Мерзімді салымдардың есебі
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Банк Ісі Академиясының Колледжі
Курстық жұмыс
Тақырыбы: «Қазіргі кездегі банктердің депозиттік саясаты. Банктің салым
Орындаған: Адамов Жақсылық
3-курс, 32-топ студенті
«Мамандығы Банк Ісі»
Тексерген оқытушы
Ғұмар Н.А.(банк ісі)
Қорғауға жіберілді
«____________» «____________»
Алматы 2005
Мазмұны
Кіріспе 3
Банктердің депозиттік саясаты және оны құру тәртібі 5
1.1 Банктердің депозиттік саясаты және оның депозиттерді жетілдірудегі
1.2 Депозиттік нарық түсінігі және оның мәні
1.3 Жеке тұлғалардың депозиттерін сақтандыру жүйесі, оның
2 Бөлім Салым операцияларының есебі 21
2.1 Талап ету салымдарының есебі 21
2.2 Мерзімді салымдардың есебі 23
2.3 Шетел валютасындағы депозиттік операциялардың есебі 25
3 Бөлім Депозиттік саясаттың даму перспективалары мен мәселелері
Қорытынды 29
Қолданылған әдебиеттер тізімі 31
Қосымша 33
Кіріспе
Қазақстан банктерінің депозиттік операциялары пассивтік операциялардың ең басты
Бнк жүйесінің капиталдануы дамып отырса да, әлі де
Осы тақырыптың ең бір өзекті проблемалы мәселенің бірі
Негізінен депозиттік саясаттың мақсаты - олардың активтері мен
Коммерциялық банктердің негізгі қызметі – салымдарды тартумен байланысты
Егер банк жүйесінде салым ретінде салынған 1000 теңгенің
Қалай болған жағдайда банк жүйесіне деген ел сенімін
Банктердің депозиттік саясаты және оны құру тәртібі
1.1 Банктердің депозиттік саясаты және оның депозиттерді жетілдірудегі
Депозиттік саясат зерттеу жұмысында салымшылар мен баска да
Банктердің депозиттік саясатының мақсаты - олардың активтері мен
Банктің депозиттік саясатының негізгі міндеттері:
- халықтың қысқа мерзімді депозиттеріне қарағанда ұзақ мерзімді
- талап еткенге дейінгі депозиттердің баламасы ретінде карточкальқ
- клиенттерге көрсетілетін депозиттік және онымен байланысты банктік
- қаржылық және қаржылық емес салалардың клиенттерінің депозиттерін
Банктердің депозиттік саясаты олардың тарифтік, мүдделік саясаттарымен өзара
барынша аз қаржылық шығындарды жұмсап, жеке және заңды
ақшалай қаражаттарды шоғырландыру үшін депозиттердің жаңа түрлерін дайындау
инвестицияны қаржыландыру мен несиелеу үшін депозиттердің жеткіліктілігін қамтамасыз
депозиттерге қызмет көрсету бойынша банктің шығындарын азайту және
Депозиттік саясаттың қағидалары:
- ақшалай қаражаттарды депозиттерге орналастырудың еріктілігі және оларды
- нарықтьқ конъюктура тұрғысына қарағанда депозиттік өнімдердің бәсекеге
- жинақтарды жинақтау үшін депозиттердің шартының қолайлылығы;
Депозитік саясат депозиттер бойынша сый-ақы ставкаларын, жинақтарды тарту
Банктің депозиттік портфелінің оңтайлылығы және диверсификациясы өтімділікті ойдағыдай
бұдан басқа eшбip табыстылық пен тәуекелдің бұдан басқа
табыстылық пен тәуекелдің бұдан басқа eшбіp комбинациясы берілген
Мұндай комбинация тәуекелдің бip түрі ғана қабылданғанда және
Дегенмен, саналы тәуекелді қабылдаудан басқа, оны минимизациялауды банк
Болашақтағы сұраныстың анықталмаған жағдайында өтімділіктің қалыпты мөлшерін анықтау
Несиелік саясатты әзірлеу кезінде:
1.базистік кезең деңгейімен салыстырғанда салымдар мен ссудалардың әр
2. банктің өтімділік ресурстарының қажеттілігін есептегенде.
