Контрафактілік өнімдер айналысы саласында тергеу жүргізудің бастапқы
Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы қылмысқа
тергеу жүргізуді ұйымдастыру ерекшеліктері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ........................................................................................................................3
I Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы қылмыстардың кешенді
1.1 Контрафакциямен байланысқан қылмыстардың қылмыстық-құқықтық сипаттамасы.................................................................................................................5
1.2 Контрафакциямен байланысқан қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы, ұғымы мен
II Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы қылмыстарға тергеу жүргізудің
2.1 Қылмыстық іс қозғау сатысындағы тексеру мен ұйымдастыру шараларын
2.2 Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы анықтауға жататын мән-жайлар
2.3 Контрафактілік өнімдер айналысы саласында тергеу жүргізудің бастапқы
2.4. Контрафакция туралы істер бойынша жекелеген тергеу әрекеттерін жүргізу
ҚОРЫТЫНДЫ 65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ҚАЙНАР-КӨЗДЕР ТІЗІМІ 66
КІРІСПЕ
Қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасындағы қылмыстылықтың етек алуы ұлттық қауіпсіздікке
Ғылымның, техниканың және мәдениеттің дербес қызмет нәтижелерін пайдаланудың жаңа
Жүргізілген қылмыстық істерді талдау, қозғалған қылмыстық істердің көпшілігі контрафактілік
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері жөнінде айта кететін болсақ бұл
Дипломдық зерттеу объектісі контрафактілік өнімдер айналысына қатысушы субъектілердің қылмыстық
Дипломдық зерттеудің пәні зияткерлік меншік саласындағы қылмыстық іс-әрекеттің заңдылықтары
а) «зияткерлік қарақшылықпен» шұғылданатын адамдардың және ұйымдасқан қылмыстық
б) контрафакция фактілерін анықтау заңдылықтары;
в) осы санаттағы қылмыстық істерге тергеу жүргізуді ұйымдастыру
Зерттеудің теориялық және тәжірибелік маңызы дипломның қорытындылар мен ұсынымдардың
контрафакция мәселелерін, «зияткерлік қарақшылық» саласындағы қылмыстарды тергеу әдістемелерін одан
зияткерлік меншік объектілерін қорғау саласындағы қазақстандық заңнамаларды жетілдіру үшін;
құқық қорғау органдары қызметкерлерінің іс жүзіндегі тергеу және жедел-іздестіру
криминалистика бағамын және басқа да бірқатар арнайы бағамдарды оқыту
Жұмыстың құрылымы зерттеудің мақсатымен және міндетімен алдын ала анықталды.
1 Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы қылмыстардың кешенді
1.2 Контрафакциямен байланысқан қылмыстардың қылмыстық-құқықтық сипаттамасы
Контрафакциямен байланысқан қылмыстардың кешенді сипаттамаларының келесі бөліктері олардың қылмыстық-құқықтық
ҚР ҚК 184-бабын өте сәтті тұжырымдалған және оның бірінші
1949 жылғы тергеушінің анықтама кітабында қылмыстың жекелеген түрлеріне тергеу
Аталған қылмыстың қол сұғу затына Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында
әдеби туындылар;
драмалық және музыкалық-драмалық туындылар;
сценарий туындылары;
хореография және пантомима туындылары;
мәтiнi бар немесе мәтiнi жоқ музыкалық туындылар;
дыбыс-бейнежазу туындылары;
кескiндеме, мүсiндеме, графика және бейнелеу өнерiнiң басқа да туындылары;
қолданбалы өнер туындылары;
сәулет, қала құрылысы және бау-саябақ енерi туындылары;
суретке түсiру туындылары және суретке түсiруге орайлас әдiстермен жасалған
карталар, жоспарлар, нобайлар, безендiрулер және географияға, топография мен басқа
ЭЕМ-ге арналған бағдарламалар;
өзге де туындылар.
Сондай-ақ.
туынды шығармалар (аудармалар, өңделген дүниелер, аннотациялар, рефераттар, түйiндер, шолулар,
жинақтар (энциклопедиялар, антологиялар, деректер базалары) және материалдарының iрiктелуi және
Қорғауға сабақтас құқық та жатады – бұл әртіс-орындаушылар, фонограмма
Тауарлық белгіні заңсыз пайдалану объектісі (ҚР ҚК 199-бабында қарастырылған
Авторлық және сабақтас құқықты бұзудың объективтік жағы төмендегі бір
біріншіден, туындығы авторлықты иемдену (плагиат);
екіншіден, авторлық құқықты заңсыз пайдалану;
үшіншіден, сабақтас құқық объектілерін заңсыз пайдалану.
Мұндай әрекеттің арасынан заңсыз көшірме жасау, тарату, туындыларды жариялау,
Сабақтас құқық объектілерін заңсыз пайдалануға фонограммаларды орындаушылардың, шығарушылардың, әуе
Плагиат деп бөтеннің туындыларын толық немесе ішінара өзінің атынан
Сөйтіп, авторлық және сабақтас құқық бұзушылық өте көп түрлері
Осы айтылғандарға орай, «зияткерлік қарақшылық» саласына қатысты негізгі ұғымдарға
Тауарлық белгілерді заңсыз пайдаланумен байланысқан қылмыстың объективті жағы тауарлық
Талданып отырған қылмысты сипаттайтын келесі белгілер залал немесе зиян
Қылмыстық жауаптылық, егер елеулі залал (зиян) түріндегі залалады зардаптар
Бұдан басқа, залал материалдық және сол сияқты моральдық та
Мәселен, әдеби шығармасы үшін қаламақы алмаған авторға келтірілетін залал
Ірі залал деп кейбір ғалымдар авторға немесе сабақтас құқық
Б. Завидов пен С. Лапин өздерінің көзқарастарын заң шығарушының
Дамыған елдердің қылмыстық заңнамалары қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін айқынырақ
Батыстық қылмыстық заңнамаларына еліктей отырып Л.С. Симкин қылмыстық заңдарға
Сөйтіп, ірі залалды анықтау кезінде келесідей өлшемдік негіздерді бөліп
1) келтірілген материалдық залалдың сипаты мен мөлшері. Оны
2) келтірілен моральдық зиянның ауырлығы;
Моральдық зиын туралы мәселені бөлек көтеру керек. Моральдық шығынның
3) жәбірленушінің саны.
Аталған өлшемнің негізінде ережесі осы жұмыста келтірілген ірі залалды
Қазіргі уақыт кезеңінде елеулі залал жүз айлық есептік көрсеткіштен
Мұндай тұжырым «залал» терминді аталған қылмыстық құқықтық нормада пайдалану
Егер құқыққа қайшы әрекет елеулі залалға әкеп соқтырмаған болса,
Авторлық және сабақтас құқықтарды бұзғаны үшін қылмыстық жауаптылыққа тартудың,
Мәселен, сотталушы В.В. Юрьев рұқсатсыз Майкрософт компаниясының компьютерлік бағдарламасын
Сөз жоқ, кінәні мойындау авторлық құқық және сабақтас құқық
Заң осы қылмыс үшін жауаптылықты ауырлататын бірқатар саралаушы белгілерді,
Егер қылмыс бірігіп жасау жөнінде алдын ала келісіп, оған
Мәселен, Е.В. Зубкова, Н. Г.Борисов, А.Н. Сундуков «КАЗАСП» зияткерлік
Қылмыстық іс материалдарын талдау барысы «зияткерлік қарақшылық» саласындағы айтарлықтай
Енді авторлық және сабақтас құқықтың бөтеннің тауарлық белгісін заңсыз
Бейнеқарақшылар мультфильмдерден бастап порнографиялық фильмдердің бәрін көшіреді және осындай
Мұндай әрекеттерді ҚР ҚК 184 және 273-баптары (порнографиялық материалдарды
Авторлық және сабақтас құқықты бұзу, сонымен бірге, заңсыз кәсіпкерлікпен
1.2 Контрафакциямен байланысқан қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы, ұғымы мен
Тергеу тәжірибесі криминалистика ғылымымен, атап айтқанда – жеке криминалистикалық
Таңдап алынған тақырыпты зерттеу әдістемелелерінің затына контрафакциямен байланысқан барлық
Жеке әдістемелер, өзінің жиынтығына қарай криминалистиканың — осы
Жеке криминалистикалық әдістемелер (қылмыстың жекелеген түрлеріне тергеу жүргізу әдістемелері)
Бұл жағдайда криминалистика пәнінен тікелей шығатын белгілі бір қызмет
Қазіргі кездегі тергеу жүргізудің жеке әдістемелері өздерінің нысандары жағынан
Қазіргі кезде әдістемелерді жіктеудің төмендегідей жолдары бар:
қылмыстардың жасалу әдістері бойынша;
қылмыстық әрекеттерге тойтарыс беру түрлері бойынша;
жіктеу мен көптеген басқалардың негіздемелер жиынтығы бойынша.
