жаңа шарттарға бейімделген бизнес-процесстер және бизнес-процедуралар (бизнес-жоспарлау, бюджеттеу, бухгалтерлік
Бизнес-жоспарлау бұл жерде шешуші роль атқарады, өйткені ол барлық
Саланың реструктуризациясы мен ырықтануынан кейін әсер ете бастайтын қосымша
А) қосымша сырт факторлар:
Кәсіпорын шығаратын өнім нарығы (мысалы, энергия нарығы);
Компания ресурстарының жаңа нарықтары (мысалы, энергия жөндеу нарығы);
Капитал нарығы (инвестиция, несие);
Кәсіпорынның жекелеген бөлімшелерінің бөлініп шығуы, басқа бизнес-бірліктермен бірігу мүмкіндіктері
Б) қосымша ішкі факторлар:
Кәсіпорын иелерінің, акционерлердің талаптарының қатаңдауы – жоғары тасбытылықты және
Кәсіпорын менеджментіне белсенді маневр жасау үшін кеңістіктің кеңеюі (ырықтандыру
Бизнес-жоспарлау жүйелері мен теорияларының барлығы, ең алдымен, бәсекелік ортада
Қазіргі кездегі бизнес-жоспарлау концепцияларының көпшілігі тұрғысынан қарағанда, бизнес-жоспар –
Бұл көзқарасқа қарама-қайшы, технологиялық интеграцияланған компаниялар (энергетика, отын өнеркәсібі,
Сондықтан технологиялық интеграцияланған компанияның нарықтық жағдайлардың өзгерістеріне бейімделуінің
Сәйкесінше, мұндай компаниялардағы бизнес-жоспарлау, бір жағынан, ескі дәстүрлі функцияларды
оптималды маркетингтік саясатты және оны жүзеге асыру үшін қажетті
өндірістік бағдарламаны анықтау (нарықтағы жағдай мен ұзақ мерзімді маркетингтік
персоналды басқару (жұмыскер саны, жалақы, қайта оқыту, біліктілікті арттыру,
шығындарды оптимизациялау, соның ішінде шығындарды басқару (өндірстік, инвстциялық және
компания қаржысын оптимизациялау (бюджет, қарызды басқару, салық және несие
Сонымен қатар, бизнес-жоспардың ескі дәстүрлі функцияларына жаңаларын қосуға болады:
бұрыннан қалыптасқан құрылымның және ондағы әр құрамдас бөліктің тиімділігін
құрылымды жетілдіру жоспары (соның ішінде капиталды басқару);
құрылымға төтенше “шабуыл” (жұту, акция бумасын сатып алу, мемлекеттік
Сөйтіп, технологиялық интеграцияланған компаниядағы бизнес-жоспралауды 2 деңгейде қарастыруға болады:
жекелеген құрамдас “бөліктер” деңгейінде – компанияның жекелеген бизнес-бірліктерінің бизнес-жоспарлары
компания деңгейі – осы “бөліктермен” не істеу керек және
Сонымен, бизнес-жоспарлауды жетілдіру келесі негізгі қадамдарды қамтиды:
А) жекелеген “бөліктер” үшін стандартты:
шағын (тек аса маңызды ақпарат),
талдауға болатын (сонымен бір мезгілде, қазіргі кезде орын алған
функционалдық (проблемалар мен шешімдерді басқару блоктарына негізделген),
өзара үйлесімді бизнес-жоспарларды құру.
Бұл жердегі “бизнес-контрукциялау” түсінігі “корпоративтік басқару” түсінігіне жақын, бірақ
Бизнес-жоспарлаудың мұндай жүйесі қызмет түрлеріне және трансферттік баға белгілеу
Компаниялардың барлығы үшін бірдей пайдалануға келетін бизнес-жоспарың типтік моделін
2-ТАРАУ. БИЗНЕС-ЖОСПАРДЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АСПЕКТІСІН ТАЛДАУ
2.1 Қаржылық жоспарлау – кәсіпорынның қаржылық ресурстарын басқару құралы
Қаржылық жоспарлаудың негiзгi мiндетi ағымдық және ұзақ мерзiмдi сипаттағы
Қаржылық жоспарлаудың объектiлерi болып мыналар табылады: өнiмдi өткiзуден түскен
Жылдық қаржылық жоспардың табыс бөлiгiнде жоспарланған пайда,
Ағымдық қаржылық қызметтi бақылау компанияның жедел жоспарының көмегiмен жүргiзiледi.
