Халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіндегі халықаралық сауда
аннотация
Менің курстық жұмысымның тақырыбы: «Халықаралық сауда». 3 бөлімнен
Курстық жұмысымда 3 – слайд, 5 – кесте,
Курстық жұмыстың көлемі 36 бетті құрады.
Халықаралық сауда
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................. 5
І Халықаралық және сыртқы сауда саясаты......................................... 6
1.1 Сауда саясаты: мәні, негізгі түрлері....................................................... 6
1.2 Сауда саясатының құралдары................................................................. 7
1.3 Дамыған және дамушы елдердегі сауда саясаты.................................. 9
ІІ Халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіндегі халықаралық сауда............................................................................................. 14
2.1 Қазіргі халықаралық сауда...................................................................... 14
2.2 Халықаралық сауданың стандартты моделі.......................................... 16
2.3 Дүние жүзілік сауданың қазіргі кездегі түрлері және
ІІІ Қазақстанның халықаралық саудадағы орны мен рөлі................ 27
3.1 Қазақстан Республикасының сыртқы саудасының дамуының
басты бағыттары............................................................................................. 27
3.2 Халықаралық сауданың артықшылығы мен келешегі.......................... 30
Қорытынды................................................................................................... 35
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі............................................................. 36
Кіріспе
Халықаралық сауда – еңбек бөлінісі негізінде әр түрлі
Ғылыми-техникалық өрлеудің ықпалымен экономикада жүріп жатқан құрылымдық өзгерістер,
Халықаралық сауда дегеніміз: дүниежүзі елдері арасындағы төлемді, жиынтық
Сыртқы сауда да «фритретерствоны» (еркін сауда), немесе «протекционизмді»
Тұрақты даму проблемасы ғаламдық масштабта шешілді. Бұл мағынадағы
Өйткені кез келген-ұлттық саясат олардың нақты экономикалық мүдделерін
Сонымен қатар, мынаны атап өту керек, яғни сауда
Атап айтқанда, кедендік саясаттың болашағы зор, бірақ өз
Халықаралық экономикалық қатынастардың дәстүрлі және ең кең дамыған
Сонымен, Халықаралық сауданың қазіргі теориялары, тауардың ұсынысы мен
І Халықаралық және сыртқы сауда саясаты
1.1 Сауда саясаты: мәні, негізгі түрлері
Тұрақты даму проблемасы ғаламдық масштабта шешілді. Бұл мағынадағы
Өйткені кез келген-ұлттық саясат олардың нақты экономикалық мүдделерін
Сауда саясаты негізіне әлемдік кеңістіктегі мемлекеттердің өзара қарым-қатынастар
«Солтүстік-Оңтүстік» жүйесінің сауда саясаты халықаралық еңбек бөлінісінің тік
Өзара қарым-қатынастардың мұндай моделін «Солтүстік-Солтүстік» жүйесіндегі экономикалардың өзара
Кез келген жағдайда Солтүстіктің немесе Оңтүстіктің саудасы жөнінде
- сыртқы сауда саясаты жөнінде;
- халықаралық сауда саясаты жөнінде.
Сыртқы сауда саясаты дегеніміз – мемлекеттің басқа елдермен
Халықаралық сауда саясаты – ұжымдық жекелеген елдер тобының,
Сауда саясатын жүзеге асырудың әлемдік тәжірибесі 2 принципке
Зерттеулер көрсеткендей, осы шараларды іске қосуды уақытша параметрлері
Мысалы, Оңтүстік Корея, Бразилия және басқа елдер алғашқы
Осыған ұқсас әдістемені Тайвань қолданды. Ол жерде импортты
Сонымен бірге, сауда саясатының тиімділігі үшін импортты алмастыруды
Осылайша, көптеген елдер экспортты өңдеу дәрежесін арттыру ісін
Мұндай мысал Латын Америкасында, Шығыс Азияда кең танымал.
Бірақ мұндай реттегіштерді қолдану саналы шектеулерде жүруі тиіс.
