Әлеуметтану ғылымы
ЖОСПАР
КІРІСПЕ……………………………………………………………………………
І. Әлеуметтану ғылымы............................
ІІ. Тарихи әлеуметтану
2.1 ХІХ ғасырдың екінші жартысы
2.2 Әлеуметтану дамуындағы классикалық
III. Әлеуметтану ғылымы жөнінде ғалымдардың ой-пікірлері
ҚОРЫТЫНДЫ..............................
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.........................
КІРІСПЕ
Социология (XIX г-дын, 30-40 ж-да қалыптасқан) біршама жас ғылым
Алайда, социологияның кеш пайда болуы оған дейін қоғам және
Ежелгі Үндістанда әлеуметгік ойлар буддизм мен джайнизм мектептерінің социологиялык
Әлеуметтік теорияның біршама айқын элементтсрі ежелгі Грецияда қалыптаса бастады.
Социологияның дербес ғылым ретінде пайда болып қалыптасуы батыста француз
І. Әлеуметтану ғылымы
Әлеуметтік фактыларды ғылыми бақылау мен топтастырып жіктеудің алғашқы әрекетгері
"Әлеуметтану" сөзін тұнғыш рет Огюст Конт өзінің "Позитивтік философия
Әлеуметтанудың құрылымы мен білім деңгейлері - бұл мәселе жөніндегі
Бұрынғы КСРО-да әлеумет тануды тарихи материализммен шатастырып келді. Бұл
ІІ.Тарихи әлеуметтану
2.1 ХІХ ғасырдың екінші жартысы
Бәрімізге мәлім ,
Осындай ауыр жағдайлардың
Қазақ халқы
Шоқан Уәлихановтың әлеуметтік
Ш . Уәлихановтың қоғамдық-әлеуметтік және
Ш. Уалиханов 1864-ші жылы
Міне , осыдан кейін: «В наше
Ыбырай Алтынсарин Шоқан
Ш . Уәлиханов ХІХ
Әлеуметтану мәселелері туралы
Қазақ халқының ұлы
Абай әлеумттанудан арнаулы
Абай дүниенің объективтілік заңдылығын
Сөйтіп , ХІХ ғасырдың екінші
Әлеуметтанудың пайда болуының алғашқы
Қандай да бір ғылым
Бұл шарттардың да әлеуметтану
Әлеуметтану қалай пайда
Бұл сұрақтарға бірден
Әлеуметтану қалай пайда
«Науковедение» кітабы бойынша , әлеуметтану
Өзінің даму кезеніңде
1- кезең . Әлеметтану ХІХ ғасырдың
2 –кезең. Қолданбалы әлеуметтану ХХ
3 –кезең. ХХ ғасырдың 60-90- жылдарын
4.-кезең. Бүгінгі таңда әлеуметтану әлемдік
2.2. Әлеуметтану дамуындағы классикалық
Әлеуметтану ХІХ ғасырдың 30-40-жылдары
Бірінші , яғни теологиялық
О . Конттың әлеуметтану
1) Қоғамды биологиялық
2) Әлеуметтік эволюция идеясы ;
О . Конт пен Г .Спенсердің
К.Маркс бірінші болып немістің
Әлеуметтанудың классикалық негізін
Э. Дюркгеймнің әлеуметтік теориясының
Макс Вебер (1864-1920 ж.ж)
III. Әлеуметтану ғылымы жөнінде ғалымдардың ой-пікірлері
Пьер Бурьде
П.Бурдье – 60-жылдардағы француз ойшылы. Шығармашылық жолының бастапқы кезеңіндегі
Бурдьенің пікірінше, әлеуметтану бір адамның бойында биологиялық жеке тұлға
Әлеуметтік кеңістік құрылымы жайлы зерттеген Пьер Бурдьенің Париждің кеңістігі
Әлеуметтік кеңістік – абстрактілі кеңістік. Ол көптеген кеңістік асты
П.Бурдье практикалық мән кітабында «теоретикалық ақылға сын» және «құрылым,
Парето Вильфредо
Парето Вильфредо — италиян әлеуметтанушысы, экономист. Ол өзінің әлеуметтанулық