В.Г. Танасевич, тергеу жүргізу әдістемелерін ойластыру кезінде «бірқатар жағдайда
қылмысқа тергеу жүргізу әдістемелерінің жалпы мәселелері;
қылмыстың ұлғайтылған топтарына тергеу жүргізу әдістемелерінің жалпы мәселелері;
белгілі бір қылмысқа тергеу жүргізудің нақты әдістемелері» [10, 172-173].
Ғалым-криминалистердің еңбектерін зерттей келе, біз екінші деңгейдегі криминалистикалық жіктеулерді
Криминалистикалық жіктеу жүйесін құрудың мұндай қағидасы авторлық және сабақтас
Контрафпкцияға қатысты қылмыстармен күрес жүргізудің нәтижелері айтарлықтай дәрежеде мәселелердің
Осы жоғарыда айтылғандардың негізінде нәрселері мына: авторлық және сабақтас
Жеке криминалистикалық әдістеменің құрылымы мен мазмұны, ең бірінші кезекте
Жеке криминалистикалық әдістемелік ұсынымдардың әр түрлілігі оның құрылымдарының да
Әдеттегі жеке әдістемелердің құрылуына қарай контрафакцияға қатысы бар қылмыстарға
контрафакцияға қатысы бар қылмыстардың кешенді сипаттамалары;
контрафакцияға қатысы бар қылмыстарға тергеу жүргізудің әдістемелік негіздері (бұлар
контрафакция туралы істер бойынша жекелеген тергеу әрекеттерінің жүргізудің әдіс-тәсілдері.
Контрафакцияға қатысы бар қылмыстарға тергеу жүргізудің осы көрсетілген криминалистикалық
Қылмыстардың криминалистикалық сипаттамаларына және олардың түрлеріне қатысты кең көлемді
Шекара маңындағы аймақтарда кеден шекарасы арқылы зияткерлік меншік объектілерінің
Аймақтардың ерекшеліктерін ұйымдасқан қылмыстық топтың іс-әрекетіне тергеу жүргізу кезінде
Авторлық және сабақтас құқықты бұзушылықтың криминалистиалық сипаттамаларына қатысты тұрақтырақ,
ұйымдасқан қылмыстық топ мүшелерін қоса, қылмыскерге тән ерекшеліктердің сипаттамалары;
жәбірленушіге тән тұлғалық ерекшеліктердің сипаттамалары;
қылмыстың жасалу жағдайларының сипаттамалары (уақыты, орны және т. б.);
аталған қылмыстың қылмыстық қол сұғу заттарының сипаттамалары;
қылмыстық әрекетті жасау әдістері туралы деректер.
Кейбір авторлар авторлық және сабақтас құқық бұзушылық бойынша, сондай-ақ
Р. Хаметовтың пікірінше, авторлық құқықты бұзатын тұлғалар – бұлар
Біздің зерттеуіміз бойынша «қарақшылар» болып заңгерлік білімі жоқ, жеке
].
Біз зерделеген қылмыстық іс материалдары көрсеткеніндей, контрафактілік өнімдер айналысына
«Зияткерлік қарақшылық» саласындағы қылмыскерлерді, біздің пікірімізше, қылмысты жасау әдістеріне
Біріншіден, бұлар – қолдан жасанды көшірмелер жасаушылар. Көбінесе олар
Екіншіден, бұлар – туындылардың контрафактілік даналарын таратушылар (сатушылар,
а) зияткерлік өнімдерді сауда нүктелерінде құқық иеленушінің тиісті
б) газет хабарландыру, каталогтар, факс бойынша хабарлау арқылы
в) электрондық хабарландыру тақталары, интернет-дүкен арқылы тарату.
Мәселен, лицензиясыз бағдарламалық нәрселер хабарландыру тақталарында олардың жариялы түрлерімен
Осындай жіктеудің шеңберінде көтерме сауда, ұсақ сауда, бөлшек сауда
Үшіншіден, бұлар – қарақшыларды пайдаланушылар. Бұл сияқты құқық бұзушылар,
Қылмыстық қол сұғу затына қарай өзіндік ерекшеліктерге ие болған
Төртіншіден, бұлар – ұйымдасқан қылмыстық топтар. Бүгінде криминалистикада Н.П.
Ұйымдасқан қылмыстылыққа қатысты теориялық ізденістерінің талдауына қарай контрафакция туралы
ақапарат таратудың жеделдігі, ұтқыр байланысты пайдалану;
жасырын әрекеттің жоғары деңгейі: жүргізушілер бір-екі реттен артық пайдаланылмайды
контрафактілік өнімдерді бөлшек сауда нүктелеріне тарату кезіндегі жеделдіктің жоғары
ұйымдасқан қылмыстық топтардың ұйымдастырушылары белсенді қатысушы болып табылады, барлық
контрафакциямен байланысқан қылмыс, көп жағдайда заңсыз кәсіпкерлік, табыстарын салықтан
«қарақшылардың» ұйымдасқан қылмыстық топтар көбінесе туыстар мен достардан құралады;
«қарақшыылық» бизнесінің табысты болуы ұйымдасқан қылмыстық топ мүшелерін ауыр
Ғылыми әдебиеттерде баяндалған ұйымдасқан қылмыстылықтың тағы да бір көрінісі.
Сонымен бұдан басқа халықаралық ынтымақтастық шеңберде Қазақстанда 2007 жылдың
Осыған орай, 2008 жылдың 20-шілдесінде Қазақстан Республикасында ішкі сауданың
ҚР Ішкі істер министрлігі 2008 жылдың 3-8 маусым аралығында
Контрафактілік өнімдер өндіретін астыртын цехтар ашу, осы өнімдерді сенімді
Сөйтіп, контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы ұйымдасқан қылмыстық топтар –
Біздің көрсеткен өзіндік ерекше белгілерді «зияткерлік қарақшылық» саласындағы ұйымдасқан
Зияткерлік меншік құқығын бұзушылық жәбірленуші деп, белегілі бір дәрежеде
Сондай-ақ, іс-тәжірибелерлі таладуымыз көрсеткендей, зияткерлік меншік саласындағы жасалатын қылмыстарға
Осы жоғарыда айтылғандарды Ақмола облыстық қаржы полициясының құқық қорғау
Аталған қылмыстық қол сұғушылық түрі заттарының зияткерлік қызмет өнімдеріне
әдеби шығармалар;
компьютерлік бағдаламалар;
музыкалық және музыкалық-драмалық шығармалар;
сценарий шығармалары;
бейнелеу және сәндік өнер шығармалары;
хореография және пантомима шығармалары;
картографиялық шығармалар;
жинақтар;
бөтеннің тауарлық белгісі;
қызмет көрсету белгісі;
тауардың шыққан жерінің атауы;
өнертабыс;
«ноу-хау» патенттері;
өндірістік үлгілер және т. б.