Коммерциялық банктердің несиелік саясатын анықтайтын өтімділік динамикасына мынадай
А) салым сомасының азаюына немесе көбеюіне байланысты қаражаттарды
Ә) инвестиция және ссуда сомаларының қысқаруы мен өсуіне
Б) салым сомасының қысқаруынан немесе өсуінен міндетті резервтік
Коммерциялық банктердің депозиттік саясатын анықтауда нарықтық ерекшеліктерін талдауға
Қазақстан банктерінің депозиттік саясатының жалпы оңтайлы критерийлері мыналар:
- банктің қаржылық тұрақтылығы, оның сенімділі, тұрақтылықты ұстап
- банк ресурсының тәуекелдігін минимизациялау мақсатында диверсификациялау;
- депозиттік портфельді сегменттеу (клиент,
- әр түрлі клиенттер тобына саралау тәсілдемесі (тұрғындардың
депозитіндегілер, байлар, кедейлер үшін әр түрлі өнімді
- банктің өнімі және қызмет көрсетуі
- жоғары тәуекел жағдайында банктің депозиттік портфеліндегі тұрақты
- депозиттік портфель мен салымдардың
қалыптастыру процесінде өміршендік кезеңде есепке алу концепциясы.
Депозиттік саясаттың оңтайлы критерийлерін ерекшелігі әр банкте жеке-жеке
Халыққа банктік қызмет көрсету нарығын маркетингтік зерттеу нәтижесі
Халықтың ақшалай жинақтарын талдау қазipгi кездегі Ресей жинақтау
Салымдар бойынша операциялар несиелік айналымның және халықтың жинақ
Осы зерттеу жұмысында депозиттер - банк кітабындағы келісім
Депозиттік операцияларды жүргізген кезде, әр банк онымен жасаған
1) депозиттік операциялар банктік пайданы алуға немесе болашақта
алу үшін жағдай жасауға әсер етуге болатындай ұйымдастырылады;
ұйымдастыру процесінде депозиттік операциялар субъектілерінің әр
түрлілігін және әр формадағы депозиттердің сәйкестігіне қамтамасыз ету
банктік операцияларды жүзеге асырған кезде депозиттік операциялар
мен депозиттер және несие салымдарының сомалары мен мерзімдері
карыздарды беру операциялары және депозиттік операциялар арасындағы өзара
байланыстылығы мен өзара келіспеушіліктер қамтамасыз ету қажет;
депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде банк балансының өтімділігін сақтауды
5) депозиттік операцияларды ұйымдастыру
шоттардағы бес (активті
резервтері минималды болдыруына тырысу керек.
6) банктің қызметтерін дамытуы және клиенттерге қызмет етуге,
мен сапасын арттыруы шараларын қолдану керек. Бұл депозиттерді
әсер етеді
Депозиттік саясаттың маңызды тeтiгi - банктің салымшыларына тартылатын
Сыртқыларға:
- елдің орталық банк анықтайтын пайыздық есептік ставкасы;
- қорлану нормасы;
- ақпараттың деңгейі;
- банктік қызмет нарығындағы сұраныс пен ұсыныстың қатынасы;
- әлемдік қаржы нарығындағы пайыздық ставкалардың деңгейі. Ішкілерге:
- операцияның мазмұны, яғни депозиттің түpi, мерзімі сомасы
- клиенттің сипаттамасы;
- берілген банкте қолданылатын баға белгілеудің әдістері неғұрлым
Ең арзан депозиттер - бұл чектік депозиттер, соның
Коммерциялық фирмалар үшін ашылатын чектік шоттар орташа мәнде
Мерзімді депозиттер (әсіресе ақшалай нарықтық шоттар) жинақ
Жалпы, мерзімді депозиттер, депозиттік сертификаттар және ақшалай нарықтық
жинақ шоттарына қарағанда қозғалмалылығы аздау. Мерзімді депозиттер мен
Депозиттерді ұстау бойынша қызметтердің бағаларына катысты мәселелерді шешкенде
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері қызметті тәжірибесінде депозиттер бойынша
Клиенттердің депозиттері бойынша сый-ақы пайыздық ставкасының мөлшерін банктер
- қаржы нарығының конъюктурасын;
- депозиттер нарығындағы пайыздық ставкалар деңгейін;
- банкаралық ресурстардың құнын;
- мемлекеттік бағалы қағаздардың табыстылық деңгейін;
- инфляция деңгейін;
- қайта қаржыландыру ставкасы мөлшерін;
- депозиттердің құрылымын;
- халықтың табысының өсу қарқынын.
Сонымен, банк басқармасының алдында депозит бойынша пайыздық ставканы
1. "Шығындар+пайда" әдісі. "Ш+п" әдісі бойынша баға белгілеу
а) банктің қаражаттарының әр қайнар көзі бойынша үстеме
ә) үстеме шығындардың әр ставкасын әр көзінен түсетін
б) банктің қаражаттардың орташа салмақтығын құнын анықтау үшін
2. Депозиттерге пайыздық ставкаларды шекті шығындар бойынша бегілеу.
