Жалпы психология
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Жалпы психология
Тақырыбы: «Түйсінудің физиологиялық негіздері»
Мазмұны
Кіріспе.............................................................................................................3
1 Түйсінудің физиологиялық ерекшеліктері.......................................................5
1.1 Түйсіктің физиологиялық негізі және түрлері..............................................5
1.2 Түйсіктердің дамуы және қасиеттері...........................................................16
2 Түйсік қажеттілігін сезінуін анықтау үшін
Қорытынды............................................................................................................21
Пайдаланған әдебиеттер тізімі............................................................................23
Кіріспе
Зерттеу көкейкестілігі. Білімді маман, зерделі азамат болып
Сондықтан да психологияның маңызын, құрылымын, пәнін тереңдеп
Дүниені танып білуге адам ең алдымен сыртқы
Ал түйсік деп отырғанымыз ақиқат дүниедегі заттар
Түйсік біздің санамызды сыртқы дүниемен байланыстырып отырады.
Сондықтанда осы курстық жұмысты таңдауымыздың бірден-бір себебеін
Зерттеу объектісі - қоршаған орта мен өз
Зерттеу пәні - түйсік туралы түсінік.
Зерттеу жұмыстың мақсаты – түйсінудің физиологиялық негіздері
Зерттеу жұмысының міндеттері:
1. Түйсік ұғымынын түсінігің айқындау.
2. Түйсіктің жалпы сипаттамасы мен заңдылықтарын
3. Түйсіктің түрлері туралы жалпы сипаттама
4. Түйсіктердің дамуы қалай жүзеге асырылатынын
Осы міндеттерді орындағанда ғана біз осы курсык
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан
Түйсінудің физиологиялык ерекшеліктері
1.1 Түйсіктің физиологиялық негізі және оның түрлері
Түйсіктер адамға қоршаған орта мен өз тәнінің
Бұл көзқарасты кезінде философ-идеалистер (Д.Беркли, Д.Юм, Э.Мах)
Субъективті идеализм теориясы адамның сыртқы дүниені объективті
Әртүрлі сезім органдары қызметінің жоғарғы дәрежеде жіктелуі,
Сыртқы дүниенің түрлі жақтары адамның миына әсер
Сыртқы дүниедегі заттар мен қүбылыстар адамға әсер
Түйсік біздің санамызды сыртқы дүниемен байланыстырып отырады.
Қоршаған орта мен өз тәніміз жөніндегі біліктердің
Көптеген байқаулардың көрсеткеніндей, ерте балалык шақта кереңдік
Түйсіктің физиологиялык механизмі
1. Сыртқы энергияны жүйке процесіне қосушы
2. Қозуды орталық жүйке бөлігіне жеткізуші
3. Шеткі бөліктен жеткен жүйке импульстарын
Анализаторлардың ми қабығы аймағында нақты рецептор жасушаларына
Түйсіктер сезім мүшелерімізге байланысты көру, есту, иіс,
Тітіркендіргіштерді қабылдайтын мүшелерді рецептор дейді. Рецепторлардың негізгі
Тері түйсіктері дененің бетіне, терінің және ауыз
Тері түйсіктерінің адамға тән белгісі бар. Бү
Жоғарыда аталған температура түйсіктері адаптация процесінде айқын
Ауыруды сезіну түйсіктері. Дененің ауырған жерін түйсінетін
Иіс пен дәм айыру түйсіктері адамның дүниені
Есту түйсіктері адамның дүниені тану процесінде, оның
Құлақ дыбыстың жоғарылығынан түрліше түйсінетіндіктен, оның объективтік
Егер бір дәрежелі дыбыс жеке-жеке дыбыстарға теңелмесе,
Құлақ үш бөлімнен түрады: сыртқы, ортаңғы, ішкі
Көру түйсіктері де дүниені тану процесінде маңызды
Дүниеде жеті түрлі негізгі түс бар, олар:
Түрлі сапалы түстерді бір-бірінен ажыратуды түстің түрі,
1) әрбір хроматикалық түсті өзіне лайықты
2) қосымша екі түсті қосса, онда осы
3) бір-біріне ұқсас екі жүп түсті
Хроматикалық контраст заңы бойынша хроматикалық фонда түрған
Органикалық түйсіктерге ашығу мен шөлдеу, тою мен
Органикалық түйсіктері органикалық қажеттілікті сәулелен-діретіндіктен және олардың
Мысалы, адамның қарны ашқан, шөлдеген, сусын қанған
Дене, яғни проприорецептор түйсіктері адамның бүкіл денесінің,
1) кинестетикалық, яғни боршалар мен буындарда туындайтын
2) дененің тепе-теңдігі түйсігі.
Кинестетикалық түйсіктері, яғни буындардағы рецепторлардан тарайтын қозулар
Адаптация - сезгіштің табалдырықтар төмендеп немесе жоғарылағанда
1.2 Түйсіктердің дамуы және қасиеттері
Жаңа туған балада түйсіктердің барлық түрлерін байқауға
Тері түйсігі баланың туысынан-ақ қалыпты әрекет етуге
Түйсіктердің күрделі түрлері (есту, көру) 2-3 айдан
Жаңа туған бала күшті дыбыстарды да ажырата
Түйсіктердің әрқандай түрі өздерінің жеке ерекшеліктерімен ғана
Түйсік сапасы - нақты түйсік түрінің оны
Түйсік қарқыны - түйсіктің сандық сипатын білдіре
Түйсік ұзақтығы - түйсіктің уақыт аралығына байланысты
Түйсіктер үшін тітіркендіргіштің кеңістік мекендігі де тән
Әсер етуші заттардың, қүбылыстардың барлығы бізге белгілі
Түйсіктердің төменгі және жоғарғы табалдырықтарынан басқа тағы
1) тітіркендіргіштердің физикалық сипаттамасы, яғни түйсікті
2) түйсіктер пайда болатын сезім мүшелерінің сипаттамасы[19]
2 Түйсік қажеттілігін сезінуін анықтау үшін диагностикалық
Нұсқау. Сіздердің назарыңызға
1. а) Мен саяхат жасауларды талап
б) Мен бір орында жұмыс істеуді жоғары
2. а) Мені таза,салқындау күн сергітеді
б) Салқын күні үйге жеткенше асыңасын
3. а) Маған барлық дене иістері ұнамайды
б) Маған дене иістері үнайды
4. а) Маған таныстарым
б) Маған бейтаныс адам ықпал жасаса мен
5. а) Мен сенімді
б) Мен біздің тарихымыз белгісіз, күңгірт күндерде
6. а) Мен қандайда бір жылдамдықпен жүретін
б) Кейде мен көлікпен өте тез жүргенді
7. а) Егер де мен сатушы
б) Егерде мен сатушы немесе сауда фирмасының
8. а) Мен адамдармен айтысқанды жек
б) Менің үлкен ынталандыруға жол беретіндігіме
9. а)Адамдардың көпшілігі сақтандыруға ақшаларын шығын қылады
б) Сақтандыру-бұл әр адамның өзіне ерік беруі.
10. а) Мен көз байлағанды
б) Мен көз байлағанды жасап көруші едім
12. а) Мен салқын суға ақырындап кіріп,бойымды
б) Мен теңізде немесе суық бассейнде жүзгенді
1З. а) Көпшілік әндердің маған заманға сай,ретсіздігі
б) Мен жаңа және ерекше түрдегі әндерді
14. а) Ең жаман әлеуметтік кемшілік -дөрекілік,тәрбиесіздік
б) Ең жаман әлеуметтік кемшілік –сараңдық
15. а) Мен сезімге
б) Мен байыпты адамдарды жоғары бағалаймын
16. а) Адамдарда
б) Маған мотоцикл жүргізген үнайды
Өңдеу және түсіндіру
Алынған жауаптар кілтпен қатысты болады:
1.A
2.А
З.Б
4.Б
Кілтімен сәйкес келген әр жауап бір балл
Алынған балдар қосылады.Түйсік қажеттіліктер деңгейі және сомма
Жоғарғы деңгейдегі түйсік
6-10 балл - орта деңгейдегі қажеттілік. Өмірге
Төменгі деңгей (0-5 балл) жаңадан алған әсерлерін
Өмірде болатын жағдайларға бір қалыпты және тәртіптілік
Зерттеу жұмысының қорытындысы
Мен практика барысында түйсік қажеттілігін сезінуін анықтау
Қорытынды
Осы курстық жұмысымды қорытындылай келе, түйсік біздің
Сонымен, түйсік - дүние жайындағы біздің барша
Сондықтан да психологияның маңызын, қүрылымын, пәнін тереңдеп
Дүниені танып білуге адам ең алдымен сыртқы
Ал түйсік деп отырғанымыз ақиқат дүниедегі заттар
Түйсік дегеніміз - заттар сезім мүшелеріне тікелей
Адам жат тілдегі сөзді тыңдап отырып, сөздің
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1 Жарықбаев Қ.Б. Жалпы психология.-
2 Алдамұратов Ә . Жалпы психология. -
3 Бап-Баба С.Б. Жалпы психология. Алматы: Заң
4 Бап-Баба С.Б. Жантану негіздері. Алматы: Заң
5 Белолоус В.В. Темперамент и деятельность.-
6 Мерлин B.C. Очерк интегрального
7 Мерлин B.C. Очерк теории темперамента. -
8 Русалов В.М.
9 Стрелян Я. Роль темперамента в
10 Гиппенрейтер Ю.Б. Введение в общую
11 Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии.
12 Русалов В.М. Биологические свойства индивидуально-психических
13 Левитов Н.П. Психология характера. -
14 Немов Р.С. Психология. -
15 Краткий психологический словарь / Сост. Л.А.
16 Крутецкий В.А. Психология. - М,
17 Общая психология / под ред.
18 Общая психология / под ред.
19 Немов Р.С. Психология. СС в
20 Петровский А.В. Введение в психологию. -
21 Психологический словарь. - М., 1990.
22 Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. -
3
Жалпы психология
АДАМНЫҢ ТАРИХИ ДАМУЫНДАҒЫ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТОРЛАР
Қазіргі замандағы психологияның даму жолдары
Психологияның даму тарихы
Психологияның ғылымдар жүйесіндегі орны
Тәрбие мен оқыту жүйесінің дамуындағы психология. ролі және орны
Психология пәні, мақсаты, міндеттері мен әдістері Психология пәні, міндеттері мен әдістері
Қытай психологиясы тарихының архитектурасы
Жалпы психологияның мән-мағынасы және оның барша ғылымдар жүйесіндегі орны
Қазіргі заман психологиясы және міндеттері