Егер дыбыс жазбалары контрафакциясының еркешеліктері жайында айтатын болсақ, онда
бастапқы жасаушының немесе құқық иеленушінің рұқсатынсыз пайда табу мақсатымен
авторлық құқық иесінің рұқсатынсыз жалған көшірме жасау;
бутлегерство – бұл артистер мен композиторлардың келісімінсіз, сондай-ақ авторы
Бейнеқарақшылықтың сонымен бірге өзіндік ерекшеліктері бар. Бұл жерде мынадай
Қылмыстың жасалатын орны. Интернеттің пайда болуы бейне қарақшылардың «екінші
Қолайлы көздердің айтарлықтай мөлшерін талдай келе, туындылардың контрафактілік даналары
Кеден шекарасы арқылы туарларды өткізу іс жүзінде көліктің барлық
Мұндай өнімдерді өндіру үшін белгілі бір көлемде жазу аппаратуралары
Дайын өнімдерді одан кейінгі өткізу әрекеттері сақтау қоймалары мен
Екінші әдіс әдетте, бақылау тыс пайда табу мақсатында таратушылар
Контрафактілік өнімдер өндіруді нақтылайтын болсақ – ол «қарақшылық» көшірмелерді
Контрафакциямен байланысқан қылмыстардың криминалистикалық сипаттамалары тергеушіге нақты бір қылмыстарға
2 Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы қылмыстарға тергеу жүргізудің
2.1 Қылмыстық іс қозғау сатысындағы тексеру мен ұйымдастыру шараларын
Қарастырылып отырған санаттағы қылмыстық істерді талдаған, автор өз пікірімен
Әрқашан дерлік осы санаттағы істер бойынша бақылау үшін сатып
Алайда мұндай әрекеттерді жалпы ереже бойынша жүргізу құқық қорғау
Дейтұрғанмен ҚР ҚІЖК 130-бабы Заң талаптарының сақталуы жағдайында алынған
Еске сала кетейік, Қазақстан Республикасының «Жедел-іздестіру қызметі туралы»
азаматтарға, лауазымды адамдарға сауал-сұрақ қою, олардан хабарламалар алу;
азаматтар жария және жасырын қатынастар орнату, оларды жедел-iздестiру қызметiне
қызметкерлердi қылмысты ортаға енгiзу;
қылмысты iс-әрекетке елiктеу мiнез-құлық үлгiсiн қолдану;
астыртын кәсiпорындар мен ұйымдар құру;
берiлетiн өнiмдерге жедел бақылауды жүзеге асыру;
арнаулы техникалық құралдарды қолдану;
мекемелердiң, кәсiпорындардың және ұйымдардың (олардың бағыныстылығына және меншiк нысандарына
зерттеу үшiн сынамалар мен үлгiлер iрiктеп алу;
бақылау үшiн сатып алу;
iздеу-қызмет иттерiн пайдалану;
белгiлерi бойынша жеке адамды iздеу және ұқсастыру;
ақпаратты заңсыз алып тастау қондырғыларын іздеу;
құқыққа қарсы әрекеттер iздерiн табу, жасырын анықтау және алу,
қылмыс жасаушы немесе жасаған адамның iзiне түсу және оны
ұсталған адамдарды жеке тексерудi, қылмысты iс-әрекетке қатысты болуы мүмкiн
қарулы қылмыскерлердi қолға түсiру жөнiнде операциялар жүргiзу;
жедел, қылмыстар есептерi және қылмыстық тiркеу жүйелерi бойынша тексеру
Бақылау үшін сатып алудың негізгі тактикалық талаптарының бірі ойда
Жедел-іздестіру шаралары мен тергеулік әрекеттерді жүргізуге өкілеттігі жоқ бұндай
Бұл дегенмен, «қарақшылыққа қарсы ұйымдардың» қызметкерлеріне менсінбеушілікпен қарауды, жеткіліксіз
Сонымен бірге, жедел-іздестіру шаралары ретіндегі бақылау үшін сатып алу
Бақылау үшін сатып алу, оқиға орнын қарау және контрафактілік
құқық иесінің өнімдері түпнұсқасының түрі қандай;
қажет болған жағдайда салыстырмалы зерттеу үшін өнімінің үлгілерін алу
оны зерттеп, қадағалау барысында жерге барлау жүргізіп қажетті ақпарат
Аталған ұсынымдарды орындамау тергеуді одан әрі жүргізу барысында орны
Жиналған ақпараттардың негізінде бақылау үшін сатып алу, оқиға орнын
Әсіресе, бақылау үшін сатып алуға сөрелерде (қоймаларда, көліктерде және
Осындай әрекеттердің барысында жедел қызметкерлер мен тергеушілер ісі үшін
Атап өтетін жай, авторлық және сабақтас құқық бұзушылық фактілерін
Бақылау үшін сатып алу жүргізумен бірге, соның нәтижесінде маңызы
Тексеру жүргізу кезінде қажет бола қалған жағдайда тергеуші түсініктеме
заңсыз кәсіпкерлік;
контрабанда;
көрінеу қылмыстық жолмен табылған мүлікті сатып алу немесе өткізу;
азаматтың салық төлеуден жалтаруы – ұйымдардың салық төлеуден жалтаруы;
тұтынушыларды алдау және басқалар.
Дәл сондықтан тіпті тәжірибелі тергеушінің өзін, біздің ойымызша контрафактілік
Ерекше жағдайларда аталған тізімдерге келесідей сұрақтар кіреді:
Бұл субъекті кәсіпкерлікпен қашаннан бері, атап айтқанда. Қызметтің қандай
Жеке кәсіпкер ретінде тіркелген бе, қайда, қашан, немен дәлелдейді?
Табысы туралы декларацияны соңғы рет қайда және қашан тапсырды,
Үнтаспа, бейнетаспа, компьютер дискілерін сатумен қашаннан бері айналысады?
Тауарды қайдан алады, кіріс пен шығысты қалай тіркейдіғ оны
Тауардың шығарылуы туралы не белгілі?
Тауардың иесі ме, әлде сатушысы ғана ма? Тауар иесі
Тауардың қандай құжаттары бар, олар қайда?
Тауардың контрафактілік екенін ұғынды ма? Лицензиялық өнімнің қандай екенін
Авторлық және сабақтас құқықты бұзғаны үшін қылмыстық не әкімшілік
Бұрын дәл осындай бұзушылығы үшін ұсталды ма, осындай бұзушылығы
Ұстау күні қалай өтті: сауда күні басында қанша және
Тауарының қаншасын, қандайын сатып үлгерді, түскен ақшасы қайда (егер
Жасалған хаттамаға ескерту жоқ па? [26, 101]
Нақты жағдайларға, сұрақ қою кезіндегі қолдағы бар ақпараттарға, таңдап
Сұрақ қойылған адамдардың қатысуымен өткізілген бақылау ұшін сатып алу
Тергеуге дейінгі әрекет ретіндегі іс жүргізудегі тексеріс материалдарын сұратып
Ең алдымен сезікті адам қызметінің заңды екендігін дәлелдейтін құжаттарды
Сонымын бірге есте болатын жай, құқық «тізбекпен» жалғасып түрлі
Бұдан басқа, залалдың көлемі, сипаты мен мөлшері туралы маңызды
Сөйтіп, қылмыстық іс қозғау туралы шешім қабылдау сәті жеткен
қандай құқық бұзылды: авторлық па, әлде сабақтас па?
өкілдердің өкілеттігін дәлелдейтін құқық иесінің не оның өкілдерінің мәлімдеулері,
бұзушылық қандай нысанда болды (қай өндіру, тарату және т.б.)?