Көптеген каржы сарапшылары пайыздың ставкаларды белгілеу бойынша өздерінің
Орташа шығындармен салыстырғанда пайдасыз болып көрінетін кейбір несиелер
Шекті шығындар әдici бойынша баға белгілеуді басқарушы банктерге
Нарыққа өтудің қамтамасыз ету үшін депозиттер бойынша пайызды
1.2 Депозиттік нарық түсінігі және оның мәні
Банктің жалпы депозиттерінің белгілі бір тұрақты бөлігі болып
Депозиттік портфельдің экономикалық мағынасы құрамымен құрылымын анықтайтын бірнеше
Банктің көтерме сауда нарығындағы репутациясы;
Банктің бөлшек сауда нарығындағы репутациясы;
Банктің басқа банктермен корреспонденттік қатынастардың дамуы;
Банктің клиентуралық нарығындағы стратегиясы мен тактикасы;
Географиялық немесе аймақтық орналасуы;
Жұмыспен қамтамасыз ету деңгейі және азаматтардың табысы;
Депозиттік портфельді басқарудағы депозиттік портфельдің диверсификациясы. Егер банктің
Депозиттік нарық дегеніміз – заңды және жеке тұлғалардың
Сауда-саттық контрагенттік, яғни ақшаға деген сұраныс пен
Сауда-саттық объектілері яғни заңды немесе жеке тұлғалардың бос
Сауда-саттық инструменттері яғни тауарға баға белгілеу, пайыздық мөлшерлеме,
Нарықтық құрылым;
Бәсекелестік.
Депозит бойынша пайыздық ставкалар.
Депозиттік пайыздық ставкалар сый-ақы ставкалар нарықтық ставкалардың немесе
нақты депозиттік пайыздық ставка;
тұрақты депозиттік пайыздық ставка;
номиналды депозиттік пайыздық ставка;
өзгермелі депозиттік пайыздық ставка;
аралас депозиттік пайыздық ставка;
базалық депозиттік пайыздық ставка.
Банктік тәжірибеде депозиттік пайыздық ставканы есептеудің жай және
1.3 Жеке тұлғалардың депозиттерін сақтандыру жүйесі, оның
Қазақстан Республикасы банк жүйесінің кінші деңгейлі банктеріндегі жеке
Екінші деңгейлі банктердегі тұрғындардың және ұйымдардың салымдарын банктердің
Қазақстанның салымдарды сақтандыру қорының қарамағында әр уақытта өсіп
Салымдарды өтеу, қордың қатысушы банктер арасынан тендр өткізіп
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің Басқармасының бекіткен «Қазақстан Республикасының
Осылайша, салымдарға сақтандыру жүйесі банктің қызметін бақылау дәрежесін
Қорытындылай келгенде, салымдарға сақтандыру жүйесінің тұрақты жұмысының арқасында
2 Бөлім Салым операцияларының есебі
2.1 Талап ету салымдарының есебі
Банктің пассив баптарының ең негізгісі салымдар болып табылады.
2211-«Талап ету салымдары»
2215-«Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары»
2219-«Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары»
2221-«Клиенттің арнайы салымы»
2223-«Салым клиент кепілі»
2229-«Клиенттің басқа да салымдары»
Клиент банкке келіп салым салғанда банкпен белгілі бір
5211-«Клиенттің талап ету салымы бойынша сый-ақы төлеумен байланысты
5215-«Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары бойынша сый-ақы төлеумен байланысты
5219-«Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша сый-ақы төлеумен
5221-«Клиенттің арнайы салымы бойынша сый-ақы төлеумен байланысты
5223-«Клиенттің кепіл салымы бойынша сый-ақы төлеумен байланысты
5229-«Клиенттің басқа да салымдары бойынша сый-ақы төлеумен
Есептелінген пайыздық шығындар екінші класта көрсетіледі №2700 «Сый-ақы
2702-«Банктердің талап ету салымдары бойынша қосылған шығындар»
2712-«Банктің мерзімді салымдары бойынша қосылған шығындар»
2720-«Клиенттердің шығарылған депозиттік сертификаттар бойынша қосылған шығындар»
2721-«Клиенттің мерзімді салымдары бойынша қосылған шығындар».
Жеке тұлғалардың салымдарының есебі банктің балансында қолданылып жүрген
2211-«Клиенттердің талап ету салымдары» шотында жүргізіледі.
Клиенттерге салым бойынша шот ашу кезінде клиент (жеке
Алғашқы немесе қосымша салымдарды қабылдау кезінде, кіріс ордері
Дт-1001
Кт-2211
Шығын-7339
Алғашқы жарна кезінде, яғни аманатқа шот ашу кезінде
Қосымша жарна түскен кезде:
Дт-1001
Кт-2211
Шығыс ордері бойынша салымшылардың шотынан нақты ақша мен
Дт-2211
Кт-1001
Нақты ақшасыз тәртіпте аманат шотына сома қосылған кезде:
Дт-1351,1051
Кт-2211
Жыл соңында немесе талап ету салымы бойынша
Дт-5211
Кт-2211
Егер аманат соммасы сот огандарымен тәркіленген болса, онда
Дт-2211
Кт-1051,1351.
2.2 Мерзімді салымдардың есебі
Мерзімді салымдардың есебі үшін келесі шоттар ашылған:
2215-«Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары»
2219-«Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары»
2221-«Клиенттің арнайы салымы»
2223-«Салым клиент кепілі»
2229-«Клиенттің басқа да салымдары»
Осы шоттардың кредиті бойынша салымшыларға түскен соммалар, сонымен
Мерзімді салымға нақты ақша қабылдаған кезде:
Дт-1001
Кт-2215, 2219
Талап ету аманатынан мерзімді салымға аудару дебиторлар мен
Дт-2211
Кт-2850
Мерзімді салымына аударған кезде 2850-ші шот жабылады және
Дт-2850
Кт-2215, 2219, 2221, 2223
Мерзімді салым шотына қосымша жарна қабылдаған кезде:
Дт-1001
Кт-2215, 2219, 2221, 2223
Мерзімді салымдар немесе салым шоттарының жабылуы немесе келісім
Дт-5215, 5219
Кт-2215, 2219, 2221, 2223
Есептелген сый-ақыны төлеу кезінде:
Дт-2720
Кт-2203, 1001
Салым операциялары бойынша аналитикалық есеп арнайы карточкада
Депозит бойынша керекті құжаттарды безендіру үшін баланстан тыс
6175-«Болашақта несиелер және салымдар алу бойынша шартты талаптар»
6675-«Алынатын салымдар мен несиелер бойынша болашақтағы міндеттемелер».
Депозит бойынша керекті құжаттар безендіру кезінде баланстан тыс
Дт-6175
Кт-6675
Депозиттер бойынша құжаттарды безендіру мерзімі жеткен кезде кері
Дт-6675
Кт-6175.
2.3 Шетел валютасындағы депозиттік операциялардың есебі
Жеке тұлғалардың валютасындағы депозиттік операциялардың есебі үшін 117
225 (2720)-«Аударылған, бірақ төленбеген, төлем мерзімі жетпеген шетел
Қатаң есептегі бланк сияқты, сертификаттар есебі үшін 7339
Аманат ашу үшін валюта қабылдау кезінде:
Дт-060 (1001)
Кт-117 (2215)
Шығын-7339
Берілген аманат түрі бойынша сый-ақы валюта есебінің анықтамасы
Дт-091 (1858)
Кт-225 (2720)
Дт-970 (5920)
Кт-917 (2859)
Ұлттық Банктің курсының өзгеруімен бірге аманат сомасының қайта
Дт-911 (1870)
Кт-117 (2215)
Өскен сый-ақыға қайта бағалау жүргізгенде:
Дт-911 (1870)
Кт-225 (2720)
Дт-091 (1858)
Кт-911 (2870)
Депозитте қаржылардың сақталу мерзімі біткеннен кейін , аманат
Дт-225 (2720)
Кт-117 (2215)
Егер аманатшы қаржылардың сақталу мерзімін үзетін болса, онда
Дт-225 (2720)
Кт-091 (2858)
Дт-917 (1859)
Кт-970 (5215)
Қосылған сый-ақыны немесе аманатты берген кезде:
Дт-117 (2215)
Кт-060 (1001).
