Экологиялық қылмыстар мен экологиялық құқық бұзушылықтарды бірлесіп
МАЗМҰНЫ
Кiрiспе 1
I Бөлiм Прокуратура органдарының экологиялық қызметiнiң құқықтық реттелуi,
1.1 Прокуратура органдарының экологиялық қызметiн құқықтық реттеудiң жалпы
1.2 Прокуратура органдары экологиялық қызметiн құқықтық реттеуддiң әдiстерi
Кiрiспе
Қазақстан республикасының 1991ж тәуелсiз ел болғаннан кейiн, жас
Жоғарда айтылған заңсыз аң аулау тек қана экология
Су жануарлырын заңсыз аулауда ұйымдасқан қылмыстың негiгi
Күрделi мәселе болып отырған жағдай ол Қазақстан Республикасы
Осының бәрi табиғат қорғау органдарының өзара келiсiп жұмыс
Экологиялық қылмыстар белгiлi себептер бойынша, прокуратура органдармен жалпы
Осының бәрi құқық қорғау органдырының экологиялық қызметiнiң нормативтiк-құқықтық
I Бөлiм Прокуратура органдарының экологиялық қызметiнiң құқықтық реттелуi,
1.1 Прокуратура органдарының экологиялық қызметiн құқықтық реттеудiң жалпы
Прокуратура органдарынң экологиялық қызметiн құқықтық реттеу мәселесiне тоқталар
«Құқық қорғау органдары- А.А.Шнитковский көзқарасы бойынша заңмен белгiленген
Н.А. Бекбергеновтың айтуынша: «Құқық қорғау органдарын келесiдей түсiнемiз,
Сонымен, құқық қорғау органдарын сипаттайтын негiзгi болып ол-құқық
К.Ф. Гудценко және М.Аковальев оларға бiрiншi кезекте «сот
А.Н. Бекбергенов көзқарасы бойынша, құқық қорғау органданына конститутциялық
А.А. Шнитовский өз кездерiнде құқық қорғау органдарына, полиция
Сонымен, құқық қорғау органдарының бiздiң ойымызша прокуратура органдарын,
Осы органдар тiзбегiнен экологиялық функцияны прокуратура, ҰҚК, кеден
С.С.Алексеев құқықтық реттеудiң жүзеге асуын құқықтық құралдар жүйесi
В.М.Корельскии және В.Д.Перевалов көзқарастарына жүгiнсек «құқықтық реттеу дегенiмiз
Құықтық реттеудiң ерекшелiктерi келесiдей болып келедi:
1.Құқықтық реттеу жалпыға мiндеттi нормалары арқылы жүзеге асады,
2.Құқықтық реттеу әрқашанда мемлекеттiк мәжбүрлеу күшiне сүйенедi.
3.Құқықтық реттеу барлық заңмен құралдар жиынтығын қамтитын белгiлi
Құқықтық органдардың эхологиялық қызметiн құқықтық реттеу түсiнiгiн толық
Экологиялық функция анықтамасы Б.А.Мұхаметжановпен берiлген-дi: «Мемлекеттiң экологиялық функцмясы
«Қоғамның экологиялық қауiпсiздiгiн мемлекет қызметiмен қаматамасыз етуге байланысты
Яғни, сот органдарының, ҰҚҚ прокуратура және кеден комитетiнiң
Сонымен, құқық қорғау органдарының экологиялық қызметi-ол сот, прокуратура,
Құқық қорғау органдарының экологиялық қызметының жүзеге асырудағы көмекшiлiк
Құқық қорғау органдары экологиялық қызметiнiң құқықтық негiзiн құрайды.