бұзушылықтан қандай залал келді, айтарлықтай немесе ірі мөлшер неге
сезікті адамдардың әрекеттерінде ҚР ҚК 184-бабының 3-бөлігінде көзделген –
Осы сияқты сұрақтарға тиісті жауаптар алынғаннан кейін қылмыстық іс
ҚР ҚК 184-бабындағы белгілер бойынша қылмыстық іске тергеу жүргізуді
Осы аталған жұмысты бастар алдында зияткерлік меншік саласына қатысты
Ең алдымен ҚР ҚК 184-бабының 2-бөлігі диспозицияның ерекшеліктерін ескеру
Мәселен, ҚР ҚІЖК 32-бабына сәйкес, ҚР ҚК 184-бабының 1-бөлігі
ҚР ҚІЖК 34-бабында заң шығарушы жеке-жариялы айыптау тәртібімен жүзеге
Осы баптың екінші бөлігінде, егер әрекет дәрменсіз немесе басқаға
Сөйтіп, тергеуші қарастырылып отырған санат бойынша қылмыстық іс қозғауды
Бұл жерде қазіргі кезде Қазақстанда алдарына дыбыс-бейне және компьютерлік
Құқық иеленуші өкілі жүзеге асыратын өз құқықтарын бұзушылықтармен күрес
Контрафактілік дыбыс- және бейнеөнімдер шығару мен айналысына қарсы әрекет
Атап өту керек, бірқатар жағдайда ҚР ҚК 184-бабы бойынша
Сондай-ақ, құқық қорғау органдары қызметкерлерінің қатысуынсыз осындай ұйымдардың контрафактілік
ҚР ҚІЖК 183-бабына сәйкес, қылмыстық ізге түсу органы кез
Контрафактілік өнімдер шығару мен айналысы фактілерін әшкерелеу. Тергеу тәжірибесі
экономикалық және сыбайлас жемқорлық қылмыстармен күрес жөніндегі департаментінің жедел-іздестіру
өзге де бөлімшелерді, соның ішінде ішкі істер бөлімдерінің тексерулерін
белгілі бір өнімдер иесі өкілдерінен;
контрафактілік жолмен шығарылуы мүмкін өнімдер шығару мен айналысы бойынша
өзге де қылмыстық іске, ең алдымен экономикалық бағыттағы қылмыстық
өзге де құқық қорғау органдары мен ведомстволары, ең алдымен
шетелдік құқық қорғау органдарынан;
жекелеген азаматтар мен ұйымдардың құқық қорғау органдарына жолдаған хаттарынан
Контрафактілік өнімдер шығару мен айналысы әшкереленген кезде, осы қызмет
Мұндай жағдайлар, әсіресе, Интернет арқылы өз қызметтерін жиі жарнама
Кейбір авторлар контрафактілік өнімдер шығару мен айналысы туралы хабарларды
бұзушылар үшін «техникалық қақпан» құру (компьютерлік қарақшыларды әшкерелеу үшін,
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы орауыштарды көтерме бағамен, сондай-ақ авторлық
Біздің ойымызша, мұндай әрекеттер арандатушы пиғылда болатындықтан жоғарыда
2.2 Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы анықтауға жататын мән-жайлар
«Зияткерлік қарақшылықпен» шұғылданатын адамның заңсыз іс-әрекетін жіктеу өте күрделі,
Тергеу іс-тәжірибесін зерделеу, контрафакцияның кең тараған жағдайлары құқық иелерімен
Мәселен, кинотеатрларда қойылған «Көшпенділер» мен «Шыңғысхан» фильмдерін олардың ықтималды
Тергеудің табысты нәтижесі, біздің ойымызша, қылмыстық іс бойынша анықталатын
Контрафакция туралы істер бойынша айқындауға жататын мәселелердің қатары төмендегідей
Ең бірінші кезекте зияткерлік меншіктің заңмен қорғалатынын анықтап алу
Мәселен, қорғау мерзімі өтіп кеткен шығармалар одан әрі қарай
шығарма даналарына тән белгілер;
олардың жинақталып біріктірілуі;
оралуы;
қосымша сипаттамалары.
Туынды туралы ақпараттарда шығарманың даналарына тән заңсыз әрі жасырын
Анықтайтын келесі мәселе өнімінің контрафактілік болып табылатынында. Біріншіден, шығарманы
Сөйтіп, шешілетін мәселе – өнімнің контрафактілік белгісінің бар-жоқтығы, істің
Бұдан басқа, құқық қорғау органдарына шағым білдірген адамның автор
Контрафакцияға тергеу жүргізу кезінде бір адамның басқа біреуге өз
Негізгі мәселелерді айқындағаннан кейін басқа мән-жайлар анықталуы тиіс. Бұларға
контрафактілік өнімді шығару қашан басталды;
ол қаншаға созылды;
бұл өнім қай жерде шығарылды және қай жерде сақталды;
заңсыз өнімдерді тарату қалай жүргізілді;
контрафактілік өнім бухгалтерлік құжаттармен және басқалармен қандай жолдармен бекітіліп,
Осыдан кейін қылмыс субъектісі мен субъективтік жақтарын сипаттайтын деректерді
айыпталушының заңсыз әрекеті кімге залал келтірді;
залал мөлшері неден құралады;
ол қандай құжаттармен дәлелденеді.
Контрафакция фактісін топ адам жасаған кезде:
қылмысты жасауға қанша адамның қатысқаны;
рөлдері қалай бөлінгені;
ұйымдастырушы, орындаушы, көмектесуші кім екені;
қылмыс жасаудың жоспарын кім ойластырғаны;
топтың әрбір мүшесінің қандай әрекет жасағаны;
ұйымдасқан қылмыстық топтың қанша уақыт әрекеттер жасағаны;
топ мүшелері арасында қанда өзара қарым-қатынас қалыптасқаны;
топтың басқа қандай қылмыс жасағаны;
ұйымдасқан қылмыстық топтың өз алдына дербес немесе одан күштірек
Жалпы алғанда контрафакция туралы істер бойынша анықталатын мән-жайлардың тізімі
өнімдердің сипатына қатысты мән-жайлар;
құқық қорғау органына шағымданушы тұлғаға қатысты мән-жайлар;
құқық бұзушыны сипаттаушы мән-жайлар;
жасалған қылмыстың зардаптарын көрсететін мән-жайлар.
Айқындауға жататын мәселелер шеңберін анықтау айтарлықтай күрделі және көп
Қылмысқа тергеу жүргізу кезінде тергеуші тәндік жағдай құрылымдарын білуі
Тәндік жағдайлар – бұл қылмыстың жекелеген түрлеріне тергеу жүргізу
Біздің эмпирикалық материалдарға жүргізген талдауымыздың нәтижесінде контрафакцияға қатысты қылмыстар
зияткерлік меншік иесі өз күшімен бұзушылықты әшкерледі, кінәлі адамды
меншік иесі бұзушылықты әшкерледі, бірақ кінәлі адамды таба алмады
бұзушылық туралы дерек анықтау органдарымен рейд жүргізу кезінде алынды;
бұзушылық меншік иесінің құқығына өкілеттігі бар ұйыммен анықталды және
контрафактілік өнімдерді дайындаумен, тасымалдаумен, сақтаумен және өткізумен байланысқан ұзақ
бұзушылық бұқаралық ақпарат құралдарының хабарларынан табылды.
Атап өтетін жай, жағдайлардың мұндай топтарын бөліп алып қарау,
Бірінші және екінші жағдай. Осы санаттағы қылмыс бойынша қылмыстық
Әрине, мұндай нәтижелер құқық қорғау органдары жұмыстарының, соның ішінде
Сенімділік дәрежесінен басқа контрафакция туралы істер жөніндегі өнініштер санына
Тағы бір мәселе бірқатар құқық иелері үшін кейбір қиыншылықтар
авторлық және сабақтас, патенттік және өнертапқыштық құқық бұзушылықты дәлелдейтін
контрафактілік өнім даналары немесе концерт жазбалары;
сабақтас құқықты дәлелдейтін қосымша құжаттар;
өзге де құжаттар.
Осындай көлемдегі қажетті ақпараттардың ұсынылуына байланысты, біздің зерделеген қылмыстық
Мұндай жағдайларды оңтайлы шешу үшін тергеушінің алдында нақ осы
Біздің зерделеген материалдардан құқық иелері қылмыстық істің 42%-ында өздерінің
Бұл үшін тергеуші мынадай мәселелерді анықтау ұсынылады:
өтініш дәл сол адмының өзімен берілген бе;
ол құқық иесі немесе құқық иесінің заңды өкілі болып
зияткерлік меншік объектілерін заңсыз пайдалану қандай нысанда болды;
жәбірленушінің қандай құқығы бұзылды;
залал мөлшері елеулі болып табыла ма.
Контрафакция туралы істер бойынша жәбірленушінің шағымы – бұл автордың,
Тергеуші егер жәбірленуші дәрменсіз жағдайына немесе өзге де себептеріне
Біздің зерделеген істеріміз бойынша өтініш, арыздар Қылмыстар мен оқиғалар
Үшінші жағдай, құқық бұзушы туралы деректер анықтау органдары рейд
Жедел қызметкерлер істің мән-жайлары үшін маңызы бар нәрсенің бәрін
Көптеген кәсіпкерлер дыбыстау-бейнелеу туындыларын заңсыз көшіру мен таратуды қорудың
Іс-тәжірибелерді талдау көрсеткеніндей, негізгі мәселелер жедел-іздестіру әрекеттерінің нәтижелерін тергеушіге
Төртінші жағдай, меншік иесінің құқығын танытатын ұйымның құқық бұзушылығының
Бесінші жағдай, контрафактілік өнімдерді дайындау, тасымалдау, сақтау мен өткізумен
Алтыншы жағдай, құқық бұзушылық туралы деректер бұқаралық ақпарат құралдары
Типтік бастапқы тергеулік жағдайды талдау, ол туралы мәліметтер жинау
Бұл болжамның, біріншіден тергеу жүргізудің ең жауаптырақ сәтінде іс
Қылмыстың жасалу әдістері туралы болжамдар: ең алдымен, бұл контрафактілік
контрафактілік өнімдерді дайындаушылар;
контрафактілік өнімдерді таратушылар (сатушылар, дистрибьютерлер, делдалдар);
зияткерлік өнімдерді жауапсыз пайдаланатындар.
