Факторингтік операциялар
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.................................................................................................
3
1
ФАКТОРИНГ ЖӘНЕ ФОРФЕЙТИНГ ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
6
1.1
Факторинг және форфейтинг операцияларының пайда болуы
6
1.2
Факторинг және форфейтинг операцияларының
12
2
КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ФАКТОРИНГТІК ҚЫЗМЕТІН ТАЛДАУ.................................................................. .......
16
2.1
«АльянсБанк» және «БТАбанк» акционерлік қоғамдарындағы факторингтік операцияларын талдау..................................................
16
2.2
«БанкЦентрКредит» акционерлік қоғамында факторингтік операцияларды жүзеге асыру ерекшеліктерін
21
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................
30
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ....................................
32
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының қаржы секторын одан әрі дамыту, оның
Қазақстанда факторингтің қаржы тәуекелдерін басқару, факторингтік операцияларды реттеу,
Қазіргі таңда факторингтің халықаралық және ұлттық рыноктарының жағдайын
Сонымен бірге осы көп қырлы мәселе әлі де
Зерттеліп отырған проблеманың күрделілігі мен көп жоспарлылығы, шешілмеген
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Курстық жұмыстың мақсаты
Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай зерттеу міндеттері
– факторинг және факторингтік операциялар ұғымын анықтау және
– факторингтік операциялар түрлеріне жаңа жіктелім әзірлеу;
– қаржы ағымдарын реттеу үдерісіндегі факторингтік компаниялардың
– қазақстандық факторинг және факторингтік операциялар рыногының
– қазақстандық факторинг рыногының институционалдық құрылымын жетілдірудің
– қазақстандық факторинг рыногында факторингтік операциялар жүргізу процедураларын
– Қазақстан Республикасы қаржы рыногының даму Тұжырымдамасын
Қазіргі таңда банктік операциялар және қызметтер күннен күнге
Форфейтинг пен факторинг операциялары өзара ұқсас болып келеді.
Қазақстандағы банктік қызмет аясын реттеуге бағытталған заңдардың жүзеге
Әрбір елде жал индустриясы өзіндік ерекше әдіспен дамығанына
Коммерциялық банктер өздеріне сенімді тұлғаның қызметтерін қабылдап, өздерінің
Өнеркәсібі дамыған елдерде қаржы активтерінің көбеюімен коммерциялық банктер
Лизингтік қатынастардың қалыптасуы туралы жазылған экономикалық әдебиеттерге шолу
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспе, екі бөлім, пайдаланылған әдебиеттер
ФАКТОРИНГ ЖӘНЕ ФОРФЕЙТИНГ ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
Факторинг және форфейтинг операцияларының пайда болуы
Форфейтинг пен факторинг операциялары өзара ұқсас болып келеді.
«Форфейтинг» сөзі француз тілінде «а forfait» , аударғанда
Форфейтинг қызметі халықаралық сауданы орта мерзімде қаржыландырудың балама
Форфейтинг – бұл форфейтордың, яғни коммерциялық банктің
Форфейтинг мәмілесі бойынша, алдымен экспортер өзінің тауарын несиеге
Форфейтинг мәмілесінде үш қатысушы болады:
Экспортер,яғни тауарды орта мерзімді несиеге беруші.
Импортер,яғни тауарды несиеге алушы.
Форфейтор, яғни мәмілені қаржыландырушы банк немесе
Форфейтинг мәмілесі бірнеше кезеңнен тұрады. Бірінші кезеңде мәміле
Форфейтинг механизмін мынадай екі мәміле түрінде пайдаланады:
1. Қаржы мәмілесінде – орта мерзімді қаржы
Экспорттық мәміле бойынша – шетелдік сатып алушыға
Форфейтинг мәмілесінің мерзімі 180 күннен 5 жылға дейінгі
Экспортер үшін форфейтингтің мынадай артықшылықтары бар:
векселін форфейтор – банк сатып алғаннан кейін,экпортер
уақытын кешіктіріп төлеуге берілген операцияның қолма-қол ақшамен жасалатын
пайыз мөлшерлемесіне байланысты да тәуекел болмайды, себебі форфейтингтік
құжаттаудың қарапайымдылығы және оны рәсімдеудің жылдамдығы;
форфейтор – банк несиелеу операцияларына қарағанда өте
Форфейтинг екінші дүниежүзілік соғыстан кейін алғаш Еуропа елдерінде
Форфейтингтегі дисконт мөлшерлемесінің құрамдас элементтеріне мыналар жатады:
еуровалюталар нарығындағы несиенің құны (ЛИБОР-Лондондық банкаралық пайыз мөлшерлемесі)
импортер елінің тәуекел құны және валютаны аударуға байланысты
несиені басқаруға қатысты форфейтордың шығындары (0,5%-ға дейін жылдық)
міндеттеме үшін алынатын комиссия (1-1,5%жылдық)
Факторинг АҚШ-та шамамен 1890 жылы пайда болды.
Факторинг – банктің тауарлар жеткізуден және қызмет көрсетуден,
Мұндай мәміленің нәтижесінде банк өз клиентінің талабын қайта
«Факторинг» термині ағылшын тілінен алынған – делдал, агент.
Қазақстанда факторинг операцияларымен банктер, шарттық және ақылы негізде
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Заңның
Қазіргі таңда ақшалай талапты беріп қаржыландыру (факторинг) шарты
Бұл ретте факторинг операциялары банк операциялары болып табылмайды,
Ақшалай талапты беріп қаржыландыру азаматтық-құқықтық міндеттеменің жаңа түрі,
Коммерциялық кәсіпорындардың мамандандырылған банк ұйымдарын несиесіне негізделген ақшалай
Ақша қаражатының қайтарымдылық, мерзімділік және төлемділік талаптарымен берілуі
Факторинг қаржы нарығының пайдалы құралы болып табылады және
Форфейтинг қызметі халықаралық сауданы орта мерзімде қаржыландырудың балама
Факторинг қызметінің мақсаты – төлеушінің төлем қабілетіне байланыссыз
Нарық экономикасы дамыған елдердегі факторингтік компаниялардың көбіне еншілес
Факторинг операцияларына үш тарап қатысады:
1. Факторингтік компания - өздерінің клиенттерінен шот-фактураны сатып
Клиент (тауарларды жабдықтаушы, несие беруші) – факторинг
компаниялармен келісім-шарт жасасушы өнеркәсіптік немесе сауда фирмасы.
Кәспорын (қарыз алушы) – тауарларды сатып алушы фирма.
Факторинг мәмілесін жүзеге асырудан бұрын талдау жұмысы жүргізіледі.
Факторинг операцияларының жүзеге асырылу негізінде факторинг туралы келісім-шарт
Факторингтің 2 түрі болады:
-Ауқымды (конвенционды);
-Шектеулі (конфиденциалды).
Қазіргі жағдайда бұл – бухгалтерлік есеп жабдықтаулар және
Соңғы жылдары шектеулі факторинг те біршама дамып келеді.
Факторинг операциясы бүгінгі таңда отындық ақша нарығында дами
Факторингтің бірегей құқықтық негізін құру үшін 1988 ж
Аванс және несие беру жолымен жабдықтаушыны қаржыландыру;
Төлем талаптарына жататын жабдықтаушының шоттарын бухгалтерлік
жағынан өңдеу;
Борышқорлардан ақшалай қаражат алу;
Жабдықтаушыларды олардың борышқорларының төлем қабілетсіздігі
жағдайынан қорғау.
Факторинг операциялары банктер және арнайы ұйымдар арқылы жүзеге
Факторингтік операциялардың мыналар бойынша жасалмайтынын ескеру қажет:
Жеке тұлғалардың қарыздық міндеттері бойынша;
Бюджеттік мекемелердің қоятын талаптары бойынша;
- Банктердің несиеден алынып тастаған немесе төлем
Кәсіпорындардың филиалдары немесе бөлімшелердің міндеттемелері бойынша;
Факторингтің ашық және жабық түрлері болады.
Әлемдік тәжірибеде факторинг қызметінің мұны мынадай екі элементтен
Қазақстанда факторингті пайдаланудың объективті негіздері
Айналым капиталының жетіспеуі
Төлемсіздік
Несиелеудің жоғары тәуекелділігі
Аналитикалық жұмысты жетілдіру қажеттілігі
Қаржылық менеджментті жетілдіру мәмелелері
Қаржыны жоспарлауды жетілдіру қажеттілігі
Сурет 1. Қазақстанда факторингті пайдалану жолдары
Қазіргі күні отандық кәсіпорындарға қаржылық қызмет көрсету нарығында
Факторингтік операцияларды қолданудың нәтижесінде кәспорындар өз қызметін үздіксіз
Алғашқыда факторинг 16-17 ғ.ғ, пайда болған, оны саудагерлер
Факторинг және форфейтинг операцияларының
Факторинг – шағын және орта бизнес кәсіпорындары үшін
Қазіргі жағдайда қаржы рыногында факторингтік операциялардың жеткілікті дәрежеде
Сурет 2. Факторингтік операциялар түрлерінің жіктелімін жүйелеу
Тәжірибеде факторингтің құрамына операциялардың мынадай ірілендірілген түрлері кіреді:
Қазақстандық қаржы-банк жүйесі және несиелік, банктік операцияларды реттейтін
Нарықтық экономикасы және қаржылық инфрақұрылымы дамыған елдерде факторинг
– сәйкес бухгалтерлік операцияларды жүргізу
– ұсынылған коммерциялық несиені, төлемдерді алуды қосқанда, қадағалау
– несие тәуекелдерінен қорғау
– клиенттің ағымдағы жұмысын қаржыландыру.
ЕО елдеріндегі факторинг және факторингтік операциялардың даму тәжірибесі,
Қазақстанда факторингті ұйымдастырудың өзіндік спецификалық сызбасы бар. Ол
өнімді төлеу
Сурет 3. Қазақстан Республикасында факторингті ұйымдастыру сызбасы.
Әдетте, факторингтік операцияларға үш тарап қатысады: банктің факторинг
2 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ФАКТОРИНГТІК ҚЫЗМЕТІН ТАЛДАУ
2.1 «АльянсБанк» және «БТАбанк» акционерлік қоғамдарындағы факторингтік операцияларын
Біздің республикамызда факторингтің жеткілікті дәрежеде дамымауының салдарынан екінші
Факторинг – ақша талабын беру есебінен жеткізушінің айналым
Сонымен бірге, Қазақстандағы факторингтің келешегін қалыпты оптимистік тұрғыдан
АльянсБанктің 2007-2009 жж. ішіндегі қаржылық-экономикалық жұмысын тұрақты жұмыс
Кесте 1
«АльянсБанк» АҚ несие портфелінің салалық құрылымы (мың теңгемен)
Сала 2007 ж. Үлес, % 2008 ж. Үлес,
Көтерме сауда 36 683 927 28,7 59 193
Бөлшек сауда 8 536 750 6,7 29 343
Ауыл шаруашылығы 2 228 454 1,8 4 607
Тамақ өнеркәсібі 2 305 340 1,8 3 920
Құрылыс 23 789 889 23 789 889 58
Кен өндіру өнеркәсібі 40 954 0,03 134 593
Металлургия 0 0 943 394 0.15 618 352
Машина жасау 230 018 0,2 76 578 0.01
Мұнай-газ саласы 5 770 055 4,5 8 821
Медицина 858 690 0,67 0 0.00 3 176
Химия өнеркәсібі 00 0 40 503 0.01 185
Энергетика 1 658 938 1,3 3 718 716
Қонақүй бизнесі 326 751 0,3 851 106 0.13
Қаржы секторы 1 010 742 0,8 19 726
Транспорт және коммуникация 6 792 964 5,3 7
Басқа 92 966 129 50,75 436 118930 68.82
Барлығы: 183199 601 100 633691890 100 853675709 100
Ескерту – АльянсБанктің 2007-2009 жж. есептік мәліметтері негізінде
Атап өтетін нәрсе, АльянсБанктегі факторингтік операциялар елеусіз ғана
2005 жылдың 13 қыркүйегінде «Альянс – Лизинг» АҚ
IFG мүшелері арасындағы деректермен алмасудың барлығы, дебиторлардың несие
АльянсБанктің несие портфелінің валюталық және уақыттық құрылымдары негізінен
Кесте 2
2008 жылғы «АльянсБанк» АҚ несие портфелінің валюталық және
Несие валютасы 1 айға дейін 1 айдан 3
Барлығы
Теңге 496 686 2 323 255 18126784 303345439
Доллар 3081 145 101 636 13727 470
Еуро 0 0 240 235 22
Басқа 0 0 0 18 135 564 398
Барлығы 3 577 831 2 424 891 32094
Ескерту – АльянсБанктің есептік мәліметтері негізінде автор құрастырған
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің классификациясы бойынша несие портфелінің
Кесте 3.
«АльянсБанк» АҚ несие портфелінің сапасы (мың теңгемен)
Несие типі 2007 ж. 2008 ж. 2009
несие % несие % Несие %
1. Стандартты 119552599 65.1 497 725177 78.5 421
2. Күмәнді: 60 840 569 33.03 127 825
1) күмәнді 1
Категориялар 54149140 29.73 82 201 160 13.0 111
2) күмәнді 2
категориялар 1706250 0.93 22 953 700 3.6
3) күмәнді 3
категориялар 2515107 1.32 4 680 815 0.7
4) күмәнді 4
категориялар 846108 0.51 6 027 696 1.0
5) күмәнді 5
Категориялар 1623964 0.54 11 961 676 1.9 9
3. үмітсіз 2806433 1.87 8 141 666 1.3
Барлығы 183 199 601 100 633 691 890
Ескерту – АльянсБанктің есептік мәліметтері негізінде автор құрастырған
Факторингтік операцияларды жүргізу процедурасы Қазақстандық лизинг ассоциациясының және
«Альянс Лизинг» АҚ-ның негізгі мақсаты – қазақстандық кәсіпорындардың
«ТұранӘлем» банкі – рыноктағы 37,4%-дық үлесімен саудалық қаржыландыру
Қазақстанның және бірқатар ТМД елдерінің дамуының экономикалық тенденцияларын
Ол бірқатар салық жеңілдіктерін және қаржыландырудың минималды мерзімін
Кесте 4
«БТАБанк» АҚ несие портфелінің сапасы
Атауы 2008 ж.
Жұмыс істемейтін несиелер / жалпы несиелер 0,6%
Провизиялар портфелі / жалпы несиелер 5,0%
Ескерту – БТА -нің есептік мәліметтері негізінде автор
БТА -нің несиелік жұмысы клиенттерге берілетін қарыз көлемінің
Кесте 5
2008 жылы «БТАБанк» АҚ клиенттерге берген қарыздары
мың теңгемен
Клиенттерге берілетін қарыздарға мыналар
кіреді:
2008 ж
Клиенттерге берілетін қарыздар
Қаржылық лизинг
Овердрафтар
Қарыздық міндеттемелер
Факторинг
2.244.803
Қарыздардың құнсыздануына арналған минус – резерв (81.830)
2.162.973
Ескерту – БТА -нің есептік мәліметтері негізінде автор
2008 жылдың соңындағы жағдай бойынша, банк алатын сыйақы
«БТА Лизинг» АҚ-да факторингтік операциялар жүргізу процедурасының өзіндік
«БТА Лизинг» АҚ факторинг шеңберінде ұсынатын қызметтер тауарлық
2.2 «БанкЦентрКредит» акционерлік қоғамында факторингтік операцияларды жүзеге асыру
ЦентрКредит Банкте факторинг ұсыну келесідей жүзеге асырылады:
- өз жұмыстарын тауарлар мен қызметтерді төлемді 90
- төлем мерзімі белгілі және Клиент пен Қарызгер
- Клиент Банкке ақша талабын тауарлар жеткізілгеннен соң
- Тауарлар жеткізу (қызметтер көрсету, жұмыстар орындау) келісімінде
- Тауарлар жеткізу (қызметтер көрсету, жұмыстар орындау) келісімі
Факторингтік операциялар төмендегі талаптарға жауап беретін Клиенттерге ғана
- 4-тен (төрттен) кем емес тұрақты сатып алушыларының
- жұмыс істеу мерзімі 1 жылдан кем емес;
- Клиенттің Қарызгерлермен өзара қарым-қатынасы 6 айдан кем
- Қарызгерлермен тауарлар жеткізу (қызметтер көрсету, жұмыстар орындау)
- ұнамды несие тарихы;
- қарыз алушының алдыңғы үш ай ішінде және
- факторинг бойынша және басқа қарыз түрлері бойынша,
«Банк ЦентрКредит» АҚ-ның несие портфелінің құрылымы 2007-2009 жылдар
Кесте 6
2007-2009жж. «БанкЦентрКредит» АҚ-ның экономика секторын қаржыландыруы
мың теңгемен
Сала 2006 ж. Үлес,
% 2007 ж. Үлес, % 2008 ж. Үлес,
1 2 3 4 5 6 7
Сауда 66 996 233 15,6 86 117 766
Бөлшек несие және ипотека 145 390 470 33,8
Тамақ өнеркәсібі 25 944 726 6,0 32 251
Ауыл шаруашылығы 29 085 901 6,8 31 090
Өндіріс 21 171 791 4,9 25 437 320
Құрылыс 52 586 767 12,2 110 966 224
Негізгі кәсіпорындарға көрсетілетін қызметтер 15 218 173
Мұнай-газ өнеркәсібі 18 496 626 4,3 19 995
Жылжымайтын мүлік 18 705 697 4,3 15 603
Асыл металдар шығару және өндіру 1 626 008
Транспорт және телекоммуникациялар 5 316 588 1,2 7
Машинажасау 3 198 853 0,7 3 189 530
Бұқаралық ақпарат құралдары 2 006 174 0,5
Металлургия 172 954 0,0 1 102 059 0,2
Энергетика 456 245 0,1 618 512 0,1 303
Қаржы секторы 17 715 520 4,1 22 724
Басқа 6 553 818 1,5 10 272 447
Инвестициялардың барлығы 430 642 544 100 659 763
Ескерту – ЦентрКредитБанктің есептік мәліметтері негізінде автор құрастырған
ЦентрКредитБанктің несие портфелінің 2009 жылдың соңындағы валюталық және
Кесте7
2009 жылғы «БанкЦентрКредит» АҚ-ның несие портфелінің құрылымы
мың теңгемен
Несие валюта
сы 1 айға дейін. 1 айдан 3 айға
Теңге 48747922 28700911 33766338 51447901 62 237 599
АҚШ доллары 12131205 16973530 31679471 30930976 80
Еуро 1 657 413 1 128 888 1
Басқа валюта
лар 233 87 724 700 2 666
4 066
Барлығы 62536773 46891053 66713418 84278823 146236959 82026737 173830561
Ескерту – автор құрастырған
2009 жыл ішінде несие портфелі 2750382 мың теңгеге
– Заңды тұлғаларға – 400 736 988 мың
– Жеке тұлғаларға – 290 314 106 мың
Қаржыландыру саласында факторинг бойынша қызметтер ұсыну бір қарызгерге
Қазақстандық банктердегі факторингтік операцияларға жүргізілген талдауға сүйене отырып,
– Тауарлық несие алу (төлемді кейінге
– Жеткізушінің өзінің төлем қабілеттілігінің өз
– Сатылатын тауарлардың (қызметтердің) ассортиментін
Қазақстан Республикасының қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу
Кесте 8
«БанкЦентрКредит» АҚ-ның несие портфелінің сапасы
мың теңгемен
Несиенің типі 2007 жыл 2008 жыл
несие % несие % Несие %
Стандартты 295266170 68,6 289 320 668 43,8
Күмәнді 132217692 30,7 364063362 55,2 354 880 980
Күмәнді
1 категориялы 93 072 622 2
1,6 294 825 485 44,7 272 551 643
Күмәнді
2 категориялы 6 175 451 1,4 9 124
Күмәнді
3 категориялы 27 360 292 6,4 48 721
Күмәнді
4 категориялы 2 877 685 0,7 6 385
Күмәнді
5 категориялы 2 731 642 0,6 5 006
Үмітсіз 3158682 0,7 6 379 912 1.0 15
Барлығы 430642544 100,0 659763942 100,0 662 514 324
Ескерту – ЦентрКредитБанктің есептік мәліметтері негізінде автор құрастырған
Факторингтік және несиелік операцияларға салыстырма талдау жүргізе отырып,
Бірінші белгісі ретінде жеткізушіге әкімшілік қызмет көрсетуді есептеуге
Екінші маңызды белгісі – несиелік тәуекелден сақтандыру, яғни
Үшінші белгіге келер болсақ, ол да факторингтік операциялардың
Факторингтік операциялар жүргізу үдерісінде тәуекелдерді басқару ерекше роль
Қаржылық тәуекелдер әр алуан құралдар мен тәсілдер көмегімен
Кесте 9
Факторингтік және несиелік операцияларды салыстыру
Несие Факторинг
Несиені қарыз алушы банкке қайтарады Факторингтік қаржыландыру клиенттің
Несие бекітілген мерзімге беріледі Факторингтік қаржыландыру төлемді кейінге
Несие несиелік келісімде көзделген күні төленеді Факторингтік
Несие, әдетте, кепілзатқа беріледі Факторингтік қаржыландыру үшін ешқандай
Несие алдын ала келісілген сомаға беріледі Факторингтік қаржыландырудың
Несие алдын ала келісілген күні өтеледі Факторингтік қаржыландыру
Несие алу үшін көптеген құжаттарды рәсімдеу керек
Несиені өтеу жаңасын алуға кепіл бола алмайды Факторингтік
Банктік несие бойынша пайыздарды төлеу шығындары мемлекеттің Орталық
Несиелеу кезінде, ақшаны аударудан басқа, банк қарыз алушыға
Ескерту – Автор құрастырған
Тәуекелді ұстау – тәуекелді инвесторға қалдыру, яғни оның
Қаржылық тәуекелді шешудің нақты құралын таңдау кезінде инвестор
Жеке капитал мүмкіндік беретіннен артық тәуекелге баруға болмайды.
Тәуекелдің салдарлары туралы ойлану керек.
Аз нәрсе үшін көп нәрсені тәуекелге қоюға болмайды.
Бірінші қағиданы жүзеге асыруды инвестор капиталды салмас бұрын
– осы тәуекел бойынша зиянның максималды ықтимал көлемін
– оны салынатын капитал көлемімен салыстыру керек;
– оны барлық жеке қаржы ресурстарымен салыстырып, бұл
Капиталды салудан пайда болған зиянның көлемі осы капиталдың
Қаржылық тәуекелдің дәрежесін төмендету үшін әр алуан тәсілдер
– диверсификация;
– таңдау және нәтижелер туралы қосымша ақпараттар сатып
– лимиттеу;
– сақтандыру (соның ішінде хеджирлеу) және басқа.
Диверсификация инвестицияланатын қаражатты өзара тікелей байланыссыз әр алуан
Демек, нақтырақ болжам жасау үшін 3000 теңге төлеп,
Лимиттеу — бұл лимит белгілеу, яғни шығындардың, сауданың,
Сақтандырудың мәні мынаған келіп саяды: инвестор тәуекелден қашу
Қазіргі жағдайларда көрсетілетін банктік қызметтердің сапасына, сондай-ақ жалпы
Несие ұйымында банктік тәуекелдерді талдауға, бақылауға және алдын
Кез келген банктік операциялар жүргізу кезіндегі секілді, факторингтік
Тәуекелдер сыртқы да (барлық банктік операциялар үшін ортақ)
Сыртқы тәуекелдерге валюталық, пайыздық, елдік, саяси тәуекелдер жатады.
Фактор үшін ішкі тәуекелдердің негізгі көзі фактор одан
Несиелік тәуекел тұрғысынан қарағанда регрессті және регрессіз факторинг
Несиелік тәуекелді бағалау кезінде оның барлық дебиторларға диверсификацияланатынын
Егер фактор (банк немесе факторинг ұйымы) несиелік тәуекелді
Факторингтің басты тәуекелдерінің бірі ретінде алаяқтық тәуекелін атауға
Жеткізу келісім-шартының шарттарын сақтамау тәуекелі сапасы өнім жеткізу
Факторингтік операцияларды жүзеге асыру барысында банктерде туындайтын тәуекелдерді
Курстық жұмыста зиянға ұшыраудың математикалық тұрғыдан айқын ықтималдығына
Қаржылық тәуекелдерді басқаруда ықтимал нәтиженің тербелмелілігі күтілетін мәннің
(1)
мұнда G2 – дисперсия;
X – бақыланатын әрбір жағдайдан күтілетін мән;
– орташа күтілімді мән;
n – бақылау жағдайларының саны (жиілігі). Орташа вадраттық
(2)
мұнда G – орташа квадраттық ауытқу.
Жиіліктер тең болған жағдайда жеке жағдайды аламыз
(3)
(4)
Орташа квадраттық ауытқу атаулы шама болып табылады және
(5)
мұнда V– түрлену коэффициенті, %.
Түрлену коэффициенті — салыстырмалы шама. Сондықтан оның көлеміне
Экономикалық статистикада факторингтік операциялар жүргізу кезіндегі қаржылық тәуекелдерді
10%-ға дейін — әлсіз тербелмелілік;
10%-нан-25%-ға дейін — қалыпты тербелмелілік;
25%-дан жоғары – жоғары тербелмелілік.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстандық факторинг рыногының дамуы негізгі екі фактордың жұмысымен
Қазақстандық факторинг рыногының қалыптасуы мен дамуын факторингтік операциялар
1. «Факторинг» және «факторингтік операциялар» ұғымдарының қолданыстағы анықтамаларына
2. Қазіргі жағдайда қаржы рыногында факторингтік операциялардың түрлерінің
3. Факторинг компанияларының қаржы ағымын реттеу үдерісіндегі жұмыстарының
4. ЕО елдеріндегі факторинг пен факторингтік операцияларды дамыту
5. Қазақстандық факторинг рыногының сатылық дамуын кешенді талдау
6. Факторингті енгізу жөніндегі маңызды кедергілерді жою Қазақстан
7. Қазақстандық факторинг рыногын реттеуші қолданыстағы нормативтік-заң актілері
8. Факторингтің дүниежүзілік және отандық тәжірибесінде факторингтің несиелік
9. Факторингтік операциялар жүргізу кезіндегі тәуекелдерді бағалау міндеті
10. Факторингтік операциялар жүргізу кезінде тәуекелдерді басқару үдерісін
Жалпы алғанда, қазақстандық факторинг рыногының дамуын талдау несие
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Қазақстанның қаржылық нарығында факторингтің кеңею мүмкіншіліктері мен
2. Факторингтік операцияларды жүзеге асыру барысында тәуекелдерді басқару
3. Факторинговые услуги в Казахстане // Қаржы-қаражат журналы.
4. Факторингтің несиелеу процесінен ерекше өзгешеліктері
// Банки Казахстана. – 2008. – №
5. Мировой опыт развития факторинга // Материалы Международной
6. Факторинг қаржы ағынын реттеу тәсілі ретінде
7. Қаржылық дағдарыс жағдайында факторингтік қызметтерді қолданудың
Банкісі. Искакова Б.С . Алматы 2007 ж.
Коммерциялық банктер операциясы. Мақыш с.Б. 2003 ж.
Журнал «БАНКИ КАЗАХСТАНА» -№ 5-2006 (23-25б.)
Журнал «БАНКИ КАЗАХСТАНА» -№ 12-2004 (31-34б.)
«Қазақстан Республикасының банкі және банкілік қызметтері туралы»
Банк ісі. . Хамитов Н.И. Алматы 2004 ж.
google.ru
yandex.ru
Қазақстан Республикасының Конституциясы
Факторинг, Бурова М.Е . Москва, 1992
Банковское дело, Лаврушин О. Москва, 1998
21
Факторингтік операциялар
Аймақтық белгісі бойынша
Факторингтік қызмет көрсету типі бойынша
Тәуекелдер бойынша
Келісім-шарттың мазмұны бойынша
Ұлттық (ішкі)
Халықаралық (сыртқы)
Ашық
Жабық
Регрессті факторинг
Регрессіз факторинг
Конвенциялық
Құпия
жеткізуші
Төлем талаптарын сатып алу
Несие және төлем қабілеттікті талдау
төлеуші
Фактор фирма
Банктердің факторингтік операцияларының экономикалық негіздері
Қаржы, ақша айналымы және несие
Коммерциялық банктердің факторингтік қызметін талдау
Факторинг - жаңа банктік қызмет ретінде
Факторингтік операциялары
Факторинг – корпорацияның айналым қаражаттарын несиелендіру
Нарықтық экономикадағы факторингтік операцияның маңызы
Факторингтік операциялардың есебі
Коммерциялық банктердің форфейтингтік операциялары
Факторинг шарты