Дюркгейм Эмиль
Дюркгейм Эмиль (1858–1917) – француз ойшылы, кәсіби
Эмиль Дюргеймнің (1858-1917)- француз социялогы, сологияны ғылым, мамандық
1896 жылы Дюркгейм социялогия тарихында елеулі оқиға болған жаңа
Журнал қызметкері кәбіне оның бас редакторының идеяларына негізделген күшті
1902 жылы Дюркгейм атақты Сорбоннаға шақырылады.Нәтижесінде оның әллеуметтік бойынша
Көзі тірісінде Дюркгейм Төрт кітап шығарды:”Қоғамдық еңбек белісі туралы”
Дюркгейм өзінің әлеуметтік көзқарастар жүйесін құрған теориялық-методологиялық база “социологизм”
Социологиялық әдіс ережелерінде Дюркгейм қоғамның психологиялық фактілерге сәйкес келмейтін
Социологизмнің онтологиялық жағы, әлеуметтік шындықтың басқа да- физикалық
Осыдан келіп “әлеуметтік факт теориясы” шығады. Әлеуметтік шындықтың мазмұнын,
Дюркгейм өз еңбектерінде барлық әлеуметтік институттардын функционалдық себептілігі туралы
Иммануил Морис Валлерстайн
Иммануил Морис Валлерстайн (1930) – ағылшын ойшылы, әлемдік-жүйелік талдаудың
Колумбия университеті (1958–1971), Мак-Гила университеті (1971–1976), Бингемтон (1976–1999) және
Валлерстайн 1960 жылдардан бастап әлеуметтік-эконмикалық даму теорияларымен айналысты.
И.Валлерстайнның басты еңбегі – көп томды «Қазіргі заманғы
Валлерстайн енгізген негізгі ұғым әлем-экономика – саудаға негізделген халықаралық
Валлерстайн өзінің жүйелік сараптау әлемі тоериясында әлемдік капиталистік экономиканың
1. Капиталдың үздіксіз жинақталуы – оның қозғаушы күші.
2. Капиталдың жинақталуы орталық-периферия сызығы бойынша бөлінуге сәйкес кеңістікте
3. Жартылай периферия құрылымды түрде өмір сүреді.
4. Ақысы төленбеген еңбек әлемдік капиталистік экономика өмірінде үлкен
5. Капиталистік әлем-жүйе халықаралық жүйемен қарым-қатынаста болады.
6. Қазіргі әлемдік экономиканың қайнар көзі XVI-шы ғасырда жатыр.
7. Географиялық жағынан ол Еуропада басталып, кейін бүкіл әлемге
8. Дербес мемлекеттер гегемондар болады.
9. Мемлекеттер, этникалық топтар мен шаруашылықтар ұдайы пайда болып,
10. Жүйені бір мезгілде күйзелтетін және қолдап отыратын
11. Нәсілшілдік пен сексизм іргелі, ұйымдастырушы және тәртіпке
12. Әлем-жүйе өмірі орта мерзімді тізбекті ырғақпен, сондай-ақ
13. Жаһандану сараптамасының ең маңызды қағидалары ретінде Валлерстайн мыналарды
14. Жаһандану процесі модернизациямен қатар жүреді. Оған мемлекеттер арасындағы
15. Жаһандануға планетада бар барлық жеке дара байланыстардың жүйелі
16. Кеңістік тарылып, уақыттық айырмашылық азайды. Жаһандандық өзгерістерге кеңістіктің
17. Планетаны мекендеушілер әлемге біртұтас нәрсе ретінде қаралды.
18. Планетаны мекендеушілер әлемге біртұтас нәрсе ретінде қарады.
19. Әмбебаптылықпен саяси бейтараптық ендігі жерде ескірді.
20. Тәуекел мен сенім жаһандық деңгейде кеңейді.