Сонымен қатар, мынаны атап өту керек, яғни сауда
Атап айтқанда, кедендік саясаттың болашағы зор, бірақ өз
1.2 Сауда саясатының құралдары
Мемлекет шаруашылық субъектілеріне кеңестер беруі және қандай да
Мемлекеттің сыртқы саудадағы өтімді құралдары әр түрлі тыйым
Сыртқы сауданың құралдарына екі жақты немесе көп жақты
Әлемдік нарықтың динамикалық өзгермелі конъюнктурасы жағдайында аргентиналық нұсқа
Осы айтылғандардан мынадай қорытынды шығады: яғни сауда саясаты
Мысалы, қазіргі кезде барлық постсоциалистік мемлекеттер сыртқы сауда
Әр түрлі елдердің сыртқы экономикалық саясатын зерттеу нәтижесінде
Осыған байланысты елдің экспорттық саясатында осы үшін қабылданатын
- экспорттық салалардың дамуы үшін жағдайлар жасау немесе
- кейбір салалардың дамуын бағалау және импорттық өндіріспен
- егер белгілі бір саланың келешекте әлемдік нарықта
1) кедендік қорғау;
2) қаржылық және фискальдық ынталандыру;
3) қолайлы жағдайлар мен жеңілдіктердің басқа түрлерін құру.
Бұл жүргізілетін өнеркәсіптік саясат ұтымдылығы бар сыртқы сауда
Экспорттық-импорттық саясаты жүзеге асыру кезіндегі әдістемелік жолдар төмендегілерге
Осы жағдайда белгілі бір таңдалған құрал протекционистік режимге,
Аталғандардың бірінші режимі өз тіршілігінде уақытша параметрлермен шектелген
Осы кезде дамыған елдердің халықаралық экономикалық ұйымдары тарапынан
Әлемдік шаруашылық байланыстар интеграциясының тұжырымдамасын алға қою
Импорттық саясатты жүзеге асыру кезінде төмендегідей әдістеме қолданылады:
Төлем балансының тең болмауы, экспорт тиімділігінің төмендеуі жағдайларында
Белгілі бір нақты мақсат пен қорғау дәрежесіне қол
1.3 Дамыған және дамушы елдердегі сауда саясаты
АҚШ-тың сауда саясатының ерекшеліктері. Сауда саясаты сыртқы экономикалық
Тиісінше, сыртқы саудалық саясатты анықтайтын құрамдас бөліктер
Дегенмен, сауда саясатының автономдылығы: инвестициялауға ынталандыруды күшейту, еңбек
1984 жылы АҚШ Үкіметі Тарифтер мен сауданың Бас
Тиісінше, 1985 жылы Р. Рейган әкімшілігі сыртқы сауда
а) сыртқы нарықтағы әділетсіз бәсекені ығыстыру жолымен американдық
ә) американдық экспортты субсидиялауды едәуір кеңейту;
б) доллар бағамын төмендету мақсатында валюталық нарықтардағы операцияларды
Американдық үкімет ірі Батыс мемлекеттеріне күшті қысым көрсетті.
Ондағы мақсат – осы мемлекеттерде экспансионистік ішкі экономикалық
Осы мезетте Р. Рейган әкімшілігі демпингпен және патенттік
Р. Рейган мынаны атап өтті: «егер американдық еркін
Үкіметтің бүкіл сыртқы экономикалық доктринасы күмәнданды, өйткені еркін
Сонымен қатар, американдық экономистердің басым көпшілігі тікелей протекционизмдік
Осының салдарынан, американдық экономикада сауданы жүргізу әдістерін түсінуде
Елеулі пікірталастар нәтижесінде осы кезеңдегі АҚШ-тың сыртқы сауда
- әділ сауда терминінің кең түрде түсіндірілуін қатаң
- 30-жылдары Тарифтер мен сауда бойынша Бас ассоциацияның
- американдық үкіметтің сыртқы экономикалык саясатын қоғамның қабылдамауы
АҚШ-тың агрессиялы сауда тұжырымдамасы саудалық соғыстардың күшеюін айқындады.
