Ауыл шаруашылығы
Мазмұны:
Кіріспе
І. Тарау. Агробизнестің теориялық және әдістемелік негіздері.
аграрлық өндіріс пен агробизнестің табиғи ерекшеліктері мен экономикалық мазмұны.
Қазақстандағы агроөнеркәсіп кешені және аграрлық кәсіпкерліктің қалыптасуы мен дамуы.
Аграрлық бизнестің дамуындағы әлемдік тәжірибелер.
ІІ. Тарау. Қазақстан республикасының негізгі даму тенденциясы және агробизнестің
2.1. Қазақстанның агроөнеркәсіп өндірісінің қазіргі жағдайын талдау және оның
2.2. Қазақстанның ауыл шаруашылығындағы меншік түрлерінің дамуы.
2.3. Қазақстан республикасындағы агробизнес жүйесін мемлекеттік реттеу.
ІІІ. Тарау. Қазақстандағы агробизнесті мемлекеттік қолдау және реттеу мәселелері.
3.1. Агробизнес жүйесіндегі мемлекеттік қолдаудың шетелдік тәжірибелері.
3.2. Қазақстандағы аграрлық бизнесті мемлекеттік қолдау және реттеу жүйесін
Қорытынды.
Әдебиеттер.
Кіріспе
Экономикадағы дағдарыстың жалғасып келе жатқаны, әлеуметтік шиеленістің өсуі, болашаққа
Бұл жағынан алып қарағанда Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы
Нарықтық қатынастарға өтудің жалпы бағыты болжамастай қатаң болуы қажет.
Біртұтас авторитарлық мемлекет ретінде КСРО-ның өмір сүруін тоқтатуы, жаңа
Жоспарлы, әкімшілік экономикадан нарықтық қатынастарға өтудің бастапқы кезеңінде көрсеткендей,
Бұл мәселе әсіресе экономиканың аграрлық секторы үшін маңызы зор,
Азық-түлік жағдайын жақсартпайынша, нарықтық механизмді игеру бойынша күш жұмсау
Халықты азық-түлікпен қамтамасыз етуді жақсарту немесе әлеуметтік шиеленісті азайту,
Бұл міндеттерді шешу тікелей агробизнестің пайда болуы, қалыптасуы мен
Тақырыптың өзектілігі. Экономиканың саяси ретінде, ауыл шаруашылығы, бірқатар өзгерістерге
Диплом жұмысының мақсаты Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіп комплексінің аграрлық секторының
Алға қойған мақсатты орындау үшін мына төмендегі міндеттерді шешуге
Аграрлық өндірістің табиғи ерекшеліктері мен экономикалық мазмұнын зерттеу;
Қазақстан Республикасындағы агробизнесті дамытудың тарихи аспектілерін зертеу:
Дамыған елдердегі аграрлық бизнесті дамыту тәжірибесін зертеу;
Қазақстан қазіргі заманғы агроөнеркәсіп жағдайын талдау және экономикалық агроөнеркәсіп
Қазақстанның ауылшаруашылығындағы меншік формасын дамытудың негізгі кезеңдерін қарап шығу;
Қазақстан Республикасындағы агробизнесті мемлекеттік реттеудің негізгі формаларын зерттеу;
Агробизнес жүйесіндегі мемлекеттік қолдаудың әлемдік тәжірибесін зерттеу;
Қазақстандағы агробизнесті мемлекеттік қолдау мен реттеудің жүйесін жетілдіру;
Алға қойған міндеттерді шешу үшін Қазақстан Республикасы бойынша қажетті
Диплом жұмысының құрылымы. Ғылыми жұмыс кіріспе бөлімнен, үш тараудан
Бірінші тарауда аграрлық бизнестің теоретикалық негіздері, Қазақстандағы агроөнеркәсіп комплексін
Екінші тарауда қазақстанның қазіргі заманғы агроөнеркәсіп комплексінің жағдайына талдау
Үшінші тарауда агробизнесті мемлекеттік қолдау мен дамытудың шетелдік тәжірибесі
Қорытынды бөлімде диплом жазушы студент үшін зерттелген тақырып пен
І-Тарау Агробизнестің теориялық және әдістемелік
Аграрлық өндіріс пен агробизнестің экономикалық
Қазіргі заманғы ауыл шаруашылығының осындағы
70-жылдардың отандық ғылымында ауыл шаруашылығын
Агробизнес кешені.
IVсфера Агросервис:
Мемлекеттік,
Кооперативтік,
Жеке
Агробизнес комплексінің басқа сфераларды
Сфералардың үшінші тобы (III) егіс
Төртінші сфера (IV) агробизнесті
Агроөнеркәсіптік кешен құрылымы агробизнес
Агроөнеркәсіптік кешен.
