Қазақстан бейнелеу өнерінің жаңа үрдістері
«Қазақстан Бейнелеу өнеріндегі жаңа үрдістерді студенттерге оқыту арқылы
Мазмұны
Кіріспе.....................................................................................................6
I. ҚАЗАҚСТАН БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІНДЕГІ ЖАҢА ҮРДІСТЕРДІҢ ТАРИХИ
КЕЗЕҢДЕРІН ТАЛҚЫЛАУ АРҚЫЛЫ ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ
НЕГІЗДЕРГЕ СҮЙЕНУ
1.1 Қазақстан бейнелеу өнерінің даму тарихының кезеңдері..........18
1.2 Қазақстан бейнелеу өнерінің жаңа үрдістері...............................27
II. ҚАЗАҚСАН БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІНІҢ ЖАҢА ҮРДІСТЕРІН ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ
2.1 Эстетика және оның бейнелеу өнерінде зерттейтін мәселелері..32
2.2 Қазақстан бейнелеу өнеріндегі жаңа үрдістерді оқыту арқылы
студенттерде эстетикалық мәдениетті дамыту мүмкундіктері..39
III. Қортынды.........................................................................................40
IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі......................................................41
V. Қосымша............................................................................................44
Кіріспе
Тақырыптың көкейтестіліге: Елбасымыздың жолдаған «Қазақстан -2030» бағдарламасында : «Біздің
Жапонияда- ұлтының моральдық және мәдени құндылықтары адам мен
Өркениетті қоғам мен құқықтық мемлекеттің өсуі өскелең ұрпақтың
Біздің заманымыздың мақсаты - адамды
Болашақ бүгіннен басталады. Адамның жарқын болашағы оның өз өмірін
Студент жастарға эстетикалық тәрбие беру идеологиялық жұмыстың
Қазіргі кезде дүние жүзілік мәдениеттің дамуы, халықтың сана –
Адамның асыл, нәзік қасиетінің бірі – эстетикалық сезімді оятып,
Өнер - өмір, ізгілік пен әсемдік
Өнердің жастарға эстетикалық тәрбие беруде, сол арқылы оның
Өнер түрлерінің қатарына бейнелеу өнері де жатады. Өнердің бұл
«Бейнелеу өнері – деп өмір шындығын, біздің өзімізді қоршап
Бейнелеу өнерінің өзіндік ерекшелігі бар: ол - әдемілік әлемін
Еліміз тәуелсіздік алғаннан бастап, бейнелеу өнерінде
Қазақстан бейнелеу өнерінде үш бағыт айқындалды. Олар –
Жалпы, символика – концептуалды тәсіл осы өтпелі кезеңдегі Қазақстанның
Қазақ өнерінің символизім мен концептуализімі образдың ішке беттеуші немесе
Тағыда батыл немесе көкетесті өнер деп аталатын contemporary art
Сонымен, қазіргі Қазақстан өнері дәстүрлі үрдүстермен қатар, әрбір жеке
Зерттелу мақсаты: Студенттерді Қазақстан Бейнелеу өнеріндегі жаңа
Зерттелу міндеттері: Зерттеу жұмысында берілген тақырып бойынша бірнеше міндеттерді
а) студентерге жаңа ағымдар туралы білім беру;
б)ағымдар ерекшелігін түсіндіру;
в)көркем шығармашылық ойларын дамыту;
г) эстетикалық тәрбие беру;
Зерттелу деңгейі: Қазіргі таңда бұл тақырыпта көптеген оқулықтарда, ақпараттық
1.1 Қазақстан бейнелеу өнерінің даму тарихының кезеңдері.