Тиісінше, АҚШ «шетелдегі жабық есіктерді ашу үшін» сауда
Әкімшіліктің жаңа тұжырымдамасы елеулі түрде елдің өнеркәсіптік саясаты
Дегенмен, американдық өндіріс еркін сауда саясатын көздей отырып,
Оның дәлелі ретінде көптеген шетел мемлекеттерінің өнеркәсіптік саясаты
Шетелдік мемлекеттердің Үкіметі өз компанияларының салыстырмалы артықшылығын субъективті
Бұл жүргізілген сауда саясаты нәтижесінде сыртқы нарықтардағы, соның
Бұл кездегі факторларды қалыптастырушылар:
• бір жағынан, әлемдегі елдерді АҚШ деңгейіне тартатын
• екінші жағынан, АҚШ-тағы инвестициялаудың төмендеу жағдайында экономиканың
Осыдан, АҚШ Президенті жанындағы экономикалық кеңесшілер Кеңесі «Американдық
Оның мынандай салдары болуы мүмкін: протекционизмнің күшеюі, орталықтандырылған
Сондықтан сыртқы сауда саясаты бойынша АҚШ-тың Ақ кітабында
АҚШ-тың билеуші органдарының пікірінше, жетекшілікке қол жеткізу үшін
Осылайша, әкімшіліктің ресми қадамдары оның тактикалық әдістеріне үнемі
Нарықтық күштерге сүйенудің заңды екендігін анықтай отырып, кейінгі
Бірқатар экономистер мен сауда өкілдерінің пікірінше, кейбір салаларды
Соның арасында әлемдік саудадағы тенденцияларды ескере отырып, Үкімет
Сол сияқты, әлемдегі бәсекенің шиеленісуі мен сауда балансының
- қолайлы сауда-саяси режимдерді қалыптастыра отырып, жанама әдістермен
Мұны түсіндіретін жайттың бірі мынау: яғни АҚШ ішкі
Кедергілерді жою саясаты американдық экспорт жолында тұрған салаларға
• жеке меншік капиталдың сыртқы экономикалық қызмет үшін;
• көп жақты, екіжақты, аймақтық аспектілер негізінде көпсалалық
Осылайша, сыртқы сауданы ырықтандыру әдістеріндегі даму жөніндегі деректі
АҚШ-тың сауда-саяси стратегиясында Тарифтер мен сауданың Бас ассоциациясы
70-жылдар аяғындағы болжам бойынша, таяудағы 10 жыл қызмет
Тиісінше, Д.Картер Токио раунды келіссөздері кезінде қызмет саудасындағы
Бірнеше жылдан кейін, американдық үкімет Тарифтер мен сауданың
Өйткені 80-90-жылдар аралығында ресурстың ең тапшы түрі -
Көптеген мемлекеттерде бұл сала өзінің дамуына үкіметтің араласуын
Жоғарыда айтылғандар негізінде мынандай қорытынды жасауға болады: АҚШ-тың
Күн тәртібіндегі мәселелер іс жүзінде американ экономикасының мақсатты
Кейінгі кездерде американдық экономика ауыл шаруашылығы тауарлары бойынша
Бұл сұрақта әр түрлі келіспеушіліктер болды. Американдық саясат
Бірақ АҚШ-тың сыртқы сауда саясатындағы көптеген сәтсіздіктер іс
Бұл жердегі сұрақ: билотеральдық келісімдерді қолдануда АҚШ-тың саясаты.
Шын мәнінде, бұл келісімдер белгілі бір дәрежеде Тарифтер
Экспортқа ықпал етуі бойынша мемлекет қызметін сипаттай отырып
Саясаттың бағдарламалық элементтерінің дамуы төмендегі шараларды қалыптастырады:
• қызмет бойынша келіссөздер;
• префекция бағдарламаларын ұзарту шаралары;
• Израильмен еркін сауда аймағын құру шаралары;
Осы өзгерістер барысында сауда шектеулерін үш кезеңге бөлу
• дискриминациялық (құқылығын шектеу);
• негізсіз (дәлелсіз);
• ақылға сыйымсыз.
ІІ Халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіндегі халықаралық сауда.