Біздің зерделеген іс материалдарынан, өкінішке орай, оқиғалардың 92%-ында қылмыстық
Қылмыспен келтірілген шығын мөлшері туралы болжам. Келтірілген шығынның мөлшерін
Біз зерделеген қылмыстық істердегі залалдың мөлшерін анықтаудың байланыссыздығы едәуір
Контрафакция бойынша елеулі немесе ірі залал мөлшерін талдап-тексере келе
лицензияланған тауардың тұтынушылық сұранысын төмендетумен көрінетін алынбаған пайда түріндегі
зияткерлік меншіктің жаңа объектілерін сатып алу үшін ақша қаражатының
құқық иесінің іскерлік беделін түсіретін және оның өнімдерінің бәсекелестік
Сөйтіп, контрафакция туралы істер бойынша ақшалай, «материалдық» эквивалентегі шығын
Оқиға мәнінің ықтималды түсніктемесі ретінде болжам жоспарлау ісінің бөліктерін
Жүргізілген іс шаралар бойынша, ең маңыздысы төмендегідей келесі жолдармен
іс бойынша бірлескен жұмыс;
жедел-іздестіру шараларын жүргізу;
тергеушінің тапсырмаларын орындау;
бірлесіп жоспарлау;
тергеу амалдарын жүргізу кезіндеге тергеушіге көмек көрсету;
оқиға орнына бірге бару;
тергеу-жедел топ құру.
Осы аталған дәлелдемелер жиынтығын бағалау кезінде олардың құқық бұзушының
2.3 Контрафактілік өнімдер айналысы саласында тергеу жүргізудің бастапқы
Қарастырып отырған іс-әрекетке тергеу жүргізу тәжірибесін талдау, әдетте, бастапқы
Контрафакциямен байланысқан қылмыстық істерді нәтижелі қозғау мен оларға тергеу
тергеу жүргізетін адамның бағы-бағдары;
ықтималды дәлелдемелерді жинау және бекіту;
қылмыскерді анықтау, іздестіру мен ұстау;
материалдық залалдардың орнын толтыру; қылмыстың жолын кесу мен алдын
Асырмай-ақ айтуға болады, тергеу жүргізудің дұрыс бағытымен үйлескен тергеушінің
Контрафакциямен байланысқан қылмыстың бастапқы кезеңінде келесідей тергеу амалдарын жүргізген
жәбірленушіден жауап алу;
іс үшін маңызы бар зарттарды, құжаттарды алу;
куәлерден жауап алу; күдіктіні ұстау және одан жауап алу;
тінту жүргізу, сараптама тағайындау және оны жүргізу;
беттестіру жүргізу.
Қылмыстық істерді зерделеу көрсеткеніндей, тергеудің бастапқы кезеңінде құқық иеленуші
С.А. Шейфердің орынды атап өткеніндей, тергеу амалтарын дұрыс таңдай
Бұл жерде тергеулік жағдаяттың алғашқы түріне қарай тергеу амалдарының
сезіктіні ұстау;
сезіктіден жауап алу;
жәбірленушіден жауап алу;
оқиға орнын қарау;
тінту жүргізу; іс үшін маңызы бар заттар мен құжаттарды
сараптама тағайындау.
Тергеу амалдарының мұндай жиынтығы құқық бұзушылық меншік иесінің құқығына
Меншік иесі бұзушылықты әшкерелеп, бірақ кінәлі адамды таба алмаған
жәбірленушіден жауап алу;
оқиға орнын қарау;
куәлерден жауап алу;
жедел-іздестіру шараларын жүргізу.
Рейд жүргізу кезінде анықтау органымен құқық бұзушы туралы деректер
куәлерден жауап алу;
жәбірленушіден жауап алу;
оқиға орнын қарау;
жедел-іздестіру шараларын жүргізу.
Қылмыс ұйымдасқан қылмыстық топпен жасалған жағдай қалыптасқан кезде келесідей
жедел-іздестіру шаралары;
сезіктіні ұстау;
оқиға орнын қарау;
зат алу;
куәлерден жауап алу;
жәбірленушіден жауап алу;
сезіктіден жауап алу;
бетпе-бет беттестіру;
сараптама тағайындау.
Бұқаралық ақпарат құралдары хабарлары арқылы құқық бұзушылықты байқап немесе
Тергеу барысында қалыптасқан жағдайларға байланысты бастапқы тергеу амалдарының жоғарыда
Сөйтіп, тергеу амалдарын жүргізумен бірге онсыз контрафакциямен байланысқан қылмысты
Контрафакция туралы істер бойынша бақылау үшін сатып алу сияқты
Бақылау үшін сатып алуды жүргізуге дайындық кезінде мына төмендегідей
сауданың жүйелі түрде жүргізілетіндігін айғақтау үшін сырттан алдын ала
қадағалау барысында контрафактілік өнімдерді сақтайтын қосымша орындарды (қойма, автомобиль,
осы шараны орындаудың оңтайлы уақытын анықтау контрафактілік өнімдер мен
сауда нүктесіне контрафактілік өнімдер келіп түсетін ықтималды көздерін анықтау
өнімдердің түрлері мен бағаларын білу керек;
контрафактілік өнімдерді алдағы уақытта сақтайтын орындарды анықтап, оларды тасымалдау
бақылау үшін сатып алуды өткізуге мамандардың қатысуы мәселесін шешу
куәгерлерді қатысуын қамтамасыз ету керек.
Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органмен бақылау үшін сатып алу
Контрафактілік даналарды бақылау үшін сатып алудың міндеті мұндай өнімдерді
Келісім-шарт жасасу жолдары жазбаша, сол сияқты ауызша да болуы
сатып алу-сату немесе берілетін өнім келісім шарттары;
тауарды тапсыру-қабылдау актілері;
есепшот-фактуралар, жөнелтуші қағаздар;
тауарлық чек, кассалық чек;
түбіртек, қолхат сияқты және басқа да
Заң шығарушылардың олқылықтарының бірі бақылау үшін сатып алу шарасын
Лопушанский Ф.А. қылмыстық іс бойынша дәлелдеуге нелердің жататын білмеу
Біздің пкіріміз бойынша «Бақылау үшін сатып алу актісі»
Нәтижелері контрафакцияға тергеу жүргізу кезінде әсерлі пайдаланылуы мүмкін басқа
жедел жағдайдың элементтері туралы ақпараттар алу;
басқа да жедел-іздестіру шаралары мен тергеулік әрекеттерді жоспарлау үшін
контрафактілік өнімдерді өндіруі мен сақтауы мүмкін деген жерлерді анықтау;
қылмыстық топтардың құрамы туралы, олардың ішіндегі атқаратын рөлдерінің бөлінуі
Қылмыстық істерді талдау көрсеткеніндей контрафакция туралы істер бойынша қадағалау
контрафактілік өнімдер өткізудің ықтималды орындарын, базарлы, дүкендерді, студияларды, жалға
шығармаларды жұртшылық алдында заңсыз орындау мен көрсетуге арналған тәртіп
контрафакция фактілері туралы хабарларға талдау жасау үшін бұқаралық ақпарат
компьютер жүйелерінде пайда болатын ақпараттар, соның ішінде тиісті сипаттағы
кабельді теледидар хабарларын.
