СҰРАНЫМДАҒЫ ТАУАРЛАР
Мазмұны:
Кіріспе...............................................................................................................3
I-бөлім. Тауар мәні, ассортименті, номенклатурасы.
Тауар түсінігі..................................................................................5
Тауарларды топтастырудың негізгі түрлері..........................10
Тауар ассортименті, номенклатурасы.....................................14
II-бөлім. Тауардың қасиеттері, альтернативті теориялары.
2.1 Тауардың қасиеттері және альтернативті теориялары.........17
2.2 Тауардың өмір циклі, тауар қозғалысы...................................22
Қорытынды....................................................................................................28
Қолданылған әдебиеттер тізімі...................................................................29
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы: “Тауар және оның қасиеттері.
Нарықты жинақты зерттеу ереже бойынша , тауарды зерттеуден
Тауар мұқтаждықты не тұтынысты қанағаттандыруға назар аудару, иелену,
Бұл курстық жұмысым негізгі екі бөлімнен тұрады.
Бірінші бөлімде тауар түсінігі, тауар топтастырудың негізгі түрлері,
Екінші бөлімде тауар қаситтері және оның альтернативті теориялары,
Тауар- нарықтағы ең маңызды элементтердің бірі болып
Бұл курстық жұмысымда тауардың жалпы қандай қасиеттерге
Тауарды өндіру және оны дамыту үшін белгілі бір
3
пікірлері, теориялары, сонымен қатар К. Маркс пен Менгер
4
I- Бөлім. Тауар мәні, ассортименті, номенклатурасы.
1.1. Тауар түсінігі
Тауар – мұқтаждықты не тұтынысты қанағаттандыруға назар аудару,
Зерттеудегі негізгі бағыттың бірі-сол тауар шығаратын фирманың бәсекелестік
Еске сақтайтын шарттардың бірі бұл сыртқа шығарылатын
Мұндай ережеде бір ғана ескеретін жағдай мынадай: яғни
5
стандарттары мен нормалары негізінде пайда болғанда ғана ол
сыртқы нарыққа бірдей пайдалы болып табылады. Мысалға, Совет
Басқа сөзбен айтқанда, жаңа тауар нарыққа шыққанда жоғары
біріншіден: жаңа қажеттілікті болжау және жинақтау.
екіншіден: шетелдік көсіпкерлердің тәжірибесі көрсеткендей, нарыққа шығарылған 10
6
бәсекелестердің жауаптары (17%), нарыққа шығатын уақыттың тиімсіздігі
(14%), кәсіпорынның шешілмеген проблемалары (12%) көрсетілген. Сондықтан, ең
1. Конструкциялық және технологиялық табыстың мүмкіндігі.
2. Эксперименталдық жұмысқа жіберілген шығын.
3. Жаңа өндіріске ақша бөлу немесе ескіні модернизациялау.
4. Жұмыс кезеңін аяқтау уақыты.
5. Ғылыми- зерттеу және тәжірибелі- конструкторлық жұмыс өткізуге
6. Тауардың нарыққа шыққан кездегі және одан кейінгі
7. Бәсекелесушінің мінез-құлығы.
8. Тауарды қажет етуші, нарық секторы.
9. Болжауды баға және оның өту көлеміне қатысы
10. Қарсыластардағы бәсекелес тауардың пайда болу мүмкіндігі (уақыты,
Барлық ұсынылған идеялар, жаңа тауарлар аталған критерийлер бойынша
7
кәсіпорынның өркендеуіне НИКОР-дың рөлін түсінбеді. 25%-тік жағдайда
ғылыми кадрлардың творчестволық жеткіліксіздігі, “ғылыми ауырлығы” 14%
Жапондық компаниялардың тәжірибесіне орай, кәсіпорынның барлық жұмысшыларын тауарды
8
компаниялар жыл сайын өз қызметшілерінің 10 миллиондаған ұсыныс
енгізітін мақтаныш тұтады. Бұл фирмаларда 1 жұмысшыға 12,8
Сатып алушы шынында не алды деген сұраққа жауап
Тауардың үш деңгейі.
9
Тауарды нығайту идеясы нарық қайраткерінің клиенттің тұтас тұтынушылық
Жеке тауарлар маркетингілік стратегиясын таңдау үшін нарық қайраткерлері
1.2 Тауарларды топтастырудың негізгі түрлері.
Өмірінің мәңгілігіне не материальдық сезілуіне байланысты тауарларды мынадай
Ұзақ уақыт пайдаланылатын тауарлар- әдетте қайта-қайта пайдалануға шыдамды
Қысқа уақыт пайдаланылатын тауарлар- бір не бірнеше циклді
Қызметтер- әрекет, пайда не қанағаттандыру түрлерінде сатылатын объектілер.