Компанияның төлем қабiлеттiлiгiнiң бiр жағы - касса арқылы компанияның
Сайып келгенде компанияның дамуы әрқашан оның қаржылық жағдайын жақсартуға,
Қаржылық жоспарлау барлық жоспар түрлерiн бiрiктiредi: маркетинг, өндiрiс, материалдық-техникалық
Баланс активтерi олардың белгiлi бiр мерзiмдегi орналасу құрамы
Баланс пассивтерi, немесе “капитал мен мiндеттемелер” компанияның активтерiн жабуға
Компанияның қаржыландыру көздерiнiң және пассив баптарын қалыптастырудың құрылымы
Ағымдық шаруашылық қызметтi және оның нәтижелерiн тексерудi жүзеге асыру
Қаржылық қызмет компанияның қызмет етуiнiң барлық аспектiлерiн қамтиды: өндiрiс,
Тұрақты қаржылық жағдай компанияның бүкiл өндiрiстiк-шаруашылық қызмет процесiнде қалыптасады
Нарықтық қатынастар жағдайында компания өз проблемаларын өз бетiнше, яғни
Талдау тәжiрибесiнде мыналар бағаланады: компанияның мүлкi, қаржылық жағдайы және
Компанияның даму процеснiде өткiзу көлемiнiң, өнiм сапасының, нарық конънктурасының
Инвестициялық институттар, банктер, несие берушiлер капиталды неғұрлым пайдалы орналастыруға
Бұл құжаттардың мазмұны болашақта табыс алу тұрғысынан компания қызметiн
Есептiк құжаттарды, олардың негiзгi көресткiштерiн талдау белгiлi бiр уақыт
2.2 Кәсiпорынның қаржылық жағдайын бағалау және болжау әдiстемесi
Қаржылық жағдайды бағалаудың негiзгi мiндетi-компанияның өз iшкi қажеттiлiктерiн өтеу
Төлем қабiлеттiлiгi-бұл компанияның кредиторлары тарапынан қойылған қаржылық талаптарды орындай
Инфляция кезiнде компанияның қаржылық тұрақтылығы дегенiмiз- компанияның ақша құралдарын
Компанияның қаржылық-шаруашылық қызметiнiң әрқилы көрсеткiштерi арасындағы өзара байланыстылық пен
Қаржылық есептi талдаудың маңызды тәсiлдерiнiң бiрi- есеп формаларын “оқу”
Алайда бұл ақпарат, оның басқару шешiмдерiн қабылдау үшiн маңыздылығына
Соңғы екi жыл үшiн абсолюттiк және салыстырмалы көрсеткiштердiң ауытқуларын
Көрсеткiштердiң салыстырмалы ауытқуларының бiрнеше жылғы мөлшерiн баланстық жылға
Бiрнеше жыл үшiн жекелеген көрсеткiштердiң жалпы қорытынды көрсеткшiтке проценттiк
Қаржылық есептi талдаудың кең тараған тәсiлдерiнiң бiрi- арнайы коэффициенттердi
Аталмыш әдiс өте қарапайым және жедел, сондықтан да оны
Компанияның қаржылық жағдайын бағалау үшiн бағдар ретiнде есептелген өтiмдiлiк
Бұл коэффициенттен басқа компанияның төлем қабiлеттiлiгi абсолюттiк өтiмдiлiк (ақша
Қаржылық теорияда жалпы өтiмдiлiк коэффициентiнiң шамасы 1,5-2, абсолюттiк өтiмдiлiк
Егер компания несие мен қарызды қолданатын болса, сәйкесінше оның
Қаржылық-шаруашылық қызмет нәтижелiлiгiн бағалау сапалық көрсеткiштермен бейнеленедi. Оларға, мысалы,
Сандық көрсеткiштер-бұл өнiмдi өткiзуден түскен пайданың жоспарланған қарқынын, ресурстардың
Кәсiпорын қызметiнiң тиiмдiлiгiн көрсететiн негiзгi сандық көрсеткiш- бұл
Компанияның қаржылық жағдайын болжауда кең қолданылатын негiзгi екi әдiстi
Э.Альтманның көп факторлық моделi;
төлем қабiлеттiлiгi көрсеткiштерiн болжау.
Өткен ғасырдың 60-шы жылдары батыс экономисi Э.Альтман 33 банкротқа
Z=3.3K1 + 1K2 + 0.6K3 + 1.4K4 +1.2K5,
Мұндағы:
К1=Жиынтық пайда/Барлық активтер сомасы
К2=Өнiмдi өткiзуден түскен таза түсiм/Барлық актив сомасы
К3=Акциялардың нарықтық құны/қарыз құралдарының көлемi
К4=Бөлiнбеген пайда/Барлық активтер сомасы
К5=Меншiктi айналым құралдары/Барлық актив сомасы
Егер нәтижесi 1,8-ден төмен болса, фирманың банкротқа ұшырау ықтималдығы
Бұл модельдi қолдану кезiнде бiр жылға банкроттық ықтималдығын
Компанияның банкротқа ұшырау ықтималдығын болжаудың бес факторлық моделi 6
Қазiргi кезде Э.Альтманның моделiнiң компьютерлiк версиясы жасалып, көптеген компаниялардың
Компанияның қаржылық тұрақтылығын болжаудың екiншi әдiсi төлем қабiлетi төмен
Бұл жүйе келесi коэффициенттердi қамтиды: ағымдық өтiмдiлiк, меншiктi құралдардың
Ағымдық өтiмдiлiк коэффициентi коммерциялық ұйымның шаруашылық қызметiн жүргiзу және
Кл=Ағымдық айналым құралдары/Қысқа мерзiмдiк мiндеттемелер
Меншiктi құралдардың жеткiлiктiлiгi коэффициентi компанияның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету
Кос=Меншiктi айналым құралдары/Ағымдық айналым құралдары
Төлем қабiлеттiлiгiн қалпына келтiру коэффициентi ағымдық өтiмдiлiк коэффициентiнiң есептiк
К3=К1ф + Пв(у)/ Т*(К1ф-К1н) / К1норм
Мұндағы:
К1ф- ағымдық өтiмдiлiк коэффициентiнiң есептiк мерзiм соңындағы нақты шамасы;
Пв(у)- команияның төлем қабiлеттiлiгiн қалпына келтiру үшiн бекiтiлген уақыт,
Т- есептiк мерзiмнiң басындағы ағымдық өтiмдiлiк коэффициентiнiң шамасы;
К1норм- ағымдық өтiмдiлiк коэффициентiнiң нормативтiк шамасы (К1норм=2)
Егер қарастырылған коэффициенттердiң шамасы олардың нормативтiк мөлшерiнен төмен болса
Келтiрiлген көрсеткiштер компанияның ағымдық және болжамдық баланстарының негiзiнде есептеледi.
2.3 Бизнес-жоспардың қаржылық тарауын талдау
Қаржылық жоспарлау iшкi фирмалық жоспарлаудың құрамдас бөлiгi болып табылдаы.
фирма коммерциялық банктерден несие алу үшiн тапсырыс беру кезiнде;
ақшалай формада қосымша капитал тарту үшiн құнды қағаздар
шетелдiк инвестицияларды тарту кезiнде.
Сайып келгенде бизнес-жоспардың қаржылық тарауы инвестициялық процестiң кез-келген қатысушысына
Бизнес-жоспардың қаржылық тарауы “қаржылық жоспар” деп аталады және бiр-бiрiмен
Қаржылық жоспарды құрудың бiрнеше нұсқалары бар. Олардың бiреуi бойынша
өткiзу көлемiн жобалау;
ақшалай табыстар мен шығыстар балансы;
табыстар мен шығындар кестесi;
кәсiпорынның болжанған активтер мен пассивтер балансы;
залалсыздық нүктесiн есептеу.
