Экономика предприятия
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
I. НЕГІЗГІ ҚОРЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ 3
1.1 Негізгі капиталдың мәні, оның құрамы
1.2 Негізгі қорларды бағалау әдістері 4
1.3 Негізгі қорлардың тозуы және амортизациясы
ҚОРЫТЫНДЫ 10
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 11
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде Қазақстан экономикасы күрделі нарықтық
Бұл өтпелі кезінде негізгі қорларды пайдалану
Өндіріс процессіндегі негізгі қорлардың әрбір бөлшегі
Осы мәселені таңдау баысында ең бастысы
I. НЕГІЗГІ ҚОРЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
1.1 Негізгі капиталдың мәні, оның құрамы
Еңбек құралдары (машина, құрал жабдық, ғимарат,
Негізгі қорлар бұл материалдық құндылықтың ұзақ
Қолданылып жүрген топтастыруға сай негізгі қорлардың
Өнеркәсіптің негізгі өндірістік қорлары бұл өзінің
Натуралды заттық құрама принципінде негізгі қорлар
Негізгі өндірістік қорлардың құнында жабдықтар үлесі
Негізгі қорлардың құрылымы динамикасы өте инерционды
Қазіргі Қазақстан өндірісіндегі негізгі қорлардың құрылымы
Негізгі өндірістік қорлар құрылымына әсер ететін
Бірінші фактор әсері ғимарат құнында және
Негізгі өндірістік қорлардың құрылым элементтердің жұмыс
құрал жабдықтардың сапалығын арттыру және модернизациялау;
машиналар және станоктардың үлестік құнын жоғарлату;
бос алаңдарда қосымша құралдар орнату;
құрылыс проектердің дұрыс құрылуы;
артық және бос құралдарды ликвидациялау.
1.2 Негізгі қорларды бағалау әдістері
Негізгі қорларды есептеу және жоспарлау натуралды
Натуралды бағалау кезінде машиналар саны, олардың
Ал ақшалай есебі кезінде негізгі қорлар
Өндіріс процесіне ұзақ қатысуымен және сатылы
Негізгі қорларды толық бастапқы құн бойынша
Қайта құру құны негізгі қорлардың ағымдағы
Негізгі қорлардың қалдық құны бастапқы немесе
Баланстық құн бойынша бухгалтерлік мәліметтерге қозғалысы
Негізгі қорларды қайта бағалау әдістері. Негізгі
Индекстік әдіс кезінде қайта бағалау объекттің
Мүліктік бағалауды өткізетін ұйымдар. Экономиканың нарықтық
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде арнайы эксперт
Халықаралық стандарттары бойынша объекттердің нарықтық құны
1.3 Негізгі қорлардың тозуы және амортизациясы
Негізгі қорлардың кез келген объектілері табиғи
Табиғи тозу түсінігінің астында негізгі қорлардың
Табиғи тозу негізгі қорлардың бірдей элементтерінде
Негізгі қорлардың табиғи тозуы нақты қызмет
Сапалық тозуы бұл машиналар мен жабдықтардың
Сондықтан, негізгі қорларды әсіресе, олардың активтік
Нарықтық қатынастарға өтпелі кезеңінде негізгі қорларды
Сонымен, амортизация бұл шығарылатын өнімге негізгі
Нарықтық қатынастар жағдайында амортизациялық аударымның мөлшері
Екінші жағынан, амортизациялық аударымның кемітілген үлесі
Амортизациялық аударымды өтелім мөлшеріне және өзінің
Амортизациялық аударымның мөлшері олардың қызмет мерзімін
Осыған байланысты амортизацияның мөлшері мына төмендегі
М А =
Мұнда :
МА – негізгі қорлардың жыл ішіндегі
Қбқ – негізгі қорлардың бастапқы құны,
Қж – жойылу құны,