I
Бірінші сфераға (I) трактор және
Екінші сфераға (II) таза ауыл
Үшінші сфера (III) әдетте ауыл
Құрамындағы талдау жасау көрсетіп отырғандай,
Бір қарағанда дәстүрлі қабылдауға үйренген
Агроөнеркәсіптік өндіріс пен агробизнесті жекелеген
Дәл осындай жағдай нарықтық экономикасы
Кезінде ұжымшарлар мен кеңшарлардың кең
Бұрынғы КСРО-да, оның ішінде Қазақстанда
Агроөнеркәсіп кешенінің құрылымын ретке келтіру
Агроөнеркәсіптік өндірісі дамыған елдердегі эволюция
Өткен жылдар ішінде біздер соншалықты
Бір қарағанда қарапайым көрінетін
Нарықтық экономика ауыл өндірушілердің табысын
Аграрлық өндірістің тағы бір ерекшелігі
Өндірістің ерекше саласы ретінде ауылшаруашылығының
Өнеркәсіпте өндіріс және еңбек процесі
Табиғи –биологиялық фактор өндірістің тиімділігін
Ең жетілдірілген техника, озық технология
Ауыл шаруашылығының маусымдық қасиеті оның
Тұрақты шығынның жоғары үлесі шаруалар
Табыстың түсуінің маусымдық мәнде
қиыншылықтар. Алайда, бұл факторлар - ауыл
Қызметкерлердің немесе өнеркәсіп жұмысшының,
Ауыл шаруашылығы жұмыстарының қарбалас кезеңдерінде
Сөз жоқ шаруаның еңбегі ауыр,
болғандықтан, адамды өзіне тартып, қуаныш
Алайда, соңғы онжылдықтарда ауылшаруашылығында қалыптасқан
Оның үстіне әр шаруашылықта кездесетін
Аграрлық өндірістің жоғарыда айтылған ерекшеліктері,
1.2. Қазақстандағы агробизнес пен
Басқа біреудің еңбегін пайдалану қазақ
Байлардың шаруашылығында қор жинау
Қазақ ауылында барлығын тұтас
Бұл процесс қазақ ауылында
Енді қазақ қауымдық қоғамында жеке
Тарихи даму капиталистік құрылыстың
Жеке - кәсіпкерлік қызмет
Осылайша жеке кәсіпкерлік құрылым
Пайда болған шаруашылық жүргізу
Ауыл шаруашылығының әлемдік тәжірибесі
XX ғасырдың ортасынан бастап ауыл
Агроөнеркәсіптік кешен көптеген алдыңғы қатарлы
Алғашқы агроөнеркәсіп кешендерін
Алайда бұл процесс
1976 жылы мамырда КОКП
Қаулыда бұл құбылыстың пайда болуы
Қазақстан шаруашылықаралық кооперация мен
Шаруашылықаралық бірлестіру мал шаруашылығында
Мал шаруашылығы өнімдерінің өндірісімен айналысатын
Алайда, келесі жылдары орын
Ірі, кей жағдайда зор, ауқымды
Мал шаруашылығында шаруашылықаралық
Мал шаруашылығының ойдағыдай табысты
Қазақстанда 80 – жылдардың
Бірақ министрліктерді ауыл шаруашылығының
АӨК өрісінің құрамына кірген,
Жоғарыда аталғандай министрліктер
1.3 Аграрлық бизнестің дамуындағы әлемдік тәжірибелер
Нарықтық қатынастарға өту жағдайында алуан
Жалпыға мәлім болғандай, ауылшаруашылығындағы басты
Жалға алудың кеңінен таралуы
Атап айтқанда, жалға алынған жердің
Жалға алынған объектінің түріне
Шет елдердегі жерді жалға алу
АҚШ пен Канада да бірыңғай жалға
Жалға беру туралы заңдар ,
Алайда, жалға алушыға талап қою
Көптеген жалға алу заңдарында
Жалға алу, беру заңдылықтары жалға
Шетелдерде жалға алу ақысының
Көптеген елдерде төлем формасы еркін
Барлық елдердің аграрлық саласындағы инвестицияны
Австрияның ауылшаруашылық өндірісіндегі капитал
1. Жеңілдікпен несиелендіру.
2. Салымның бөлігін дотациялау.
Инвестициялық ынталандырудың басты мақсаты –
Инвестицияның бюджеттік дотациялау фирмаларға шартты
1990 жылы Австрияның шекара маңындағы
Жеңілдікпен несие беру механизмі
Қазіргі кезде жеңілдікпен несиелендірудің
2000 – 2001 жылдары жеңілдетілген аграрлы
Қазіргі таңда фермалардың 60 %-ға
Арнайы ауылшаруашылығы несиесінің
Австрияның аграрлық саласындағы
Бүкіл әлемдегі және бүкіл елдегі
Ауылшаруашылығы мен тағам өнеркәсібін мемлекеттік
Бұрынғы КСРО – дағы аграрлық
2 Тарау. Қазақстан Республикасының негізгі даму тенденциясы
2.1 Қазақстанның агроөнеркәсіп өндірісінің қазіргі жағдайын талдау
және оның негізгі даму бағыттары.