Қылмыстық іс материалдарына магнитті таспа немесе сандық сақтағыштар түрінде
Кейбір жедел қызметкерлер үшін жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыру нәтижесінде
Үлгілер жинау немесе бақылаулық сатып алу нәтижесінде алынған контрафактілік
криминалисті,
бағдарламалық бағдарлама жөніндегі маманды және басқа адамдарды тартумен жүргізілуі
Аталған шара жедел бөлімшенің өз қызметкерімен дербес, сол сияқты
Бұл шараны өткізуге сонымен бірге, мамандандырылған сараптамалық мекеме қызметкерлері
Жедел-іздестіру қызметінің нәтижелері қылмыстық іс жүргізу заңнамаларының талаптарын қанағаттандыратын,
Жедел-іздестіру шараларын өткізу кезіндегі қолданылатын әдіс-тәсілдер мен әдістемелер, күштер
Зияткерлік меншік объектілеріне қол сұғушылыққа қатысты қылмыстық істерді зерделеу,
Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органнан материалдарды алғаннан кейін тергеуші
жедел-іздестіру шаралары жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының «Жедел-іздестіру қызметі
жедел-іздестіру шараларын жүргізу тәртібінің сақталғандығы;
жедел-іздестіру шараларының атауы дұрыс көрсетілуі , сондай-ақ жедел-іздестіру шараларын
жедел-іздестіру шараларын өткізу үшін негіз болғандығы;
конституциялық құқықтық шектеулермен байланысқан жедел-іздестіру шараларын өткізудің ерекше тәртібінің
жедел-іздестіру шараларын өткізу кезіндегі табылған заттардың оралуы дұрыс па,
Жедел-іздестіру ақпараттарына ие бола отырып, оларды тергеуші мына төменде
іс жүргізулік шешім қабылдау кезінде (ұстау туралы, тінту жүргізу
тергеу амалдарын жүргізудің әдіс-тәсілдерін таңдау кезінде;
дәлелдемелерді топтастыру кезінде (жария емес жолмен алынған кейіннен дәлелдемелік
Көптеген жағдайда қылмыстылық сипаты қылмыстың алдын алу жұмысының сапасына
Контрафакцияның алдын алуды құқық бұзушылықтың осындай түрін жасау мүмкіндігін
Біріншіден, қазақстандық азаматтардың табыс деңгейі көтерілуге тиіс. Тек еуропалық
Екіншіден, қоғаммен байланысты қалпына келтіру керек. Сол сияқты, халықтың
Үшіншіден, шығарма, туындылардың басқаларға ұқсамайтын орауыштарының тауарлық белгілері мен
Төртіншіден, зияткерлік меншікті дамытуды осы кезеңінде жария өнімдерді таратушыларға
Бесіншіден, мәселе халық ағарту саласына байланысты. Кейде соттармен және
теледидар мен радио арқылы зияткерлік меншік туралы заңнамалардың негізгі
зияткерлік құқықты бұзудың алдын алуға арналған жарнамалық клиптер жасау;
газеттер мен журналдарда заңнамаларға түсіндірмелер жариялау;
оқу орындарында жастардың авторлармен кездесулерін өткізу;
зияткерлік меншікті қорғайтын заңдардан үзінділер тарату;
замануи кинотеатрлар құрлысын салу;
баспасөз конференцияларын өткізу;
тақырыптық жәдігерлік өнімдер тарату және басқалар.
Аталған шаралардың заңды жария өнімдер сатып алудың беделін арттыруға
Контрафакцияның алдын алудағы бірінші қадамды көшелер мен ашық жерлердегі
Контрафакцияның алдын алу жөніндегі шараларды тұрақты және жағдайлық деп
Қылмысқа дайындалу сатысындағы қылмыстық іс-әрекеттерді тоқтату немесе болдырмау мақсатында
адамды тәртіптік, әкімшілік жауапқа тарту;
контрафактілік өнім таратушыларға интелектуалдық меншік объектілерін заңсыз пайдаланғаны үшін
қылмыс жасау кезінде пайдаланғалы отырған мән-жайларды жою;
қылмыс жасауды және басқа басқаларды қиындататын жағдай жасау.
Шаралар кешенін пайдалағанда ғана жақсы нәтижеге жетуге болады деп
Контрафакциямен күрестің құқықтық жолдарынан басқа лазерлік стректоскопия, ядролық-магнитті жаңғырық
Соның бағыттарын белгілеп көрейік.
1. Лазерлік спектроскопия:
а) басқа әдістермен қол жеткізуге болмайтын көптеген заттар
б) бұйымдардың сыртына диаметрі 50 мкм негізінде лазерлік
2. Ядролық-магнитті жаңғырық әдісі. Бөлінді қосындылар бұйымдардың сыртына
3. Оптикалық әдіс.
4. Одорологиялық әдістер.
Белгілі модельердің киімдері этикеткасы бірдей жасанды түрлерін жасау объектісі
Қазіргі кезде өнімдерді қолдан жасаудан қорғаудың тағы бір әдісі
Қазіргі уақытта голограмманы қолдану шеңбері едәуір кең. Олар сурет
Осыған орай, біздің ойымызша, жергілікті ғылыми-техникалық мүмкіндіктерді пайдалана алатындай
Аймақтық жүйенің бөліктерінің бірі бақылау шаралары нәтижесінде голографиялық қорғауды
Сөз жоқ, зияткерлік өнімдерді қорғаудың құқықтық және ғылыми-техникалық құралдары
Зияткерлік меншік саласындағы қылмыстардың жасалуының басты себептері мына төмендегілер
лицензияланған өнімдердің қымбат тұратындығы, қаржы жағынан алғанда тұтынушылар үшін
зияткерлік өнімдердің жаппай тұтынуға өте ұзақ уақыттан кейін кешігіп
Демек, контрафакцияның алдын алу ең бірінші кезекте экономикалық және
2.4. Контрафакция туралы істер бойынша жекелеген тергеу әрекеттерін жүргізу
Контрафакция туралы істер бойынша жекеленген тергеу әрекеттерінің бірі тергеулік
Автор бұл жерде ҚР ҚІЖК-де мұндай тергеулік әрекетке ешқандай
Қылмыстық істі қозғау туралы шешім шығару тексеруді жүргізбейінше мүмкін
Біздің зерттеп отырған тақырыбымызға қатысты алатын болсақ, контрафактілік өнімдерді
контрафактілік өнімдер шығарылатын не лицензиясыз бағдарламалық жабдықтар орнатылған үй-жайлар,
контрафактілік өнімдер сақталатын үй-жайлар не қоймалары;
контрафактілік өнімдер тасымалданатын автокөлік;
жоғарыда айтылған үй-жайлар болып табылатын контрафактілік өнімдер таратуға арналған
қылмыс заттары – контрафактілік белгілері бар дыбыс немесе бейнетаспалар,
қылмыс жасау құрал-саймандары мен құралдары – дыбыс немесе бейне
контрафактілік өнімдер шығару мен айналысын дәлелдейтін немесе жоққа шығаратын
Тергеулік қарау жүргізудің тактикалық және процессуалдық ерекшеліктерін қарамастан бұрын
Тергеулік қараудың жалпы қағидаларына мыналар жататды::
кейінге қалдырылмайтындығы (дер кезінделігі);
объективтілігі, толықтығы мен жан-жақтылығы;
мақсаткерлігі;
ғылыми-техникалық және мамандардың көмегін пайдалануы;
криминалистер ойластырған, зерттелетін объектілермен жұмыс істеу ережесін сақтау;
қарауға бірыңғай басшылық жасау [37, 291].
Қарастырылып отырған санаттағы қылмыс бойынша тергеулік қарауға ҚР ҚІЖК
Сондай-ақ ҚІЖК 222-бабымен көзделген тергеу әрекеттерін жүргізудің және басқа
Қарау барысында оған қатыстырушыларға де айрықша назар аудару керек.