2.1 Қазіргі халықаралық сауда
Халықаралық экономикалық қатынастардың дәстүрлі және ең кең дамыған
Американ ғалымы Дж.Скастың пікірінше «қандай бір ел болмасын
Халықаралық сауда – еңбек бөлінісі негізінде әр түрлі
Ғылыми-техникалық өрлеудің ықпалымен экономикада жүріп жатқан құрылымдық өзгерістер,
Халықаралық сауда дегеніміз: дүниежүзі елдері арасындағы төлемді, жиынтық
Сыртқы сауда да «фритретерствоны» (еркін сауда), немесе «протекционизмді»
Фритретерство саясатынын ең алғаш А. Смит өзінің «Салыстырмалы
XX ғасырдың екінші жартысынан бастап халықаралық сауда жоғары
Халықаралық сауданың жедел өсуіне мынадай факторлар әсер етеді:
1. халықаралык еңбек бөлінісі мен өндірісті интернационалдаудың дамуы;
2. экономикада жана салалардың пайда болуына және негізгі
3. дүниежүзілік рыноктағы трансұлттық корпорациялардың белсенді қызметі;
4. тарифтер мен сауда туралы Бас келісімнің шаралары
5. көптеген елдердің импортына кедергілердің жиылып, кеден бажы
6. сауда-экономикалық интеграция процестері дамып, жалпыға бірдей рыноктардың
7. сыртқы рынокқа бейімделген экономикасы бар «жаңа индустриалды
Соңғы онжылдықтарда сыртқы сауда динамикасының әркелкіге біліне бастады.
Егер 1950 жылы АҚШ-тың үлесіне дүниежүзілік экспорттың 3/1
Сөйтіп 90 жылдары Батыс Еурода халықаралық сауданың орталығына
Бәсекеге қабілеттіліктің дүниежүзілік классификациясы төрт жүзге жуық критерийлардан
Женевада өткен дүниежүзілік экономикалык форумның баяндамасында бәсекелікті нақты
Мамандардың болжауы бойынша XXI ғасырдың алғашқы жылдарында бәсекеге
Дамушы елдердің өз экспортын диверсификациялауға (шаруашылық қызметіне жаңа
1-кесте
Мемлекеттер Экспорт
млрд. долл. Дүниежүзілік саудадағы үлесі – %
1. АҚШ 512 12,3
2. Алмания 421 10,1
3. Жапония 397 9,5
4. Франция 236 5,7
5. Ұлыбритания 205 4,9
5. Италия 189 4,5
7. Канада 165 4,0
5. Гонконг 152 3,7
9. Голландия 148 3,6
10. Бельгия (Люксембург) 131 3,1
11. Қытай 121 2,9
12. Сингапур 96 2,3
13. Оңтүстік Корея 96 2,3
14. Тайвань 93 2,2
15. Испания 73 1,7
XX ғасырдың соңғы ширегінде халықаралық экономикалық қатынастар жүйесінде
Өнеркәсібі дамыған елдер арасындағы халықаралық еңбек бөлінісінің теңдігі
Қазіргі уақытта негізгі тауар тасқыны «үлкен үштік» АҚШ
2.2 Халықаралық сауданың стандартты моделі
Неоклассикалық ұсыныс пен сұраныс балансының постулаттарына негізделген халықаралық
Орнын басу шығындарының өсуі 2-і тауардың әрбір қосымша
Елдер бір-бірімен саудаға түскенге дейін баланс шекті трансформация
Сурет 1. Сауда жоқ жағдайындағы баланс
1-і елдің өндірістік мүмкіндер қисығы орнын басу шекті
1-суретте өндірістік мүмкіндіктер қисығы көрсеткендей, 1-і ел салыстырмалы
Трансформацияның шекті деңгейі – 1-і тауардың қосымша бірлігін
Графикте бұл экономикалық теория пайдаланатын өндірістік мүмкіндіктер қисығы,
Елге 1-і тауардың қосымша бірлігін өндіру үшін барған
Орнын басу шекті деңгейі – қалыптасқан тұтыну деңгейін
График жүзінде бұл жекелеген талғамсыздық қисықтарының ел ауқымында
• әр түрлі тауарлардың шығарылу арақатынасын көрсететін өндірістік
• егер қисықтар сәйкес келіп, басқаша айтқанда тауар
• ұсыныс трансформацияның шекті деңгей қисығымен, ал сұраныс
• халықаралық сауда пайдаланатын тепе-теңдік баға салыстырмалы әлемдік
Сауа жоқ жағдайдағы баланс.