Ендi осы құжаттардың әрқайсысына сипаттама берiп кетейiк.
Өнiм өткiзу көлемiн болжау қаржылық тараудың негiзiн құрайды және
Әдетте өткiзу көлемiн алдағы 3 жылға жасалады. Бiрiнiш жыл
Қаржылық жоспардың ең негiзгi құжаттарының бiрi-ақша кiрiстерi мен шығыстарының
Жүзеге асырылатын жоспардың өтiмдiлiгi оның пайдалылығына әсер ете алады,
Кесте 2.1. Ақша ағымдарының балансы
Көрсеткiштер 1-шi ай 2-шi ай Және т.с.с
Бол-жам нақты Бол-жам нақты Бол-жам нақты
Ақша құралдарының кезең басындағы қалдығы
Кезең iшiнде келiп түскен ақша құралдары:
А) өткiзуден түскен түсiм
Б) өткiзуден тыс табыстар мен түсiмдер
С) қосымша тартылған капитал және қаржылық көмек
Д) несиелердiң қайтып келуi
Ақшалай төлемдер:
А) товарлар мен қызметтердi сатып алу
Б) еңбекақы төлеу
С) салықтар мен төлемдердi төлеу
Д) өткiзуден тыс шығындар мен салымдар
Е) жалгерлiк төлем
Д) сақтандыру төлемдерi
Ж) жарнама шығындары
З) несие бойынша % төлеу, негiзгi қарыз сомасын жабу
К) кәсiпорын иелерiнiң айналымнан ақша құралдарын алуы
Ақша құралдарының кезең соңындағы қалдығы
Болашақ ақша ағымдарының балансы жоғарыдағы кесте түрiнде құрылады, онда
Талдау мақсататтарында кесте дебиторлық қарыз, атап айтқанда қайтуы екiталай,
Ақша ағымдарының балансының деректерiн кәсiпорынның меншiктi айналым қүралдарын
Құрылымы қарапайым кiшiгiрiм келесi құжат- табыстар мен шығындар
Кесте 2.2. Табыстар мен шығындар кестесi
Көрсеткiштер Бiрiншi жыл
1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсан
Өнiмдi өткiзуден түскен табыс
Өнiмнiң өзiндiк құны
Басқа да өткiзулерден түскен табыстар
Кезең шығындары
Салық салынатын табыс
Корпоративтiк табыс салығы
Таза табыс
Кәсiпорынның активтерi мен пассивтерiнiң болжамдық балансын жобаны жүзеге асыру
Активтер мен пассивтер балансын құру кезiнде шетел экономистерiнiң ұсынған
Қаржылық жоспардың қорытынды тарауында жобаның заласыздық нүктесi анықталады. Пайданы
Тұрақты және өзгермелi шығындардың арасындағы айырмашылық өндiрiс көлемiнiң өзерiсiнiң
Кәсiпорын неғұрлым көп өнiм өндiрсе өнiмнiң бiр бiрлiгiне шаққандағы
Егер кәсiпорын iрi коммерциялық жобаларды жүзеге асырудан бас тартса,
Бiрнеше жылға арналған перспективтi жоспар- бұл кәсiпорынның болашақтағы даму
Жылдық жоспарда коэффициенттiк немесе талдау әдiстерiнiң көмегiмен жоспарлау
Жедел-календарлық жоспар көрсеткiштердi айлар бойынша бөлiп көрсетедi, тiптi қажет
Қаржылық жоспарлау процесiнде келесi негiзгi мiндеттер шешiледi:
мүмкiндiктер, резервтер айқындалады және қаржы-несие механизмiн қолдана отырып тиiмдi
айналым құралдары мен оларды қаржыландыру көздерiнiң, пайданы қалыптастыру мен
ақша ресурстарының жоспарлық құрылуы мен пайдаланылуы қамтамасыз етiледi;
төлемдер мен ақша құралдарын қайта бөлу бойынша мемлекеттiк органдармен,
ақша ағымдарын оптимизациялау жолымен кәсiпорынның қаржылық тұрақтылығы қамтамасыз етiледi;
көрсеткiштердiң арасындағы өзара байланысты қамтамасыз ету үшiн қажеттi әдiстемелiк
жоспарда көрсетiлген көрсеткiштердiң атқарылу барысына қаржылық бақылау жасалады.
3-ТАРАУ. СҮТ ӨНІМДЕРІ ӨНДІРІСІН КЕҢЕЙТУ ЖОБАСЫНЫҢ МЫСАЛЫНДА БИЗНЕС-ЖОСПАР ҚҰРУ
Нарықтық экономика жағдайында кәсiпорындардың бизнес-жоспарын, соның iшiнде оның қаржылық
Жобаның қысқаша сипаттамасы
Кiрiспе
“Жiгер” жауапкерлiгi шектеулi серiктестiгi (ЖШС)- Алматы қаласында сүт өнiмдерiн
Аталамыш инвестициялық жобаны жүзеге асыру аймақтағы ауыл шаруашылығы саласының
Бұл жоба ҚР Үкiметiнiң қабылдаған заңдылық акттерiне сай келедi,
Шығарылатын өнiмнiң сапасын арттыру және жергiлiктi нарықты денсаулыққа пайдалы
Сүттi өңдеушi жетекшi технологияны өндiрiске енгiзу;
ЖШС мүшелерiнiң тұрмыстық және бiлiм деңгейiн арттыру;
Қосымша жұмыс орындарын ашу.
Жобаның қатысушылары
“Жiгер” жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгi.
Орналасуы: 480091, Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы.
“Жiгер” ЖШС-ң қабылданған Жарғысына сай негiзгi атқаратын қызмет түрлерi:
сүт өнiмдерiн өндiру, өңдеу, сақтау және өткiзу;
коммерциялық қызмет;
тағы басқалар.