Нарықтық қатынастарға өтуде
Қазақстан Республикасы егемендік алғалы
1 – кесте
Негізгі ауылшаруашылық дақылдарының егістік
Мың гектар 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Барлық егістік көлемі 25664,1 21843,7 18610,4 15285,3
Дәнді дақылдар 17187,7 15651,4 13526,7 11392,5 12438,2 13208,7
Техникалық
дақылдар 629,0 453,4 481,2 550,5 631,1 654,2
Картоп 189,4 176,3 169,0 156,3 160,3 164,6 162,5
Көкөніс 79,8 87,1 96,5 6,1 102,7 107,4 108,5
31,6 28,9 41,5 38,8 38,8 41,2 46,9 47,5
Жемдік дақылдар 7526,0 5445,6 4294,1 3050,8 2823,7 2701,7
Республика бойынша көптеген ауылшаруашылық
келтіру мүмкін еместігі
Тек қана 1996 – 2000 жылдар
Бір қызығы, 2000 – 2001 жылдары
1996 – 2003 жылдардағы шитті мақта,
Негізгі ауылшаруашылық дақылдарының жалпы түсімі
Млн.тонна 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Астық (тазалағаннан кейінгі салмақпен) 11,2 12,4 6,4 14,3
Соның ішінде
Бидай 7,7 9,0 4,7 11,2 9,1 11,9 12,7 13,5
Шитті мақта 182,8 197,8 161,6 249,4 287,1 311,4 360,5
Қант қызылшасы 340,7 120,9 224,9 293,9 272,7 282,4 372,2
Күнбағыс 64,3 54,5 83,2 1047,3 104,8 149,0 189,9 291,8
Картоп 1658,5 1472,2 1262,3 1694,7 1692,8 2193,5 2256,9 2319,5
Көкөніс 778,0 879,7 107,2 1287,1 1543,8 1781,7 1854,4 1938,0
Егістік алқаптарында дәнді дақылдар қысқартылды (17187,7
1996 жылы көкөніс бойынша егістік
Қант қызылшасын өндіру ерекше қызығушылық
Шитті мақта өндіру ана ғұрлым
Шығымдылықтың жоғарылауына және ауылшаруашылық
3 – кесте
Негізгі ауылшаруашылық дақылдарының шығымдылығы
Ц/га. 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Астық 6,5 8,7 5,6 13,0 9,4 12,2 11,5 10,8
Соның ішінде:
Бидай 6,3 8,4 5,2 12,9 9,0 11,8 10,9 10,3
Шитті мақта 17,2 19,3 14,1 17,7 18,7 22,7 21,5
Қант қызылшасы 105,0 116,0 148,0 172 154 173,2 207
Май дақылдары 2,3 3,5 4,7 4,9 3,9 4,3
Күнбағыс 1,9 2,8 4,2 4,9 4,0 5,95 5,9 6,85
Темекі 11,2 16,5 17,1 16,7 18,3 18,9 18,6 18,9
Картоп 88,0 84,0 77,0 108,0 106 133,0 139,8
Көкөніс 96,0 101,0 114,0 134,0 153,0 166,0 172,0 176,6
Қазақстан – мал шаруашылығы дамыған
1993 жылдың басында республикада
4 – кесте
Мал мен құс саны
Мың
басы 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Ірі қара мал 6859,9 5424,6 4307,1 3957,9 3998,2
Соның ішінде сиыр 3045,0 2446,6 2109,6 1952,8
Қой мен ешкі 19583,9 13679,0 10384,3 9526,5 9556,7 10497,7
Шошқа 1622,7 1036,5 879,0 891,8 984,2 1123,9
Жылқы 1556,9 1310,0 1082,7 986,3 969,6
Түйе 130,5 111,2 97,1 95,8 96,1 103,8 108,0
Құс млн.бас 20,8 15,4 16,0 17,0 18,0 21128,3 23766,0
Зерттеу көрсеткіштері бойынша (4
Осы өзгерістердің нәтижесінде мал
5-кесте
Килограмм 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Етке өткізген мал басының орташа салмағы:
Ірі қара 267 280 289 327 319 280,1 290
Шошқа 84 94 94 103 98 110,4 104 98
Қой мен ешкі 34 37 38 41 39 40
Бір сиырдан сауылған сүт 1504 1573 1775 1913 1969
Бір қойдан орташа қырқылған жүн 2,5 3,0 2,9 3,0
Бір мекеменің орташа жылдық жұмыртқалағыштығы, дана 158 147 165
Соңғы 3 жылда мал шаруашылығының
1998 – 2000 жылдары ауылшаруашылық
2000-2003 жылдардағы ауылшаруашылық өнімдерінің негізгі түрлерінің өндірісін бөлшектеп талдау
Ауыл шаруашылық өнімдерінің негізгі түрлерін өндіру
6-кесте
Ауыл шаруашылық өнімдерінің түрлері 1998 1999 2000 2001 2002
Астық мың тонна 6405,3 14264,0 11565,9 15959,9 14777,4 15896,9
Шитті мақта мың тонна 161,6 249,4 287,1 360,7 402,7
Қант қызылшасы, мың тонна 215 293,9 272,7 372,2 423,6
Күнбағыс мың тонна 83,2 104,3 104,6 189,8 292,6 149,1
Картоп мың тонна 1262 1694 1692,3 2268,8 2308,3 2184,8
Көкөніс мың тонна 1072 1287 1544 1857,0 1938,3
Ет мың тонна 636,3 634,9 622,6 672,6 700,9 654,5
Жұмыртқа мың дана 1388,4 1512,4 1692,2 2102,1 2280,0 1855,3
Жүн мың тонна 25,2 22,3 22,9 23,9 25,9 23,6
Жалпы алғанда, нақты материалдарды талдау ауыл шаруашылығымен барлық агроөнеркәсіп
Қазіргі жағдайда қазақстандағы экономикалық жағдайлар өзінің шешуші кезеңіне енді.