Елдер өзара сауда қатынастарға түскенге дейін, баланс трансформациясының
Сурет 2. Сауда жағдайындағы баланс
Өндірістік мүмкіндіктер қисығы мен орын басудың шекті деңгейінің
Рa = P1/P2 = 1/4
Осы 1-і тауардың 2-і елдегі салыстырмалы бағасы А1
Ра = Р1/Р2 = 4
Ра < Ра1 болғандықтан 1-і ел 1-і тауар
Р1 х Q1 + Р2 х Q2 =
Сауда жағдайындағы баланс.
Сауда басталысымен 1-і ел 1-і тауардан салыстырмалы артықшылыққа
Одан ары қарай сұранысты талдау элементі енгізіледі. Тепе-теңдік
Р1 х Д1 + Р2 х Д2 =
1-і ел 1-і тауардың 60 данасын артық өндіріп,
Саудадан алынатын ұтыс.
Саудадан қандай да бір пайда алғанда ғана әрбір
Айырбастан алынған ұтыс – елдің басқа елдермен сауда
Мысалымызды ары қарай қарастырайық. 1-і ел 2-і елмен
Маманданудан алынған ұтыс – елдің сауда жағдайында ие
Жоғарыда көрсетілген модельдегідей 1-і ел 1-і тауарға маманданды
Осының нәтижесінде тұтыну орын басу шығындарының шектігі III
Сурет 3. Саудадан алынған ұтыс және
Кіші және үлкен елдер арасындағы сауда.
Егер сауда кіші және үлкен елдер арасында дамыса,
Орын басу шығындарының өсуі жағдайында, кіші елде де
Осыдан көріп отырғанымыздай, стандартты модельдегідей, ел кіші болып
Сонымен, Халықаралық сауданың қазіргі теориялары, тауардың ұсынысы мен
2.3 Дүние жүзілік сауданың қазіргі кездегі түрлері және
Халықаралық сауда – мемлекеттер және ұлттық шаруашылықтар арасындағы
Дүниежүзілік сауданың динамикасы мен құрылымы өндіргіш күштердің дамуына,
Қазіргі уақытта халықаралық айырбас өрісіне ғылыми-техникалық жетістіктер айырбасы
Халықаралық сауда объектілерінің қатарына қазіргі уақытта жобалау жұмыстары,
Халықаралық саудада «жаңа индустриялды елдер» (Гонконг, Оңтүстік Корея,
Бірақ қатаң протекционизм сыртқы сауданы қысқартып, ұлттық экономикалардың
Дүниежүзілік саудадағы тұрақсыздық экономикалық дағдарыстар XX ғасырдың басында
Халықаралық сауда – экономикалық қатынастарды реттеу үшін халықаралық
ГАТТ – тарифтер мен сауда туралы басты келісім.
ЕАСТ – Еуропалық еркін сауда ассоцияциясы 1960 жылдан
ЮНКТАД – БҰҰ-ның сауда және даму конференциясы. Бұған
Сыртқы сауданың негізгі көрсеткіштері
Біздің республика саяси және экономикалық тәуелсіздікке ие болып,
Қазақстанның сауда әріптестері қатарында еуропалық елдермен қатар, азия
1997 жылдан бастап елдің сыртқы саудасының географиясы шалғай
1995 жылмен салыстырғанда 2005 жылы сыртқы сауда айналымының
2005 жылы Қазақстан Республикасы кәсіпорындарының 167 әлем ел-дерінде
Қазақстан Республикасының сыртқы сауда айналымында Ресей Фе-дерациясымен жасалатын
Әлемдегі басқа мемлекеттермен сыртқы сауда айналымы 33000,8 млн.