Жаңа ғасырдың басында біздің барлығымыз да тоқтаусыз уақыт
ағымының шексіздігі бедерленген өткен күннің баға жетпес тәжірибесіне,
оның бай мұрасына қайта оралып жүгінуге амалсыз мойынсұндыратын
тарихи сабақтастылықтың, жадының
Қазақстанның мыңжылдық тарихы бейне бір көз алдымызға Кіндік Азияның
Енді - енді ғана қаз тұрып қадам басып кележатқан
Бізде Қазақстанның бейнелеу өнері 20-ғасырдың 1920-шы жылдарынан,
Қазақстандағы станоктық живописьтің кәсіптік мектебінің тарихы қысқа мерзімді қамтиды,
ортасының пайда болуына алып келді. Төртіншіден көркемдік процестің ерекшелік
Қазақстандық бейнелеу өнерінің дамуы барысында дәстүрлі түсінік бойынша қалыптасқан
Еуропалық көркемдік жүйе біртіндеп орталық-азиялық аймақтың аумағында өмірге енді,
Қазақстандағы бейнелеу өнері дамуының революциялық кезеңі 20-ғасырдың алғашқы жартысымен
Қазақстандағы бейнелеу өнерінің дамып-қалыптасуының маңызды уақытша кезеңі қатаң идеологиялық
Қазақстандағы бейнелеу өнерінің дамуының алғашқы қадамдарынан бастап ақ ондағы
Ә.Кастеев «Ш.Уалихановтың портреті»
Қазақстанның ұлттық өнері Мәскеуде 1934 жылы Шығыс мәдениеттерінің Мұражайында
Ұлттық көркемсурет мектебінің қалыптасып-дамуында алғашқы қазақ суретшісі Әбілхан Кастеевтің
1940 жылы Қазақстан суретшілер Одағының бірінші сьезі болып өтті,
Ұлы Отан соғысы кезінде кездескен қиындыктарға қарамастан республиканың мәдени
(1886-1967), Р. Великанова (1894-1972), В. Эйферт (1884-1960), Л. Брюммер
Соғыс аяқталғаннан кейінгі кезеңде кескіндемелік өнер белсенді түрде қанат
Қазақстандағы шынайы түрде қалыптасқан тарихи жағдайларға орай шығармашылықтары дәстүрлі
1950 жылдардың аяқ шені мен 1960-шы жылдардың бас кезі
Батыстың абстрактылы өнерін батыл айыптай отырып, кеңестік насихаттың ресми
Өнердің дамуының жаңаша кезеңі 1960-шы жылдардың басында КСРО-да «қытымыр
Қазақстандық бейнелеу өнерінің өсіп-өркендеуіне КСРО және ҚР халық суретшісі
Қ.Телжанов «Азаттық».
X.Наурызбаевтың шығармашылығы Қазақстандағы мүсін өнерінің кәсіптік мектебінің қалыптасу кезендерін
Романтикалық толқыныс қазақ әйелдерінің әрасынан шыққан тұңғыш ҚР Халық
Адамның жеке басына қызығушылық таныту Г.М.Исмайловәаның шығармашылығында толық көрініс
Қазақстандағы пейзаждық кескіндеме өнері 1960-1980 жылдардағы кезең аралығында бірқатар
Ж.Шәрденов «Қысқы кеш».
«Алпысыншы жылғылар» деп аталатын суретшілердің ұрпағы мінезқұлқы әр түрлі
М.Қисамединовтің, А.Гурьевтің, Е.Сидоркиннің кескіндемелік шығармалары қуаты ширыққан, эпикалык, стильді
Осы кезеңдегі мүсіншілердің шығармаларында азаматтық пен қоғамға мінсіз қызмететудің
Өмірдегі ақиқат оқиғаларға субьективті көзқарас сол кезеңдегі суретшілердің жұмыстарында
Суретшілердің жаңа ұрпағы 1970-80 жылдары өзінің тұжырымдамалық бағдарламасн ұснды,
Жаңа проблемаларды шешудеде Е.Төлепбаевтың шығармашылығы айрықша роль атқарды. Маңызды
Көптеген стильдер мен бағыттар қазіргі кезеңде де қолданылуда, олар
1.2 Қазақстан бейнелеу өнерінің жаңа үрдістері
Қазақстан бейнелеу өнері бір адам ғұмырына ғана жетерлік өте
ХХ ғасырда Қазақстанның саяси және әлеуметтік сілкіністері, сөз
50-жылдары, дамыған социалистік реализім дәуірінде Кеңес Одағының ең үздік
Бұл тұрғыда Қ.Телжановтың «Атамекен» немесе М. Кенбаевтің «Асауға тұсауы»
Өздерінің ұстанған қағидаларына және көзқарастарына қарай бұл
Арманшыл да, ақынжанды ғылым-ойшыл Алан Медеовтың ірі тұлғасы беймәлім
С. Айтбаеав, Ш. Сариев, Т. Тоғызбаевтың туындыларында келешектің
Қазақстанның қазіргі мәдениетінде бір-бірін толықтыратын екі мәселе бар көркемдік
Қазіргі өмірімізге келсек, ол алуан түрлі бағыттар мен нақыштарға
Қазақтың рулық таңбаларының графикалық символдарының сементикасы мен эстетикасын зерттей
Келесі кезектегі қортынды, кез келген затта немесе материалдық, рухани
Бұған қарап, суретшілердің барлығы таңбамен сурет салуға ұмтылды деуге
Жалпы, символика – концептуалды тәсіл осы өтпелі кезеңдегі Қазақстанның
Қазақ өнерінің символизім мен концептуализімі образдың ішке беттеуші немесе
Қазақ өнері 80-жылдарда Е.Төлепбаев пен К. Мулашевтің кескіндемелік полотноларын
К. Мулашевтің алғашқы жұмыстары – 80-жалдың басында советтік жастардың
Қ. Мулашев «Сүйімбике – ханбике» 1997ж.