Карл Рэймонд Поппер
Карл Рэймонд Поппер (Popper, Karl Raimund) (1902–1994), австриядан шыққан
Карл Маркс
Маркс Карл (1818—1883) — немістің әлеуметтік ойшылы, саяси, экономикалық,
Гиддингс Франклин Генри
Гиддингс Франклин Генри (1855-1931) – америка әлеуметтанушысы АҚШ
Гиддингс психологиялық негіздеме арқылы жалпыны қамтитын әлеуметтанулық жүйе құруға
Гиддингс әлеуметтану «нақты, бейнелейтін, тарихи, түсіндірмелі» ғылым деп,
Гиддингстің пайымынша, қоғам «ерікті процесстер» және «саналы таңдау ретіндегі
Әлеуметтік құрылымның тұжырымдамасында Гидденс үш топты («өмірлік топтар», «жеке
Спенсер Герберт
Спенсер Герберт (27.4.1820, Дерби, — 8.12.1903, Брайтон), ағылшын
1820 жылы Англияның Дерби деген шағын қаласында мектеп мұғалімінің
Спенсер өз өмірінің көп бөлігін түрлі академиялық және ресми
Спенсердің басты еңбегі – «Синтетикалық философия» жүйесінің он томы,
Спенсерді позивитизмнің негізін қалаушылардың бірі деп есептейді. Оның өмірі
Спенсердің барлық социологиялық ой-тұжырымдары өзі бұрын жасаған, Дарвиндікінен тәуелсіз
ОГЮСТ КОНТ
ОГЮСТ КОНТ (1798 − 1857) − француз философы,
Конттың философиялық эволюциясы кезеңдерін, адамзат бірлігі туралы тезисті түсіндіретін
Бірінші кезең (1820-1826) – мынадай кішігірім жұмыстарды жазу кезеңі:
Екінші кезеңді «Позитивтік философия курсы» дәрістері (жеке томдармен 1830
Бірінші кезеңдегі өзінің «Опускулдарында» («Позитивтік саясат жүйесінің» 4-і томының
Үш күйлер заңына сәйкес, адам ақылы бірінің артынан бірі
Теологиялық фазадан метафизикалыққа, ал кейін поитвтікке ауысу әр түрлі
Басқаша айтқанда, позитивтік ойлау, биологияға қарағанда, матесатикада, физикада, химияда
Үш күйлер заңын ғылымдар жіктемесіне үйлестірудің мақсаты математкада, астрономияда,
Конт философиясында үш үлкен мәселе қойылады.
Біріншісі – Батыс Еуропа елдеріне тән индустриалды қоғам −
Басқаша айтқанда, оның жолының үш негізгі кезеңдеріне сай, Огюст
1. Қалыптасу үрдісінде тұрған Батыс қоғамы үлгі тұтарлық, онымен
2. Адамзат тарихы − бұл позитивтік ойлау қалыптасуы түріндегі
3. Адамзат тарихы − бұл адам табиғатының гүлденуі және
Бұл үш өзара байланысты мәселелерді Конт солай немесе басқаша
Конт өзінің индустриалдық қоғам теориясын, не либералды экономистерге, не
Социология деп аталатын, жаңа ғылымды өзінің түсінуін Конт «Позитивтік
Конт Монтескьенің көрнекті жетістігі деп тарихи және қоғамдық құбылыстардағы
СЕН─СИМОН
Сен-Симон Анри (1760–1825), граф, француз ойшылы, әлеуметтанушы, әлеуметтанушы
Сен−Симонның пайымдауынша, қоғам өзінің прогресивті дамуында әскери түрден өнеркәсіптік
Сен−Симон дүниетанымында социалистік және әлеуметтанушылық нысанының бір мезгілде қалыптасуын
К.А. де Сен−Симонның мектебінде «әлеуметтік қозғалыс», «социализм» және «әлеуметтану»
Өмірінің соңғы жылдары өзінің пікірлестерімен бірге – «Производитель»
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде, О. Конттың социологиялық концепциясында басты екі идея
ХІХ ғасырдың ағылшын ғалым-философы Г.Спенсер социологияның қалыптасып дамуында маңызды
Социологиялық ой дүниесінде Аристотельдің де алатын орны ерекше. Аристотель
Дәлме-дәл айтсақ, социологизм дербес жалпы социологиялық теория ретінде әлеуметтік
Осылайша,социялогияны өзге ғылымдардан ерекшелейтін, сондай-ақ өзінің жеке зерттеу пәні
Әлеуметтану ғылымы
Теориялық және қолданбалы әлеуметтану.
Әлеуметтану ғылымы жайлы
Әлеуметтанудың объектісі мен пәні
Әлеуметтану және әлеуметтік философия
Әлеуметтанудың тарихи даму кезеңдерін кесте бойынша жүйелеу
Әлеуметтанудың әдісі
Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі
Әлеуметтану ғылымы туралы ақпарат
Социология ғылымы туралы жалпы түсінік беру