Республика Президенті Н.Ә. Назарбаев “Қазақстанның егемен мемлекет ретінде қалыптасуы
Осы мақсатқа байланысты ауыл шаруашылығындағы нарықтық қатынастардың дамуына бағытталған
Ауыл шаруашылығы аймақтық деңгейде ауыл шаруашылығының негізгі салаларының даму
2.2. Қазақстанның ауыл шаруашылығындағы меншік түрлерінің дамуы.
Біздің еліміздің қазіргі заманғы жағдайы, бізге көп салалы экономиканың
Кешегі күнге дейін Қазақстанның ауылшаруашылық өндірісі негізгі кеңшарлардан тұрған
Бір жақты тәсілге бой ұру ұрыс емес. Шаруашылық жургізудің
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей ешбір халықтың шаруашылық жүйесі бір-екі өндірістің
Кез-келген өндірістік жүйе әрбір кезеңдер үшін ірі, орта, ұсақ
Қазіргі жағдайда республиканың агроөнеркәсіп кешеніндегі өндірісті ұйымдастырудың барлық түрлері
Шаруашылықты жүргізудің нақты түрін таңдау қатаң еркіндік пен демократиялық
Жоғарыда аталған факторлардан басқа ұлттық ерекшеліктерді, тарихи және мәдени
Бұл тұрғыда кемелденген нарықтық экономикасы және агроөнеркәсіптік өндірісі дамыған
Бизнес адамзаттың кез келген ойластырылған қызметі ретінде сендіру негізінде
Толық серіктестік – келісімдік негіздегі жалпы бизнеске қатысушылардың ерікті
Коммандиттік серіктестік немесе сенімге негізделген серіктестік дегеніміз – біріккен
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік толық және коммандиттік серіктестіктегі кәсіпорын тектес.
Акционерлік қоғам немесе кәсіпорын дегеніміз – жарғылық капиталы акцияларға
Жабық акционерлік қоғамға тек құрылтайшылар немесе оның жарғысы анықтайтын
Акция дегеніміз – оның иесі акционерлік қоғамның кампанияның жалпы
Қазіргі заманғы жағдайда барлық елдерде ірі кәсіпорындар акционерлік қоғам
Кәсіпорындардың кооперативтік түрі біздің республикамызға біршама таныс өйткені, біздің
Бизнесті ұйымдастырудың формасы ретінде кооперативтердің мәні мынада: олар өздерінің
Акционерлік қоғам мен шаруашылық бір айырмашылығы кооперативтің әрбір мүшесі
Шағын кәсіпорындар – бұл өзінің көлемі жағынан шағын шаруашылық
Жоғарыда келтірген ұйымдастыру формалары негізінен ұсақ және орта бизнеске
Жеке іскерлермен қатар ұсақ бизнестің дәнін себуші ретінде шағын
Көптеген елдердің экономикасын дамытуда кәсіпорындар мен фирмаларды ассоциациялық құрылымдарға
Бизнестің осы ұйымдық тәсілінің экономикалық мазмұны, өндірістік және басқару
Нарықтық экономикасы дамыған елдердің ауыл шаруашылық өндірісінде арендалық қатынастар
Жерді жалға алудың экономикалық және заңды құбылысы ретінде көп
Жерді пайдалануда арендалық қатынастарды дамыту ауыл шаруашылығы өндірісі жинақталушының
1961 жылы Швецияда барлық ауыл шаруашылық жер көлемінің 43,8
АҚШ-та да толық жеке меншіктегі жердің үлесі азайып барады.