Сыртқы сауда айналымының серпіні
2-кесте
Сыртқы сауданың негізгі көрсеткіштері
өткен жылға %-бен
1995 2000 2005
Тауар айналымы 133,3 145,4 137,5
ТМД елдері 136,7 162,7 119,4
ТМД-дан тыс елдер 128,4 137,0 145,6
Экспорт 162,5 150,1 138,6
ТМД елдері 153,9 154,7 99,3
ТМД-дан тыс елдер 174,4 148,5 148,6
Импорт 106,9 137,9 135,8
ТМД елдері 121,9 170,3 133,0
ТМД-дан тыс елдер 83,4 112,5 138,3
1-диаграмма
Қазақстан Республикасы экспортының тауарлық құрылымы
2005
3-кесте
ТМД елдеріне Қазақстан Республикасы экспортының серпіні
млн.АҚШ доллары
Елдің атауы 1995 2000 2005
Барлығы 5250,2 8812,2 27849,0
Соның ішінде
ТМД елдері 2883,5 2336,7 4066,8
ЕУРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАУЫМДАСТЫҒЫ 2535,3 1882,2 3329,7
Беларус 54,2 19,9 26,5
Қырғыстан 74,9 58,3 225,5
Ресей Федерациясы 2365,8 1751,4 2927,2
Тәжікстан 40,4 52,6 150,6
ЕУРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАУЫМДАСТЫҒЫНАН ТЫС ЕЛДЕР 348,2 454,5 727,0
Әзірбайжан 23,1 46,8 129,1
Армения 0,2 4,1 43,1
Грузия 0,3 7,7 52,0
Молдова 2,5 1,1 52,5
Түрікменстан 47,5 7,1 17,3
Өзбекстан 153,1 133,5 242,6
Украина 121,5 254,2 200,4
2-диаграмма
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы негізгі әріптес елдер бөлінісіндегі
Экспорт
3-диаграмма
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы негізгі тауарлық топтар бойынша
Экспорт
Импорт
ІІІ Қазақстанның халықаралық саудадағы орны мен рөлі
3.1 Қазақстан Республикасының сыртқы саудасының дамуының басты бағыттары
Қазақстанның егемен ел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымына және
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз
1. Теңгенің тұрақтылығының нығаюы. Егер 1995 жылы теңге
2. Инфляция деңгейінің төмендеуіне байланысты Ұлттық банктің қайта
3. Өндірістің құлдырауы тежеліп, макроэкономикалык ахуал барынша тұрақтанып,
4. Экспорт өнімдері тұрақты түрде ұлғаюда, егер 1995
Қазіргі кезде Қазақстанда қолданылып отырған сыртқы сауда режимі,
- облыстардың лицензиялар беру құқығын жойып, сыртқы (сауда
- барлық лицензиялар мен квоталарды (үлестерді) аукциондарда сатуды
- экспорттық салалар мен өндірістің дамуын жетілдіре беру
Қазақстанның сыртқы экономикалық байланыстар саласындағы орнын тұрақтандырып, рөлін
Экспорт мүмкіндіктерін ұлғайта беру үшін, интенсивті ауыл шаруашылығын,
Аталған салалар мен өндірістерді шұғыл дамыту мемлекеттің экспорттық
Қазақстанның халықаралық саудадағы рөлін күшейту үшін оған тән
Бүкіл дүниежүзілік сауда ұйымының жоғарғы басқарушы органы –
Сауда капиталы қанау процесінің шеңберін ұлғайтады. Оның өзгесіне
Халықаралық сауданың дамуының басты бағыттары мен келешегі.
Әлем экономикасында тауарлар мен қызмет көрсетулерді ұлттық шекара
Шет елдерден сатылып алынатын тауарлар мен қызмет көрсетулер
Егер ұлттық валюта құны басқа валюталармен салыстырғанда немесе
Қазақстанның егеменді ел ретінде қалыптасуы барысында халықаралық экономикалық
4-кесте
Қазақстан Республикасының сыртқы саудасы
(млн АҚШ доллары)
2002 2003 2004 2005 2006
Тауар айналымы -барлығы
соның ішінде:
ТМД елдері
әлемнің басқа елдері
экспорт – барлығы
соның ішінде:
ТМД елдері
әлемнің басқа елдері
Импорт – барлығы
соның ішінде:
ТМД елдері
әлемнің басқа елдері
16254,3
5237,6
11016,8
9670,3
2194,3 7476,0 6584,0
3043,2
3540,8
21335,4
6912,8
14422,6
12926,7
2980,5
9946,2
8408,7
3932,3
4476,4
32877,5
10215,1
22662,4
20096,2
4097,2
15999,0
12781,3
6117,9
6663,4
45201,2
12200,6
33000,6
