Демалыс уақыты
Кәсіпорындағы еңбек төлемінің нысандары мен жүйелері
Мазмұны
Кіріспе......................................................................................................................4
1.Кәсіпорындағы қызметкерлердің құрамы және еңбекақы
1.1.Кәсіпорын мен қызметкерлерінің құрамы.................................................5-6
1.2.Еңбекақы есептеу бойынша ҚР нормативтік актілер...............................7-12
2.Еңбекақы есебін ұйымдастырудағы ерекшеліктер мен еңбекақы
2.1.Еңбекақы есебін ұйымдастырудағы ерекшеліктер...............................13-18
2.2.Еңбекақы есептеудің құжатпен рәсімделуі..........................................19-22
2.3.Еңбекақыдан ұсталатын ұсталым түрлері мен
реті...............................................................................................................23-28
Қорытынды..........................................................................................................29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.............................................................30-31
Кіріспе.
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында, яғни елімізде
Демек, бірінші кезекте бухгалтерлік есепке
Бұл курстық жұмысым екі бөлімнен тұрады: «Кәсіпорындағы
Бірінші бөлімде қызметкерлердің құрамы және
Екінші бөлімде еңбекақы есебінің түрлері мен
Жалпы бұл курстық жұмыстың орындалу барысында
Кәсіпорын мен қызметкерлерінің құрамы.
Еңбек жайлы есеп беруде көп салалы
Ал өнеркәсіп орындарында қызмет істеушілер
Өнеркәсіптің өндірістік жұмысшылары мен қызметкерлері.
Өнеркәсіптік шаруашылық субъектісінің балансындағы өндіріске
Атқаратын қызметіне қарай кәсіпорындар мен
Есеп берген кезде қызеткерлер тобы басшылар,
Басшылар қатарына – директор, ректор, президент, меңгеруші
Мамандар қатарына – инженерлер, техникалық қызметтегі адамдар
Басқа да қызметкерлер қатарына – құжаттарды дайындайтын, есеп
Бухгалтерлік есепте жұмысшы қызметкерлердің саны мен
Жұмысшылар мен қызметкерлердің тізімдегі саны –
1.2. Еңбекақы есептеу бойынша ҚР нормативтік актілер.
Қазақстан Республикасының Еңбек туралы Заңының 4,5,6,7 –
36-бап. Маусымдық қызметкерлер.
37-бап.Маусымдық қызметкерлермен жеке еңбек шартын жасау.
38-бап.Маусымдық жұмысқа жасалған жеке
39-бап.Үй қызметкерлері.
40-бап. Үйде жұмыс істейтін қызметкерлер.
41-бап. Вахталық әдіспен жұмыс істейтін
42-бап. Вахтаның ұзақтығы.
43-бап. Вахталық әдіспен жұмыс істеген кезіндегі
44 – бап. Қызметкерлердің өзге де санаттары.
Жұмыс уақыты.
45 – бап. Жұмыс уақытының қалыпты
46- бап. Қызметкерлердің жекелеген санаттары үшін
47 – бап. Бес күндік немесе
48-бап. Түнгі уақыттағы жұмыс.
49-бап.Мерзімнен тыс жұмыстарды шектеу.
50-бап. Мерзімнен тыс жұмыстардың шекті мөлшері.
51-бап. Қызметкерлердің келісімінсіз мерзімінен тыс жұмыстарға
52-бап. Жұмыс уақытының есебі.
Демалыс уақыты
53-бап. Демалуға және тамақтануға арналған үзілісі.
54-бап. Арнаулы үзілістер.
55-бап.Күн сайынғы демалыстың ұзақтығы.
56-бап. Демалыс күндері.
57-бап. Үзіліссіз жұмыс істейтін ұйымдардағы демалыс
58-бап.Мереке күндеріндегі жұмыс.
59-бап. Демалыс күндерінде жұмысқа тарту.
60-бап. Ақы төленетін жыл сайынғы еңбек
61-бап.Жыл сайынғы еңбек демалысына құқық
62-бап. Қызметкерлердің жыл сайынғы еңбек
63-бап.Жыл сайынғы еңбек демалыстарын ауыстыру
64-бап. Еңбек демалысынан шақырып алу.
65- бап. Жалақы сақталмайтын демалыстар.
66-бап. Жүктілігі және босануы бойынша демалыстар.
Бала асырап алған әйелдерге (еркектерге) берілетін демалыстар.
67-бап. Бір жарым жасқа дейінгі балалары
68-бап. Пайдаланылмаған жыл сайынғы еңбек демалысы
69-бап. Оқу демалысы.
Жалақы және еңбекті нормалау.
70-бап.Жалақы.