Жерді жалға беру ауыл шаруашылығы өндірісінің ерекшеліктеріне байланысты айрықша
Жерді жалға берудің ең бірінші шарты ауыл шаруашылығы өндірісінің
Арендалық қатынастардың кең тараған екінші факторы - өндірістік процесте
Еңбекке қатысу түріндегі аренда әдетте туысқандар, көбінесе әке мен
Екі тең құқықты өндіріске қатысушының әріптестігі жағдайында шаруашылықты жүргізуде
Басқарушылық әріптестік тәсілінде қожайын маманды ферманы басқаруға шақырады. Меншік
Контрактілік әріптестікте жер иесі жерді өндіріс процесін жүзеге асыратын
Арендалық заңды дамытудың үшінші маңызды бағыты өндіріс және өнімді
Бұл мәселедегі төртінші жайт, жалға алған кездегі қосымша шығындар
Бесінші шарт – қосымша құнның белгілі бөлігінен аспайтын жер
Жерді пайдаланғаны үшін арендалық ақы әдетте екі компоненттен тұрады:
а) учаскенің құнарлығына байланысты болатын жер рентасы, оған І
ә) жұмсалған капитал мен жердің аталмыш учаскесіндегі үйлер мен
Арендалық төлемдер мынадай болады: ақшалай, натуралдық, аралас және үлестік.
белгілеген ақыны ақшалай төлеу арендатордың жер иесіне алдын
ала белгіленген соманы аренда мерзімінің басында немесе белгілі уақыт
Жер иесінің шығындары бойынша арендалық ақы белгілеу әдісі пайдаланылған
Ал, меншік иесі таза пайдаға қатысқан жағдайда арендалық
2. Жер меншігі иесінің алынған өнімнен немесе өнімді сатудан
3.Мал шаруашылығы өнімнің үлесінен аренданың екі нұсқасы бар. Біріншісі
өнімділігінің артуына сәйкес жерге деген бағаның тұрақты өсуіне байланысты,
2.3. Қазақстан Республикасының агробизнес жүйесіндегі мемлекеттік реттеу
Экономикалық дағдарыстың, өндірістің құлдырауын жеңу мен нарыққа өтудің маңызды
Осы шаруашылық жүргізуші субъектілерді мемлекеттік қолдаудың болмағынан олардың дамуы
Қазақстан Республикасының саясат комитеті мен Қазақтың ақпараттық агенттігінің мәліметтеріне
1992 жылдан бастап шағын және орта бизнесті қолдау Қазақстанда
1994 жылдың аяғында ауылшаруашылығы өндірушілері үшін арнайы қаржылай қолдаудың
Ұсақ кәсіпкерлерге мемлекеттік қолдау көрсету үшін тіркеу процедурасын жеңілдетіп
Шағын және орта бизнестің тиімді еңбек етуі бойынша жұмысты
Қазақстанда шағын кәсіпорындарға бір және екі жанұялы шаруа қожалықтары
Сонымен бірге шағын және орта кәсіпорындардың дамуына бағыт келтіріп
Бұл кедергілердің көпшілігі 1997 жылы 6 наурыздағы Қазақстан Республикасының
Мемлекет басшысының жарлығында Қазақстан Республикасының Үкіметіне 1997 жылы 1
Жеке және отбасылық кәсіпкерлікті заң жүзінде қамтамасыз ету;
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік тіркеу тәртібін жеңілдету;
Материалдық өнім өндіретін шағын кәсіпкерлік субъектілеріне салық және кедендік
Қазақстан Республикасының Үкіметіне шағын кәсіпкерлікті дамыту қорын құру және
Мемлекет басшысының шағын кәсіпорындарды ғимараттармен қамтамасыз ету мақсатында облыс
Пайдаланбайтын өндірістік объектілермен алаңдарды, өндірістік бөлмелерді инвентарлау және ұйымдардағы
Тендер арқылы көрсетілген объектілерді өндірістік қызметпен айналысатын шағын кәсіпкерлік
Орталықтар құрылысы мен шағын бизнес инкубаторлары үшін же бөліктерін
Тендерлер негізінде шағын кәсіпкерлік кәсіпорындарына құрылысы аяқталмаған мемлекеттік
Шағын және орта кәсіпорындарды қолдау бағдарламасы мына төмендегі мәселелерді:
Кәсіпкерлікті қолдау мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде кәсіпкерлікті дамыту
1996 жылы Республика бюджетінен шағын және орта бизнес бойынша
қазақстанның салық заңы экономиканың шағын секторы үшін ғана емес,
Сонымен бірге халық тұтынатын тауарлар шығару, құрылыс салумен айналысатын
Тікелей салық құрылымын жақсартуға өз әсерін тигізетін кәсіпорындарға беріледі.