Кәсiпорынның жарғылық қоры
Жер учсакесiнiң ауданы
Ғимараты:
қалдық құны
Құрал-жабдықтары: баланстық құны
Қалдық құны
Гараж:
Қалдық құны
Барлық жұмыскерлер саны
Соның iшiнде басқарушы персонал
А) Жобаның құны және қаржыландыру көздерi
АҚШ доллары
Жобаның құны
Негiзгi қорлар:
Соның iшiнде құрал-жабдықтар
Алматы қаласына жеткiзу шығындары
Күрделi шығындар:
өндiрiстiк объектiлердi қалпына келтiру:
құрал-жабдық үшiн помещение дайындау
Айналым капиталы:
3 айға арналған материал шығындары
Айналым құралдары
Барлығы
Жобаны қаржыландыру көздерi:
Несиелiк қаржыландыру
Соның iшiнде:
Құрал-жабдықтың құнының 50%-iн алдын-ала төлеу (аванс)
Құрал-жабдықты жеткiзу
3 айға жетерлiк материалдар шығындары
Помещениенi құрал-жабдықты орналастыру үшiн монтаждау
Несие ставкасы
Құрал-жабдық құнының 50%-iн 3 жылға созып төлеу
Барлығы
1 АҚШ долларының курсы, теңге
1 жылдағы жұмыс күнiнiң саны, күн
Жасау & Жеткiзу & Монтаж, ай
Өнiмдiлiгi, 1 сағатқа шаққанда упаковка саны: min
мax
Құрал-жабдықты және упаковка материалдарын қоюшы-“Variopak” фирмасы, Франция.
Б) Жобаны жүзеге асыру кестесi
Жоба қаржы құралдарын алған мезеттен бастап санағанда 5 жыл
Жобаны жүзеге асыру кестесi
Кезеңдер Басы Аяғы
ай жыл ай жыл
Құрал-жабдықты қоюшылармен келiссөздер жүргiзу 2 2004 3 2004
Жобаның экспертизасы 3 2004 4 2004
Жасау 3 2004 4 2004
Құрал-жабдықты қою 4 2004 5 2004
Монтаж және құралды iске қосуға дайындау жұмыстары 5 2004
Өндiрiс 6 2004 6 2004
Жобаның алғышарттары және идеясы
2.1. Жобаның басты идеясы
Адамдардың организмi сүт өнiмдерiн аса қажет ететiнi белгiлi. Дұрыс
2.2. Жобаның мақсаты
Бұл жобаның мақсаты бекiтiлген рационалды және дұрыс тағамдану нормасына
Нарықтағы потенциалды сұранысты талдау нәтижелерi (жобаның арнаулы тарауында келтiрiлген)
Сүт өнiмдерiне деген сұраныс, егер аймақтағы бүгiнгi күнгi сүт
Ұсынылып отырған жоба сапалы сүт өнiмдерiнiң өндiрiсiн арттырады.
2.3. Өнiм ассортиментi
Бұл жоба келесi өнiмдер өндiрiсiне бағытталған:
Пастерленген сүт (майлылығы 2,5%), 1 л сыйымдылықты картон пакеттерiне
Айран (майлылығы 2,5%), сыйымдылығы 1 л картон пакеттерiне құйылған;
Қаймақ (майлылығы 15%), сыйымдылығы 250 мл картон пакеттерiне
Ряженка (майлылығы 4%), сыйымдылығы 500 мл картон пакеттерiне құйылған.
2.4. Орналасуы
Ұсынылып отырған жоба Алматы қаласында жүзеге асырылады.
Өндiрiстi орналастыру орнын таңдау кезiнде қажеттi өндiрiстiк қуаттың болуы,
2.5. Экономикалық тиiмдiлiгi
Жобаның экономикалық тиiмдiлiгiн анықтау үшiн үлкен зерттеу мен экономикалық
2.6. Заңгерлiк рәсiмделуi
Өндiрiстi жүзеге асыру үшiн қажеттi лицензия және рұқсат алуға
2.7. Жобаның ұлттық экономика қажеттiлiктерiне сәйкестiгi
Ауыл шаруашылығы секторы дамуының шешушi аспектiлерi болып халық тұтынатын
Осы орайда ұсынылып отырған жоба жергiлiктi халықтың қажеттiлiктерiн өтейдi
Негiзгi тағам өнiмдерi өндiрiсiнiң құлдырауына осы ауыл шаруашылығының
Сонымен, жоғарыдағы қорытындыай келсек, ұсынылып отырған жоба осы өнiм
Бұл жоба халықаралық стандарттарға сай өнiм өндiрiсiн ұйымдастырады.
3. Нарықты талдау және маркетинг концепциясы
3.1.Баға белгiлеу стратегиясы
Дайын өнiмнiң ҚҚС-ты қоса есептегендегi бағасын келесi деңгейде
Айран- 53 теңге/упаковкасына
Қаймақ-40 теңге/упаковкасына
Ряженка-32 теңге/упаковкасына
Өнiмдi пайдалану
Шикi сүт келесi өндiрiс өрiстерiнде пайдаланылады:
Пастерленген сүт өндiрiсiнде
Қышқыл сүт өнiмдерiнiң өндiрiсiнде
Iрiмшiк және сыр өндiрiсiнде
Балмұздақ өндiрiсiнде
Йогурт өндiрiсiнде
Кондитерлiк бұйымдар өдiрiсiнде
Тағы басқа.
Сүт өнiмдерi халықтың әлеуметтiк жағдайына байланыссыз барлық топтарының
3.2. Нарықтағы сұранысты бағалау
Нарықтағы сұранысты зерттеу үшiн келесi талдаулар жүргiзiлдi:
Сүт өнiмдердерi өндiрiсiнiң бүгiнгi күнгi нақты деңгейi;
Республикадағы сүт өнiмдердерi өндiрiсiнiң қазiргi күнгi жұмыс iстеп тұрған
Сүт өнiмдерiне деген республика халқының сұранысы мен оның қазiргi
3.3. Дайын өнiмдi тұтынушылар және өнiмдi бөлiп-тарату (өткiзу) каналдары
Дайын өнiмдi өткiзу қысқа мерзiмдiк консигнация негiзiнде (1 тәулiк)
“Жiгер” ЖШС 2 типтес клиенттiк нарыққа негiзделедi:
Тұтыну нарығы-өз жеке тұтынуы үшiн өнiмдi сатып алатын үй
Аралық сатушылар нарығы-өнiмдi одан әрi сатып, пайда табуды көздейтiн
Жаңа клиенттердi тарту және бұрынғы өзi жұмыс iстеп
Товарды қою сенiмдiлiгi;
Баға саясатының икемдiлiгi;
Сауда желiсiнiң ауқымдығы;
Келiсiмге отыру жеңiлдiгi.