Сән – салтаннатық портрет пен тарихи композиция әлеуметтік тапсырыс
Тағыда батыл немесе көкетесті өнер деп аталатын contemporary art
АҚШ пен Францияда туындаған актуальды өнер орыстың
Қазақстанда актуалды өнер 90-жылдардың басында, Қазақстан өнеріндегі жаңа құбылыстың
Ғалым Маданов А. Ордабаев пен, Б. Барманкулова мен, К.Хайрулин
Бұл кезде «Шымкент трансавангарды» «Қызыл трактор» тобына айналған болатын.
Символизім, ишара, астарлылық, пішін қозғалыс филасофиялық тұрғыда пайымдау, өзін
Мүсіндік композициялар өзге түрге еніп, қола графика ретінде тарихи
Ғ. Мадановтың жетекшілігімен жасалған «Бабыл мұнарасы» инсталляциясы - әзірге
Сонымен, қазіргі Қазақстан өнері дәстүрлі үрдүстермен қатар, әрбір жеке
Өтіп бара жатқан ғасырдың соңғы онжылында, еліміз үшін жаңа,
Еліміздің экспозициялық «флагманы» - Мемлекеттік Ә.Қастеев атындағы музей
Өнердің жаңа түрінің даму процесі әлі жалғасуда. 90-жылдары күрделі,
Суретші мен көрерменнің бір – біріне қызығушылығы -
2.1 Эстетика және оның зерттейтін мәселелері
Біздің заманымыздың мақсаты - адамды
Тәрбие мақсаты төңірегіндегі пікірталас ежелгі дәуірдің өзінде – ақ
Қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы Абай Құнанбаев өз өмірінің
Эстетиканың зерттейтін мәселесі туралы түсінік адамзат тарихында
1750 ж. неміс философы Баумгартен «Эстетика» кітабын жарыққа
Баумгартеннен кейінгі кезеңдерде эстетика тек сезімдік
Философия тарихында эстетиканың табиғатын тану әр түрлі болды. Дегенмен,
Антикалық эстетика.
Эстетикалық іс әрекеттің пайда болуы 40-мың жыл шамасы бұрын.
Әдемілік – бұл гармония. Адамдарды аурудан емдеуде және тәрбиелеуде
Сократ эстетикалық танымды адамға қатысты қарастырады. Дұрыс болса, бәрі
Платон – сезім әлеміне тұрақсыз әлем ретінде қаралады.
Аристотель – Платонның шәкірті бола отырып, оған шұғыл қарсы
Қайта өрлеу дәуіріндегі эстетика.
Бұл кезең орта ғасырлық эстетикалық ілімдерден жана дәуірдегі
Леонардо да Винчи (1452-І5І9) Итальян суретшісі, скулптор, архитактор,
Қайта өрлеу дәуіріндегі өнердің маңызды талаптарының бірі шіркеу зорлығынан
Гуманистер тегіне қарамастан адамдар теңдігін дәріптеді, ақымақтарды әжуалады, эстетикалық
Неміс классикалық эстетикасы.
18 ғас. Соңы және 19 ғас. бас кезі. Неміс
Канттың пікірінше, эстетика таза, оны таза сүйсіну, логикалық
Гегель: Өнер – бұл абсольют рухтың еркін өмір сүруі,
Орыс ойшылдарының эстетикалық ілемдері
Орыс ойшлдарының эстетикасы әртүрлі. Белинский В. Г. (1811-1848), әдебиет
ЧернишевскийН.Г.(1828-1889), демократ-революционер, материалист жазушы, эстетикадағы негізгі танымдарды қалыптастырады:
М. Горкий (1068-1930), совет әдебиетінің негізін салушы. Оның
Қазақ ағартушыларының эстетикалық көзқарастары.
Ш. Уалиханов (1835-1865), халық творчествасын, мәдениетін,
Салт-дәстүрін, киім үлгілерін, тұрмыстық құралдарын зерттеумен шұғылданды. Өзінен
Ы. Алтынсарин (1841-1889) халық творчествасын, мәдениетін, оның эстетикалық көзқарастары
А.Құнанбаев (1845-1904), қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы. Ол өз
19 ғасырдаң соңындағы – 20 ғасыр басындағы эстетикалық
«Имприссионизм» – 19 ғасыр соңы мен 20 ғасыр бас
Ашық ауада сурет салып отырып, олар жарқыраған күн сәулесін,
«Постимприссионизмнен» кейінгі өнердегі бағыттардың бірі. 19 ғасырдың
Постимприссионизм өкілдері: Поль Сезан (1839-1906), Поль Гоген (1848-1903),
Модернизімнің эстертикалык идеялары
Француз тілінде «қазіргі» деген мағынаны береді. Бұл 20 ғасырдың
Модернизм әдістемелері абстракционизм. Авнгардизм және декаденство болып табылады.
«Абстракционизм» сөзі латын тілінен аударғанда «қиял» ұғымын білдіреді. Суретші
«Авагнгардизм» француз тілінде «алғы бөлім» ұғымын білдіреді. Бұл
Модернизімнің түрлі бағыттарына кубизім, экспресионизм, сюреализм, поп-арт
«Кубизім» – бірінші модернистік бағыт, кубистердің көрмесі 1928 жылы
Келесі суреттегі скульптура арқылы автомобиль шынысы кигізілген ешкі.
«Экспрессионизм» – сезімнің, көңіл ойдың, анық көрінуі мағынасында аударылалы.
«Сюреализм» – француз тілінен «жоғары реализм» деп аударылады. 1924
2.2 Қазақстан бейнелеу өнеріндегі жаңа үрдістерді оқыту арқылы
Ғылыми-техникалық прогрестің дамуы және жоғары мектепті реформалау жағдайында студент
Соған орай тұлғаның эстетикалық мәдениетін қалыптастыру ерекше сипатта болады.
Қазіргі оқытудың бірден-бір қызметі - оның тәрбиелік бағытының жоғары
Сондықтан да оқыту процесі эстетикалық тәрбиемен өте тығыз байланысты.
В.А.Сухомлинский атап көрсеткендей идеологиялық тәрбие, эстетикалық тәрбие және сезімді
"Жас жеткіншек жақсылық пен жамандықты, әділетілік пен әділетсіздікті абройлық
Олай болса студенттердің эстетикалық мәдениетін қалыптастырудың негізгі құралы
Оқыту процесін эстетикалық тұрғыдан нәтижелі ұйымдастырудың бірден бір принциптік
Осыдан барып өзінен - өзі сұрақ туындайды: оқыту процесінің
Өнер сөзінің 3 мағынасы бар: 1) өнер — табиғылыққа
Ал, үшінші жағдайда оқыту өнерге айнала ма? Оқытушы өнерді
Әрине, мұндай сұрақ орынды деп есептейміз. Осыған сәйкес бірнеше
Оқыту тілінің
әңгімесі, диалог құруы, мәнерлі сөзі).
Оқыту процесінің драматургиялық аспектісі ("спектакль",
"рөлдерді бөлу",
құрылымын ойластыру" т.б.)
Оқыту процесін
компоненті (сабақтың кұрылымында оның мазмұны, амал-
тәсілдері және
үйлесімділігі).
Оқыту процесін қалыптастырудың музыкалық компоненті
интонация (дауыс ырғағы),
ритмикасы (ырғағы); яғни, дидактика оқытудың "теориялық
композициясы" секілді.
Бізге мәлім, өнер студенттердің эстетикалық мәдениетін қальтптастырудың негізгі факторы,
Сол үшін де эстетикалық мәдениетте талғам, қабылдау, бағалау, сенімдер
Р.Альта "Иллюстрированный атлас по истории школы и воспитания" атты
Оқудың қайсібір түрі болмасын, оның мазмұнындағы эстетика элементтері студент
Эстетикалық тәрбие студенттердің барлық оқу пәндері бойынша оқу материалындағы
Дегенмен де жоғары мектептегі эстетикалық дайындықтың мазмұны және формасының
Студенттердің эстетикалық мәдениетін қалыптастырудың ұйымдық және педагогикалық проблемаларын шешуде
Әрбір жекелеген пән, соның ішінде гуманитарлық бағыттағы емес пәндер
Оқу жоспары және жоғары оқу орындарының бағдарламаларын үйлестіру, сонымен
Бұған қосымша, оқытушылар өз пәндерінде эстетика категорияларының мәні мен
Кезінде танымал үлкен ғалым Л.Д.Ландау, "Поэзия мен өнерді қабылдамаған
Студент жастарды тәрбиелеуде оқу процесінің тағы бір міндеті эстетикалық,
Әрине, осы бағытта атқарылар жұмыстардың ауқымы кең, әлі де
"Б.Т.Лихачев "педагогиканың басқа ғылымдармен байланысында, әсіресе эстетикамен байланысы педагогика
Кезінде А.Луначарский: " Әлем - бірден-бір оқыту пәні, оны
Біздің оқу бағдарламаларының эстетикалық аспектісіне және білім мазмұнының эстетикалық
ретінде оқу әдемі, тартымды қабылданып, терең эмоционалдық (өсерлену) ықпалы
"Жақсы сабақ" ("красивый урок") дидактиканың ғылыми принципі секілді эстетикалық
Кезінде КСРО Оқу министрі М.А.Прокофьев мұғалімдер әрекетіне қатысты "Учительская
Олай болса оқыту процесінде әрбір сабақ тұтас қалыптасқан дидактикалық
Қортынды
Қорта айтқанда, суденттерді қазақстан бейнелеу өнерінің жаңа үрдістерімен таныстыра
«Өнер таусылмас азық, жұтамас байлық» дейді біздің халық. Себебі,
Қазақстан Республикасының адамзаттарының жаңа әлеуметтіек –экономикалық мінез
Менің курстық жұмысымның мақсаты: студенттерді Қазақстан Бейнелеу өнеріндегі
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
«Қазақстан бейнелеу өнерінің Інжу Маржаны» А. BEREI 2005 ж.
Есмаханов Асқар «Қазақстанның қазіргі бейнелеу өнері» А. DIDAR 1998ж
А.Б.Вишняков Р.Т. Көпбосынов «Қазақстан бейнелеу өнері ХХғ» А. Атамұра
Барманкулова «Үкі Әжиев. Қазақстан бейнелеу өнерінің шеберлері».
А. Өнер 1984ж.
5. Акопян К.З. «ХХ век в контексте искусства»
6. «Қазақстан өнері: Есімдер достастығы» А. 2005.
7. Б. Қарғабекова «Қазақстан мен Орталық Азияның дәстүрлі
8. Афишев М.Н. «Изобразительное искусство и наука» М.
9. Л.А. Халидин Р.Л.Халидин «Жизнь в искусстве» А.
10. Қ.Болатбаев, Е. Қоспармақов А. Еркебай «Өнер» А.
11. к. Ли «Символ – код истины» «Дидар»
12. Е.Зальцман «Выстовка Алуан -Алуан»
«Искусство» журналында, 1990ж, 9 бет.
13. Ж.Баймұхаметов «Номадические арабески: Новое искусство Казахстана» «Художественный журнал»,
14. И.Юферова «Маслов, как зеркало современного искусства», «Актуально об
15. «Қызыл трактор» тобын презентациялау кезіндегі СҚЗӨО-ныңдиректоры В. Ибраеваның
16. Е.Мелиновская, «Хроника художественной жизни Казахстана начало 90-х годов»,
17. С. Әбенбаев «Эстетикалық мәдениет негіздері» А. Дарын 2005ж.
18.Сухомлинский В.А. «Эстетическое воспитание» Под. Ред. В.И.Толыстых.-Москва, 1964.
19. Крупская Н.К. «Социалистическая педагогика». Т.З.- Берлин: фольк унд
20.Лихачев Б.Т. «Филасофия воспитания». Москва.1995г.
21.Әбілова З. «Этнопедагогика».-А.ҚӘТУ,1979.-230бет.
С. Маслов «Ниф-ниф – нуф-нуф» Инсталяция (1)
С. Маслов «Ниф-ниф – нуф-нуф» Инсталяция (2)
Елена мен Виктор Ворбевтардың Тастану акциясынан «Ұялы телефон».
Елена мен Виктор Ворбевтардың Тастану акциясынан «Шәйнек».
Елена мен Виктор Ворбевтардың Тастану акциясынан «Шам».
41
Бейнелеу өнері сабақтарында оқушыларға эстетикалық тәрбие беру
Кескіндеме живопись
Француз романтикалық стилінің сән белгілері
Гуашь бояуы
Фантастикалық стильдегі цирк костюмдерінің ерекшеліктері
Қазіргі заман өнеріндегі адам болмысы мәселесі
Тау бөктерінде
Бейнелеу өнерінің пейзаж жанры
Мәдени мұра саласындағы проблеманың қазiргі жай-күйiн талдау
Балалардың эстетикалық тәрбиесінің маңызы және дамуы