1.Жұмыс беруші осы Заңға, жеке еңбек, ұжымдық
2.Қызметкерлердің еңбегіне ақы мерзімдік, кесімді түрде
3.Қызметкердің жалақысы орындалатын жұмсытың саны
Қызметкерлердің өндіріс тиімділігі мен жұмыс сапасын
4.Ұйымдарда еңбекке ақы төлеу жүйесі ұжымдық
5.Қызметкерлерге қойылатын біліктілік талаптары мен
71-бап.Жалақының мөлшері.
Жалақының мөлшерін жұмыс беруші дербес белгілейді
72-бап.Қызметтерді қоса атқару (қызмет көрсету
1.Белгілі бір ұйымда өзінің жеке еңбек
73-бап. Мерзімнен тыс жұмыстарға, мереке және демалыс
1. Мерзімінен тыс жұмысқа ақы бір жарым
2. Мереке және демалыс күндеріндегі жұмыстарға
3.Мереке және демалыс күндеріндегі жұмыстарға төленетін
4.Түнгі уақыттағы жұмыстың әрбір сағатына
74-бап. Бос тұрып қалған уақытқа
1.Жұмыстың бос тұрып қалған уақтына ақы төлеудің
2.Қызметкердің кінәсінен бос тұрып қалған
75- бап. Еңбек нормалары.
1.Еңбек нормалары (жұмыс істеу, уақыт, қызмет
2.Еңбек нормаларын енгізуді, ауыстыруды және қайта
Еңбектің жаңа нормаларының енгізілетіні туралы қызметкерлерге
3.Қызметкерлердің жұмыс істеу нормаларын орындауы үшін
4.Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлер үшін жұмыс
76-бап. Жалақы төлеу мерзімдері.
1. Жалақы бір айда кем
2. Жалақы төлейтін күн демалыс
3. Жұмыс берушінің кінәсінен жалақы, ал қызметкермен
4.Жеке еңбек шарты бұзылған жағдайда қызметкерге
77-бап.Жалақы төленетін орын.
1.Қызметкерлерге жалақы төлеу, егер жеке еңбек, ұжымдық
2.Тұрақты жұмыс орнынан тыс жерде (іссапарда,
78-бап.Қызметкердің орташа жалақысын есептеу тәртібі.
Зейнетақы төлемдерін, еңбекке уақытша
79-бап.Жалақыдан ұстап қалу.
Қызметкерлердің жалақасынан ұстап қалу сот
Еңбекақы есебін ұйымдастырудағы ерекшеліктер.
Жалпы жұмысшылар мен қызметкерлерге
Негізгі еңбекақы – жұмысшылар мен қызметкерлердің
Мерзімді және кесімді еңбекақы.
Сыйлықтар мен сыйақылар.
Үстеме сыйлықтар.
Қосымша еңбекақыға – еңбек ету заңдарына
Жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек демалысы
Жұмысшылар мен қызметкерлердің мемлекеттік, қоғамдық жұмыстарды
Жас сәбилі аналарға берілетін демалысқа,
Жас өспірімдердің қысқартылған жұмыс уақытына
Жұмысшылар мен қызметкерлердің кінәсінсіз жұмыстың
Тегін көрсетілген немесе тегін берілетін
Жоғары немесе арнаулы оқу орындарында және
Әскери жиындарға қатысқаны үшін,сондай-ақ демалыс
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығының
Мерзімді еңбекақы – жұмыс істеген уақытта
Жай мерзімді;
Мерзімді сыйлықты.
Жай мерзімді жүйесі бойынша –жұмысшылар мен
Мерзімді сыйлықты – жұмысшылар мен қызметкерлерге олардың
Кесімді еңбекақы - жұмысшы – қызметкерлердің
Кесімді еңбекақының мынадай жүйелері бар:
Тікелей кесімді;
Кесімді сыйлақтар;
Үдемелі кесімді;
Акордтық;
Жанама кесімді.
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақыны есептеудің
Шаруашылық субъектісінде жұмысшылар мен қызметкерлерге кесімді
Шаруашылық субъектілерінде жұмысшылар мен қызметкерлерге кесіді
Кесімді еңбекақының акордтық жүйесі – шаруашылық
Жанама кесімді жүйе. Бұл жүйе бойынша қосымша
Тариф мөлшерлемесін және бюджет сферасындағы еңбеккерлердің
Т а р и
Т а р и ф
Тариф сеткасының бірыңғай разрядтары
Тарифтік коэффициент
(1 разрядқа қатынасы)
Тариф сеткасының бірыңғай разряды
Тарифтік коэффициент
(1 разрядқа қатынасы)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11 1,0
1,07
1,15
1,24
1,33
1,43
1,54
1,66
1,78
1,91
2,05 12
13
14
15
16
17
18
19
20
21 2,20
2,37
2,55
2,74
2,95
3,17
1,41
3,67
3,94
4,24
Жалпы еңбек заңы бойынша қосымша еңбеақы төлеудің
Мейрам күнінің алдыңғы қысқартылған жұмыс уақытына еңбекақы
Жас өспірімдерге еңбекақы төлеу.
Жас сәбилі аналарға демалуы мен
Мемлекеттік қоғамдық міндеттер мен жұмыстарды атқарған
Түнгі уақытта істеген немесе атқарған жұмыс үшін
Біреудің орнына жұмыс істегені (атқарғаны)
Жұмысшыларға өзіне берілген разрядтан төмен
Жұмысшы – қызметкерлерге қан тапсырған күнге,
Жұмысшылар мен қызметкерлерге жұмыстың тоқтап қалған
Өнім өндіру барысында кездесетін ақау
Жұмысшы – қызметкерлердің мерзімнен тыс уақытта
Жұмысшылар мен қызметкерлерге демалыс және
Жұмысқа амалсыздан шықпай қалған уақытқа
Шаруашылық субъектісіндегі жұмысшы – қызметкерлердің
Орташа жалақы – бұл белгілі бір
Орташа жалақы белгілі бір құбылыстармен
Барлық жағдайда есептік кезеңнен Қазақстан
Мемлекеттік мерекелер:
1-2 қаңтар Жаңа жыл
8 наурыз Халықаралық әйелдер күні
22 наурыз Наурыз мейрамы
1 мамыр Қазақстанның Халықтарының бірлестік
9 мамыр Жеңіс күні
30 тамыз Қазақстан Республикасының Ата
25 қазан Республика күні
16-17 желтоқсан Тәуелсіздік күні
Бұл күндер демалыс күндерімен сәйкес келген жағдайда
Еңбеккерлердің орташа жалақысын есептеуүшін орташа
Еңбекақы есептеудің құжатпен рәсімделуі.
Жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамының есебі –
Жұмысқа алу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі
Басқа жұмысқа ауысу жайлы бұйрық (өкім)
Демалыс берілуі жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі
Бірінші рет жұмысқа орналасқан жұмысшылар
Еңбек кітапшасы – мамандар бөлімінде сақталынып оған жұмысшылар
Жұмысқа алу жайлы хат негізінде жұмысшылар
Шаруашылық субъектісіндегі әрбір қызметке алынған
Толық ай істемеген шаруашылық
Мысалы: шаруашылық субъектісі пайдалануға беріліп,
23 қаңтар күні 403 адам
24 қаңтар күні Сенбі
25 қаңтар күні Жексенбі
26 қаңтар күні 405 адам
27 қаңтар күні 406 адам
28 қаңтар күні 405 адам
29 қаңтар күні 402 адам
30 қаңтар күні 402 адам
31 қаңтар күні Сенбі
Сонымен қаңтар айында жұмыс істеген адам жалпы
Тоқсан бойынша шаруашылық субъектісіндегі жұмысшылар мен қызметкерлердің
(117+408+420):3=315
Ескерту: Егер шаруашылық субъектісі
420:3=140
Жұмысшылар мен қызметкерлердің шаруашылық субъектісі
Ескерту: Жұмысшылар мен қызметкерлердің шаруашылық субъектісі
Бұл көрсеткішті табу үшін жұмысшылар мен
Жүкті (екі қабат) және босануға байланысты
Заңда қаралған жасқа дейін баланы
Оқу демалысындағы еңбекақылары түгел, жартылай
Әкімшіліктің ынтасы бойынша еңбекақысы сақталамй
Орташа еңбекақыны табу үшін есепке
Орташа еңбекақы есептеу үшін есепке
Еңбекақыдан ұсталатын ұсталым түрлері мен
Жұмыс беруші еңбеккерлердің жалақысынан
Табыс салығын ұстау. Салықтар – ұлттық табыстық
Жеке табыс салығын ұстауға бір мысал
Қаңтар 48 700 Шілде 48
Ақпан 48 700 Тамыз 48
Наурыз 63 700 Қыркүйек 68
Сәуір 48 700 Қазан 48
Мамыр 32 580 Қараша 48 700
Маусым 87 632 Желтоқсан 46
Жиыны
640 434
Еңбеккердің жиынтық жылдық табысына штаттық кестесі
Наурыз Наурыз мейрамына сыйақы 15 000
Уақытша жұмысқа жарамсыздығы бойынша жәрдем ақы
8 230
Мамыр Құжаттар негізінде дәлелденген бір жолғы медициналық
50 0000
Қыркүйек 9 айдың нәтижесі бойынша төленген
20 000
«Тасты» ЖШС бухгалтериясына еңбеккер әрекет етіп
Жеке табыс салығын ұстаған кезде 681,682 шоттары
Атқару құжаттары бойынша ұсталымдар. Сот шешімдері,
Жинақ зейнеткерлік қорға міндетті зейнеткерлік
Еңбек төлемінен алынатын кәсіподақ мүшелік жарналарының
Қызметкерлермен еңбек ақысының төлемі бойынша есеп
Еңбек ақыны есептегенде 681 шоты кредиттеледі
126-шоты «Аяқталмаған құрылыс» күрделі құрылыспен
811- шоты «Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сату жөніндегі шығындар»
821-шоты «Жалпы және әкімшілік шығындар» жалпы шаруашылық
902- шоты «Өндірістегі жұмысшылардың еңбек ақысы» негізгі
922- шоты «Қызметкерлердің еңбек ақысы» қосалқы
932-шоты «Қызметкерлердің еңбек ақысы» цехтағы (жалпы өндірістегі)
942- шоты «Қызметкерлердің еңбек ақысы» әлеуметтік салада қызмет
952- шоты «Жұмысшылардың еңбек ақысы» ақау
681 –шотының кредитіне, дебетіне жатқызылыған сомасы есеп объектілеріне
Жалақыны тарату 681 – шотының кредитінен
Қызметкерлерге аванс ретінде және өткен
Өткен ай үшін түпкілікті есеп айырысу ретінде
Берілмеген жалақы сомаларын кассир тізімге жазыда
Жұмысшалр мен қызметшілердің қолдарында есеп
Есеп компьютерленген жағдайда есеп айырысу
Еңбек туралы күші бар заңдарға сәйкес
Есеп айырысудың аванссыз түрінде жоспарлы аванстың
Ағымдағы айдың еңбек төлемі бойынша
Қорытынды.
Бұл курстық жұмысымды орындағанда, мен «Кәсіпорындағы
Біріншіден, бірінші бөлімімнің бірінші бөлімшесінде еңбеккерлердің
Екіншіден, екінші бөлімімнің бірінші бөлімшесінде еңбекақыны
Ендігі жерде, қорыта келгенде мен бұл
Пайдаланылған әдебиеттер
Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Т. «Кәсіпорынның қаржылық
Көкенов Ү.Ж., Көкенова Ф.Ү. «Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі».-Алматы:
Кеулімжанов Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.Ә.,
Тасмағанбетов Т.А., Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А., Рабатов
Радостовец В.К., Ғабидуллин Т.Ғ., Радостовец В.В., Шмидт О.И.
Қазақстан Республикасының Еңбек туралы негізгі
Тасмағанбетов Т.А., Әбленов Д.О. «Бизнестегі есеп талдау»-
Әбдіманапов Ә. «Бухгалтерлік есеп теориясы және
Тасмағанбетов Т.А. «Басқарушы есеп стратегиялық жоспарлау
Мерзімді басылымдар.
1.//Егемен Қазақстан -2004-18 тамыз – 3б «Зейнетақы мен
2.//Заң-1999-№3-53б. «Зейнетақы қоры»
3.//Қазақстан Республикасы Парламентінің жаршысы -2004-№24-9б. «ҚР Еңбек
4.//Заң-2003-№1-32б. «Қазақстандағы ебек заңнамасы проблемалар мен келешегі».
5.//Бухгалтер бюллетені.-2005-№3-4-36-37б.
6.//Бухгалтер бюллетені-2005-№33-8б «Пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін өтемақыға
5
Жалақыны тарату
2002 жылғы қаңтар үшін
Цех,шарушылық
Бөлінетіні (таратылатыны)
Шоттардың дебетіне Жалақы түрлері (кесімді, мерзімді)
Сомасы
Шоттың № баптар, тапсырыстар № кесімді
902
902
902
902
902
900 521
522
523
524
525
500 120736
130120
80620
70130
69850
13790 23290
12100
10121
6179
5950
4140
Барлығы 458246 62410
Оның ішінде цехтардан қабылданған
№3 1406 -
Одан басқа цехтардан бергені
№5 4123 -
Кесте 2002ж.6 ақпанда толтырылып бітті.
Тиісті тізімдерде қажетті деректері 2002ж.6 ақпанда
Орындаушылардың қолы
Демалыс уақыты
Азаматтардың жеке категорияларына жұмыс уақытының жалғасуын тоқтату
Жұмыс уақытының режимі
Еңбек құқығы. Жұмыс уақыты және демалыс уақыты
Жұмыс және демалыс уақыты
Қызметкерлердің жұмыс уақыттары
ЖҰМЫС УАҚЫТЫНЫҢ ЖАЛПЫЛАМА СИПАТТАМАСЫ
Жеке еңбек шартының ұғымы
Жұмыс уақытының нормасы
Жұмыс уақытының түрлері