Бұл қызметтердi көрсету тұтынушылық қажеттiлiктi дұрыс қанағаттандыруға және фирмаға
Қазiргi күнi кәсiпорынның өнiмiн өткiзумен айналысатын бұрыннан iстеп келе
Атауы Адресi Телефоны
1. “Ақсай” дүкенi Толе би/момышұлы 23-49-23
2. “Луч” дүкенi Жандосова/Морис тореза 74-45-19
3. “Масато” дүкенi Жандососва/Берегового 20-22-19
4. “Руслан” дүкенi Навои/Аль-Фараби 21-14-51
5. “Керемет” дүкенi Джандосова/Жарокова 74-46-57
6. “Скиф-сауда” сауда үйi Мамыр-1 55-56-36
7. “Рамстор” гипермаркетi Самал 2 54-55-44
8. “Стрела” супермаркетi Толе би/Байзакова 68-43-46
9. “Тараз” дүкенi Аксай-2 23-02-44
10. “Саламат-Фуд” дүкенi Абая 120 42-48-38
11. “Жұлдыз” супермаркетi Тимирязева/Ауэзова 74-45-54
12. “Дана” сауда үйi Розыбакиева/Сатпаева 46-56-36
3.4. Сатуларды ынталандыру
Өнiмнiң көпшiлiкке мәлiмдiгiн жаулап алу, тұтыну нарығын арттыру
Үнемi маркетингтiк зерттеулер жүргiзiп отыру, нарық мүмкiндiктерiн
өндiрiлген өнiмге бөлшек және көтерме сауда бағаларын, жеңiл бағалар
өз товарының жақсы қасиеттерi туралы ақпаратты тарату және тұтынушыларды
Кең жарнама кампаниясын жүзеге асыру, соның iшiнде теледидарда, баспа
Жарнамаға арналған шығындар сату көлемiнiң 5%-i шамасында жоспарланған.
Өткiзудi ынталандыру шығындары iскелiк белсендiлiк циклының әр кезеңiндегi
3.5. Кәсiпорынның маркетигтiк стратегиясы
Кәсiпорын бұқаралық маркетинг концепциясын қолданады. Бұл кезде бiр товарды
Ақпаратты тарату- маркетингтiң орталық функцияларының бiрi: потенциалдық сатып алушыларды
Ағымдық баспада сауда жарнамасын беру келесi мiндеттердi шешуге бағытталған:
Телемаркетинг- теледидар каналдарында жарнама беру:
Автокөлiктерде жарнама беру- меншiк транспорт құралдарын иемдене отырып автобудкаларда
Кәсiпорын артықшылықтар мен шектеулерге әсер ететiн факторларға байланысты
Кәсiпорында маркетингтiк- өткiзу қызметi құрылады, оның функциясына мыналар кiредi:
Бәсекелес товарларды зерттеу;
Нарықтық жағдайға сәйкес, икемдi баға белгiлеу жүйесiн құру және
Тәуекелдердiң туындау ықтималдығын бағалау және оларды жою.
Ақпаратты тарату құралдарының негiзгi түрлерiнiң сипаттамалары
Құралдар Артықшылықтары Кемшiлiктерi
Газеттер Икемдiлiк, ақпаратты дер кезiнде жеткiзу, жергiлiктi нарықты кең
Теледидар Көрiнiстiң, дыбыстың және қозғалыстың тиiмдi ұштасуы, назарды аудару
Радио Бұқаралық қолдану, жоғары географиялық және демографиялық ауқымдылық, құны
Сыртқы жарнама Икемдiлiк, контакт жиi қайталанады, құны жоғары емес,
3.6. Орналасуы, құрылыс учаскесi және қоршаған орта
Ұсынылып отырған зауыт Алматы қаласында орналастырылады.
Сүттi құю және сүт өнiмдерi өндiрiсiн ұйымдастыру туралы
өндiрiстiк алаңның болуы зауыттың осында орналасуына өте ыңғайлы;
“Жiгер” ЖШС иелiгiндегi өндiрiстiк объектiлер (өндiрiс ғимараты, қосымша өндiрiстiк
жергiлiктi шикiзат және өткiзу нарықтарына жақын орнласуы.
Сөйтiп, зауытты орналастыру жерiн таңдау кезiнде келесi қағидалар сақталды:
шикiзат көздерiне жақын орналасуы;
өнеркәсiптiк инфрақұрылымның болуы;
республиканың темiр және автомобиль жолдарына жақын орналасуы;
электр энергиясына, суға және т.б. қол жеткiзу оңай;
бiлiктi мамандардың болуы.
5. Техникалық жобалау және технология
5.1. Өндiрiстiк процесс
Жобаны жүзеге асыру келесi схема бойынша жүргiзiледi.
Ақша құралдары алынғаннан соң, «Variopak» фирмасынан (Франция) сүт өнiмдерiн
Бүкiл шикiзат зауыт зертханасында сапа бақылауынан өтедi.
5.2. Жобаның базалық технологиясы
Құралды қою және оны орналастыру комплектiсiне мыналар кiредi:
Аталған өнiм өндiрiсiне қажеттi барлық қажеттi негiзгi және қосалқы
Өндiрiстi бастау үшiн қажеттi алғашқы шығын материалдары;
Француз мамандарының құралды орналастыру жөнiндегi техникалық көмегi;
Жергiлiктi жұмыскерлердi оқыту және сервистiк қызмет көрсету;
CIF шартында құралды Алматыға жеткiзу.
5.3. Кепiлдеме. Жөндеу. Сервис.
Машинаның барлық механикалық бөлiктерiне 1 жылға кепiлдiк берiледi. Машинаны
55. Гигиена
Машина бактар мен құбырларды автоматты түрде жуатын қондырғымен жабдықталған.