3 Бөлім Депозиттік саясаттың даму перспективалары мен мәселелері
Екінші деңгейлі банктердің депозит нарығын талдамас бұрын қазіргі
Банк жүйесіндегі салымдардың құрылымы
Барлығы Ұлттық валютада Шетел валютасында
Қаңтар 1998 73514 54226 19288
Қаңтар 1999 73464 44497 28967
Қаңтар 2000 168156 83764 84392
Қаңтар 2001 284533 134744 149788
Қаңтар2002 420725 150284 270440
Қаңтар2003 581933 235466 346467
Қаңтар2004 753440 383994 359021
1999 жылдың қаңтар айында барлық салымдар 73464 мың
2001 жылдың қаңтарында 284533 мың теңге салымдар тартылғанын
Жалпы халықтың көзқарасы бойынша банк жүйесіне салым ретінде
Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктері жеке және заңды
Қорытынды
Коммерциялық банктер жинақ ақшаны кейіннен түрлі экономикалық
Инфляция қарқынының баяулауы және банктердің салымдар мен депозиттер
Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру қоры қамтамасыз
Резиденттердің қаралып отырған кезеңдегі салымдары 3,2 есе өсті.
Екінші деңгейлі банктердің салымдар бойынша сый-ақы төлеуге қатысты
Шетел валютасымен сый-ақының %-қ ставкасының төмендеуі және Ұлттық
2004 жылғы 1-қазандағы жағдай бойынша Павлодар облысының әрбір
Мәселен, Ұлттық Банк басқармасының 08.12.2001 жылғы №527
Маңызды міндеті банктің депозиттік базасын көбейтуге
Депозиттік саясатты ұйымдастыру тиімді депозитттік портфелді қалыптастыру қағидаларына
Қазіргі уақытта банктер салымшыларды тарту бойынша түрлі қызмет
Депозиттік сертификаттардың алуан түрін жетілдіру, атап айтқанда, берілетін
Белгілі бір соманы апта айын банкке салу практикасын
Салымдардың өсуі олардың нарықтық қатынастағы ең қарқынды қаржы
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Құқықтық нормативтік актілер
1) «Ұлттық Банктің Басқармасының 04.07.2003 жылғы №201 қаулысы»
2) «Ұлттық Банк басқармасының 08.12.2001 жылғы №527
3) «Қазақстан Республикасының банктер және банк мекемелері» негізгі
4) «Қазақстан Республикасы екінші деңгейлі банктердегі жеке
«Екінші деңгейлі банктеріедегі бухгалтерлік есеп» Оқу құралы /
«Коммерциялық банктер операциялары» Оқу құралы / Мақыш С.Б.
«Банковский учет в Республике Казахстан» Учебное пособие /
«Бухгалтерлік учет и отчетность в банках» Учебное пособие
«Банковское дело» Учебное пособие / Лаврушин О.И. стр.
Жамаубаева Е.К. «Где выгодно хранить деньги населению?» //
Жамаубаева Е.К. «Елдің депозит нарығының ахуалы туралы» //
Маженова Б.М. «Банк секторының тұрақтылық факторы ретіеде салымдарды
Рысбек А.Д. «Построение прогнозныз оценок депозитов резидентов с
Нукина Г.К. «Аймақтық депозиттік нарықты дамытудың кейбір аспектілері»
«Қазақстан жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру қоры жұмысының
«Депозиты как показатель доверия банковской системы» // Экономикалық
«Фонд гарантирует надежность вкладов» // Банки Казахстана №2
«Мировой опыт системы гарантирования банковских вкладов» //
«Экономическая сущность системы гарантирования банковских вкладов» // Аль
Қосымша
Атауы 01.01.00ж. 01.01.01ж. 01.01.02ж 01.01.03ж 01.01.04ж 01.01.05ж
Депозиттік салымдардың қалдықтары
4630,8
5331,8
6163,9
8880,1
11737,9
14857,3
Жеке тұлғалардың салымдары
3519,4
2783,2
5689,3
8414,3
11159,7
13317,7
Заңды тұлғалардың салымдары
1111,4
2548,6
474,6
465,8
578,2
1539,6
Теңгедегі салымдар
3183,4
3566,9
2384,6
3138,5
5613,6
8365,7
Шетел валютасындағы салымдар
1477,4
1764,9
3779,3
5741,6
6124,3
6491,6
млн.теңге
34
Банктердің депозиттік саясаты
Клиенттерден қабылданған депозит суммаларының есебі
Қазақстан Республикасындағы депозиттік саясаттың дамуы
Жергілікті инвестиция есебі
Бақылау жүйесіндегі аудиттің маңызы және орны
Банкте депозиттік нарықты анықтаудың алғы шарттары
Банктегі депозиттік операциялар және олардың есебі
Инвестициялар туралы ақпарат
Бухгалтерлік есептің шоттар жоспары
Қазақстан Республикасындағы сақтандыру қызметі нарығы