Механикалық әдіс
Мазмұны
Кіріспе 3
1-тарау. Қазақстан Республикасының су ресурстары 5
2-тарау. Су қорларын ластаушы көздер 8
3-тарау. Су тапшылығы мәселесін шешу 12
4-тарау. Су қорларын қорғау және үнемді
Қорытынды 19
Қолданылған әдебиеттер 21
Кіріспе
Табиғат байлықтарының қымбатты түрлерінің бірі –
Су адамдар мен жануарлардың дене құрамына
Денедегі су мөлшері 10-12%–ке кемісе, адам
Су - түсі, иісі және дәмі
Судың жылуды аз жоғалтып көп жинайтын
Жер шарындағы сулар үнемі қозғалыста болып,
Жер бетінің 77,5%–ін су алып жатыр.
Көлемі және су қорларының мөлшері жөнінде
Теңіз суларында алтынның, магниттің, платинаның, алмаздың,
Теңіз суларында минералды заттар да аз
Теңіз су толқындары, әсіресе, көтеріліп жағадан
Адамдар көп тұратын, өнеркәсіптері мен ауылшаруашылығы
Қазақстан Республикасы да тұщы су қоры
1-тарау. Қазақстан Республикасының су ресурстары
Республика территориясында ұзындығы 10 км-ден асатын
Егістіктер мен шабындықтарды суландыру, өнеркәсіпті және
Қазақстанда көлемі 1га-дан асатын 48262 көл
Көлдің ішіндегі ең үлкені- Балқаш, ұзындығы
Екінші орында Алакөл ұзындығы104, ені 54
Қазақстанда 4 мыңнан астам бөгеттер мен
Бөгендер негізінен өнеркәсіп орталықтарын су және
Қазақстанда екі теңіз бар. Арал теңізі
Каспий теңізінің Қазақстан жеріндегі ұзындығы 2430
Мұнай, натрий сульфаты, мираблит, эпеолит тұздары
Қазақстандағы жер асты суларының маңызы үлкен.
Жер асты суларының ішінде әртүрлі ауруларды
Жер асты жылы суларды парниктерді, тұрғын
Өкінішке орай, Қазақстандағы жер асты сулар
Қазір 50 елде тұщы су жеткіліксіз.
Ащы суларды әлсін- әлі қолдан мұзға
2-тарау. Су қорларын ластаушы көздер
Өндірістік және тұрмыстық қажеттіліктерге жыл сайын
Қалдық суларды қанша тазалағанмен 10-20% шамасында
Өндірістік технологияның жаңаруына қарамай, 20 ғасырдың
Ауыз су мәселесі Рейн өзені жағалауында
Австралияның Кремс химиялық концерні Дунай өзеніне
Жапонияның «Тиссо» химиялық компаниясының зауыттары Кюсю
Алматы қаласының көшелерімен өтетін Үлкен Алматы,
80-шы жылдары Жамбыл облысының химия кәсіпорындарында
Ертіс өзені мен оның салалары шығыс
Теңіз мен көлдердің экологиялық жағдайы өте
Қазақстан қалдықтарының құрамында химиялық және технологиялық
Өндірістік қалаларда сода, күкірт қышқылы, азотты
Су көздері жылудан да ластанады. Электр
Атом бомбыларын сынауға, атом электр станцияларындағы
Үлес салмағы судан жеңіл мұнай қалдықтары
ЮНЕСКО мәліметтеріне қарағанда жыл сайын теңіз
Әлемге әйгілі теңіз зерттеушісі Жак Ив
3-тарау. Су тапшылығы мәселесін шешу
Су қорларының сандық сарқылуының алдын алуға
1) суды аз пайдаланатын технологияларды қолдану;
2) өндірістік жағдайда суды бірнеше рет
3) өндірістік процестерде ауыз суға арналып
4) ауыз су, тамақ дайындау және
5) судың ысырап болмауын және суды
6) тұтынушыларға жеткізу кезінде және әкетуге
7) суға экологиялық тұрғыдан дәлелденген бағаны
8) су қоймаларын жасау және оның
9) қайтымсыз шығын болатын суды кеміту;
10) суармалы егіншілікте суды тиімді пайдалануда
Сулардың аймақтық тапшылығын оны басқа жүйелерден
Су ресурстарының сандық сарқылуы, көбінесе әртүрлі
Сулардың ластануын төмендетуге бағытталған іс-шаралар ең
Аэрация станцияларда биологиялық тазарту процестері ластанған
Кез келген табиғи ресурсқа адамның әсерін
4-тарау. Су қорларын қорғау және үнемді
Қазақстан Республикасының су кодексі 1993 жылы
Кодексте қойылған негізгі міндет – су
Су қорлары мемлекет меншігінде бүкіл халықтың
Республиканың Министрлер Кабинеті су қорларына иелік
Халықты ауыз сумен қамтамасыз етіп, тұрмыстық
Кодексте мына құрылыстарды іске қосуға тыйым
- қалдық суларды тазалайтын қондырғылары жоқ
- су тасқынынан, жайылуынан, батпақтанудан, ащыланудан
- су қабылдағыштары жоқ су ағызу
- балық өтпейтін жабдықтары жоқ су
- тасқын суларды өткізіп жібере алатын
- су шашырап төгілмейтін қондырғылары немесе
- су қоймалары құрылысы толық біткенше
Су пайдаланушылар суды ұтымды және үнемді
70-ші жылдардан бастап Қазақстанда суды пайдаланудың
Су қорларын пайдалануды реттеу үшін әрбір
Ауыз суға, тұрмыстық және демалу үшін
ГОСТ № 17-1-3-07-82 құжатпен су қоймалары
1 топқа жататын бақылау нүктелері орналасқан
халық шаруашылығына зор маңызы бар үлкен
тұрғын саны 1млн-нан асатын қалалар;
аса құнды балық түрлері қыстайтын және
әлсін-әлсін апат болып зиянды қалдықтар суға
2 топқа жататын бақылау нүктелері орналасқан
тұрғындары 0,5-тен 1 млн-ға дейінгі қалалар;
аулауға рұқсат етілген балықтар қыстайтын және
балық өсіруге қауіпті бөгеттердің маңайы;
ластанған қалдық, егістік жерлерден, каналдардан аққан
3 топқа жататын жерлер:
тұрғындары 0,5 млн-нан аз қалалар;
ірі өзендер мен су қоймаларының төменгі
ластанған сулар көп келетін көлдерде;
4 топқа жататын жерлер:
өзен су қоймаларының таза жерлерінде;
қорықтардағы, ұлттық парктердегі су қоймаларында.
Ереже бойынша шектеулі рұқсат етілген мөлшері
Қалдық суларды тазалауда бірнеше әдістер бар.
Механикалық әдіс. Ерімеген қалдықтары бар суларды
Химиялық әдіс. Қалдық суларға химиялық реагенттер
Электролиздік әдіс. Бұл әдіспен электр тогын
Биологиялық әдіс. Бұл әдіс әсіресе тұрмыстық
Қорытынды
Сонымен су қорларын қорғау, ұтымды пайдалану
айнымалы су жүйелерімен және сусыз технологиямен
машиналарды, жабдықтарды, қондырғыларды су орнына ауаны
өндірістік кәсіпорындарында шаруашылықта су тазалайтын қондырғылар
техникалық қажетке, көше, мәшине, жабдықтар жууға
өзендер, жыралар, балықтардан бастайтын батпақтарды құрғатуға,
Су қорларын қорғау жұмыстарын басқару тиісті
Денсаулық сақтау министрлігіне санитарлық-эпидемиологиялық инспекциялар арқылы
Қазақстан Республикасы мұхит пен теңіз суларын
Қолданылған әдебиеттер
1) Ғ. Сағымбаев «Экология негіздері», Алматы
2) А. К. Бредский «Жалпы экологияның
3) Г. С. Оспанова, Г. Т.
4) Ә. С. Бейсенова «Экология», Алматы
5) Ә. Бейсенова, А. Самақова «Экология
2
Ағынды суларды тазарту әдістері
Қызылорда облысы, Сырдария ауданындағы Арыс көлі
Графикалық әдіс
ПШН-8-3-5500 тербелмелі құрылғы рычагты механизмнің кинематикалық және динамикалық анализін жасау
Көмекші өндіріс шығындарының есебіне сипаттама
Микроскопиялық әдіс
Көліктік кәсіпорындардың суды ластау түрлері
Мұнаймен ластанған суды тазартудың заманауи әдістері
Суды тазалаудың жаңа технологиялары
Көмекші өндірістің шығындарының есебі