Контрафактілік өнімдер шығару мен айналысына қатысты іс-әрекеттер іс жүзінде
Есте сақтарлық жай, осы санаттағы істер бойынша қарау жүргізудің
Ататап өту керек, қарастырылып отырған санаттағы іс бойынша куәгер
Контрафактілік өнімдер шығару мен айналысы туралы істер бойынша тергеулік
қарастырылып отырған санаттағы істер бойынша объектілерді қарау, көбінесе бір-бірінен
осы көрсетілген санаттағы істер бойынша қарау жүргізу барысында сезіктінің
Егер онда тұратын адамдар қарау жүргізуге қарсы болса, тергеуші
Мұндай жағдайда тергеуші тергеу әрекеті басталған сәттен бастап 24
Осындай жағдайларға байланысты, атап өтетін жай, контрафактілік өнімдер шығару
контрафактілік дыбыс- және бейнеөнімдер шығару мен айналысы туралы, сондай-ақ
қарастырылып отырған санаттағы қылмысқа қатысты іс бойынша қарау жүргізудің
аталған санаттағы істер үшін мамандардың белсене қатысуы тән. Қылмыстық
Одан әрі қарай осы санаттағы қылмыстар үшін тән болып
Біздің ойымызша, заң шығарушының тұрғын-үй ұғымына берген осындай түсіндірмесі
Егер жедел-тергеу топтар мүшелеріне мұндай санаттағы ғимараттарды анықтау (адам
Ғимараттардың ерекшеліктерін (тұрғын үй, өндірістік, қойма, офис) ескере отырып,
Сондай-ақ, ҚР ҚІЖК-е сәйкес, ұйым ғимараттарын қарау тиісті осындай
Басты назар тергеулік қарау жүргізу үшін ғимаратқа кіру сәтіне
Егер де мұндай амалды жүзеге асыру мүмкін болмаса немесе
Қриминалистикалық ұсынымдарды бағаламаушылық қарау жүргізуге ғана емес, сонымен бірге
Біздің зерттеу тақырыбымызға қатысты осы жағдайға көрнекі мысал ретінде
Жедел-іздестіру шараларын жүргізу барысында тұрғын үйлердің бірінің жертөлесінде контрафактілік
Қойма ішін қарау барысында компьютерлік бағдарламалардың үш мың дискілері,
Бірнеше ай өткен соң қойма ішкі істер орнадарының басқа
Тура бірнеше күн өткеннен кейін енді бұл қойманы құқық
Осы іске тергеу жүргізу фирманың қызметі жаман ойластырылмағанын көрсетті.
Мысалы, фирма өкілінің айтуынша олар базарда көтермеғ яғни көп
Қарастырылып отырған санаттағы істер бойынша тергеу жүргізуге тән келесі
Бұдан бұрын атап өтілгендей дыбыс мен бейнетаспаларды, компакт-дискілерді қарауды
Құжаттарға тергеулік қарау жүргізудің тікелей технологиясына келетін болсақ, онда
осы тектес құжаттарға арналған реквизиттердің қаралатын құжаттардың бәрінде бар-жоқтығын
мөрдің түрі мен ұйымның атау көрсетілген бұрыштама белгілері бір-біріне
құжаттардың мазмұны тұрғысынан алғандағы мәтіндерін талдап, сонымен бірге тергеушіге
құжаттардың бүктелген жерінің қажалғаны, үйкеленген қағаздың көптен бері бүктелгенін,
штрихтардың бүктелген жерлермен қиылысқан жерлерін мұқият тексеру керек, өйткені
Осыған байланысты қарау жүргізу барысында контрафактілік өнімдер шығару мен
Соңғы кездердегі компьютерлік ақпарат саласындағы қылмыстар мен жаппай компьютерлендірудің
Тергеушілер мен Экономикалық және сыбайлас жемқорлық қылмыстармен күрес департаменті
Қарастырылып отырған санаттағы істер бойынша, әдетте есептеу техникасының қарастырылатын
жүйелік блокты сыртынан қарау;
электр жүйесінен ағытып және жүйелік блоктың корпусын ашу;
оның құрылғылары мен жабдықтарын және бір-біріне және қорек қорына
қорек көзіне қосу және жекеклеген магниттік сақтағыштағы ақпараттарды қарау;
қорек көзіне қосып және дербес компьютерді іске қосу [41;
ҚР ҚІЖК-не сәйкес қарау жүргізу кезінде тергеушінің барлық іс-әрекеті,
Бұған қоса хаттамада қару жүргізу қай уақытта, ауа райы
Қарастырылып отырған санаттағы іс бойынша тергеуші қандай объектілердің, құжаттардың
Лицензиясыз бағдарламалық өнімдер орнатылған не криминалистикалық мәні бар өзге
Сонымен бірге, оқиға орындарынан тауарлардың қозғаласын білуге мүмкіндік беретін
Кантрафакция қылмысын тергеуге бағытталған тағы бір тергеулік әрекет тінту
Тінту мен зат алудың арасындағы айырмашылыққа келетін болсақ, зат
Осы аталған тергеу әрекеттері мен тергеулік қарау арасында белгілі
Дегенмен заң шығарушы аталған тергеу әрекеттерінің мазмұны біртектес болмағандықтан
Тінтудің іс жүргізулік тәртібі де тергеулік қараудың іс жүргізулік
Тінту мен зат алуды дәлелденген қаулы бойынша тергеуші жүргізеді.
Тінту жүргізу кезінде, егер иесі үй-жайды өз еркімен ашудан
Бұл жерде сонымен бірге ҚР ҚІЖК 230-бабындағы тінту қылмыстық
Аталған айырмашылықтар қарау мен тінтудің арасында қатаң шек қоюді
Қарастырылып отырған санаттағы қылмыстық істерді зерделеу нәтижесі көрсеткеніндей, кейде
Сот адвокаттың оқиға орнын қарау хаттамасының заңсыз болып табылады
Тінту жүргізуге тартылатын мамандар шеңберін, техникалық құралдарды алдын ала
Тінтілетін үй-жайда, әдетте, контрафактілік өнімдердің бірнеше жүздегеннен бірнеше мыңдағанға
Тінту (зат алу) кезінде көбінесе қолдан жасалған голограмаллар,
Көп көріністі қылмыстық істерде, және топ адамдармен жасалған контрафактілік
Контафакция қылмысын тергеуге бағытталған тергеу әрекетінің бірі жауап алу
Осы аталған нормаларға сәйкес, сезіктіден:
оның қайда жерде жүргендігі анықталмаған басқа жағдайларда қылмыстық іс
ол іс жүзінде ұсталған кезден бастап, 24 сағаттың ішінде
Тергеуші айыпталушыға айып тағылған сәттен бастап дереу жауап алуға
Қарастырылып отырған санаттағы қылмыстарға қатысты қандай жағдайда да мағынасын
а) ұйымдастыру – жауап алудың ұтымды өткізілуін қамтамасыз
б) маңызды – анықтауға жататын мән-жайлардың толықты мен
в) тактикалық – жауап алудың нақты міндеттерін шешудің
Жауап алдудың ұйымдастыру тұрғысы өзіне жүргізілетін тергеу әрекетінің тактикалық
Бұл жағдайдағы жауап алуға дайындықтың бастапқы кезеңін анықтаушы, автордың
Біз жалғыз қылмыскерден түсініктеме алу жөнінде тактикалық ұсынымдар жасау
Аталған адамдардан жауап алу барысында тергеушіге тінту мен зат
Қылмыстық топ мүшелерінен жауап алу барысында тактикалық тәсілдерді жүзеге
Контрафактілік дыбыс немесе бейне өнімдерін заңсыз шығару және айналысымен
қылмыстық топ құру бастамасын кім көтерді?
топ жектекшісі кім?
қылмыстық топ ұйымдастырушысы мен жетекшісінің рөлдері үйлесе ме?
қылмыстық әрекеттерді кім жоспарлады?
топта рөлдерді тұрақты бөлу жүзеге асырылда ма?
топта кім және қандай рөл атқарды?
«өндіріс алаңдарымен» және оларға орналастырумен кім айналысты; бұл жабдықты
контрафактілік өнім үшін шикізаттарды кім сатып алды?
контрафактілік қызмет көрсету базарындағы қарақшылық өнімдер «қозғалысымен» кім айналысты?
контрафактілік өнімді шынында кім өндірді?
оны тасымалдаумен және сақтаумен кім айналысты?
контрафактілік өнімдерді сатумен кім айналысты (тұрақты сатушылар болды ма
контрафактілік өнім қандай бағамен сатылды?
қызметшілер өздерінің шығырып жатқан өнімдірін контрафактілік өнім екенін білді
өнімнің контрафактілік екенін қандай белгілерімен бағалады?
контрафактілік өнім есебін кім және қалай жүргізді?
контрафактілік өнімдерді сатудан түскен табас қалай бөлінді, «қаржы ағынына»
Контрафактілік өнімдер шығару мен олардың айналысымен шұғылданатын адамдар тобының
Ол үшін, әсіресе келесідей мәселелерді анықтау қажет:
қылмыстық топ қай мезгілден бері әрекет жасап келеді?
топ құрамына жаңа мүшелер қалай кірді?
мүшелердің топ мүддесіне деген адалдығы тексерілді ме?
топта барлау немесе қарсы барлау қызметі жүргізілді ме?