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау комплексті болуы тиіс, ол салық
Шағын және орта бизнес саласындағы экономиканың реформалауының сәтті болуы
Шағын және орта бизнестің дамуы өзінің бастауын әкімшілік –
Жоспарлы экономика кезінде шағын және орта бизнестің қалыптасуына кедергі
1990-1992 жылдары бұрынғы социалистік елдерде жоспарлы экономиканың күйреуі жеке
Шағын және орта кәсіпорындар бәрінен бұрын инновациялық және икемді
Шағын бизнестің көмегімен өтпелі кезеңде іс жүнінде әрбір адам
Бұл міндет шағын және орта бизнес саласында тек жоғары
Алматы облысының Жамбыл ауданында 1991 жылы құрылған «Фуро» шағын
Табысты ұлғайтудың мәнді көзіне тері шикізатын өңдеу мен ерлер
Республика шегінен сыртқа жыл сайын шикізаттың орасан мал түрі
Экономикалық реформаның тереңдеу барысында шағын бизнеске деген қажеттілік күшейіп
Агроөнеркәсіп өндірісінде де шағын және орта бизнес кеңінен таралуы
Өнімдерді сақтау мен қайта өңдеу үшін қуаттылықпен сыйымдылықты құру
Қазақстанда қуаттың жетімсіздігінен арпа, бидай, жармалары жеткілікті түрде өндірілмегендіктен,
Шағын және орта кәсіпорындар картофель – көкөніс және жемісті
Ол ғылым саласында осы кемшіліктерді жоюға мүмкіндік беретін құнды
Мал шаруашылығының салалары мен республика аймақтары ғылым алуында бір
Оларға сүт және сүт өнімдері бойынша: өндеуші кәсіпорындардың қуаттылығының
Сондай-ақ шағын және орта бизнестің міндеттеріне ұлттық тағамдар –
Қазақстандағы шағын кәсіпкерліктің қалыптасуының өзіндік ерекшеліктері бар. Түрлі бағыттағы
Қазіргі таңда шағын кәсіпорындардың ең көп дамыған саласы өңдеу
3.тарау. Қазақстандағы агробизнесті мемлекеттік қолдау және реттеу мәселелері.
3.1. Агробизнес жүйесіндегі мемлекеттік қолдаудың шетелдік тәжірибелері.
Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікті дамытуды ынталандырудың нақты шараларын айтудан бұрын,
Ең алдымен Өзбекстанның заңында шағын кәсіпкерліктің субъектісін болып, есепті
Мемлекет шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің құқығын сақтауға және
Мемлекеттік басқару органдары шағын және орта кәсіпкерліктерді қазіргі заманға
Өзбекстан Республикасы нарықтық қатынастарға бір қалыпты өту стратегиясын қолдану
Мемлекеттік сондай-ақ заемдық құралдар шаруа қожалықтарының микро ортаға
Шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдау жүйесі нарықтық экономикасы
Шағын бизнеске жеңілдетілген салық түрінде қолдау көрсету аса маңызды
Жапонияда шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдау жеңілдетілген салық
Германияда шағын бизнесті қолдауды негізінен экономика министірлігі федералдық деңгейде
Ал Италияда шағын кәсіпорындардың 40%-ға дейін шығындарын жабатын мақсатты
Әлемнің әр түрлі елдерінде қолданылатын шағын кәсіпорындарды қолдаудың көп
Жанама қолдау механизміне салықтық және несиелік жеңілдік беру, шағын
Қазақстанның ТМД бойынша ең ірі көршісі Ресейде. Президент жарлығына
1997 жылдан бастап шағын және орта бизнесті қолдау үшін
Ресей федерациясының субъектілеріне шағын бизнесті қолдау үшін бюджетке сәйкес
Шағын және орта бизнеске мемлекеттік қолдау көрсету басқа елдерге
«азын-аулақ кәсіпорындар» деп шағын және орта кәсіпорындар тек жекешелендіру
Қазақстан республикасында алдында қайта қайта сол бір ғана жедел
Басқа елдердегідей Қазақстанда да шағын бизнесті мемлекеттік қолдау бірнеше
Шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларын дайындауда бәрінен
3.2. Қазақстандағы аграрлық бизнесті мемлекеттік қолдау және реттеу жүйесін
Республикадағы шаруа қожалықтарын қаржылай қамтамасыз ету, біріншіден, шаруа қожалықтарды
Мал және түйе шаруашылығының өзіндік ерекшеліктеріне байланысты оған қаржылай
Шаруа қожалықтарына минералды тыңайтқыштарды өз учаскелерінде қолдану үшін және
1997 жылы Азия Даму Банкісінен бөлінген 100 мың АҚШ
Азия Даму Банкінің екінші транштық зайымның несиелік қаржысы ауыл
Заем 4 жылға беріледі де, заемді қолдаудың жылдық пайыздық
Заем қаржысынан қаржыланатын инвестиция жобаның шекті құны, 0,5
Ауыл шаруашылы өндірісінің инвестициялау үшін үкімет тарапынан халықаралық даму
Мұндай несиелерді алу үшін шаруа қожалықтары бизнес-жоспар тізіп,
Шаруа қожалықтарының жемісті дамуы үшін оларды қолдау мен дамуына
Бюджеттік дотациялар тауар өндіруші тарапынан тауарлы өндіріс аймағында өнімнің
Тікелей мемлекеттік қолдау ең алдымен өндірістің тиімділігін ынталандыру үшін
Оның принциптері мыналар: тауар өндірушілер үшін механизмдердің айқындылығы мен
Шаруа қожалықтарының жеңілдікпен несиеленуінің төмендегідей нұсқалары ұсынылады.