5.6. Құрал-жабдық
“Variopak” компаниясы- француз-голланд кәсiпорны, ол сұйық сүт өнiмдерi,
Жаңа технологияларды қолдану арқасында компания клиенттердiң өте жоғары сұраныстарын
Бұл компанияның құралдарының сапасы келесi көрсеткiштермен сипатталады:
Жоғары коррозияға төзiмдiлiк; машинаның барлық детальдары жоғары сапалы тоттанбайтын
Машинаны қолдану өте жеңiл, ыңғайлы әрi қарапайым;
Жоғары сенiмдiлiк;
Эксплуатациялық қолдану жоғары шығындарды қажет етпейдi.
Жобаны орындаушылар көптеген жылдар бойы құрал-жабдық пен технологиялардың
Техникалықпараметрлерiне және өндiрiс технологиясы ұқсас басқа да өндiрушiлердiң құрал-жабдықтарымен
Объектiнiң орналасқан жерi өндiрiстi ұйымдастыру үшiн ыңғайлы.
Шикiзатты қою жөнiнде келiсiмнiң болуы жоспарланған өндiрiстi шикiзатпен қамтамасыз
Жұмыс күшi де салыстырмалы арзан, жаңа жұмыс орындары ашылады.
“Variopak” фирмасының құралдарында сүт өнiм өндiру халықаралық стандарттарға
6. Өндiрiстi ұйымдастыру және басқару
Өндiрiс көлемi
Зауыттағы өндiрiс қуаты нарық сыйымдылығы, өнiмдi экспртқа шығару
Өнiм номенклатурасы төмендегiдей:
1688 пастерленген, стандартты гомогендiрiлген 1 литрлiк сүт (майлылығы-2,5%);
2107 пакет 1 литрлiк айран (майлылығы-2,5%);
471 пакет 0,25 литрлiк қаймақ (майлылығы-15%);
350 пакет 0,5 литрлiк ряженка (майлылығы-4%).
Икемдi технология әртүрлi товарлық өнiм өндiрiсiне тез бейiмделуге мүмкiндiк
Өнiмнiң стандарттары мен технологиясы
Ұсынылып отырған зауыт соңғы халықаралық және жергiлiктi стандарттарға сай
Құрал-жабдықты қою және орнластыру мерзiмдерi
Құрал-жабдықты қоюшы оны жасау, қою және орналастырудың келесi мерзiмдерiн
№ Атауы Мерзiмi
1 Жасау 3 апта
2 Қою 2,5 апта
3 Орналастыру 30 күн
Қаржылық есептеулерде құралды орналастырудың пессимистiк варианты қабылданаған, соның
Сонымен, жобаның болжанған қуаттылығына шығуға қаржыландыру басталғаннан кейiн 3
Қаржылық жоспар және инвестиция тиiмдiлiгiн бағалау
Қаржылық бағалау негiзi (INPUT)
Жобаның жалпы құны 171 637 АҚШ долларын құрайды. Несиелiк
Қаржылық жоспарды есептеу келесi шарттарға негiзделедi:
Жобаның нәтижелерiне инфляцияның тигiзетiн әсерiн алып тастау
АҚШ долларының теңгеге қатысты бағамы 1:145 арақатынасын құрайды;
Құрал-жабдықты жеткiзу, орналастыру мерзiмi 3 айды алатын болғандықтан өндiрiс,
Тұрақты шығындар жобаның жалпы құнының 5% -iн құрайды;
Айналым қапиталы жұмытың алғашқы 3 айындағы материалдар шығынынан және
Өндiрiстiк алаңды күрделi жөндеу шығындарын есептеу кезiнде санитарлық, өрт
Пессимистiк вариант бойынша машина сағатына 1200 упаковка өнiм шығарады;
Несие бойынша процент- жылына 15%. Несиенi жабу кезеңi қаржы
Өнiмдi сату бағасы бүгiнде нарықта қалыптасқан нақты бағалар деңгейiнде
Өнiм ассортиментi Өлшеу бiрлiгi Өндiрiс көлемi ҚҚС
өнiмнiң 1 бiрлiгiнiң бағасы ҚҚС қоса алғандағы өнiмнiң
Пастерленген сүт Тонна 514,8 335,8 389,5
Айран Тонна 642,6 342,4 397,2
Қаймақ Тонна 143,5 254,2 294,9
Ряженка тонна 106,9 207,9 241,2
Жобаның пайдалылығын анықтауда ақша ағымдарының таза ағымдық құнын есептеу
Амортизация нормасы: құрылыстар үшiн-7%-ке дейiн; құрал-жабдық үшiн-15%-ке дейiн;
Жөндеу шығындарының нормасы-10%-ке дейiн;
Салықтар сипаттамалары:
1. ҚҚС-16%
2.Мүлiк салығы-1%
Корпоративтiк табыс салығы-30%
Әлеуметтiк салық-еңбек ақы қорынан 21%
Жобаның ел экологиясына және экономикасына
Қоршаған ортаны қорғау
Жобаны жүзеге асыру бұрыннан келе жатқан кәсiпорын жұмысымен байланысты
Өндiрiс процесi ешқандай зиянды қалдықтарды шығармайды, жобаның болжамы және
Су бассейнiн ластаушылардын сақтау үшiн жобада келесi
Су резервуарларын вентиляциялау үшiн жұтып алатын фильтрлер қолдану;
Су құбырларын санитарлық қорғау зонасын ұйымдастыру;
Жуынды суларды құймас бұрын алдын-ала тазалау;
Территорияны және жасыл өсiмдiктердi суғару үшiн жаңбыр суын тазалау;
Жиналып қалған кiр суды санитарлық инспекцияның рұқсат еткен жерлерiне
Экономикалық бөлiм
Жобаны жүзеге асырудан экономикаға келетiн пайда:
Ел экономикасы үшiн:
Ауыл шаруашылығында және аграрлық секторда дайын өнiмдi бөлiп-тарату жүйесi
Кәсiпорынға салынған инвестиция нарықтық қатынастарға бейiмдеген экономикалық реформалар саясатын
Таңдап алынған бизнес сферасында жоғары үнемдi эффект пайда болады;
Аймақта тұтыну сұранысы өседi және нарық дамиды;
Бюджетке қосымша салық түсiмi келедi: қосылған құн салығынан-107 554
Жергiлiктi халық үшiн:
Дайын өнiм өндiрiсi үшiн сүттi оптималды қолдану;
Тұтынушыны сапалы өнiмдермен қамтамасыз ету;
Жұмысбыстылықты арттыру;
Соңғы технология және менеджмент тәжiрибесiн игеру.