Мқ – негізгі қорлардың қызмет мерзімі.[1,66б]
Негізгі қорлардың толық құнын қалпына келтіретін
Аа = Ма х Қ
Мұнда:
Аа -амортизационды аударымдар
Ма -амортизация мөлшері
Қ -негізгі қорлардың орташа жылдық
Амортизация мөлшері негізгі қорлардың құнын өтеудегі
Негізгі қорлардың төзімділігі;
Сапалық тозу;
Техникамен қайта жарақтандырудағы келешекке арналған жоспар;
Жабдықтау балансы;
Жаңғырту және күрделі мүмкіндігі.[2,96б]
Кәсіпорын негізгі қорлар жөнінде пайдаланатын есептеу
Амортизациялық аударымдар практикада екі әдіспен есептеледі:
Пропорционалды әдіс өзінің қызмет ету
амортизациондық аударымдар негізгі қорлардың бастапқы құны
Негізгі қорларды амортизацияның бірдей нормасына ие
Негізгі қорлардың топ бойынша орташа жылдық
Амортизация сомасын норманың қорлардың орташа балансталған
Негізгі қорлардың орташа жылдық құны келесі
Св= С+ Сс
12
Мұнда:
С - негізгі қорлардың период
Сс - негізгі қорлардың жоспарлы
Св - есеп беру уақытындағы
С выб - есеп беру уақытындағы
К - есеп беру уақытындағы
Бұл әдістің артықшылықтары: амортизациялық қорға түсетін
Басқа пропорционалдық әдістер еңбек құралдардың бөлек
Пропорционалдық әдістердің кемшіліктері: олар әрқашанда
Негізгі қорлардың тездетілген әдістердің қолдануына сәйкес
Бірінші әдіс кезінде негізгі капиталдың амортизациондық
Тұрақты пайыз әдісінің мәні амортизация мөлшері
Мысалы: Тұрақты пайыз әдісі бойынша есептелетін
Іс әрекеттегі еңбек құралдардың құны бастапқы
Кумулятивті әдіс немесе сандар сомасы құрамында
Мысалы:Кесте 1.1
Кесте 1.1
Қызмет ету жылдары Кері тәртіпте жазылған
жылдар Амортизация нормасы
1 6 6/21
2 5 5/21
3 4 4/21
4 3 3/21
5 2 2/21
6 1 1/21
6 жыл 21 бөлік 21/21
Кумулятивті әдіс амортизациондық еңбек құралдар құндарының
ҚОРЫТЫНДЫ
Жалпы айтқандардың барлығын қорыта келгенде мынадай
Өндірістік үдеріске қатысу дәрежесіне қарай негізгі
Пайдалану үдерісінде негізгі өндірістік қорлар табиғи
Негізгі қорлардың тозу ысырабын азайту оларды
Бұл көрсеткіштерді жақсарту ғылыми техникалық прогресс,
Жүргізген зерттеулерімізді талдай отырып, кәсіпорынның тиімді
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Мейірбеков А. Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын
Экономика предприятия: Учебное пособие// под ред.
Экономика предприятия: Учебное пособие// под ред.
Қаржы Қаражат №
В. Дзекунов. Обследование развития инновационной деятельности
Калдыбаев О., Темирбаев А. Экономика предприятия:
Ковалев В.В., Волкова О.Н. Анализ хозяйственной
Экономика// под ред. Булатова А. –
Экономика предприятия: Учебное пособие // под
11
Лекциялық кешені «Кәсіпорын экономикасы» пәні бойынша
Любакс тігін өндірісінің еңбекақы жүйесін талдау
Кәсіпорынның экономикалық стратегиясының үлгісі
«Өндірістік экономика және менеджмент» пәні бойынша дәрістер жинағы
Ұйымның қаржылық тұрақтылығы: бағалау және басқару
Мұнай және газ өңдеудің өзіндік құны
Кәсіпорынның негізгі өндірістік қорлары - еңбек құралдарының құндық көрінісі
Кіші кәсіпкерлікті басқарудың тиімділігі
Кәсіпорынның амортизациялық саясатының қалыптасуының негіздері
Нарық жағдайындағы кәсіпорындағы жоспарлаудың рөлі