Қазақстан Республикасы Конститутциясы прокуратура органдарының қызматiмен ұйымдастырылуының негiзгi
Қ.Р-ның конститутциясының 63-бабы прокуратура органдарының басты мақсаты анықталған-
Прокуратура кез-келген заңдылық бұзушылықты анықтау және жою жөндеу
Қ.Р-ның пркуратурасы қызметiнiң ұйымдастырылуы мен тәртiбi және прокуратураның
Прокуратура туралы заңы прокуратура органдары жүйесiнде мамандындырылған прокуратара
Тиiстi прокуратуралардың қалыптасу негiзi ретiнде ҚазССР Жоғарғы Кеңесi
Алғашқылардың бiрi болып Шығыс Қазақстандық, Жамбыл, Қызылорда Семей
16 сәуiр 1992 ж. Бас прокуратурор мен «табиғат
Жезқазған және Алматы облысы территорияларында қадағалауды жүзеге асыра
Бүгiнгi күнге дейiн Қ.Р-да 14 табиғат қорғау пркуратуралары
Үлгi Ережеге сәйкес ауданаралық табиғат қорғау пркуратураларына бекiтiлген
Табиғат қорғау прокуратуралары өз қызметiнде Қ.Р заң
Ауданаралық табиғат қорғау прокуратуралары өздерiне жүктелген мiндеттерге сәйкес
1) заңды және жеке тұлғалар тарапына табиғат қорғау
Қоршаған орта заңдарының орындалуына тадиғат қорғау пркуратуралвары қадағалау
Ауданарылық табиғат қорғау пркуратурасын Қ.Р Бас прокурормен бес
Прокурор орынбасарлар, аға көмекшiлерiмен көмекшiлердi қызметке алуға құқықты
Жоғарыда ацтылғман ережеде табиғат қорғау прокуратура қызметкерлерiнiң
Табиғат қорғау прокуратуралары табиғат қорау iсiне айтарлықтай үлес
Өкiнiшке орай 11 ақпан 1999ж №5
1.2 Прокуратура органдары экологиялық қызметiн құқықтық реттеуддiң әдiстерi
Құқыққорғау органдарының экологиялық қызметiн тереңiрек зерттеуде құқыққорғау органдарының
Заң әдебиеттерде құқықтық реттеу әдiсi түсiнiгiмен құрылысына арналған
Көптеген авторлар көзқарастары құқықтық реттену әдiсi дегенiмiз ол
Құқық реттеу әдiсi ерекшелiгi жайлы сөз қозғалғанда оның
Жалпы немесе құқық әдiсiн толлллығымен алғанда,- ол қоғамдық
Салалық әдiс- ол қоғамдық қатынастарға салалық құықтық әсер
Әр құқықтық институт өзге институттарда қайталанбайтын қатынастарға қарай
Мысалға: экологиялық, құқық инстиуттары әртүрлi - «қоршаған ортаны
Бұл жерден бiрiншiде императивттiк нормалар басым орын алады,
Құқық қорғау органдары экологиялық қызметiнiң құқықтық реттеу әдiстерiн,
Өйткенi реттеу екi бөлек деңгейлерде жүзеге асады. Бiрiншiден
Бұл екi әлеуметтiк түрлердiң байланысы келесiден бейнеленедi: бiрiншiлерi
Экологиялық қызметтi құқықтттық реттеу әдiсi дегенiмiз,-ло құқық қорғау
Бұл жерде басым орынды басқару әдiстерi- суординация және
Экологиялық қызмет әдiстерi құқытық және құқықтық емес болуы
Құқыққорғау органдары экологиялық қызмiнде олармен экологиялық қызметтi құқықтық
Құқыққорғау органдары экологиялық қызметi әдiстерiмен тәсiлдерiн қараситырып өтейiк,
Прокуратура органдарын ұйымдастырумен қызметi принциптерiн Қ.Р.- «Прокуратурасы туралы»
Прокуратураның қандайда болмасын билiктен және лауазымды тұлғалар тәуелсiздiгi
Прокурорлық қадағалау актiлерiнiң барлық органдарға, ұйымдарға, лауазымды тұлғаларға
Тиiстi құқықтық құралдарға наразылық қаулы, ұйғарым өтiнiш, санаулы
Қоршаған ортаны қорғау саласында прокурорлық әсер ету (реагирование)
Наразылық мемлекеттiк органдар және лауазымдық тұлғалардың заңға қайшы
Наразылықты табиғат қорғау заңдылығының бұзылуы, орындалмауы заңы фактiсiн
Прокурор наразылығы тиiстi орган және лауазымды тұлғамен он
Мысалға 1997ж прокурор наразылығы бойынша Балқаш қаласы көпшiлiгi
Сонымен қатар Атырау облысы әкiмi шешiмiне 04.05.97 наразылық
Прокурорлар өз құзiретi шегiнде қоршаған ортаны қорғау саласында
Өкiм анықталған құқықбұзушылықтар бойышша жасалған тексерiс және бiрнеше
Өкiм лауазымды тұлғамен немесе органмен бiр ай мерзiм
2002 ж. Бас прокуратурамен жүргiзiлген тексерiс қортындысы негiзiнде
Тексерiс барысында анықталды, Экология және биоресурстар министрлiгi 2001
Өнiм де бас прокурормен келесi негiздер ұсынылады, заңға
Прокурор қаулысы заңның бұзылу сипатына қарай шығарылады. Ол
Жауаптылыққа тарту туралы қаулылар тексеру қортындылары бойынша шығарылады.
Нарықтық экономикаға өту жағдайында және қазiргi кездегi табиғаттың
2002 жылы прокуратура шағымдар бойынша сот тәртiбiмен 6723,2
а) экологиялық құқық бұзушылық обьектiлерiне қарсы шағымдар жалпы
б) бұзылған құқықтық азаматтық – құқықтық жолмен қорғау
в) заңға жауапкершiлiк сипаты бойынша шағымдар превентивтiк және
г) қоршаған ортаны құқықтық қорғау обьектiсi бойынша шағыслар
Автор өз тарапынан шағымдардың келесiндей саралануын ұсынды: а)
Шағым органы берудi прокуратуралардың құқықтары жүзеге асыру аясын
Өзiнiң экологиялық қызметiнде жариялылық принципiн жүзеге асыруда адам
Прокуроторлық экологиялық функциясы тавбиғат қорғау табиғат пайданланумен қоғамның
Бағыныштылыққа ведмоствалық сатыға меншiк нысанына қарамастан барлық жеке
Тиiстi қадағалау екi қырлы болып келедi. Бiрiншiден табиғат
Екiншiден өзге де заңды тұлғалар мен жеке тұлғалармен
Анықтама және алдын-ала тергеу, жедел iздестiру қызметi, әкiмшiлiк
Экологиялық заңнаманың бұзылуына байланысты қылмыстық азаматтық және шарушыфлық
Қоршаған ортаны қорғау заңнамасының бұзылуына қатысты ескерту, алдын-алу
Қажеттi жағдайларда экологиялық құқық бұзушыларға қатысты шағымдарды беру,
Экология қылмыстары бойынша қылмыстың iзге түсу тиiстi бағытта
Экологиялық қылмыстар немсесе экологиялық заңнама ережелерiнiң өзге де
Қоршаған орта саласында құқық бұзушыларды ескеру дегенiмiз табиғат
8. Экологиялық құық бұзушылықпен күрес шавралары экологиялық заңнаманы
Маслихат сессияларында баяндамалар оқу өзгеде бірлескен шараларды
Прокуратура органдары мен экономика және табиғи ресурстар министрлік
Тиісті бұйрықтар экология және табиғи ресурстар министрлігі тарапынан
Комплексті териториялық және ведмоствалы салық ынтымақтастықта прокуратура ролі
Комплексті териториялық өзара ынтымақтастықта жүзеге асыруда прокуратура кардинациялық
Қоршаған ортаны қорғау саласында прокуратура органдарының өзге құқық
1. Экологиялық қылмыстар мен экологиялық құқық бұзушылықтарды бірлесіп
2. Қоршаған орта жағдайы жайлы өзара ақпарата алмасу;
3. Экологиялық қылмыстарды ескерту бойынша өзара келісілген шараларды
4. Көрсетілген шаралардың орындалуының қорытындыларын ведмоствалық жиналыстарда талқылау;
5. Бір-біріне практикалық және методикалық көменк көрсету мақсатында
6. Прокураорлардың, тергеушілердің, ҚРІІМ қызметкерлерінің өзара оңды тәжірибе
Қажетті жағдайларда прокурорлар тексерілетін обеьтілерді тексеруге байланысты шыққанда
Құқық қорғау органдарының қызметкерлері оңды тәжірибесімен алмасу іскерлік
Құқық қорғау органдарының қоршаған ортаны қорғау салалары ұйымдастырушылық
Қадағалау – ол әртүрлі органдар мен тұлғалар әрекеттерінің
Айтып кететін жайт, қадағалау жай бақылау жүргізу емес.
Заңдардың орындалуына “бақылау” жасау тек сырттай қарау төтеншілік
Сонымен қоршаған ортаны қорғау саласында қадағалау дегенімізді қалай
Құқық қорғау органдарының экологиялық қызметін реттейтін нормативтік актілерге
Ленгвистикалық сөздікте тиісті термндерге толығымен жауап бермейді. Шынымен
Біздің ойымызша бақылау мен қадағалау түсініктерінің ұқсастығы келесідей
А.П. Асылбеков көзқарасы бойынша қадағалау мен бақылау туысқандық
М.С. Студенникина айтуынша, “бақылауға тән сипат, ол міндетті
Экологиялық бақылау мен прокурорлық қадағалау ара қатынасы мәселелерін
Прокурорлық қадағалау заңдармен өзге де құқықтық актілердің тура
Прокурорлық қадағалауды жүзеге асыруда қолданылатын әдістер экологиялық талқылауда
Экологиялық бақылауды жүргізуші органдар жүйесі күрделі әрі көп
Қадағалауды жүзеге асыратын прокуратура органдары заңды және жеке
Прокуратура органдары экологиялық бақылау органдарына олардың өз функцияларын
Жоғарыда аяқталған негіздерге сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы
Қадағалау өз алдына жеке және заңды тұлғалардың экологиялық
Қадағалау жүргізуге тиісті тұлғалардың жедел шаруашылық қызметіне араласпайды.
Қадағалау жүргізу кезінде тікелей әкімшілік тәртіптік шараларды қолдануды
Қадағалау белгісі бір бағыныштылық қызметтен шектелінеді және тәуелсіз
Көрсетілген ерекшеліктер қоршаған ортаны қорғау саласында құқық қорғау
Қоршаған ортаны қорғау саласында қадағалауды кейбір жағдайларда экологиялық
А) прокурорлық қадағалау,
Б) арнайы органдармен жүргізілетін қадағалау,
Прокуротуралық қадағалау бүкіл республика деңгейінде жүзеге асырылады- Қ.Р
Статистикалық мағлұматтарға жүргізілген анализге көз жүгіртсек алдынғы жылдарға
Тиісті ережелерде қоршаған ортаны қорғау саласында прокурорлық қағидалаудың
Прокурорлық қағидалау шектері, нормативтік актілер тобында бекітілген деңгейде
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы прокурорлық қадағалау келесідей бағыттарды
А) қоршаған ортаны қорғау мен нысаналы табиғат пайдалану
Б) ІІ органдары мен табиғат қорғау прокуратурасымен қозғалған
Прокуратура органдарының экологиялық қадағалауы екі элементтен тұрады.
экологиялық заңның, өзгеде құқық үкімімен органдар әрекеттерінің заңға
қызмет барысында немесе қадағалау қортындысы бойынша біздегі заңда
Заңның қолдануына тексеріс, экологиялық құқықбузушылық пактісі бойынша прокуратура
- өкініштерде, арыздарда, хаттарда табиғат қорғау органдары құжаттарында
Жалпы айтқанда экологиялық заңнаманың қолданылуна жүргізілетін тексерісті шартты
тексерістер жоспарлы және жоспарсыз жүргізілуі.
күтпеген жерден табиғат обьектілерінің ластану жағдайынан бұрын алғанда
тексерулерді комплексті және мамандандырылған деп саралауға
Тексеріс жүргізуде прокурор құқықты.
- жүргізілетің тексеру сұрақтары бойынша азаматтармен лауазымды тұлғалардан
қадағалануға жататын органдар територияларына тиісті куәлікті көрсете отырып
қадағалауға жататын органдар басшылармен өзгеде
тексеріс жүргізумен қортынды шығару үшін мамандарды
1 Байдельдинов Д.Я.Экологическое законодательство Республики Казакстан- Алматы.1995, 65стр.
2 Шнитковский А.А. «Прововые основы организации и деятельности
1 Қазақстан Республикасы конститутциясы. А-2002 41бет
2 Қазақстан Республикасының «Прокуратура туралы» заңы Астана-2002 5-бет
1 Ведомости ВС Каз ССР. 1991г 28 стр.
2 Қазақстан Республикасы прокуратурасының бұйрықтары.2002ж
3 Собрание постановлений КазССР- 1991 49
1 Советы Казакстана. 1992 ақпан
1 Мухитдинов Н.Б Основы горного права А-19983ж 71
2 Витченко А.М Метод провового регулирования социаолистических общественных
1 Витченко А.М Метод провового регулирования социалистических общественных
2 Горшлев В.М. Указ. раб. 25 б.
1 Николаева Л.А. Надуар прокуратуры: проблемы теории и
2 Архивные материалы прокуратуры Р.К
Туякбаев Ж.А. Развитие прокуратуры Казахстана в период государственно-прововой
Справка об экологической обстановке г. Алматы и о
Руденко Н.В. Роль и место прокуратуры в охране
Горшоровский Н.К. админстративно-провие вопросы деятерности советской мнении в
Экологиялық бақылауды ұйымдастыру
ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ТЕТІГІН ЖЕТІЛДІРУ
Жедел іздестіру қызметін прокурорлық қадағалау
Прокуратура органдарының экологиялық қызметiнiң құқықтық реттелуi, түсiнiгi мен жалпы сипаттамасы
Қаржы полициясы органдары
Прокуратура органдарының экологиялық қызметiнiң құқықтық реттелуiнің жалпы сипаттамасы
Кедендік ережелердің бұзылуы туралы мәліметтер
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ПРОКУРОРЛЫҚ ҚАДАҒАЛАУ ОҚУ ПӘНІНІҢ МӘНІ МЕН ЖҮЙЕСІ
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтары үшін жауапкершілік түрлері
Прокурорлық қадағалау жайлы