Сатып алушылар неше алуан көптеген тауар түрлерін сатып
Бүл нышанбойынша күнделікті сұранымдағы тауарлар, алдын ала таңдалынатын
Күнделікті сұранымдағы тауарлар- тұтынушы, әдетте,
10
ойланбай және оларды өзара салыстыруға минимальды әрекеттеніп, жиі
КҮНДЕЛІКТІ СҰРАНЫМДАҒЫ ТАУАРЛАР
Тұрақты сұранымдағы негізгі тауарлар
Импульсті түрде
сатып алынатын
тауарлар
Төтенше жағдайға
Керекті тауарлар
АЛДЫН АЛА ТАҢДАЛЫНАТЫН ТАУАРЛАР
Ұқсас тауарлар
Ұқсас емес
тауарлар
АРНАЙЫ СҰРАНЫМДАҒЫ ТАУАРЛАР
ПАССИВТІ СҰРАНЫМДАҒЫ ТАУАРЛАР
1 кесте. Көпшілік тұтынатын тауарлар классификациясы
Күнделікті сұранымдағы тауарларды тұрақты сұранымдағы негізгі тауарлар, импульсті
11
орындары арқылы сатады.
Алдын ала таңдалынатын тауарлар - тұтынушы тауарды таңдау
байланысты өзара салыстырады. Мұндай тауарлар мысалдарына
жиһаздар, киімдер, ұсталынған автомобильдер және негізгі тұрмыстық электр
Алдын ала таңдалынатын тауарларды ұқсас, ұқсас емес деп
Ерекше сұранымды тауарлар – оларды сатып алу үшін
Мысалға, “ Мерседес ” автомобилі арнайы сұранымдағы
12
дайын. Ерекше сұранымдағы тауарлар ешқандай салыстыруды қажет етпейді.
Тұтынушының қосымша үлесіне оның іздеген тауарын сатушы дилерді
аса мән беріле қоймайды, тек ол потенциалды сатып
Пассивті сұранымдағы тауарлар – тұтынушы білмейтін не білсе
Мұндай тауарлар өзінің табиғатына байланысты, оларды өткізу үшін
Кәсіпорындар және мекемелер тауарлар мен қызметтерді орасан зор
13
МАТЕРИАЛДАР ЖӘНЕ БӨЛШЕКТЕР
Шикізаттар
Жартылай фабрикаттар және бөлшектер
КҮРДЕЛІ МҮЛІК
Тұрақты құрылыстар
Көмекші құрылғылар
КӨМЕКШІ МАТЕРИАЛДАР ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТТЕР
Көмекші материалдар
Іскерлік қызметтер
2 кесте. Өндірісте пайдаланылатын тауарларды топтастыру
Материалдар және бөлшектер - өндірушінің бұйымдарына толық пайдаланылатын
фабрикаттар мен бөлшектер.
1.3 Тауар ассортименті , номенклатурасы
Тауар саясатына ассортиментті құрастыру жатады. Тауар ассортиментіне біздер
Тауар ассортименті – не қызмет ұқсастығына, не оларды
Тауар ассортиментін басқарушы осы ассортименттің кеңдігі туралы шешім
14
Тауар ассортиментінің кеңдігі бір жағынан фирманың алдына қойған
Тауар номенклатурасы – нақтылы сатушының сатып алушыларға ұсынатын
Тауар номенклатурасының кендігі
БІР РЕТ ПАЙ-
ЖУУ
ҚҰРАЛДАРЫ ПАСТАСЫ
“Айвари сноу”-1930 ж
“Дрефт”-1933 ж
“Тайд”-1946 ж
“Джой ”-1949 ж
“Чир”- 1950 ж “Оксидол”-1952 ж
“Дэш”-1954 ж
“Каскад”-1955 ж
“Даз”-1956 ж
“Айвори ликвид”-1957 ж
“Гейн”-1966 ж
“Дон”-1972 ж
“Эра”-192 ж
“Болд-З”-1976 ж
“Глим”-1952 ж
“Крест”-1955 ж
“Айвори” 1879 ж
“Камей”-1927 ж
“Лава” – 1927 ж
“Киркс”-1930ж
“Зест” – 1952 ж
“Сейфгард”- 1963 ж
“Коуст”-1974 ж
“Секрет”-1956 ж
“Шуэр”-1972 ж
“Памперс” -1961 ж
“Лавс”- 1972 ж
“Фольгерс”-1963 ж
“Ерітілетін фольгерс”- 1963 ж
3 сурет. “Проктер энд Гэмбл” корпорациясының тауар номенклатурасының
“Эйвон” фирмасының номенклатура құрамына негізгі үш ассортименттік тауар
15
фирмасының номенклатурасы әртүрлі 1300 тауардан құралады. Ірі универсамда
Фирманың тауар номенклатурасын, оның кендігін, қаныққандығын тереңдігі және
Корпорацияның номенклатурасының кеңдігі деп фирма шығаратын ассортименттік тауар
Корпорацияның тауар номенклатурасының қаныққандығы деп оның жеке топтарының
Корпорация тауар номенклатурасының гармониялылығы (жарасымдылылығы) деп әртүрлі ассортимент
Тауар саясаты- тауар номенклатурасы, тауар ассортименті, марка атауларын
16
II-Бөлім. Тауар қасиеттері, альтернативті теориялары.
2.1.Тауардың қасиеттері және альтернативті теориялары.
Тауарлы өндірісте шешуші категория тауар болып табылады. Оның
1. Маркстік теорияда тауар сатуға арналған, адамға пайдалы
а) тауар тек адамның қандай да бір қажеттілігін
б) тауар еңбек жұмсалған зат, мысалы ормандағы жидектер
в) тауар сатуға арналған
2. Австриялық экономикалық мектебінде (оның көрнекті өкілі
нысаны немесе нәтижесі болып табылатын және қажеттіліктермен
салыстырғанда шектеулі мөлшерде алуға болатындарды жатқызады. Бұл екі
Қызметтің ерекшелігі сонда, оның заттай формасы болмағанмен, пайдалы
Тауарлар материалдық және материалдық емес сипатта болуы мүмкін.
Тауардың екі қасиеті бар:
өандай да бір адам қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті, мән-мазмұн
17
басқа тауарларға айырбасталу қасиеті
Тауар қандай да адам қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті
деп аталады. Ол тек оны өндірушінің ғана
Тауардың белгілі бір сандық пропорцияда басқа тауарларға
Еңбек – құн теориясы XYIII және
негіздерін құнды тауар өндірісіне кеткен еңбек арқылы анықтаған
экономия классиктерінің еңбектерінен табамыз. К.Маркс пен Ф.Энгельс құн
Шекті пайдалылық теориясы австрилық мектеп өкілдері: Л.Вальрас, У.Джевонс,
18
қажеттіліктің қанағаттандыру дәрежесі.
К.Маркс өзінің ғылыми зерттеуін тауарды талдаудан бастайды, себебі
тауар өндірісінің қарапайым түрі болып табылады. Ол экономикалық
көп уақыт жұмсалса, шектелілік дәрежесі тым жоғары болады.
Игілік экономикалық және экономикалық емес болып екіге бөлінеді.
Экоомикалық игіліктер, индивидумдардың әртүрлі игіліктерге сұранымдармен салыстырғанда, әрқашанда
Экономикалық игіліктердің ерекше түріне тауар жатады. Күнделікті өмірде
19
сөзі ерекше мәнге ие болады. Адам қызметінің нәтижесі
Қоғамдық өндірістің қазіргі құрылымы мен нарықтық қатынастарды ескере
Тауарды қалай түсінеміз және оның қандай қасиеттері бар?
Маркстік теорияның пайымдауынша, ең алдыменен адам іс-әрекетінің
одан төлем қабілеттілігі сұранымы талап етіледі.
Австрия экономисі Карл Менгердің (1840-1921ж.ж) есептеуінше, экономикалық
арналған.
Маркстің ойынша, тауар екі қасиетті иеленеді: біріншіден, қандайда
Заттың пайдалылығы, оның адамның анау-мынау сұранымын қанағаттандыру қасиеті-тұтыну
20
Құн айырбас құнымен тығыз байланысты. Құн тауардың ішкі
тауардың басқа тауарларға айырбасталуы арқылы.
Айырбас құны сандық арақатынасты немесе пропорцияны байқатады, соның
Мысал:
1 балта
Бір балтаны өндіру үшін
Жұмсалатын еңбек мөлшері
21
2.2 Тауардың өмір циклі, тауар қозғалысы.
“Тауардың өмірлік циклі” дегеніміз не? Тауардың өмірлік циклі
Тауардың өмірлік циклін немесе ену, өсу, кемелдену, қанығу
4 сурет. Тауар өмір цикліндегі оны жасаудан бастап
1. Нарыққа шығару кезеңі- тауарды өткізудің шабан өсу
2.Өсу кезеңі- тауарды нарыққа қабылдау және табыстың тез
22
5 сурет. Тауар өмір циклі иректерінің мүмкін варианттары.
3. Кәмелеттену кезеңі – тауарды потенциалды сатып алушылардың
4. Құлдырау кезеңі - өткізу өте тез
Тауар қозғалысы – тұтынушылардың мұқтажын өтеу үшін материал
Тауар қозғалысының негізгі шығындары тасымалдау, одан кейін тауарларды
потенциалды құралы да. Тауар қозғалысы жүйесін жетілдіру арқылы
23
клиенттерді тартуға болады.
6 сурет. Тауар қозғалысы жалпы шығынындағы оның элементтерінің
Тауар қозғалысының шығындары көптеген жағдайларда бір-бірімен қарама-қарсы пропорционалды
Тауар баға деңгейлі және оның қажетті жеріне уақытылы
24
Қисық формасы көптеген тауарлар үшін бірдей болып қалады.
уақыт ағымы мен бір стадиядан екінші стадияға өту
ерекшелігіне қарай көп өзгеш Өсу-сатып алушылардың
Кемелдену-көптеген мүмкіндігі мол сатып алушылардың тауарды иемденуімен сипатталады.
Құлдырау-бұл пайда мен сатылудың тез төмендеп кету кезеңі.
Сауданың “сергіту” кезеңіндегі пайдасы бағаның төмендеуіне және маркетингке
20 процент қана ақтайтын жаңа тауарды нарыққа енгізу-нар
25
бару екенін әрқашан есте ұстау керек. Қай уақытта
тауарды қажетсіз ететініне қарсы дайындалған қосымша шығын мен
талап ететін маркетингтік бағдарламаның жаңасы әрдайым дайын тұруы
1-кесте
АҚШ нарығындағы жаңа тауарды енгізгендегі орташа шығын (мың
өндіріс қажет ететін тауар Жеке тұтынатын тауар
Зерттеу, шығару прототипі, пилотная партия ж.т.б.
960
Нарыққа енгізу (өндіріс ФОССТИС ж.т.б.)
1270 Маркетингтік зерттеу, нарықтық тест жасау.
1350
Нарыққа енгізу (ФОССТИС, бөлшектеу нүктесі)
5000
Қорытынды: 2230
2-кесте
Маркетингтік тауар кезеңіне жіберілген уақыт (процент)
Кезеңдер Өндіріске қажет тауар Жеке тұтыну тауары
Қысқа мерзімдік тұтыну Ұзақ мерзімдік тұтыну
1. Идеяны айқындау және оны талдау
2. Нарықты талдау
3. Даму (НИОКР және бақылау)
4. Нарықтық тест
5. Нарыққа коммерциялық тауарды енгізу 8
6
48
20
18 12
8
29
23
28 12
10
32
18
28
Қорытынды 100 100 100
Қазіргі нарық жағдайында өнімді дифференциациялау монополиядағы бәсекелестік айқастың
және тауардың қажеттілік талабына кең гаммалы модификацияның
26
бейнеленуі болып табылады. Сондықтан фирманың өнімді
дифференциациялау мүмкіндігі жолдарын, сондай-ақ оны қолдану қазіргі
уақытты тауарды зерттеу тқңірегінді үлкен мағынаға ие болды.
Осылайша, тауарды зерттеу қораптау, жарнама және оны өткізудің
Нақты тауарға шын мәніндегі нарықтық қажеттілікті көрсете білу,
27
Қорытынды
Тауар дегеніміз – нарықта басқа тауарға балама айырбастауға
2.Тұтыну құны
Тауарды өндіру және оны дамыту үшін белгілі бір
Еңбекті қоғамдық бөлу
Адамның шаруашылыққа қарай бөлуі.
Курстық жұмыста тауардың қасиеттерін , номенклатурасы , ассортименті
Адам қызметінің нәтижесі бола алатын өнім тауар сөзіне
Сонымен, бұл курстық жұмысым да тауарды
28
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
1. Әубәкіров.Я.А
2. Шеденов Ө.Қ
3. Жунусов К. Н
4. Котлер М
5. Мәдиев Б. Н
6. Осипова Г. М
7. Силкина Л. Г
8. Сахариев С
9. Қожамқұлов Т
10. Мәуленов С
29
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРІЛІГІ
«Мемлекеттік реттеу» кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
« »
Орындаған:
Тексерген:
Тауар және оның ассортименті
Тауар және оның қасиеттері. тауар қасиеттерінің альтернативті теориялары
Тауарды тестілеу
Тауар дегеніміз не ?
Тауарды өткізу арналарының мәні және қызметі
Тауар мәні, ассортименті, номенклатурасы
Тауар тауарды топтастыру
Нарықтық қатынастар және бөлшек сауда нарығы туралы жалпы түсінік
БК Беккер және К ЖШС компаниясының тауар саясатын талдау
Маркетингтің жалпы сипаттамасы