27849,0
4066,7
23782,3
17352,2
8133,9
9218,3
61927,2
16637,5
45289,7
38250,3
5574,0
32676,3
23676,9
11063,5
12613,4
5-кесте
Қазақстан Республикасының негізгі елдер-сауда серіктестері бөлінісіндегі экспорты
2004 2005 2006
млн. доллар қоры-тындыға пайыз-бен млн. доллар қоры-тындыға пайыз-бен
Барлығы 20096,2 100,0 27849,0 100,0 38250,3 100,0
соның ішінде:
ТМД елдері 4097,2 20,4 4066,7 14,6 5574,0 14,6
ЕурАзЭҚ елдері 3214,5 16,0 3329,7 12,0 4611,9 12,1
Беларусь 18,3 0,1 26,5 0,1 71,0 0,2
Қырғызстан 222,0 1,1 225,5 0,8 267,8 0,7
Ресей Федерациясы 2838,1 14,1 2527,2 10,5 3731,1 9,8
Тәжікстан 136,1 0,7 150,6 0,5 157,3 0,4
Өзбекстан
384,7 1,0
ЕурАзЭҚ-тан
тыс елдер 882,7 4,4 737,0 2,6 962,1 2,5
Әзірбайжан 287,1 1,4 129,1 0,5 226,4 0,6
Түрікменстан 26,1 0,1 17,3 0,1 20,7 0,1
Өзбекстан 201,7 1,0 242,6 0,9
Украина 277,8 1,4 200,4 0,7 622,8 1,6
Басқа елдер 90,0 0,5 147,6 0,5 92,2 0,2
ӘЛЕМНІҢ БАСҚА ЕЛДЕРІ 15999,0 79,6 23782,3 85,4 32676,3
ЕУРОПА 10979,5 54,6 17100,8 61,4 24032,4 62,8
3.2 Халықаралық сауданың артықшылығы мен келешегі
Қазақстанның егемен ел ретінде БҰҰ-на жөне басқа да
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз
1. Теңгенің тұрақтылығының нығаюы. Егер 1995 жылы теңге
2. Инфляция деңгейінің төмендеуіне байланысты Ұлттық банктің қайта
3. Өндірістің құлдырауы тежеліп, макроэкономикалык ахуал барынша тұрақтанып,
4. Экспорт өнімдері тұрақты түрде ұлғаюда, егер 1995
Қазіргі кезде Қазақстанда қолданылып отырған сыртқы сауда режимі,
- облыстардың лицензиялар беру құқығын жойып, сыртқы (сауда
- барлық лицензиялар мен квоталарды (үлестерді) аукциондарда сатуды
- экспорттық салалар мен өндірістің дамуын жетілдіре беру
Қазақстанның сыртқы экономикалық байланыстар саласындағы орнын тұрақтандырып, рөлін
Экспорт мүмкіндіктерін ұлғайта беру үшін, интенсивті ауыл шаруашылығын,
Аталған салалар мен өндірістерді шұғыл дамыту мемлекеттің экспорттық
Қазақстанда дамыған елдер қатарына қосатын факторларға халқының жаппай
Экономиканың, шикізаттың бағыты, шетел инвестициялары мен жаңа технологияларға
Ал, дамушы елдердің өз экспортына қолайлы база жасау
Таргетинг — экспорттық потенциалды, негізінде бір мақсатты ғана
1996 жылы Белорусь, Қазақстан, Қырғызстан және Ресей өкіметтері
«Төрттік» елдердің БСҰ-ға қосылу туралы құжаттарды дербес жасайтыны
Қазақстан дербес сыртқы экономикалық саясатты жасау мәселесінде халықаралық
Халықаралық экономикалық қатынастар жекелеген елдердің салалық, аймақтық шаруашылығының
ХЭҚ-тің негізгі нысаны — халықаралық сауда. Дүниежүзілік шаруашылық
Соңғы онжылдықтарды ғылыми-техникалық, көлік, қамсыздандыру, туризм, ақпарат, жабдықтарды
Дүниежүзілік шаруашылық – ХЭҚ-тің объективті негізі және маңызды
XX ғасырдың бас кезінде дүниежүзілік шаруашылық экономикалық емес
Интернационалдану дегеніміз: халықаралық еңбек бөлінісі негізінде жекелеген елдер
ХЭҚ-тің дәстүрлі және ең кең дамыған нысанына сыртқы
Қазақстан дербес сыртқы экономикалық саясатты жасау мәселесінде халықаралық
Халықаралық сауданың артықшылықтары
Бір елдегі жеке кісілер мен фирмалар сияқты, елдегі
Көптеген жағдайларда, халықаралық саудаға екі ел емес, әр
Саудадағы кейбір түбегейлі артықшылықтар
Қайсыбір елдерде, басқа жақта өндіруге болмайтын нәрселер өндірілуі
Әрбір мемлекеттегі ерекше жағдайлар оларға қайсыбір тауарлар және
Әлем саудасындағы салыстырмалы артықшылықтар
Жоғарыда аталғандай барлық елдердің түбегейлі артықшылығы бола бермейді.
Дороти Диксон заң колледжінде оқып жүріп, сабақтан бос
Әлемдегі барлық елдер өздерінің салыстырмалы артықшылықтарының ең үлкен
Еркін сауданың артықшылықтары
Елдер арасындағы еркін сауданы қолдаушылар (ешқандай шектеулерсіз) оның
1. Тұтынушыларға пайда түсіреді. Саудаға қойылатын кез келген
2. Қайта койылатын шектеулік шараларды болдырмайды. Басқа елдің
Халықаралық саудадағы кедергілер
Жоғарыда аталған халықаралық сауданың артықшылықтарына қарамастан, көптеген елдер
Кеден тарифтері. Бұл импортқа келетін тауарлар және қызмет
Импорт үлесі. Бұл импортқа кететін қайсыбір тауарлар және
Басқа шектеулер. Аталғаннан басқа да елдер арасындағы сауда
Қорытынды
Қазақстанның егемен ел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымына және
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз
1. Теңгенің тұрақтылығының нығаюы. Егер 1995 жылы теңге
2. Инфляция деңгейінің төмендеуіне байланысты Ұлттық банктің қайта
3. Өндірістің құлдырауы тежеліп, макроэкономикалык ахуал барынша тұрақтанып,
4. Экспорт өнімдері тұрақты түрде ұлғаюда, егер 1995
Халықаралық экономикалық қатынастар жекелеген елдердің салалық, аймақтық шаруашылығының
ХЭҚ-тің негізгі нысаны — халықаралық сауда. Дүниежүзілік шаруашылық
Соңғы онжылдықтарды ғылыми-техникалық, көлік, қамсыздандыру, туризм, ақпарат, жабдықтарды
Қазақстанның егемен ел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымына және
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз
Ғаламда қалыптасқан күрделі жағдайды ескере отырып, Елбасы
Сонымен қатар, еліміздің басты даму тұспалдарын анықтап берген
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Гатаулин Ш.К. «Налоги и налогообложение». Учебное пособие. Т.,
Горский И.В. Налоги в рыночной экономике. М., Общ.
Деренберг Р.Международное налогообложение: Краткий курс. М.,ЮНИТИ, 1997.
Русаков И. Налоги и налогообложения: Учебник для ВУЗов
Кобор X. Налогообложение юридических лиц в ФРГ //
Полонова Н. Налоговые органы Франции //Финансы. - 2002.
Юткина Г. Налоги и налогообложения: Учебник.- М.: Инфра-М,
Черник Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы
Лекбедова Л. Налоги в США //Банки Казахстана.- 1999.
Майере У. Налогообложение в США // Налоговый эксперт.
Мещерякова О.В. «Налоговые системы развитых стран мира» (справочник).-
Сутырин С. Налоги в мировой экономике и налоговое
Международное налогообложения // Бюллетень бухгалтера. 2002. №20 -8с.
Чериик Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы
Жарасбай А. Совершенствование механизма государственной поддержки малого и
Әкімов А.Қ. Арнаулы салық режимі бойынша шағын бизнес
Сельское хозяйство Казахстан и страны СНГ //Алматы -
35
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖҮЙЕСІНДЕГІ - ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА
Халықаралық экономикалық қатынастардың Қазақстан экономикасындағы рөлі мен маңызы
Жүйесіндегі халықаралық сауда
Халықаралық жеке құқық. Лекция тезистері
Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржы қатынастарының теориялық мәні
Халықаралық экономикалық қатынастардың пәні және құрылымы
Сыртқы экономикалық қызметте саясаттың қалыптасуы
Халықаралық сауда
Валюта жүйесінің мәні және құрылымы
Орталық Азия одағы