Несие берушiлер үшiн:
Несие құралдарының сенiмдi сақталуы және қайтарылуы;
Инвестициялық бизенске өз күштерiн қосу;
Ұзақ мерзiмдi бизнес мүмкiндiгi;
Басқа аймақтарда бизнес жүргiзу моделi.
III.1. Сату бағдарламасының жобасы
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ
Жыл Атауы Өлшем бiрлiгi Саны Өнiмнiң 1
ҚҚС-сыз ҚҚС-пен ҚҚС-сыз ҚҚС-пен
1 Пастерленген сүт Мың пакет 386,1 335,8 389,528 129652,4
Айран Мың пакет 481,9 342,4 397,184 165002,6 191403
Қаймақ Мың пакет 107,6 254,2 294,872 27351,9 31728
Ряженка Мың пакет 80,2 207,9 241,164 16673,6 19341
Барлығы бiр жылға
338680,4 392869
2-5 жылдар Пастерленген сүт Мың пакет 514,8 335,8 389,528
Айран Мың пакет 642,6 342,4 397,184 220026,2 255230
Қаймақ Мың пакет 143,5 254,2 294,872 36477,7 42314
Ряженка Мың пакет 106,9 207,9 241,164 22224,5 25780
Барлығы бiр жылға
451598,3 523854
III.2. Өндiрiс көлемi
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiмдер Рынок: Алматы Валюта: АҚШ доллары
Ассортимент Жылдар
1-шi жыл 2-5 жылдар
Өнiмдер Мың пакет тонна Мың пакет тонна Қата
Сүт 386,1 386,1 514,8 514,8 0,75
Айран 481,95 481,95 642,6 642,6 0,75
Қаймақ 107,625 26,925 143,5 35,9 0,75
Ряженка 80,175 10,05 106,9 53,4 0,75
Барлығы
1407,7 1246,7
III.3. Толық маркетингтiк шығындарды есептеу
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Шығындар баптары 1 жылға арналған болжам
Сүт Айран Қаймаұқ Ряженка Барлығы
1. Барлығы, мың дана 514,8 642,6 143,5 106,9 x
2. Сүт және айран упаковкасының бағасы 0,06 0,06 x
3. Қаймақ упаковкасының бағасы x x 0,0408 x x
4. Ряженка упаковкасының бағасы x x x 0,0492 x
5. Жеткiзу, 10% 0,006 0,006 0,00408 0,00492 x
1 дана өнiмге шаққандағы барлық маркетингтiк шығындар 0,066 0,066
Толық маркетингтiк шығындар 33976,8 42411,6 6440,28 5785,428 88614,108
III.4. Толық маркетингтiк шығындар болжамы
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Жыл Сүт Айран Қаймақ Ряженка Барлығы
1 25482,6 31808,7 4830,21 4339,071 66460,581
2 33976,8 42411,6 6440,28 5785,428 88614,108
3 33976,8 42411,6 6440,28 5785,428 88614,108
4 33976,8 42411,6 6440,28 5785,428 88614,108
5 33976,8 42411,6 6440,28 5785,428 88614,108
Барлығы 161389,8 201455,1 30591,33 27480,783 420917,013
VI.1. Шикiзат пен материалдар шығынын бағалау
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
1 жылға арналған болжам
Сүт Айран Қаймақ Ряженка Барлы-ғы
Шығындар нормасы 1 бiр
лiк
баға
сы Шығы
дар
норм
асы 1 бiр
лiк ба
ғасы Шығы
ндар
норм
асы 1 бiр-лiк баға
сы Шығындар нормасы 1бiр-лiк бағасы
1. Шикi сүт және 1 кг.өнiмнен қайтатын обрат
а) шикi сүт 0,711 140,2 0,712 140,39 4,25 838,03
б) обрат шығыны 0,299 21,06 0,299 21,06 x x
в)обрат қайтарымы x x x x 3,195 -225 0,1142
1 тонна өнiмге шаққандағы барлық шығындар x 161,26 x
2. Барлық өнiм, тонна 514,8 642,6 35,9 53,4 x
3. Шикi сүтке кеткен барлық шығындар мен обрат
4. Басқа да шикiзат түрлерi 6700 10980 16600 10728,9
Өнiмнiң 1 тоннасына шаққандағы басқа шикiзат түрлерi 13,014 17,086
Шикiзатқа кеткен барлық шығындар 89716,648 114727,77 38607,777 22319,9 265372,1
IV.2. Шикiзат пен материалдарға керектi шығындар болжамы
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Өнiм ассортиментi
Жылдар Сүт Айран Қаймақ Ряженка Барлығы
1 67287,5 86045,8 28955,8 16739,9 199029,1
2 89716,6 114727,8 38607,8 22319,9 265372,1
3 89716,6 114727,8 38607,8 22319,9 265372,1
4 89716,6 114727,8 38607,8 22319,9 265372,1
5 89716,6 114727,8 38607,8 22319,9 265372,1
Барлығы 426154,1 544956,9 183386,9 106019,5 1260517,5
VI.1. Инвестициялық шығындар: өндiрiстiк құрал-жабдық
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Құрал-жабдық құны- 127 000 АҚШ доллары.
VI.2. Зауыт шығындары
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Шығын баптары 1-шi жылға арналған болжам
Сүт Айран Қаймақ Ряженка Барлығы
Шикiзат 67287,5 86045,8 28955,8 16739,9 199029
Упаковка 25482,6 31808,7 4830,2 4339,1 66460,6
Еңбек ақы x x x x 6930
Барлық зауыт шығындары x x x x 272419,6
жалғасы
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Шығын баптары 2-5 жылдарға арналған болжам
Сүт Айран Қаймақ Ряженка Барлығы
Шикiзат 88716,6 114727,8 38607,8 22319,9 265372,0
Упаковка 33976,8 42411,6 6440,1 5785,4 88614,0
Еңбек ақы x x x x 9240,0
Барлық зауыт шығындары x x x x 363226,0
VI.3. Коммуналдық шығындарды бағалау
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Шығын баптары 1 жылға арналған болжам
Энергия
қуаты (кВт/сағ) Жұмыс күнiнiң саны (күн) Сменадағы жұмыс сағаты
(т; кВт/сағ) 1 өлшем бiрлiгiнiң құны 1 жылғы құны
Электр энергиясы 8 305 3,8 1 9,272 0,0317 294
Су (тонна) x 305 3,8 1 1056 0,075 79
Канализация (тонна) x 305 3,8 1 528 0,051 27
Барлығы x x x x x x 400
VII.1. Тұрақты шығындарды бағалау және олардың болжамы
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
1-шi жыл 2-шi жыл 3-шi жыл 4-шi жыл 5-шi
Жөндеу 667 7665 8560 7322 6267
Амортизация 14848 17428 14855 12666 10802
Әкiмшiлiк шығындары 5513 7350 7350 7350 7350
ГСМ 1879 2506 2506 2506 2506
Сақтандыру 860 1001 856 732 627
Басқа да 13154 17480 17154 16242 15793
Барлығы 36921 53460 51281 46818 43345
VIII.1. Персонал шығындары
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Персонал Жұмыскелердiң орташа жылдық саны (адам) Жылдық еңбек ақы
Әкiмшiлiк шығындар Өзiндiк құн
1. Әкiмшiлiк 1 2200 2200
2. Инженерлiк-техникалық 2 3930
3930
3. Дайын өнiмдi өткiзу бөлiмi 2 3630
3630
4. Жұмысшылар 1 1680
1680
Барлығы 6 11440 2200 9240
VIII.1. Персонал шығындарының болжамы
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Жылдар Әкiмшiлiк шығындар Өзiндiк құн Барлығы
1 2200 6930 9130
2 2200 9240 11440
3 2200 9240 11440
4 2200 9240 11440
5 2200 9240 11440
Барлығы 11000 43890 54890
IX.1. толық операциялық шығындар
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Өнiм: Сүт өнiмдерi Рынок: Алматы қаласы Валюта: АҚШ доллары
Шығын баптары жылдар
1 2 3 4 5
Шикiзат 199029 265372,1 265372,1 265372,1 265372,1
Упаковка 66460,6 88614,08 88614,08 88614,08 88614,08
Еңбек ақы 6930 9240 9240 9240 9240
Несие үшiн процент 15246 15246 15246 13340 5717
Әкiмшiлiк шығындар 5513 7350 7350 7350 7350
Жөндеу 667 7665 8560 12666 6267
Амортизация 14848 17428 14855 732 10802
Сақтандыру 860 1001 856 856 627
ГСМ 1879 2506 2506 2506 2506
Электр энергиясы 220 294 294 294 294
Су 59 79 79 79 79
Канализация 20 27 27 27 27
Салықтар 3845 4528 4354 4205 4078
Барлығы 316436,6 420351,2 418209,2 412479,2 401600,2
IX.1. толық операциялық шығындар
Жоба: Сүт өнiмдiрiн құюды ұйымдастыру
Мерзiмi:2004-2009 жж.
Жылдар Табыс Айналмалы шығындар Амортизация Инвести
ция Несие
Ақша ағымы Жинақ-талған
ақша ағымы Дисконтталған ақша ағымы
(10%)
1 338680 316437 14848 80000
-42909
-42909
2 451599 420351 17428 40000
8676 -34233 7887,273
3 451599 418209 14855
48245 14012 39871,9
4 451599 412479 12666
50819 967 14979 726,52
5 451599 401600 10802
50819 9982 24961 6817,8
Барлығы
12395
NPV=12395
IRR=24%
DPR=NPV/I=0.1065 (10,65%)
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен, бизнес-жоспар- маңызды жоспарлау құжаты, сондықтан сапалы бизнес-жоспарды құру
Жобаны жүзеге асыру барысында алғашқыда қабылданған шарттардың өзгеруiне байланысты
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, көптеген компаниялар сыртқы факторларлың әсерiн дұрыс
Әдетте бизнес-жоспар жобаның жүзеге асыру мүмкiндiгi әбден зерттелгеннен кейiн,
Бизнес-жоспар оған қызығушылық танытқан тұлғаға iстiң дәл мәнiсi жайлы,
Бизнес-жоспарлау жүйелері мен теорияларының барлығы, ең алдымен, бәсекелік ортада
Нарықтық қатынастардың дамуы жағдайында бизнес-жоспардың ескі дәстүрлі функцияларына жаңаларын
бұрыннан қалыптасқан құрылымның және ондағы әр құрамдас бөліктің тиімділігін
құрылымды жетілдіру жоспары (соның ішінде капиталды басқару);
құрылымға төтенше “шабуыл” (жұту, акция бумасын сатып алу, мемлекеттік
Қазіргі кезде отандық кәсіпорындар бизнес-жоспарды тек инвестиция тарту үшін
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
2

Ұқсас жұмыстар

Қаржылық жоспарлау - кәсіпорынның қаржылық ресурстарын басқару құралы ретінде

Нарық жағдайындағы екінші деңгейлі банктердің несиелік-инвестициялық қызметтері

Бизнес жоспар жасау

Қаржылық жоспарлау туралы ақпарат

ТУРИСТІК КӘСІПОРЫНДАРДАҒЫ БИЗНЕС-ЖОСПАРДЫ ТАЛДАУ

Қонақ үй маркетингі және қонақтарға қызмет көрсетуді ұйымдастыру

Қазақ баспа ісінің өткені мен бүгіні

Маркетинг жоспары

Кәсіпорынның бизнес - жоспарын құрудың теориялық негіздері