топтың сыбайлас қорғаны бар ма, болса оны кім жүзеге
қылмыстық құрылымдар тарапынан топтың қорғаны болды ма, болса ол
топта жазалау мен марапаттау және басқа да жүйелер болды
Бағдарламалық өнімдерді заңсыз пайдаланған сезіктіден жау алу кезінде келесідей
кәсіпорындарда, мекемелерде, ұйымдарда компьютерлік жабдықтар қандай мақсаттар үшін пайдаланылады?
белгілі бір компьютерлер жадында белгілі бір бағдарламалар қашан пайда
басқа компьютерлерде мұнда бағдарламалар бар ма?
белгілі бір дербес компьютерде кім ғана жұмыс істейді?
пайдаланушы бағдарламалық жабдықтардың контрафактілік екендігін білді ме?
егер білсе оны қандай белгілерінен анықтады?
осы бағдарламаға қатысты құқық иелерінің не оның заңды өкілдерінің
кәсіпорындағы, мекемедегі, ұйымдағы комьютерлердің бағдарламалық жабдықтарын кім және қандай
белгілі бір бағдарламаны өңдеу мен орнату компьютерді пайдаланушының өз
Жауап алу кезінде сезіктіден алынатын жауаптың бәрі қанағаттанарлықтай бола
Контрафакция туралы істердің ерекшеліктеріні бірі тергеу жүргізу барысында арнайы
Тергеушілермен жүргізілген сұбхат, олардың 96%-ы контрафакция туралы істер бойынша
дактилоскопиялық сараптама;
одорологиялық сараптама;
құжаттарды техникалық-криминалистикалық сараптау;
жазу таңбасын тану сараптамасы;
компьютерлік-техникалық сараптама;
фоноскопиялық сараптама;
фототехникалық сараптама;
автортану сараптамасы;
өнертану сараптамасы;
тауартану сараптамасы;
бухгалтерлік сараптама;
құрылыстық сараптама [47, 56].
Уақыттың қазіргі кезеңінде контрафакция туралы істер бойынша сараптаманың ең
Контрафакция туралы істерге тергеу жүргізудің әсерлілігі көптеген жағдайда қылмыстық
Теориялық ізденістер жеткіліксіздігі мен іс-тәжірибедегі елеулі маңызға ие болатындығына
Демек, сот сараптамасында жаңа бағыттарды іздестіру мен ойластыру, зияткерлік
Тергеушіге келетін болсақ, контрафакция туралы істер бойынша сараптама тағайындау
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмысты қорытындылай келе, жұмыс барысында өзіне тектік әдістемелерді,
Дәл осы «зияткерлік қарақшылық» саласындағы қылмыстардың кешенді сипаттамалары контрафакцияға
Кешенді сипаттамалары шеңберінде контрафакцияның криминалистикалық мәні көбірек элементтерін ерекшелеп
қылмыстың жасалу әдістері;
құқық бұзушының тұлғасы;
қылмыстық қол сұғу заты;
қылмыстың жасалған уақыты мен орны;
жәбірленушінің тұлғасы.
Контрафакцияға тергеу жүргізу негіздерін қалыптастыру кезінде тергеу жүргізудің жеке
контрафактілік өнімдер дайындаушыны;
контрафактілік өнімдер таратушыны (сатушы, дистрибьютор, делдалды);
зияткерлік өнімдерді жауапсыз пайдалантындарды.
Қылмыскерлерді түр-түрге бөлу де сондай-ақ, қылмыстық іске нәтижелі тергеу
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ҚАЙНАР-КӨЗДЕР ТІЗІМІ
Ананьева Е.В. Авторское право и интернет // Интеллектуальная собственность.
Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан. Общая и Особенная
Завидов Б., Лапин С. Уголовно-правовая характеристикаа преступлений о нарушении
Морозов А.Г. Преступления в сфере авторских и смехных прав:
Симкин Л.С. Программы для ЭВМ; правовая охрана. – М,:
Дело № 137/4 // Архив Кокшетауского городского суда, 2006
Дело № 245/52 //Архив Атбасарского района суда Акмолинской области.
Философский словарь./ Под ред. И.Т. Фролова. – М., 1987.
Белкин Р.С. Общая теория советской криминалистики – М., 1986.
Танасевич В. Г. Проблемы методики раскрытия и расследования преступлений
Цветков С.И., Волчецкая Т.С. Криминалистическая характеристика, преступления и региональные
Яблоков Н. П. Криминалистическая методика расследования. – М.: Изд–во
Нургалиев Б. М. Организованная преступная деятельность. – Караганда: Карагандинская
Хаметов Р. Криминалистическая характеристика личности нарушителя авторских прав //Интеллектуальня
Ожегов С.И., Шведова Н.Ю. Толковый словарь русского языка. –
Яблоков Н.П. Расследование организованной преступной деятельности. – М: «Юристь»,
Казахстанская правда 2003. 20 ақпан.
Тонны пиратской продукции из Болгарии // Интеллектуальная собственность. –
Дело № 172/19 // Архив суда г. Рудный Кустанайской
Мегаполис. 2008. 30 тамыз.
Информация для СМИ о результатах проведения оперативно–профилактического мероприятия «Контрафакт»
Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 сентября 2006 года
Возгрин И. А. Научные основы криминалистической методики расследования преступлений:
Бажанов С. Оправдана ли так называемая доследственная проверка? //
Основы расследования преступлений о нарушении авторлық және сабақтас құқық
Жбанков В.А. Концептуальные основы установления личности преступника в криминалистике:
Дворянкин О.А. Защита авторских и смежных прав. Ответственность за
Куркова Н.А. Проблемы расследования преступлений, связанных контрафакцией: Дис. …
Метелина Г.Ф. Наши пираты грабят Гейтса // Аргументы и
Возгрин И. А. Научные основы криминалистической методики расследования преступлений:
Белкин Р.С. Курс криминалистики. Криминалистические средства, приемы и рекомендации.
Шейфер С.А. Следственные действия, Система и процессуальная форма. –
Белкин Р.С. Криминалистическая энциклопедия. – М.: «Мегатрон XXI», 2000.
Лопушанский Ф.А. Следственная профилактика преступлений. – Калининград: 1980. –
Бычкова С.Ф. Судебная экспертиза: научные, организационно–правовые и методические основы
Баев О.Я. Тактика следственных действий. – Воронеж: НПО «МОДЕК»,
Криминалистика: Учебное пособие / А.В. Дулов, Г.И. Грамович, А.В.
Бычкова С.Ф., Гинзбург А.Я. Следственные действия. Краткий комментарий к
Сыров А.П. Проблемы научных основ тактики следственных действий: Автореф.
Справочная книга криминалиста / Н.А. Селиванов, Е.Н. Викторова, Л.Н.
Мещеряков В.А. Преступления в сфере компьютерной информации: основы теории
Крылов В.В. Расследование преступлений в сфере информации. – М.,
Криминалистическая тактика: Курс лекций / Под ред. В.П. Лаврова,
Григорьев В.Н., Шишков А.А. Уголовно–процессуальная деятельность подразделений по борьбе
Ларин A.M. Криминалистика и паракриминалистика. Научно–практическое и учебное пособие.
Аубакиров А. Ф., Гинзбург А. Я., Лифшиц Ю. Д.
Россинская Е.Р. Судебная экспертиза в уголовном, гражданском, арбитражном процессе.
Зинин А.М., Майлис Н.П. Судебная экспертиза. – М.: «Право
4
Контрафактілік өнімдер айналысы саласындағы қылмысқа тергеу жүргізуді ұйымдастыру ерекшеліктері
Интеллектуалдық меншікті халықаралық қорғау
Жалған ақшаны дайындау мен сатуға байланысты қылмыстық істер
Медицина қызметкерлерінің қылмыстық жауапкершілігі
ШАЙДЫ БҰРМАЛАУ ӘДІСТЕРІН ТАЛДАУ
Авторлық және сабақтас құқықтарды қорғау
Қазақстан Республикасындағы жаңа нарықтық экономикаға байланысты зияткерлік меншіктің түсінігі мен ерекшеліктері, Қазақстан Республикасында зияткерлік меншік құқығын қорғау жүйесі
Дүниежүзілік сауда ұйымына кіру мәселелері
Зияткерлік меншік құқығын қорғаудың халықаралық жүйесін дамытудың теориялық мәселелері
Денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу