Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы төлемақылардың экономикалық мәні
МАЗМҰНЫ
Кіріспе .....................................................................................................................3
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы төлемақылардың
экономикалық мәні ..........................................................................................5
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
ерекшеліктері мен түрлері ............................................................................7
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер төлемақыларды
2.1 Жер учаскелерiн пайдаланғандығы үшiн төлемақыны есептеу мен
тәртiбi................................................................................................................12
2.2 Жер бетiндегi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн
есептеу мен төлеу тәртiбi................................................................................13
2.3 Қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлемақыны есептеу мен
2.4 Жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақыны есептеу
тәртiбi...............................................................................................................15
2.5Орманды пайдаланғаны үшiн төлемақыны есептеу мен төлеу тәртiбi......
2.6 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төлемақыны
есептеу мен төлеу тәртiбi................................................................................18
2.7 Радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төлемақыны есептеу мен
тәртiбi................................................................................................................18
2.8 Кеме жүретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақыны
төлеу тәртiбi.....................................................................................................20
2.9Сыртқы (көрнекi) жарнаманы орналастыру үшiн төлемақыны есептеу мен
төлеу тәртiбi.....................................................................................................21
Қорытынды..........................................................................................................23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ...................................................................26
Кіріспе
Кез келген басқа экономикалық категория сияқты, мемлекеттiк бюджет
Экономикалық категория ретiнде мемлекеттiк бюджет қоғамдық өнiм құнының
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың қаржы
Салықтардың экономикалық мәнi олардың өзiнiң функциялары мен мiндеттерiн
Салықтармен бюджетке төленетін басқа да төлемдер қаржының бастапқы
Салықтар басқа да төлемдер мемлекетпен бiрге пайда болды
Мемлекетке түсетiн салық түсiмдерiнiң сипатты ерекшелiгi олардың сан
Салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен мазмұны олар атқаратын функцияда
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-шi бабында: заңды түрде белгiленген
I Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
1.1 Мемелекеттік бюджеттің қалыптасуындағы төлемақылардың экономикалық мәні
Мемлекеттiк бюджеттiң экономикалық мәнi сан алуан қаржы баланстарында
Мемлекеттiк бюджет экономикалық қатынастардың жиынтығы ретiнде объективтiк
Сөйтiп, мемлекеттiк бюджет ұдайы өндiрiстiң қажеттерiнен, мемлекеттiң табиғатынан
Экономика қазiргi жағдайында орталықтандырылған қаржы ресурстары мемлекетке қоғамдық
Сөйтiп, құндық бөлiнiстiң айырықша бөлiгi ретiнде (Мемлекеттiк бюджет(
Нақты, объективтi бөлiстiң қатынастардың формасы болғандықтан айырықша қоғамдық
Қоғамдық өнiмнiң тауар формасындағы қозғалысы мен тiкелей байланысы
Мемлекеттік бюджеттiң кiрiстерi (арнайы эканомикалық аймақтардың қаржы
Мемлекеттік бюджеттің кірісін құрайтын салықтар мен басқа да
Мемлекеттік бюджеттің кірісі
Салықтар:
Корпорациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Қосылған құнға салынатын салық
Акциздер
Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдерi
әлеуметтiк салық
Жер салығы
Көлiк құралдарына салынатын салық
Мүлiкке салынатын салық
Алымдар:
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алынатын алым
Жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiктiркегенi үшiн алынатын алым
Жылжымайтын мүлiкке құқықтарды және олармен жасалған мәмiлелердi мемлекеттiк
Радиоэлектрондық құралдарды және жиiлiгi жоғары құрылғыларды мемлекеттiк тiркегенi
Механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн
Теңiз, өзен кемелерi мен шағын көлемдi кемелердi мемлекеттiк
Азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi үшiн алынатын алым
Дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым
Автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы
Аукциондардан алынатын алым
Елтаңбалық алым
Жекелеген қызмет түрлерiмен айналысу құқығы үшiн лицензиялық алым
Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиiлiк спектрiн
Төлемақылар:
Жер учаскелерiн пайдаланғандығы үшiн төлемақы
Жер бетiндегi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы
Қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлемақы
Жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақы
Орманды пайдаланғаны үшiн төлемақы
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төлемақы
Радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төлемақы
Кеме ж8ретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақы
Сыртқы (көрнекi) жарнаманы орналастыру үшiн төлемақы
Мемлекеттiк баж.
Кеден төлемдерi:
Кеден бажы
Кеден алымдары
Төлемақы
Алымдар
Салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң
1.2. Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың
Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы: мемлекеттiң жер учаскелерiн
Жер үсті көздерінің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы:
Қоршаған ортаға эмиссия үшін төлемақы: қоршаған ортаға эмиссия
Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы: Жануарлар дүниесiн пайдаланғаны
Аңшылық және балық аулау объектiлерi болып табылатын жануарлардың
Сирек кездесетiн және жойылып кету қаупi төнген жануарлар
Жануарлар дүниесiн басқару жөнiндегi уәкiлеттi органның аумақтық бөлiмшелерi
Жануарлар дүниесiн пайдаланушы жеке және заңды тұлғалар төлемақы
Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы: орманды пайдаланудың мынадай түрлерi:
1) ағаш дайындағаны;
2) шайыр және ағаш шырындарын дайындағаны;
3) екiншi дәрежелi ағаш ресурстарын (қабықтарды, бұтақтарды, томарларды,
4) орманды жанама пайдаланғаны (шөп шабу, мал жаю,
5) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн мәдени-сауықтыру мақсатында, рекреациялық,
6) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн аң шаруашылығы қажеттерi
7) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн ғылыми-зерттеу мақсаттарында пайдаланғаны
Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiде орман пайдалану құқығы Қазақстан
Қатаң есептiлiк бланкiлерiнiң нысанын және қолма-қол ақшамен енгiзiлген
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен орман пайдалануды
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы: Қазақстан
Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы: байланыс саласындағы уәкiлеттi
Өздерiне жүктелген негiзгi функционалдық мiндеттерiн орындау кезiнде радиожиiлiк
Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені үшін
Кеме жүзетін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы: Қазақстан
Сыртқы (көрнекі) жарнамалар орналастырғаны үшін төлемақы жалпы пайдаланудағы
II Мемлекеттік бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер төлемақыларды
2.1. Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы есептеу мен
Төлемақы сомасы жергiлiктi атқарушы органмен жасаған өтемiн төлеп
Шарт талаптары, жер салығын есептеудің тәртiбi өзгерген жағдайларда
Салық кезеңiнде төленуге тиiс төлемақы мөлшерi есеп-қисаптарда көрсетiлген
Төлемақы ставкалары Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес белгiленедi.
Төлемақы төлеушiлер төлемақының ағымдағы сомаларын ағымдағы жылдың 20
Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушi заңды тұлғалар үшiн арнайы
Салық есептiлiгi: арнайы салық режимi қолданылатын қызметте пайдаланылатын
Одан кейiнгi кезеңдерде шарттың нотариат куәландырған көшiрмесi төлем
Уақытша жер пайдалану туралы шарттың қолданылу мерзiмi аяқталған
2.2 Жер үсті көздерінің су ресурстарын пайдаланғаны үшін
Құрылыстарды, техникалық құралдарды немесе құрылғыларды қолдана отырып, жер
Салық салу объектiлерi:
1. Төлемақы салынатын объектiлер:
1) мыналарды:
ағынды бассейнаралық бұруды жүзеге асыратын каналдарда және ағынды
су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi орган
су тасқынын, су басуды және су астында қалуды
2) өндiрiлген электр энергиясының көлемi;
3) су көлiгiмен тасымалдау көлемi;
4) балық аулау көлемi және су пайдаланудың басқа
Су ресурстарын жекелеген азаматтарға бекiтiп бермей және судың
Төлемақы ставкаларын облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)
Су жинаудың нақты көлемi cу қорын пайдалану және
Есептеу мен төлеу тәртiбi
Төлем сомасын су пайдаланудың нақты көлемi мен белгiленген
Төлеушiлер (шаруа (фермер) қожалықтарына және ауыл шаруашылық өнiмiн
Төлем рұқсат құжаттарында аталған арнаулы су пайдаланылатын жер
1. Шаруа (фермер) қожалықтары және ауыл шаруашылық өнiмiн
1) ағымдағы салық кезеңiнiң 1 қаңтарынан 1 қазанына
2) 1 қазаннан 31 желтоқсанға дейiнгi кезеңге есептелген
2. Өнеркәсiп орындары өндiрiстiк қажеттер үшiн су шаруашылығы
3. Тұрғын үй-пайдалану және коммуналдық қызмет көрсету ұйымдары
4. Жеке және заңды тұлғалар суды қысыммен ағызатын
5. Жылу энергетикасы кәсiпорындары тұрғын үй-пайдалану және коммуналдық
6. Агрегаттарды суыту (суды қайталап тұтыну) үшiн технологиялық
Салық есептiлiгi:
1. Төлемақы төлеушiлер арнаулы су пайдалану орны бойынша
2. Төлемақы төлеушiлер ағымдағы төлемдер сомасының есеп-қисабын, осы
3.Шаруа (фермер) қожалықтарына және ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi
4. Ағымдағы төлемдер сомасының есебi салық органына табыс
2.3 Қоршаған ортаға эмиссия үшін төлемақыны есептеу мен
Арнайы табиғат пайдалану тәртiбiмен Қазақстан Республикасының аумағында қызметiн
Салық салу объектiсi қоршаған ортаға эмиссиялардың белгiленген нормативтерi
Төлемақы ставкаларын базалық ставкалардан кем болмайтындай және Қазақстан
Қоршаған ортаға белгiленген лимиттерден тыс эмиссия үшiн қоршаған
Есептеу мен төлеу тәртiбi
Төлемақы сомасын салық төлеушілер қоршаған ортаға эмиссияның және
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы аумақтық уәкiлеттi органдарға шағын
Рұқсат ету құжатын белгiленген мерзiмнен кейiн алған кезде
Уәкiлеттi орган оларды мемлекеттiк тiркеуден өткiзген жер бойынша
Төлеушiлер қоршаған ортаға эмиссияның нақты көлемi үшiн төленетiн
Шаруа (фермер) қожалықтарына және ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi
1) ағымдағы салық кезеңiнiң 1 қаңтарынан 1 қазанына
2) 1 қазаннан 31 желтоқсанға дейiнгi кезең үшiн
Салық есептiлiгi
Төлемақы төлеушiлер, ағымдағы төлемдер сомасының есеп-қисабын уәкiлеттi орган
Ағымдағы төлемдер сомасының есеп-қисабы төлем төлеушiлер тоқсан сайын,
Төлемақы көлемi аз (жылдық жиынтық көлемде алғанда 100
Рұқсат ету құжаты белгiленген мерзiмнен кейiн рәсiмделген жағдайда,
Шаруа (фермер) қожалықтарына және ауыл шаруашылық өнiмдерiн өндiрушi
Ағымдағы төлемдер сомаларының есеп-қисабы салық органына табыс етiлгенге
2.4 Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу мен
Жануарлар дүниесiн пайдаланушы жеке және заңды тұлғалар төлемақы
Төлемақы сомасы ставкалар мен жануарлардың саны (су жануарларының
Бюджетке төлемақы сомаларын төлеу банктер немесе банк операцияларының
Жануарлар дүниесiн басқару жөнiндегi уәкiлеттi органның аумақтық бөлiмшелерi
Қатаң есеп бланкiлерiнің нысанын және қолма-қол ақшамен енгiзiлген
Төлеушiлер төлемақы сомасын белгiленген ставкалар бойынша дербес есептейдi
Бюджетке төлемақы енгізу жануарлар дүниесiн пайдалану орны бойынша
2.5 Орманды пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу мен төлеу
Қазақстан Республикасының заң актiсiнде белгiленген тәртiппен орман пайдалануды
Пайдалануға берiлетiн орман пайдаланудың көлемi және (немесе) орман
Төлемақы ставкалары:
1. төлемақы ставкаларын орман шаруашылығын басқару жөнiндегi уәкiлеттi
2. Тамырымен жiберiлетiн ағаш төлемақысы жөнiндегi базалық ставкаларды
Есептеу мен төлеу тәртiбi:
Төлемақыны есептеу тәртiбiн және бюджетке енгiзу мерзiмдерiн Қазақстан
2.6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы
Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын пайдаланатын жеке
Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны
Төлемақы төлеу тәртiбi және мерзiмдерi:
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың орналасқан жерi бойынша бюджетке
2.7. Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу мен
Заң актiсiнде белгiленген тәртiппен радиожиiлiк спектрiн пайдалану құқығын
Төлемақыны есептеудi байланыс саласындағы уәкiлеттi орган рұқсат құжаттарында
Салық есептiлiгi: Төлемақы төлеушiлер жыл сайын өзi тiркеу
Ағымдағы төлемдер сомасының есеп-қисабы есептi салық кезеңiнiң 20
Радиожиiлiк спектрiн пайдалану құқығын белгiленген мерзiмнен кейiн алған
Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені үшін
Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіппен құқық алған,
Төлемақының жылдық ставкаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
Төлемақыны есептеуді байланыс саласындағы уәкілетті орган жылдық ставкалар
Салық есептілігі: төлемақы төлеушiлер жыл сайын өзi тiркеу
2.8 Кеме жүзетін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақыны
Қазақстан Республикасының кеме жүзетiн су жолдарын пайдаланатын жеке
Төлемақы ставкаларын Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.
Кеме жүзетiн су жолдарын пайдаланушылардан алынатын төлемақы мөлшерi
2.9 Сыртқы (көрнекі) жарнамалар орналастырғаны үшін төлемақыны есептеу
Сыртқы (көрнекi) жарнамалар орналастырғаны үшiн төлемақы (бұдан әрi
Сыртқы (көрнекi) жарнама объектiсiн орналастыру:
1) жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарының бөлiнген белдеуiнде
2) елдi мекендерде жарнама объектiлерiн орналастыру кезiнде -
Тиiстi құжаттарсыз жарнама объектiлерiн орналастыруға тыйым салынады.
Тиiстi рұқсат құжаттары болмаған кезде жалпыға ортақ пайдаланылатын
Жол органдары және жергiлiктi атқарушы органдар ай сайын,
Жарнама объектiлерiн орналастырушы жеке және заңды тұлғалар (соның
Төлемақы ставкаларын жарнама объектiлерiнiң көлемiн негiзге ала отырып:
1) республикалық маңызы бар жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль
2) жергіліктi маңызы бар жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль
Есептеу мен төлеу тәртiбi
1. Алынатын төлемақы мөлшерi рұқсат құжатында белгiленген, бiрақ
2. Бiр күнтiзбелiк ай үшiн бюджетке енгiзiлуге тиiстi
3. Төлемақы төлеушiлер рұқсат құжатын алу кезiнде жол
4. Төлемақы сомалары бюджетке сыртқы (көрнекi) жарнама объектiсiнiң
Төленген төлемақы сомалары қайтарылуға тиiс емес.
Қорытынды
Қорыта келгенде мiндеттi төлемдер мемлекеттiк
Дүниежүзiлiк тәжiрибе көрсетiп отырғандай, бүкiл өркениеттi мемлекеттердегi
Қазiргi кездегi жағдайларға салықтар
Салықтар, басқа да міндетті төлемдерэкономикалық белсендiлiктi реттей отырып,
Бюджет жүйесiн реформалау қажеттiлiгi Қазақстанның эволюциялық
Мемлекеттiң орталықтандырылған ақшалай қаражатының
Бүгiнгi таңда бюджет жүйесi
Республикалық бюджет негiзiнен жалпы
Жергiлiктi бюджеттер бюджет жүйесiнiң дербес
Жергiлiктi бюджеттен жергiлiктi бағдарламалармен
Жергiлiктi салықтар мен алымдар
Жергiлiктi салықтар мен алымдардың
Қазақстан Республикасының “Бюджет жүйесi
1.Бекiтiлген кiрiс көздерi – яғни
2.Жергiлiктi бюджеттердiң кiрiс көздерiнiң
3.Жергiлiктi бюджет кiрiс көдерiнiң
Жергiлiктi салықтар мен алымдар
–жергiлiктi атқарушы органдар жүргiзетiн
бiлiм беру мен денсаулықты
әлеуметтiк сақтандыру және халықтық жекелеген
тұрғын үй – коммуналдық шаруашылық,
мәдениет, туризм, спорт, жергiлiктi
аграрлық реформа, жер реформасын
экология және табиғатты ұтымды
шағын және орташа бизнестi
табиғи және техногендiк сипаттағы
Бүгiнде бюджеттi түрдегi қаржылық
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 Салық кодексі 2001 жыл( 2007 жылғы өзгертулер
2 Аманбеков Б “Бюджет есептерi” Қазақстан қаражаты-1999
3 Амрекулов Н “Қаржы жүйесiн ұйымдастыру және
4 Бюджет жүйесi туралы: Қазақстан Респубикасының Заңы.-Алматы: Юрист,
Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Іазхстанская правда
5.А.И. Худяков, Н.Е. Наурызбаев. Налоги: понятие, элементы, установление,
6.Юткина (Налоги и налогооблажения(. Учебник.- Москва:
11.Бабкина С. Новая налоговая политика:
19.Бухгалтерлiк бюллетенi, 2004ж, 1999ж N1-12
20.Аблиакимов К Бюджет-1999. “Баға және талдау” Казхстанская правда
21.Салық жинауда салғырттық болмасын. І. Ашутов. Қаржы-қаражат
22.Салыққа салаутты көзқарас керек Зерде N3 2004ж.
23.Жүнiсова Н.А Бюджет саясаты. Саясат-2005-1.
24.Жанибеков С. Бюджеттiң орындалуын қалай көтеру керек. Қазақстан
25. Мемлекеттiк салық саясаты( Заң газетi. 1999 жыл
Бюджетке жаңаша қарау қажет. Қаржы-ақпарат.- N5- 03.2006
27.Салық және бюджет саясаты( Қазақстан ХХI ғасырға жол
28.Салық- халық несiбесi Еегемендi Қазақстан,
29. Салық бюджеттiң қайнар көзi// Заң газетi
30.Облыс бюджетiнiң басты бағыты. Оңтүстiк Қазақстан
31.Қазақша - орысша, орысша – қазақша
. Бурабаева О. Б., Ермекбаев Б.
20Бурабаева О. Б., Ермекбаев Б. Ж.
26
Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер төлемақылардың экономикалық мәні
Мемлекеттік бюджетке төленетін басқа да төлемдер мен алымдардың экономикалық мәні
Қазақстан Республикасындағы бюджет саясаты және оның қызметтері
Сaлықтaрдың экoнoмикaлық мәні және ролі
Заңды тұлғалардың салық салынатын объектілері
Салық жүйесін реформалаудың экономикалық қажеттілігі
Алымдар
Мүлік табысына салық салу
Салық төлеушінің құқықтары
Салықтық есепке алу ережесі