Жеңілдікпен несиелендіру қайтарымды, әрі конкурстық болуы тиіс. Несиелеу нарығындағы
Ұлттық банк төмен ставкалы жеңілдікті несие қорларын үкіметке ұсынады,
Нақты бұл нұсқада пайыздық айырмашылықты жабудың қайнар көзі болып
Шаруа қожалықтары конкурстық негізде сараптап алынған коммерциялық банктермен несиелік
Тауарлық несие әлемдік тәжірибеде жалпыға бірдей қабылданған несие беру
Кепілдікке алынатын өнімнің тізімі, қабылданатын кепіл, кепілдік ставкалары, ауылшаруашылығы
Шаруа қожалақтары жылжымайтын мүлікті кепілдікке қою арқылы (ұзақ мерзімді
Сонымен қатар, жерді кепілдікке алу арқылы несиелеу, жердің өтімділігі
Шаруа қожалықтарын несиелеу мәселелерін шешу үшін ауыл шаруашылығын несиелендірудің
Агроөнеркәсіп кешенінің Арнайы қорының негізгі функциялары мыналар бола алады:
Қордың қаржылық ресурстары тек қана қатаң қайтарым негізінде беріледі.
Нақты кезеңде, лизингтік операцияларды қамтамасыз ету үшін бюджеттік қаржы
Несиелік серіктестік көптеген дамыған елдерде әрекет етуде және Республикамызда
Өткен жылдың басынан бастап шаруа қожалықтарына қысқартылған салық салу
Патент шаруашылықтың салықтық есепте тұрған жерінен календарлық бір жыл
Патенттің жылдық құнын шаруа қожалықтары тарпынан төлеу төрт мезгілде
Қысқартылған салық төлеу жүйесінің тұтынған шаруашылық үшін, тиісті кезеңдік
1997жылдың 1 шілдесінен бастап, Қазақстан Республикасының қаржы министірлігінің Салық
Патент сатып алған жағдайда шаруашылық жүргізуші, салықтық есеп-қисаптар жүргізу
Бірақ та, бұнымен қоса Салық комитеті тарпынан жасалған Уақытша
Бизнесті, оның ішінде аграрлық секторды мемлекетті реттеудің маңызды құралдарының
Сондықтан да Қазақстанда және барлық қалған ТМД республикаларында реформаның
Қазақстанның салық жөніндегі заң актілер табысқа 30 пайыздық
Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру және өңдеу жөніндегі кооперативтер, шағын
Ауыл шаруашылығы жерлерінің игерілу немесе оның жай-күйін жақсарту жағдайындағы
Негізгі өндіріс қоры жер болып табылатын ұжымшарлар, ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылығын барлық осы салықтардан босату теориялық жағынан алғанда
Өркениетті салық саясаты экономикалық шешімдерді бұрмалауға жетектейтін принциптерге негізделмеу
Салық жүйесі қарапайым және түсінікті болуы шарт. Салықтар нарықтық
Ауыл шаруашылығын салықтан босату ең кем дегенде мынадай қиыншылықтар
Қызметтің салық салынатын және салық салынбайтын шығындарын бөлу маңызды
Тағы бір басқа проблема бұданда қауіпті. Айталық, шаруашылық ауыл
Тағыда бір мысал, келтірейік. Айталық, шаруашылық өнімді өңдеу
Негізінен мұндай заң бұрмалаушылықтың алдын алу үшін тектес кәсіпорындардың
Қосымша құнға салық қолдануды ерекше қарастырып өту керек. Шағын
Мыңдаған ұсақ шаруа (фермерлік) қожалықтарын жекешелендіру және құрудың мөлшеріне
Бұл жағдайда адамдар тікелей қолданбайтын, бірақ ұсақ шаруашылықтар өндірісте
Сонымен, салық салу теориясы тұрғысынан қарағанда ауыл шаруашылығында салықтан
Тәжірибе тұрғысынан алғанда да бұл өзін-өзі ақтамайды. Жақын арадағы
Сондықтан да, республикадағы салық реформасының шеңберінде 1995 жылдан басталған
Салық кодексі бойынша агроөнеркәсіп кешенінің кәсіпорындары үшін көптеген салықтық
Бұдан басқа барлық шаруашылық субъектілеріне салық салынатын табыстан сатып
Сондай-ақ, жылдық жиынтық табыстан іскерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты
Мысалы, шаруа қожалықтары бойынша табыс және жер салығын бірге
Жер жағдайы бойынша гектармен есептегенде алынатын табыстың көлеміне қондырма
Қазақстанда 1996 жылдың басында тәжірибе ретінде семей облысында бюджетпен
Шығыс Қазақстан облысында шаруа қожалықтары үшін ауыл шаруашылығы бағытындағы
Республикада қазіргі уақытта шаруа қожалықтарына салық салудың қарапайым жүйесі
Патент сатып алу қажеттілігі шаруа қожалықтарының өздеріне берілген жер
Салық салудың мұндай тәртібі салық қызметінің тарапынан салықты дер
Ауыл шаруашылығы өндірушілері қызметінің маусымдық мәнін және ұсақ мерзімді
Бір айта кететін жайт, экономикасы дамыған және күшті салық
Мысалы, АҚШ-та фермерлер және және басқа ауыл шаруашылығы кәсіпорындары
Европалық қауымдастықтың бір қатар елдерінде ауыл шаруашылығы өндірушілері қосымша
Фермер тұрақты үстемеде басқа салық төлеушілерге сататын өнімге салықты
Егер фермердің қондырылған үстеме бойынша коммерциялық сыбайлас декларация беретін
Қондырылған үстеме мен фермерге қызмет ететін сыбайлас оған фактура
Мысалы:
Фермер салық төлеушіге 60,000 доллардың ауыл шаруашылығы өнімін сатты,
Фермер декларация бермейді және бюджетке салық аудармайды. Ол 60,000
Сатып алушы – салық төлеуші қосымша құн салығы бойынша
Шығындық операцияның құны = 60.000
Қосымша құн салығының дебиті =3.600
Қосымша құн салығы бойынша рұқсат етілген есептеу =3,000 (50,000
Біз агробизнесте салықты реттеудің барынша кең тараған тегерішін келтірдік.
Қорытынды
Қазақстан Республикасында агробизнестің тәжірибелік ұстаным негізінде қалыптасуы нарықтық қатынастың
Агроөнеркәсіптік өндірісі дамыған елдердегі эволюция
Өткен жылдар ішінде біздер соншалықты
Бір қарағанда қарапайым көрінетін
Экономикалық дағдарыстың, өндірістің құлдырауын жеңу мен нарыққа өтудің маңызды
Осы шаруашылық жүргізуші субъектілерді мемлекеттік қолдаудың болмағынан олардың дамуы
1992 жылдан бастап шағын және орта бизнесті қолдау Қазақстанда
1994 жылдың аяғында ауылшаруашылығы өндірушілері үшін арнайы қаржылай қолдаудың
Шағын және орта бизнестің тиімді еңбек етуі бойынша жұмысты
Қазақстан Республикасының Үкіметіне шағын кәсіпкерлікті дамыту қорын құру және
Мемлекет басшысының шағын кәсіпорындарды ғимараттармен қамтамасыз ету мақсатында облыс
Пайдаланбайтын өндірістік объектілермен алаңдарды, өндірістік бөлмелерді инвентарлау және ұйымдардағы
Тендер арқылы көрсетілген объектілерді өндірістік қызметпен айналысатын шағын кәсіпкерлік
Орталықтар құрылысы мен шағын бизнес инкубаторлары үшін жер бөліктерін
Тендерлер негізінде шағын кәсіпкерлік кәсіпорындарына құрылысы аяқталмаған мемлекеттік
Шағын және орта кәсіпорындарды қолдау бағдарламасы мына төмендегі мәселелерді:
Кәсіпкерлікті қолдау мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде кәсіпкерлікті дамыту
1996 жылы Республика бюджетінен шағын және орта бизнес бойынша
Сондай-ақ шағын және орта бизнестің міндеттеріне ұлттық тағамдар –
Бұл жұмыста Республикадағы агробизнестің негізгі мәселелері зерттелген. Әрине, мұнымен
Ауыл шаруашылығы және агробизнес мемлекеттік қаржылық қолдауына мұқтаж болып
Аграрлық сектордың өзекті мәселелерін жеңілдікпен несиелеудің әртүрлі нұсқаларын
Аграрлық кәсіпкерлікті қолдау мақсатында бюджет қаражаты есебінен қалыптасатын лизингтік
Агроөнеркәсіп кешенінің кәсіпкерлеріне қаржылай көмек беру үшін несиелік серіктестіктерді
Ауыл шаруашылығы халық шаруашылығының приоритетті саласы болғандықтан агробизнес субъектілеріне
I сфера.Ресурстар:жем, техника, тұқым, тыңайт-
қыш, улы химикаттар, несиелік ресурстар.
II сфера.
Ауыл шаруашылығы.
Егіншілік,мал шаруашылығы, жем өндірісі.
III сфера
.Маркетинг:
Жинау, ақтау, өңдеу,
тасымалдау, сату.
Дайындау,
сақтау, өңдеу,
сату
Ауыл
шаруашылығы
өндірісі
Қор шығаратын
салалар
Материалдық
қызмет
Ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылығы нарығының жалпы бейнесі
Ауыл шаруашылығы саласын дамыту
Ауылшаруашылық жерлерін тиімді пайдалану
Ауыл шаруашылығының басқарудың мәні
Маңғыстау облысының ауыл шаруашылығы басқармасы мемлекеттік мекемесі
Аймақтардың ауыл шаруашылық саласының даму деңгейі
БСҰ-ға кіру жағдайындағы ауыл шаруашылығының бүгінгі жағдайын ғылыми-теориялық тұрғыда талдап, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру
Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығының қазіргі жағдайы
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер